Πάνω από είκοσι χρόνια το ζήτημα της μεταφοράς του εμπορικού τμήματος του λιμένα της Πάρου ταλανίζει κατοίκους και δημόσιες αρχές, καθώς φαίνεται να μην έχει βρεθεί μία βιώσιμη λύση επί του ζητήματος. Οι πιο πρόσφατες εξελίξεις θέλουν τη μεταφορά του από την περιοχή της Παροικιάς στον κόλπο Καμινάκι. Μπορεί η αποσυμφόρηση του κεντρικού λιμανιού της νήσου να κρίνεται αναγκαία, ωστόσο η επιλογή του εν λόγω σημείου φαίνεται να έγινε με γνώμονα την ευκολία και όχι κοστολογώντας πραγματικά τις συνέπειες.
Το Καμινάκι τοποθετείται ανατολικά της Πάρου μεταξύ των οικισμών Πίσω Λιβαδιού και Μώλου. Η εγκατάσταση του βιολογικού καθαρισμού και του αποχετευτικού δικτύου που κατασκευάστηκαν το 1995, υποβάθμισαν το σημείο, κάνοντάς το να μοιάζει συνολικά υποδεέστερο. Το γεγονός οδήγησε ανυποψίαστους κατοίκους της Πάρου να θεωρούν το Καμινάκι σημείο κατάλληλο για το έργο.
Η επιλαχούσα περιοχή, όμως, φαίνεται πως κρύβει αδιαμφισβήτητης αξίας κάλλη κάτω απ’ τις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Ο χώρος στον οποίο προβλέπεται να γίνουν τα έργα, βρίσκεται εντός Ζώνης Ειδικής Προστασίας που εντάσσεται στην περιοχή Νatura 2000. Επιπλέον, σε απόσταση περίπου 1,5 χιλιομέτρων βόρεια της περιοχής του έργου στον οικισμό του Μώλου, έχει καταγραφεί υγρότοπος εξέχουσας σημασίας για αποδημητικά και μη πτηνά. Πρόκειται για έλος σχεδόν 60 στρεμμάτων, το οποίο αναγράφεται από το 2012 στον κατάλογο των υγρότοπων Μικρών Νησιών με κωδικό ΠΑΡ004, όπως τοποθετείται στο ΦΕΚ ΑΑΠ 229/ 19.06.2012, Π.Δ.
Οι υγρότοποι συμβάλλουν στη διατήρηση της ποιότητας του νερού της γύρω θάλασσας, φιλτράροντας τους ρύπους και τα ιζήματα. Με τη σειρά τους οι μεγάλες εκτάσεις φυκιών που ευδοκιμούν στην περιοχή παρέχουν κρίσιμο βιότοπο για πολλά θαλάσσια είδη, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων χελωνών, που τρέφονται με αυτό. Δεν αποκλείεται ο κόλπος του Καμινακίου να είναι επίσης σημαντικός τόπος αναπαραγωγής για τη μεσογειακή φώκια, καθώς υπάρχουν πολλές μαρτυρίες παρατήρησής της στο σημείο.
Νεκρά δελφίνια έχουν βρεθεί από κατοίκους της περιοχής ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Αν και η αιτία του θανάτου τους παραμένει άγνωστη, αφού δεν έχουν παρατηρηθεί εξωτερικά τραύματα, δεν μπορεί να παραληφθεί το γεγονός πως το κανάλι της Παροναξίας αποτελεί πέρασμα για το είδος.
Οι αμφιβολίες για την εύστοχη ή μη επιλογή τοποθεσίας δεν περιορίζονται στα προαναφερθέντα σημεία, καθώς πλήγμα ίσως δεχτούν και οι γειτονικοί οικισμοί. Λόγος γίνεται για το γραφικό χωριό του Πίσω Λιβαδιού, τρίτο σε τουριστική επισκεψιμότητα, το οποίο απέχει μόνο μερικά μέτρα απ’ το ανερχόμενο έργο, αλλά και τον παραδοσιακό οικισμό της Μάρπησσας, που έχει καταφέρει μέσα στα χρόνια να παραμείνει αναλλοίωτος, σε αντίθεση με άλλους οικισμούς του νησιού. Αμέσως μετά, σειρά έχουν ο οικισμός του Μώλου, ο οικισμός και η παραλία του Λογαρά και η παραλία της Πούντας.
Η ζημιά που πιθανόν να δεχτούν τα καλοδιατηρημένα, παραδοσιακά θέρετρα θα οφείλεται τόσο στην αλλοίωση του τοπίου, με τα θηριώδη εμπορικά πλοία να κυριαρχούν, όσο και στην ποιότητα των υδάτων στις παραλίες της περιοχής. Πρόκειται για ένα πραγματικά μεγάλο εγχείρημα, του οποίου η εις βάθος μελέτη είναι αναγκαία και τα λάθη δεν είναι αμελητέα.
Χάρη στη συμπερίληψη της ζώνης στην ειδική κατηγορία Natura1, αλλά και στην ειδική κατηγορία Α22 το έργο μπορεί να ολοκληρωθεί μόνο αφότου εγκριθεί η αναγκαία Περιβαλλοντική Μελέτη, ενώ απαιτείται και εκπόνηση Ειδικής Οικολογικής Μελέτης, η οποία θα εξετάζει τις επιπτώσεις του έργου στα προστατευτέα αντικείμενα. Η έρευνα σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί.
Οι αρχές κρίνουν το έργο ως «μικρής έκτασης». Τέτοιας που το έργο δεν θα διαταράξει τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας και δεν θα επηρεαστούν τα είδη που βρίσκονται εντός. Σε κάθε περίπτωση, τα θέματα αυτά πρέπει να ληφθούν υπόψη στην Ειδική Οικολογική εκτίμηση που αναφέρθηκε παραπάνω.
Οι επιπτώσεις στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον και οι εκπομπές θορύβου, όπως είναι λογικό, θα αυξηθούν κατά τη λειτουργία του λιμένα, λόγω των κινήσεων των πλοίων, των εργασιών φορτοεκφόρτωσης και άλλων δραστηριοτήτων του λιμένα. Αύξηση των επιπέδων θορύβου αναμένεται να υπάρξει και από την κυκλοφορία των εμπορευματικών οχημάτων.
Δεδομένου ότι ο οικισμός της Μάρπησσας και το τουριστικό θέρετρο Πίσω Λιβάδι βρίσκονται κοντά στο έργο, απαιτείται σωστός υπολογισμός για την αξιολόγηση των ατμοσφαιρικών επιπτώσεων και των επιπέδων θορύβου τόσο κατά τις φάσεις κατασκευής, όσο και κατά τις φάσεις λειτουργίας του έργου.
Επιπλέον, από τον Οκτώβριο του 2014 που έγινε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, το τοπίο έχει αλλάξει και έχουν χτιστεί νέα οικήματα και ξενοδοχειακές μονάδες στον κόλπο Καμινάκι και τις γύρω περιοχές.
Τέλος, ζήτημα υψίστης σημασίας είναι η μελέτη του νέου οδικού δικτύου που είναι απαραίτητο για τη λειτουργία του νέου εμπορικού λιμανιού. Τα αποτελέσματα αυτής της συμπληρωματικής υποδομής θα πρέπει να μελετηθούν τόσο για την κατασκευή, όσο και για τη φάση λειτουργίας του έργου. Από τη μία πλευρά, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και την περιοχή Natura, από την άλλη, εξίσου σημαντικές είναι οι συνέπειες στον παραδοσιακό οικισμό της Μάρπησσας και στο τουριστικό θέρετρο του Πίσω Λιβαδιού.
Αν η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη είναι ο στόχος του νησιού και δεν χρησιμοποιείται σε καμπάνιες μόνο επειδή είναι η τάση της εποχής μας, τότε ας βεβαιωθούμε πως στο περιβάλλον και στις τοπικές κοινωνίες δίνεται εξίσου το βάρος που τους αναλογεί. Η οικονομική ανάπτυξη είναι το βασικό μέλημα των αρχών του νησιού. Η οριοθέτηση της αβυσσαλέας ανάγκης για χρήμα πρέπει να γίνει μέλημα των πολιτών της Πάρου, αν θέλουν κοινωνίες που να τους συμπεριλαμβάνουν.
Σημειώσεις:
1. Οι περιοχές (ή «τόποι») Νatura 2000 αποσκοπούν στην προστασία των περιοχών που θεωρούνται βασικές για επιλεγμένα είδη χλωρίδας και πανίδας ή τύπους οικοτόπων. Μεταξύ αυτών που καλύπτει η οδηγία για τους οικοτόπους και η οδηγία για τα πτηνά.
2. Απαιτείται η έκδοση απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων από την οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση για έργα κατηγορίας Α2, κατόπιν εκπόνησης προηγούμενης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Με πληροφορίες από τη σελίδα epochi.gr
