Δεκάδες χιλιάδες γυναίκες σε όλη την Ισλανδία –με την έμπρακτη υποστήριξη της πρωθυπουργού- εκτιμάται ότι συμμετέχουν σήμερα Τρίτη 24 Οκτωβρίου στην απεργία «Kvennafri» ή «το ρεπό της γυναίκας», διαμαρτυρόμενες για το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων και την έμφυλη βία.

Είναι η έβδομη απεργία γυναικών στην ιστορία της Ισλανδίας, με αίτημα την κατάργηση της ανισότητας. Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της απεργίας, αναμένεται να έχει τη μεγαλύτερη συμμετοχή εδώ και σχεδόν 50 χρόνια.

Το αρχικό «Kvennafri» πέτυχε την υιοθέτηση νόμου από το κοινοβούλιο της χώρας, ο οποίος προέβλεπε την ίση αμοιβή ανδρών και γυναικών το επόμενο έτος.

Η διαδήλωση της Τρίτης με τίτλο «Εσείς το λέτε αυτό ισότητα;», διοργανώνεται από περίπου 40 οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένης της Ομοσπονδίας του Συνδικάτων Δημοσίων Εργαζομένων στην Ισλανδία (BSRB), της μεγαλύτερης ένωσης σωματείων εργαζομένων στο δημόσιο της χώρας.

Η πρωθυπουργός Κατρίν Γιάκομπσντοτιρ δήλωσε ότι θα αρνηθεί να εργαστεί την ημέρα της απεργίας και αναμένει από άλλες γυναίκες στην κυβέρνηση να συμμετάσχουν «σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τις ισλανδές γυναίκες».

«Όπως γνωρίζετε, δεν έχουμε επιτύχει ακόμη τους στόχους μας για πλήρη ισότητα των φύλων και εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε το μισθολογικό χάσμα με βάση το φύλο, το οποίο είναι απαράδεκτο το 2023», δήλωσε η πρωθυπουργός. «Εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε την έμφυλη βία, η αντιμετώπιση της οποίας υπήρξε προτεραιότητα της κυβέρνησής μου», πρόσθεσε.

Οι διοργανωτές παροτρύνουν τις γυναίκες και τα non-binary άτομα στη χώρα να συμμετάσχουν στην 24ωρη απεργία. Στην έκκλησή του συμπεριλαμβάνεται και η φροντίδα των παιδιών και οι οικιακές εργασίες, για να «δείξουν τη σημασία της συνεισφοράς τους στην κοινωνία», σημειώνει ο ιστότοπος της απεργίας.

Οι άνδρες ενθαρρύνονται να δείξουν την υποστήριξή τους «αναλαμβάνοντας πρόσθετες ευθύνες» στο σπίτι και στην εργασία, για να μπορέσουν οι σύντροφοι και οι συνάδελφοί τους να συμμετάσχουν στην απεργία.

Τα σχολεία μειώνουν σήμερα τις ώρες τους και κάποια δεν θα λειτουργήσουν καθόλου, καθώς οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία του διδασκαλικού προσωπικού στην Ισλανδία. Το νοσοκομείο Landspitali, ο μεγαλύτερος εργοδότης υγειονομικής περίθαλψης της Ισλανδίας, δήλωσε ότι θα λειτουργεί με μειωμένες υπηρεσίες.

«Η καλύτερη χώρα για γυναίκες»

Η Ισλανδία κερδίζει τον τίτλο της καλύτερης χώρας στον κόσμο για τις γυναίκες από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) εδώ και 14 συναπτά χρόνια. Παρόλα αυτά, οι διοργανωτές της σημερινής κινητοποίησης επισημαίνουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά προβλήματα.

«Μιλάμε για εμάς, μιλάνε για την Ισλανδία, σαν να είναι ένας παράδεισος για την ισότητα», δήλωσε στους New York Times η Freyja Steingrímsdóttir, διευθύντρια επικοινωνίας της BSRB. «Αλλά ένας παράδεισος για την ισότητα δεν πρέπει να έχει μισθολογικό χάσμα 21% και το 40% των γυναικών να υφίστανται βία λόγω φύλου ή σεξουαλικής βίας στη ζωή τους. Δεν είναι αυτό που προσπαθούν οι γυναίκες σε όλο τον κόσμο».

Ενώ το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ καθορίζει τη διαφορά μισθών μεταξύ ανδρών και γυναικών στη χώρα στο 21%, άλλες πηγές, συμπεριλαμβανομένου του ΟΟΣΑ, μειώνουν τη διαφορά στο 10%.

Το 2018, μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Ισλανδίας διαπίστωσε ότι το 40% των ισλανδών γυναικών βιώνουν έμφυλη βία –συμπεριλαμβανομένης και της σεξουαλικής- στη διάρκεια της ζωής τους.

Το μισθολογικό χάσμα δεν έχει κλείσει, εν μέρει, λόγω του υψηλού διαχωρισμού στην αγορά εργασίας που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες της Ισλανδίας: υπερεκπροσωπούνται σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στις δημόσιες υπηρεσίες, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2021.

Δεδομένης της παγκόσμιας φήμης της Ισλανδίας ως ηγέτιδας στην ισότητα των φύλων, η Steingrímsdóttir δήλωσε στους Times ότι η Ισλανδία έχει ευθύνη να «διασφαλίσει ότι ανταποκρινόμαστε σε αυτές τις προσδοκίες».

Η Ισλανδία δείχνει το δρόμο

Η Jakobsdóttir υποστήριξε ότι η κυβέρνησή ερευνά τις αμοιβές στα επαγγέλματα που κυριαρχούν οι γυναίκες, για να εντοπίσεις τις διαφορές σε σύγκριση με τομείς που παραδοσιακά κυριαρχούν οι άνδρες.

Σύμφωνα με την Ισλανδική Ένωση Δασκάλων, οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία των δασκάλων σε κάθε επίπεδο του εκπαιδευτικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του 94% των νηπιαγωγών.

Περίπου το 80% των εργαζομένων στο Εθνικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ισλανδίας, το μεγαλύτερο στη χώρα, είναι γυναίκες.

Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η Ισλανδία, που πρωτοπορεί στον αγώνα των γυναικών για ίσες αμοιβές στο χώρο εργασίας, κατατάσσεται στην κορυφή των χωρών για την ισότητα των φύλων στον κόσμο, από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) για 14 συνεχή χρόνια. Όμως η χώρα δεν είναι εντελώς ισότιμη, γι αυτό και το WEF την βαθμολογεί με 91,2%.

Η νησιωτική χώρα της βόρειας Ευρώπης, η οποία είναι μια από τις πιο αραιοκατοικημένες στον κόσμο κατατάσσεται στην 14η θέση στον κόσμο στην παροχή επιδομάτων, χαμηλότερα από χώρες όπως η Λιβερία, η Τζαμάικα και η Νορβηγία.

Η απεργία του 1975 που άλλαξε τη χώρα

Περίπου το 90% του γυναικείου εργατικού δυναμικού της Ισλανδίας συμμετείχε στην απεργία στις 24 Οκτωβρίου του 1975, σε μια ισχυρή διαμαρτυρία που ήθελε να δείξει πόσο σημαντική είναι η παρουσία των γυναικών για την οικονομία της χώρας. Η απεργία οδήγησε το κοινοβούλιο της χώρας να ψηφίσει νόμο για ίσες αμοιβές που εφαρμόστηκε από τον επόμενο κιόλας χρόνο.

Η πρώην πρόεδρος της Ισλανδίας Vigdís Finnbogadóttir είχε δηλώσει στο BBC το 2015, ότι η απεργία του 1975 ήταν «το πρώτο βήμα για τη χειραφέτηση των γυναικών στην Ισλανδία», που άνοιξε το δρόμο ώστε η χώρα να εκλέξει την πρώτη γυναίκα αρχηγό κράτους στον κόσμο το 1980.

Πληροφορίες από το BBC