Στις 21/11/2024 υπεγράφη σε μια πανηγυρική εκδήλωση στη Νάξο η σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών, παρουσία και του Πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη.
Κείμενο του Αγγελου Ανδρουλιδάκη (*)
Το Ταμείο αυτό θα διαθέσει καταρχάς κεφάλαια ύψους 1,6 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά εκτιμάται πως θα κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 3,8 δισ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2025 – 2032 στα νησιά της χώρας, οι οποίες θα διατεθούν κυρίως για νέες εγκαταστάσεις ΑΠΕ, ηλεκτρικές διασυνδέσεις, καθώς και εγκαταστάσεις για την περαιτέρω αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ.
Μάλιστα ο Πρωθυπουργός ανέφερε στην εκδήλωση ότι όσοι αντιδρούν στη σημερινή άναρχη αλόγιστη, αντιπεριβαλλοντική και αντιδημοκρατική ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα, όπως την βιώνουμε όλοι στους τόπους μας καθημερινά, είναι «ακραίοι», «επικίνδυνοι» και «δεν είναι πατριώτες», καθώς οι ΑΠΕ θα μας επιτρέψουν «να μην εισάγουμε φυσικό αέριο από το εξωτερικό».
Εύλογα προκύπτει το ερώτημα αν ο Πρωθυπουργός θεωρεί ακραία και επικίνδυνη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία συμμετέχει στο Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών, και η οποία έχει αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη στην Ελλάδα λόγω της μη συμμόρφωσής της με την οδηγία για τους οικοτόπους (οδηγία 92/43/ΕΟΚ) κατά τον σχεδιασμό έργων αιολικών πάρκων, καθώς το παρωχημένο και εδώ και χρόνια υπό αναθεώρηση Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ εγκρίθηκε χωρίς να έχει προηγουμένως διενεργηθεί η απαιτούμενη δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεών του στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000.
Είναι πολύ πιθανό μάλιστα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παραπέμψει την παραπάνω υπόθεση σύντομα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο έχει άλλωστε ήδη καταδικάσει την Ελλάδα το 2020 για ανεπαρκή προστασία του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000.
Στην πραγματικότητα, και σύμφωνα με δημοσιεύματα που αφορούν τη Μελέτη Επάρκειας για την περίοδο 2025-2035 του ΑΔΜΗΕ, η όλο και μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα πρέπει να συνοδεύεται από την εγκατάσταση περισσότερων μονάδων φυσικού αερίου, προκειμένου να διασφαλίζεται η ηλεκτρική επάρκεια.
Από τη μελέτη προκύπτει ότι -λόγω της αυξημένης διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα- η εγκατεστημένη ισχύς ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων φυσικού αερίου θα πρέπει σχεδόν να διπλασιαστεί, καθώς οι ΑΠΕ -ακόμα και μετά την προσθήκη συστημάτων αποθήκευσης- δεν έχουν τη δυνατότητα από μόνες τους να διασφαλίσουν την επάρκεια του συστήματος.
Επιπλέον, προωθούνται στη χώρα πέντε νέες πλωτές μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης φυσικού αερίου (FSRU), ενώ δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την οριστική απόσυρση των μονάδων πετρελαίου στα νησιά. Σύμφωνα μάλιστα με τις μελέτες του ΑΔΜΗΕ, πολλές μονάδες πετρελαίου παραμένουν σε εφεδρεία στα νησιά ακόμα και μετά την ολοκλήρωση των διασυνδέσεων.
Ένα άλλο στοιχείο της ανακοίνωσης του Ταμείου που προκαλεί έντονο προβληματισμό είναι η διάθεση 260 εκατ. ευρώ από το Ταμείο για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών, καθώς ο ίδιος ο Πρωθυπουργός και ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας μας έχουν ανακοινώσει στο παρελθόν ότι το πρόγραμμα των υπεράκτιων αιολικών στοχεύει κυρίως στο να καταστεί η χώρα εξαγωγέας «πράσινης» ενέργειας (προς όφελος των επενδυτών πάντα) και δεν είναι προφανές πως συνδέεται με τις περιορισμένες ενεργειακές ανάγκες ή την απανθρακοποίηση των νησιών μας, το όραμα δηλαδή που ευαγγελίζεται το συγκεκριμένο χρηματοδοτικό εργαλείο.
Τέλος, οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις των Δωδεκανήσων και του Β. Αιγαίου -για τις οποίες θα διατεθούν 550 εκατ. από τα χρήματα του Ταμείου- φοβόμαστε ότι δεν αποσκοπούν «στην απρόσκοπτη ροή ενέργειας προς τα νησιά», όπως δήλωσε στην εκδήλωση η υφυπουργός κ. Αλεξάνδρα Σδούκου, αλλά κυρίως στην μετατροπή των νησιών μας σε «μπαταρίες» για την απρόσκοπτη ροή ενέργειας από τα νησιά, άλλωστε ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι τα συγκεκριμένα έργα του ΑΔΜΗΕ εξυπηρετούν κυρίως την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στη νησιωτική χώρα, αλλά και στο να καταστεί η Ελλάδα εξαγωγέας «πράσινης» ενέργειας προς την Κεντρική Ευρώπη.
Συμπερασματικά, το ενεργοβόρο μοντέλο του υπερτουρισμού, της υπερδόμησης και συνολικά της αλόγιστης ανάπτυξης σε βάρος του περιβάλλοντος που προωθεί με κάθε μέσο η Ελληνική Κυβέρνηση αυξάνει υπέρμετρα το ανθρακικό αποτύπωμα των νησιών και κανένα «Ταμείο Απανθρακοποίησης» δεν μπορεί να το εξισορροπήσει, αλλά -μέσα στο πλαίσιο του υφιστάμενου μοντέλου ανάπτυξης – το Ταμείο αποτελεί μάλλον ένα ισχυρό χρηματοδοτικό εργαλείο με στόχο τη λεηλασία και του νησιωτικού περιβάλλοντος από τους ενεργειακούς και κατασκευαστικούς ομίλους.
Απαιτείται λοιπόν όσο ποτέ η ενεργοποίηση των πολιτών, ώστε τα σχέδια της Ελληνικής Κυβέρνησης για την ολοκληρωτική εκβιομηχάνιση του Αιγαίου να παραμείνουν εξίσου ανολοκλήρωτα με τον ημιτελή, φαραωνικό ναό του αλαζονικού τυράννου Λύγδαμι, τα ερείπια του οποίου επέλεξε ως φόντο για την πανηγυρική ανακοίνωση της σύστασης του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών.
(*) Ο Ανδρέας Ανδρουλιδάκης είναι μέλος της Κίνησης για την Προστασία των Νησίδων.
(**) Αρθρο που δημοσιεύτηκε στην “Εφημερίδα των Συντακτών”
Αποτέλεσμα; Τα προβλήματα ουκ ολίγα στη πόλη της Νάξου και στα χωριά που έχουν τον χαρακτήρα “Λιβάδια” …
