Το πόρισμά του για τις συνθήκες της τραγωδίας από τη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη παρουσιάζει αυτήν την ώρα ο Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ).

Όπως είπε ο πρόεδρος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ ξεκινώντας την παρουσίαση το πόρισμα της Επιτροπής είναι κάτι που γράφει η επιτροπή με απόλυτη ανεξαρτησία με το συμβούλιο του οργανισμού να το υιοθετεί χωρίς να αλλάξει ούτε κόμμα. Σύμφωνα με τον ίδιο, «η έλλειψη του οργανισμού οδήγησε σε απώλεια σοβαρών στοιχείων το βράδυ του δυστυχήματος. Ζήτησε, επίσης, μια μεγάλη συγγνώμη στους συγγενείς των θυμάτων που έπρεπε να υποκαταστήσουν τον οργανισμό που δεν υπήρχε στη συλλογή στοιχειών.

Εθνικό άγος τα Τέμπη που όπως κάθε τραγωδία πρέπει να έχει κάθαρση που όμως δεν αποτελεί το αντικείμενο της έρευνας μας. Στόχος μας να καταδείξουμε τις αβελτηρίες και τα εγκληματικά λάθη που οδήγησαν δύο τρένα στην ίδια γραμμή με αποτέλεσμα να συγκρουστούν, συνέχισε ο πρόεδρος του Οργανισμού».

Όπως εξήγησε «ασχοληθήκαμε με τη σύμβαση 717 αλλά δεν αποτέλεσε το κύριο αντικείμενο της διερεύνησης. Το ότι η καθυστέρηση της υλοποίησης συνεισέφερε στο δυστύχημα είναι δεδομένο. «Στο δυστύχημα συνεισέφεραν το ότι το ελληνικό κράτος δεν στήριζε για χρόνια τον σιδηρόδρομο και η αποψίλωση του ΟΣΕ από προσωπικό ασφαλείας επί Μνημονίων. Σκοπός της διερεύνησης είναι να γίνουν οι συστάσεις ασφαλείας που πρέπει» κατέληξε ο πρόεδρος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ.

Κωνσταντίνος Καπετανιδης: Πολιτικός Μηχανικός Προσταμενος Μονάδας Διερευνήσεως Ατυχημάτων ΕΟΔΑΣΑΑΜ:

# Οι ταχύτητες των τρένων ήταν σημαντικές. Από το αποτέλεσμα δημιουργήθηκε μία τεράστια πυρόσφαιρα.

# Ο Σταθμάρχης Λάρισας δεν χρησιμοποίησε -κατά λάθος, θεωρούμε- την αυτόματη χάραξη, άφησε κατά λάθος την αλλαγή 118 στη διαγώνιο. Ηταν ένα μεγάλο λάθος χειρισμού.

# Ο οδηγός έπρεπε να επαναλάβει την εντολή, αλλά δεν την επανέλαβε, είπε ευχαριστώ και συνέχισε.

# Οι υποκείμενοι παράγοντες είναι η διαχρονική έλλειψη προσωπικού (κατά μέσον όρο ανά χιλιόμετρο σιδηροδρομικής γραμμής η Ευρώπη έχει δύο εργαζομένους, στην Ελλάδα υπήρχαν 0,5 εργαζόμενοι αντιστοίχως, έλλειψη επαρκούς σηματοδότησης, η διαχείριση των σταθμαρχών του ΟΣΕ (δεν ήταν κατηρτισμένοι στον βαθμό που έπρεπε να εκτελούν τα καθήκοντά τους με ασφάλεια), έλλειψη μηχανισμού παρακολούθησης και επιθεώρησης των σταθμαρχών.

# Η έρευνά μας καταλήγει πως τα θύματα που αίτια θανάτου τη φωτιά είναι περίπου 5-7.

# Πιθανή παρουσία ενός αγνώστου προς το παρόν καυσίμου που προκάλεσε την πυρόσφαιρα.

Αναλυτικά η σύνοψη του Πορίσματος

Το ατύχημα στις 28 Φεβρουαρίου 2023

1. Το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023, η επιβατική αμαξοστοιχία IC-62, με 352 επιβαίνοντες, που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη, αναχώρησε από το σταθμό της Λάρισας στις 23:05, με καθυστέρηση 48 λεπτών. Σχεδόν την ίδια ώρα, η εμπορευματική αμαξοστοιχία 63503 αναχώρησε από το σταθμό των Νέων Πόρων με κατεύθυνση τη Λάρισα, επίσης με καθυστέρηση στο προγραμματισμένο πρόγραμμα.

2 Λίγο μετά τις 23:18 οι δύο αμαξοστοιχίες συγκρούστηκαν μετωπικά, με την εμπορική αμαξοστοιχία να καταγράφει ταχύτητα σχεδόν 90 km/h, ενώ η επιβατική αμαξοστοιχία ταξίδευε με εκτιμώμενη ταχύτητα 150 km/h, αμφότερες πολύ εντός των επιτρεπόμενων περιορισμών ταχύτητας. Η κρούση ήταν σφοδρή και ενώ οι δύο μηχανές της εμπορικής αμαξοστοιχίας ωθήθηκαν στη διπλανή γραμμή για να έρθουν σε σύγκρουση με τον κατακόρυφο τοίχο αντιστήριξης, η μηχανή και το επιβατικό βαγόνι πρώτης θέσης της επιβατικής αμαξοστοιχίας εκτοξεύτηκαν στην άλλη πλευρά της γραμμής, όπου προσγειώθηκαν στο έδαφος κάτω από αυτήν, καταστραμμένα ολοσχερώς.

3 Εν τω μεταξύ, σημειώθηκε μια δεύτερη, σχεδόν μετωπική σύγκρουση μεταξύ του βαγονιού εστιατορίου της επιβατικής αμαξοστοιχίας και του πρώτου επίπεδου βαγονιού, φορτωμένου με χαλύβδινες πλάκες, τα οποία ήταν τα πρώτα επόμενα οχήματα της επιβατικής και της εμπορευματικής αμαξοστοιχίας αντίστοιχα. Ακολουθώντας την κατεύθυνση των προπορευόμενων οχημάτων, το βαγόνι εστιατορίου και το επόμενο βαγόνι δεύτερης κατηγορίας της επιβατικής αμαξοστοιχίας κατέληξαν επίσης στο χαμηλότερο έδαφος. Εν τω μεταξύ, είχε σχηματιστεί μια τεράστια μπάλα φωτιάς που φαινόταν να κινείται μαζί με το επιβατικό τρένο. Στις πυρκαγιές που προέκυψαν στο χαμηλότερο επίπεδο, το εστιατόριο και το βαγόνι δεύτερης θέσης κάηκαν ολοσχερώς.

4 Συνολικά, 57 άτομα, εκ των οποίων 11 μέλη του προσωπικού ή υπεργολάβοι που εργάζονταν για την Hellenic Train, έχασαν τη ζωή τους στο ατύχημα, 81 άτομα τραυματίστηκαν σοβαρά και 99 είχαν ελαφρές σωματικές βλάβες. Σημαντικός αριθμός ατόμων, άμεσα ή έμμεσα εμπλεκομένων στο ατύχημα, υπέστησαν σοκ ή/και συναισθηματικό τραύμα.

Δείτε σε εξέλιξη η παρουσίαση του πορίσματος

Συστάσεις ασφαλείας

• Ο ΟΣΕ πρέπει να κάνει σημαντική αξιολόγηση κινδύνων, να διαχειρίζεται τους κινδύνους ασσφαλείας των στοιχείων υποδομής, να αξιολογεί τακτικά την ικανότητα του προσωπικού του, να εξάγει διδάγματα από περιστατικά και ατυχήματα.
• Η Hellenic Train να διασφαλίσει ότι οι μηχανοδηγοί αξιολογούνται τακτικά και να αναπτύξει ένα σύσστημα παρακολούθησης απόδοσης των μηχανοδηγών.
• Η ΡΑΣ να αναπτύξει ένα εναιίο σύστημα αναφοράς περιστατικών για όλους τους φορείς και να ενισχύσει την ικανότητα εποπτείας των σιδηροδρομικών φορέων.
• Η Ευρωπαϊκή επιτροπή να εφαρμόσει ένα πλαίσιο για να επιβάλει στα κράτη μέλη την ικανοποίηηση των απαιτήσεων της ΕΕ για να παρακολουθεί το σύστημα εθνικών κανόνων των κρατών μελών της.
• Το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης να αναπτύξει οδηγίες για ένα σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης και να συμπεριλάβει τον ΕΟΔΑΣΑΑΑΜ στα σχέδια αυτά.

Bart Accou – (Επικεφαλής ασφαλείας και επιχειρήσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης Σιδηροδρόμων – μέλος της επιτροπής διερεύνησης του ΕΟΔΑΣΑΑΜ). 

• Οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι θα είναι βιώσιμοι αν εφαρμοστούν όσα είπαμε. Δεν μπορώ να πω αν είναι ασφαλείς τώρα, δεν ήταν το αντικείμενο της έρευνας.
• Ζητήσαμε τις επικοινωνίες ανάμεσα στην εταιρία και στους μηχανοδηγούς.  Οσον αφορά την επιλογή του προσωπικού του ΟΣΕ, στο τέλος της έκθεσής μας έχουμε μία αυστηρή σύσταση ασφαλείας για το θέμα.
• Η αυτοψία στον τόπο του δυστυχήματος δεν έγινε με τον τροπο που έπρεπε ώστε να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε στη συνέχεια τον τύπο του καυσίμου που μεταφερόταν και προξένησε την πυρόσφαιρα. Εγιναν προσομοιώσεις ώστε να προσδιοριστεί. Στο μόνο που μπορούμε να καταλήξουμε είναι πως αυτό που επίσημα μεταφερόταν στο τρένο, δεν μπορεί να δικαιολογήσει την πυρόσφαιρα.
• Δεν μπορούμε να το απαντήσουμε σε αυτό (αν μπορεί να επαναληφθεί κάποιο δυστύχημα και αν είναι ασφαλείς οι σιδηρόδρομοι). Αυτό που μπορώ να σας πω είναι πως οι άνθρωποι που εργάζονται σε υπηρεσιακό επίπεδο στους σιδηροδρόμους είναι πάρα πολύ αφοσιωμένοι. Για να φτάσουμε σε ένα επαρκώς ασφαλή σιδηρόδρομο, πρέπει να εφαρμοστούν οι συστάσεις που δημοσιεύουμε σήμερα.
• Στο τελικό κομμάτι της διερεύνησης προσπαθήσαμε να έχουμε feedback από όλο τους φορείς στους οποίους παρουσιάσαμε τα ευρήματά μας. Η διαβούλευση έγινε στο κομμάτι όπου είχε αρμοδιότητα ο κάθε φορέας. To Yπουργείο Μεταφορών δεν συμμετείχε σ’ αυτή τη διαδικασία. Το ζητήσαμε αλλά προτίμησαν να μην συμμετέχουν.
• Συγκρίνοντας τα στοιχεία στην έκθεση των εμπειρογνωμόνων, καταλήξαμε πως είναι εξαιρετικά απίθανο τα έλαια σιλικόνης να έπαιξαν ρόλο στην πρόκληση της πυρόσφαιρας. Και με αυτό συμφωνούν περαιτέρω αναλύσεις ειδικών που διαθέτουμε και επιβεβαιώνουν τα ευρήματά μας.
• Σχετικά με τη σηματοδότηση, ο ΟΣΕ πρέπει να λάβει υπ’όψιν πιο σωστά τις συστάσεις για την κυκλοφορία και δεύτερον τη σύσταση για τη διαρκή συντήρηση των υποδομών του.
• Επικεντρωθήκαμε στη διερεύνηση της ασφάλειας του σιδηροδρόμου και αυτό δικαιολογεί την ομάδα διερεύνησης. Για ό,τι κρίναμε πως η απαραίτητη εμπειρογνωμοσύνη δεν βρισκόταν στην ομάδα, αναζητήσαμε βοήθεια από εξωτερικούς ειδικούς εγνωσμένου κύρους, πανεπιστήμια κ.ο.κ.