Η κλιματική κρίση δεν αφήνει περιθώρια αναμονής. Η επάρκεια νερού στα ελληνικά νησιά βρίσκεται πλέον σε καθεστώς συναγερμού, με τη λειψυδρία να αναδεικνύεται σε έναν από τους πλέον επείγοντες κινδύνους για τη νησιωτική Ελλάδα.

Το φαινόμενο της παρατεταμένης ανομβρίας, οι μειωμένες βροχοπτώσεις των τελευταίων ετών, η κατακόρυφη αύξηση της τουριστικής κατανάλωσης και η εξάντληση των φυσικών αποθεμάτων έχουν οδηγήσει τα δίκτυα ύδρευσης στα όρια των δυνατοτήτων τους.

Οι ανάγκες σε νερό αυξάνονται γεωμετρικά κάθε καλοκαίρι, ενώ τα αποθέματα μειώνονται. Το νερό παύει να είναι αυτονόητο αγαθό και η καθημερινότητα κατοίκων και τουριστών εξαρτάται από εύθραυστα δίκτυα, υδροφόρες και ελλιπείς υποδομές. Οι εικόνες με πλοία που μεταφέρουν νερό σε άνυδρα νησιά έχουν πάψει να είναι έκτακτες: είναι πια μέρος της νέας πραγματικότητας.

Η κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας τον επείγοντα χαρακτήρα της κρίσης, έχει καταρτίσει ένα φιλόδοξο και πολυεπίπεδο σχέδιο αντιμετώπισης της λειψυδρίας, το οποίο εκτείνεται από την ενίσχυση των υφιστάμενων υποδομών έως τη μετάβαση σε ενεργειακά αυτόνομες λύσεις, βασισμένες στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Στο επίκεντρο βρίσκονται οι μονάδες αφαλάτωσης, η αποθήκευση νερού, οι γεωτρήσεις και τα έξυπνα δίκτυα διανομής, σε συνδυασμό με σημαντικά έργα ενεργειακής υποστήριξης.

Έχουν εξασφαλιστεί 200 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ για έργα ύδρευσης, διαχείρισης λυμάτων και αφαλάτωσης. Επιπλέον, ένα στοχευμένο κονδύλι 18 εκατ. ευρώ προορίζεται αποκλειστικά για νησιά που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση, ενισχύοντας την ετοιμότητα τους απέναντι στις διαρκώς αυξανόμενες πιέσεις. Το πακέτο των 200 εκατ. ευρώ περιλαμβάνει έργα υποδομής, νέους ταμιευτήρες, δεξαμενές, δίκτυα μείωσης απωλειών, καθώς και την αναβάθμιση των αποχετευτικών συστημάτων. Ειδικό βάρος δίνεται στην κατασκευή και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης με χρήση ΑΠΕ, ώστε να διασφαλίζεται τόσο η αυτονομία όσο και η οικονομική βιωσιμότητα των λύσεων.

Τα νησιά σε πρώτο πλάνο

Οι πρώτες στοχευμένες παρεμβάσεις αφορούν 19 νησιωτικούς δήμους που έχουν ήδη εισέλθει στη «ζώνη κινδύνου». Στη λίστα προτεραιότητας περιλαμβάνονται οι Φούρνοι Κορσεών, η Λέρος, η Τήνος, η Πάτμος, η Αλόννησος, η Κέα, η Ιθάκη, οι Λειψοί, οι Παξοί, η Κάρπαθος, το Μεγανήσι, η Νάξος, οι Σπέτσες, ο Πόρος, η Ύδρα, η Κέρκυρα, η Λιβαδειά, η Κύμη-Αλιβέρι και το Βέλο-Βόχα. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η απουσία της Κρήτης από τη λίστα, παρότι κι αυτή αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις.

Σε κάθε περίπτωση, τα έργα προσαρμόζονται στις ιδιαιτερότητες κάθε νησιού. Από μονάδες αφαλάτωσης 1.000 κυβικών μέτρων ημερησίως στη Λέρο και την Κάρπαθο, μέχρι μικρότερες αλλά κρίσιμες εγκαταστάσεις σε νησιά όπως οι Λειψοί, οι Παξοί και η Ιθάκη. Η Τήνος, η Αλόννησος και το Μεγανήσι ενισχύονται επίσης με νέες μονάδες και δεξαμενές, ενώ στη Νάξο σχεδιάζεται η μεγαλύτερη παρέμβαση: μονάδα αφαλάτωσης 2.000 κυβικών μέτρων ημερησίως.

Υπουργείο Περιβάλλοντος – Λειψυδρία: Προμήθεια μονάδων αφαλάτωσης σε Νάξο, Κέα και Τήνο

Στην Ύδρα προβλέπεται η κατασκευή αγωγού σύνδεσης για την καλύτερη ενσωμάτωση των μονάδων αφαλάτωσης στο υδρευτικό δίκτυο. Στη Νότια Κέρκυρα, η παρέμβαση επεκτείνεται σε αποσιδήρωση, σωληνώσεις και ανακαίνιση δεξαμενών. Στη Λιβαδειά και στην Κύμη-Αλιβέρι προκρίνονται γεωτρήσεις και αγωγοί εμπλουτισμού των υφιστάμενων πηγών, ενώ στο Βέλο-Βόχα σχεδιάζεται διυλιστήριο 300 κυβικών μέτρων την ώρα, συνοδευόμενο από νέο αγωγό μεταφοράς.

Η διαχείριση των υδατικών πόρων στα νησιά δεν είναι μόνο ζήτημα υποδομών ύδρευσης, αλλά πλέον αγγίζει τον πυρήνα της ενεργειακής μετάβασης. Οι μονάδες αφαλάτωσης, ιδιαίτερα σε απομονωμένα νησιά, αποτελούν ενεργοβόρες εγκαταστάσεις. Η ενσωμάτωσή τους σε αυτόνομα ενεργειακά συστήματα με ΑΠΕ μειώνει την εξάρτηση από καύσιμα, μειώνει το λειτουργικό κόστος και καθιστά τα νησιά πιο ανθεκτικά απέναντι στην κλιματική και ενεργειακή αστάθεια.

Η επένδυση στην υδατική ασφάλεια λειτουργεί, έτσι, ως καταλύτης για ευρύτερες πράσινες υποδομές. Η διασύνδεση νερού και ενέργειας αναδεικνύεται σε στρατηγική προτεραιότητα, όπου η ανθεκτικότητα των δικτύων και η αποκέντρωση της παραγωγής μετατρέπονται σε προαπαιτούμενα επιβίωσης – και όχι απλώς σε επιμέρους επιλογές πολιτικής.

Το νερό γίνεται ο νέος κρίσιμος πόρος. Η ενεργειακή του διαχείριση, ειδικά στα νησιά, δεν αποτελεί πλέον περιβαλλοντική πολυτέλεια, αλλά επένδυση ζωής.

Πηγή: powergame.gr