Το Σάββατο 21 Ιουνίου, στις 8 το βράδυ, στο Πολιτιστικό Κέντρο Απεράθου Νάξου, πραγματοποιήθηκε μια ξεχωριστή εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη, τη γνώση και την ιστορική αλήθεια. Αφορμή αποτέλεσε η παρουσίαση του βιβλίου του δημοσιογράφου και συγγραφέα Δημήτρη Βεριώνη με τίτλο «Θάνατοι στη Χούντα – Δολοφονίες, αντιδικτατορική δράση, ύποπτοι θάνατοι κατά την περίοδο 1967–1974».

Για το βιβλίο μίλησαν οι δημοσιογράφοι Δημήτρης Νανούρης και Ειρήνη Προμπονά, καθώς και ο ίδιος ο συγγραφέας, σε μια συζήτηση γεμάτη συγκίνηση αλλά και ουσιαστικές παρεμβάσεις από το κοινό.

Το έργο του Δημήτρη Βεριώνη είναι αποτέλεσμα δεκαετούς έρευνας και περιλαμβάνει 247 κατονομασμένες περιπτώσεις θανάτων που συνδέονται με το δικτατορικό καθεστώς. Πρόκειται για ανθρώπους που βασανίστηκαν, εξορίστηκαν, πέθαναν υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες ή “αυτοκτόνησαν” σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της εποχής.

Ο συγγραφέας στηρίζει την έρευνά του σε πάνω από 250 συνεντεύξεις, αρχεία, φωτογραφίες και αφηγήσεις, φωτίζοντας με σεβασμό και τεκμηρίωση μια σκοτεινή σελίδα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

Ιδιαίτερη στιγμή της εκδήλωσης αποτέλεσε η μαρτυρία του Γιώργου Βάρσου από την Απείρανθο, γιου του αξιωματικού και θύματος της Χούντας Γιάννη Βάρσου, που συγκίνησε βαθιά το κοινό.

Όπως σημείωσε ο συγγραφέας, σκοπός του έργου δεν είναι ο εντυπωσιασμός, αλλά η διατήρηση της μνήμης των θυμάτων. «Δεν γράφω με σκοπό να κατηγορήσω, αλλά για να θυμόμαστε. Η λήθη είναι ένας δεύτερος θάνατος», ανέφερε χαρακτηριστικά σε παλαιότερη συνέντευξή του.

Στο βιβλίο, ο Δημήτρης Βεριώνης παρουσιάζει τα θύματα όχι ως σύμβολα, αλλά ως πραγματικούς ανθρώπους με ενδιαφέροντα, συνήθειες, οικογένειες, όνειρα που δεν πρόλαβαν να ζήσουν. «Κάποιοι δεν είχαν καν αντιστασιακή δράση. Απλώς βρέθηκαν στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή», αναφέρει.

Η μεγαλύτερη δυσκολία στη συγγραφή του βιβλίου ήταν η έλλειψη στοιχείων: «Για κάποιους είχα μόνο ένα όνομα. Και όμως, έψαξα, ρώτησα, βρήκα συγγενείς, φωτογραφίες, μνήμες», περιγράφει. Η αίσθηση ατιμωρησίας που αφήνει η ιστορική καταγραφή είναι έντονη: «Πολλοί θύτες δεν τιμωρήθηκαν ποτέ, ενώ οι οικογένειες των θυμάτων έμειναν μόνες στη σιωπή», υπογραμμίζει.

Η παρουσίαση του βιβλίου στην Απείρανθο δεν ήταν απλώς μια φιλολογική εκδήλωση. Ήταν μια πράξη συλλογικής μνήμης και ένα κάλεσμα να μην ξεχνάμε την Ιστορία, να αναζητούμε την αλήθεια και να τιμούμε εκείνους που πλήρωσαν με τη ζωή τους την αντίστασή τους απέναντι στη βία και την καταπίεση.

Όπως ειπώθηκε και στην εκδήλωση, «η ιστορική αλήθεια δεν είναι ζήτημα εντυπώσεων αλλά χρέος απέναντι στους ανθρώπους και τη δημοκρατία». Και αυτό το χρέος, ο Δημήτρης Βεριώνης το υπηρέτησε με ευαισθησία, επιμονή και σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Από το πρόλογο του βιβλίου 

50 χρόνια μετά την πτώση της χούντας για πρώτη φορά παρουσιάζονται λεπτομερώς όλες οι περιπτώσεις των θανάτων που συνδέθηκαν με το καθεστώς.

Θάνατοι λόγω αντιδικτατορικής δράσης, «αυτοκτονίες», «ατυχήματα», «ασθένειες», «εξαφανίσεις». Θάνατοι συνεπεία κακουχιών από τις εξορίες και πολυάριθμες ακόμα φημολογούμενες περιπτώσεις ανώνυμων και επώνυμων προσώπων παρουσιάζονται αναλυτικά σε αυτή την πολυετή, προσωποκεντρική έρευνα.

247 κατονομασμένες περιπτώσεις θανάτων για τους οποίους ευθυνόταν ή κατηγορήθηκε το καθεστώς και οι κύκλοι του. Πάνω από 250 συνεντεύξεις οικείων προσώπων, 290 φωτογραφίες, άγνωστα ή δημοσιευμένα αρχεία και μαρτυρίες αποτυπώνουν για πρώτη φορά τις ιστορίες των θυμάτων της χούντας, συνολικά και εξατομικευμένα.

Η ιστορική αλήθεια αναζητά τις πραγματικές της διαστάσεις μέσα στις ανείπωτες προσωπικές μαρτυρίες και βιώματα, στα «ψιλά γράμματα» και σε όσα αφέθηκαν στη σιωπή. Διερευνώνται υποθέσεις γνωστές ή κρυμμένες στην αφάνεια που περιμένουν να δικαιωθούν από την ιστορική μνήμη.

Με την έρευνα αυτή επιστρέφουμε στους ανθρώπους που τους χρωστάει η Ιστορία. Αυτή ήταν η ζωή τους και αυτός ο θάνατός τους.

Με πληροφορίες και φωτογραφίες από την ανάρτηση του κου Μιχάλη Φραγκίσκου