Στην Ελλάδα ο καύσωνας και οι υψηλές θερμοκρασίες γενικά είναι συνηθισμένα φαινόμενα. Το γεγονός ότι κάθε χρόνο αναφέρονται δεκάδες περιστατικά νοσηλειών λόγω θερμοπληξίας φανερώνει ότι δεν υπάρχει η κατάλληλη ενημέρωση για την προστασία από τις υψηλές θερμοκρασίες. Το παρόν κείμενο παρέχει χρήσιμες συμβουλές και πληροφορίες ώστε να παραμείνετε ασφαλείς την περίοδο του καύσωνα.

Τι είναι ο καύσωνας;

Ο καύσωνας είναι η περίοδος του καλοκαιριού που η θερμοκρασία είναι πολύ υψηλότερη σε σχέση με τον μέσο όρο. Η ύπαρξη αυξημένων επιπέδων υγρασίας καθιστά τις υψηλές θερμοκρασίες πιο επικίνδυνες για τον οργανισμό μας.

Ποια νοσήματα προκαλούνται από την  έκθεση σε αυξημένες θερμοκρασίες στον καύσωνα;

Οι υψηλές θερμοκρασίες του καύσωνα προκαλούν δύο κυρίως παθήσεις: την ηλίαση (θερμική εξάντληση) και την θερμοπληξία.

Ο οργανισμός μας για να λειτουργεί σωστά πρέπει να διατηρεί στο εσωτερικό του μια σταθερή θερμοκρασία. Σε περιπτώσεις που αυτή αυξάνεται προσπαθεί να αποβάλει την περίσσεια θερμότητα κυρίως με τον ιδρώτα. Όταν όμως στο περιβάλλον υπάρχει υπερβολική ζέστη αυτός ο μηχανισμός δεν επαρκεί για τη μείωση τη θερμοκρασίας του οργανισμού μας. Η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματός μας μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον εγκέφαλο και σε άλλα ζωτικά όργανα.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Από την αυξημένη θερμοκρασία κινδυνεύουν περισσότερο οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και όσοι πάσχουν από χρόνια καρδιαγγειακά ή αναπνευστικά νοσήματα (όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια). Κίνδυνο μπορεί να διατρέξουν ακόμα και νεότεροι άνθρωποι όταν αθλούνται ή εκτελούν έντονες σωματικές εργασίες την περίοδο ενός καύσωνα, καταναλώνουν αλκοόλ δεν προστατεύονται από τον ήλιο και δεν προσλαμβάνουν αρκετά υγρά.

Πότε είναι αυξημένος ο κίνδυνος στον καύσωνα;

• Όταν υπάρχουν αυξημένα επίπεδα υγρασίας
• Όταν αθλούμαστε ή εκτελούμε κάποια έντονη σωματική εργασία την περίοδο του καύσωνα
• σε κατανάλωση αλκοόλ
• σε χρήση φαρμάκων προκαλούν απώλεια υγρών πχ. διουρητικών
• όταν δεν προσλαμβάνουμε αρκετά υγρά
• όταν υπάρχει παχυσαρκία
• σε ύπαρξη καρδιολογικών ή αναπνευστικών προβλημάτων

Τι είναι η ηλίαση (θερμική εξάντληση) και τι η θερμοπληξία;

Η έκθεση στις υψηλές θερμοκρασίες το καύσωνα μπορεί να οδηγήσει από την  ηλίαση στην θερμοπληξία.

Κατά την ηλίαση η άνοδος της θερμοκρασίας του σώματος και η απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών, οδηγεί στα παρακάτω συμπτώματα:

• Έντονη αδιαθεσία και αδυναμία
• Λιποθυμικές τάσεις – υπόταση
• Κεφαλαλγία, ζάλη
• Μυϊκές κράμπες
• Έντονη δίψα
• Εφίδρωση με πιθανώς κρύο δέρμα
• Ταχυκαρδία

Αν τα συμπτώματα της ηλίασης δεν αντιμετωπιστούν γρήγορα τότε μπορεί να συμβεί θερμοπληξία στην οποία υπάρχει επιπλέον:

• Απώλεια συνείδησης-σύγχυση και αποπροσανατολισμός
• Μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος ( ≥40 to 41°C)

Τρόποι προστασίας από τον καύσωνα

Ο καλύτερος τρόπος προστασίας από τον καύσωνα είναι η ενημέρωση και η εφαρμογή των παρακάτω οδηγιών:

• αποφύγετε την έκθεση σε αυξημένες θερμοκρασίες (πχ εξωτερικοί χώροι ή ηλιοθεραπεία) και παραμείνετε σε μέρη δροσερά και κλιματιζόμενα
• αποφύγετε μέρη όπου επικρατεί συνωστισμός
• αναβάλλετε την εργασία ή την άσκηση σε εξωτερικούς χώρους
• μειώστε τις άσκοπες μετακινήσεις για εργασία ή αναψυχή
• φορέστε άνετα, ελαφριά, ανοιχτόχρωμα ρούχα και χρησιμοποιήστε καπέλο και γυαλιά ήλιου
• φροντίστε να είστε επαρκώς ενυδατωμένοι πριν την έξοδο από το σπίτι ή την εργασία και να πίνετε άφθονα υγρά (νερό και χυμούς φρούτων) όσο βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους.
• αποφύγετε το αλκοόλ και τα βαριά γεύματα
• φροντίστε η διατροφή σας να αποτελείται από ελαφρά και μικρά γεύματα, φρούτα και λαχανικά. Αποφύγετε τις λιπαρές τροφές
• εάν αισθανθείτε την παραμικρή αδιαθεσία αναζητήστε άμεσα ένα κλιματιζόμενο χώρο πιείτε αρκετά υγρά και εάν είναι δυνατόν κάντε ένα χλιαρό ντους. Διαφορετικά τοποθετείστε υγρά επιθέματα στο κεφάλι και στο λαιμό.
• εάν πάσχετε από χρόνια καρδιαγγειακά ή αναπνευστικά νοσήματα να είστε επιπλέον προσεκτικοί την περίοδο του καύσωνα και να ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες του ιατρού σας. Συμβουλευτείτε τον για πιθανές επιπλέον ειδικές οδηγίες την περίοδο του καύσωνα
• προστατεύστε τα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους μετακινώντας τους σε δροσερούς και κλιματιζόμενους χώρους. Φροντίστε να υπάρχει επίβλεψη τους όσο διαρκεί το φαινόμενο του καύσωνα.
• εάν γνωρίζετε ότι υπάρχουν ηλικιωμένοι μόνοι τους σε γειτονικά διαμερίσματα ή οικίες μεριμνήστε ώστε να υπάρχει επικοινωνία και να τους έχουν παρασχεθεί τα απαραίτητα μέτρα προστασίας για τον καύσωνα. Με το ενδιαφέρον σας μπορεί να σώσετε μια ζωή!.

Έχουν οι ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα επιπλέον κίνδυνο σε περίπτωση καύσωνα;

Οι ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα όπως άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια διατρέχουν επιπλέον κίνδυνο την περίοδο του καύσωνα.

Για το λόγο αυτό θα πρέπει να ακολουθούν τις γενικές οδηγίες προστασίας, να λαμβάνουν την καθημερινή τους αγωγή, και να τους έχουν δοθεί σαφείς οδηγίες σε περίπτωση που αναπτύξουν συμπτώματα όπως δύσπνοια και βήχα.