Τετάρτη, 18 Ιουνίου, 2025
ΑρχικήΑπόψειςΓ. Πίττας: Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται

Γ. Πίττας: Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται

|

Τα κυκλαδονήσια, με τη θάλασσα να τα περιβάλλει, να τα χωρίζει, αλλά να είναι ταυτόχρονα και γέφυρα που τα ενώνει, με τους ανέμους που τα μαστιγώνουν, τις λιγοστές βροχές που τα ξεδιψούν, τα καλοκαιρινά μελτέμια που τα δροσίζουν, την κοινή μορφολογία της φύσης τους και την παρόμοια βλάστησή τους, με τις ίδιες λίγο πολύ ιστορικές εμπειρίες που έζησαν και με μια κοινή στάση των κατοίκων τους απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετώπισαν μέσα στους αιώνες, δημιούργησαν ένα ενιαίο πολιτισμικό σύνολο.

pittas-gastronomikes-koinotites-dsc_4706Του Γιώργου Πίττα (για τον Gastronomos)

Οι ίδιοι τρόποι για να δαμάσουν τους αέρηδες, ώστε να αλέσουν το στάρι τους, ο ίδιος μόχθος να ημερέψουν τις άγριες βουνοπλαγιές για να τις μετατρέψουν σε γόνιμες, καλλιεργήσιμες «πεζούλες», η παρόμοια οργάνωση των οικισμών τους και της κοινωνικής τους ζωής δεν απέτρεψαν το καθένα από αυτά τα νησιά να αναπτύξει τη δική του ιδιαιτερότητα σε πολλούς τομείς και φυσικά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κουζίνας του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα δεκάδες ξεχωριστά τυράκια των Κυκλάδων που επίκειται να μπουν στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (ανθότυρο, γραβιέρα, κοπανιστή, κρασοτύρι, λαδοτύρια, μαλαθούνι, μανούρα, μελίχλωρο, νιώτικο, ξηρό Μηλέικο, ξινό, ξινομυζήθρα, πέτρωμα, Σαν Μιχάλη, σκοτύρι, τυροβολιά, χλωρό κ.ά.), αλλά και τα τόσα εμβληματικά εδέσματα, σύμβολα της τοπικής γαστρονομίας τους: πατατάτο (Αμοργός), φρουτάλια (Άνδρος), λαδένια (Κίμωλος), ταραχτό (Κύθνος), πλακόπιτες, πιταράκια και φλάουνες (Μήλος), μόστρα (Μύκονος), ρόστο  (Νάξος), ρεβυθάδα (Πάρος),   ντοματοκεφτέδες (Σαντορίνη), μαραθοτηγανίτες (Σέριφος), μαστέλο (Σίφνος), αθερινόπιτα (Σύρος), φάβα (Σχοινούσα), αγκιναρόπιτες (Τήνος), ματσάτα (Φολέγανδρος) κ.ά.

 

Σπάνιες Μανούρες
Μανούρα Φολεγάνδρου/ Φωτογραφία: Χριστίνα Γεωργιάδου
Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται-1
Η κυρία Ειρήνη με τα ματσάτα της στο καφεπαντοπωλείο της στη Φολέγανδρο/ Φωτογραφία: Χριστίνα Γεωργιάδου
Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται-2
Πατατάτο Αμοργού/ Φωτογραφία: Μιχάλης Παππάς

 

Όλα αυτά, δείγματα μιας γαστρονομικής παράδοσης που κινδύνευσε να χαθεί, αλλά που διατηρείται χάρη στην επιμονή των ντόπιων νοικοκυρών που τα φτιάχνουν για τις οικογένειές τους και των μαγείρων/μαγειρισσών, που τα προσφέρουν στα ταβερνάκια τους. Ανυπολόγιστη συνεισφορά στη διατήρηση και στην ανανέωση της κυκλαδίτικης γαστρονομίας είχε ο αείμνηστος Γιώργος Χατζηγιαννάκης στη Σαντορίνη, ο πρώτος που απετόλμησε ‒σε χαλεπούς καιρούς για την ελληνική κουζίνα‒ τη δεκαετία του 1980 να αντιμετωπίσει τη σαντορινιά κουζίνα με δημιουργική ματιά, ανοίγοντας νέους δρόμους. Το παράδειγμά του υιοθέτησαν ακολούθως δεκάδες νέοι μάγειροι chef-patrons και ίσως στις μέρες μας να μην υπάρχει ούτε ένα νησάκι στο Αιγαίο (σαν την Ηρακλειά, για παράδειγμα, ή την Κύθνο) που να μην έχει τους πιονιέρους της δημιουργικής τοπικής κουζίνας.

Τριάντα χρόνια αργότερα, η διοργάνωση Tinos Food Paths, το κίνημα των νέων μαγείρων-καταστηματαρχών της Τήνου (όπως ο Μάιος του ’68 στο Παρίσι, που ήταν η επανάσταση των νέων απέναντι στην εξουσία και την καταναλωτική ζωή), ανέδειξε τη δυναμική των συλλογικοτήτων. Οι εκδηλώσεις, τα δρώμενα και οι γευσιγνωσίες που γίνονταν κάθε Μάιο στην Τήνο, από το 2015 έως το 2019, είχαν μοναδικές ποιότητες ιδεών και πράξεων και θεωρώ ότι ήταν οι πιο αυθεντικές και ηρωικές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής γαστρονομίας.

 

Τήνος, Νικολέτα Δελατόλα- Φωσκόλου
Λιβιά «μακαρόνια» από την Τήνο (αμπελοφάσουλα με σάλτσα ντομάτας)/ Φωτογραφία: Μιχάλης Παππάς
Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται-3
Το φαβά της Αμοργού από τα χέρια της Βαγγελίτσας/ Φωτογραφία: Μιχάλης Παππάς

 

Τα τοπικά προϊόντα των Κυκλάδων, κρέατα, ψάρια, θαλασσινά, αλλαντικά, τυράκια, μποστανικά, χόρτα και φρούτα, που γίνονται νοστιμότατα φαγάκια στα χέρια των παραδοσιακών μαγείρων προβάλλοντας το ήθος της απλότητας, νέοι σεφ με ευαισθησίες και σεβασμό στην τοπικότητα και στην εποχικότητα, αλλά και ένα κοινό που τους υποστηρίζει με φανατισμό, αποτελούν την πιο αποτελεσματική άμυνα απέναντι στην κυριαρχία των τουριστικών στερεοτύπων και στην εισβολή της αλαζονικής κουζίνας των αστικών κέντρων και των πολυδιαφημισμένων από τις τηλεοπτικές εκπομπές σταρ των κοσμοπολίτικων κουζινών.

Στο χέρι μας είναι να υποστηρίξουμε κι εμείς, από την πλευρά μας, τα πολιτισμικά αγαθά των νησιών μας και τους ανθρώπους τους. Τους το οφείλουμε, όπως το οφείλουμε και στον εαυτό μας.

(*) Ο Γιώργος Πίττας είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και εμπνευστής του προγράμματος Γαστρονομικές Κοινότητες – Gastronomy & Wine Tourism και της πρωτοβουλίας Ελληνικό Πρωινό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Κάποια από τα βιβλία του είναι: Και έφαγον πάντες και ηυφράνθησαν…, Η αθηναϊκή ταβέρνα, Τα καφενεία της Ελλάδας, Πανηγύρια στο Αιγαίο, Πάρος, Σημάδια του Αιγαίου, Οι θησαυροί της ελληνικής γαστρονομίας. 

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

ΑΟ Θήρας: Η Αναστασία Σιρίνινα στο ρόστερ για τη νέα χρονιά, προσθέτει εμπειρία και πάθος

Η 29χρονη κεντρική με θητεία σε Παναθηναϊκό, Θέτιδα και διεθνείς διοργανώσεις, έρχεται με όραμα και δυναμική να ενισχύσει τη φετινή πορεία της Σαντορινιάς ομάδας στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

«Μαγικές Νύχτες» στη σκηνή του Καμπανέλλη, όταν το Μουσείο ζωντάνεψε μέσα από τον χορό

Δύο παραστάσεις γεμάτες χρώμα, κίνηση και συγκίνηση από τη Fani’s Dance Studio, υπό την καθοδήγηση της Φανής Μπαρδή, ταξίδεψαν μικρούς και μεγάλους στο μαγικό κόσμο της Τέχνης.

Νάξος – Απείρανθος: Μνήμες από τη Χούντα, παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Βεριώνη με ανοιχτή συζήτηση

Το Σάββατο 21 Ιουνίου στο Πολιτιστικό Κέντρο Απεράθου, μια ξεχωριστή εκδήλωση για την ιστορική μνήμη, την αντίσταση και τους ανεξιχνίαστους θανάτους της δικτατορίας.

Από τη Νάξο στη Super League, Ο Νικηφόρος Κατσαράς στον ΟΦΗ

Ο ταλαντούχος τερματοφύλακας του ΠΑΣ Νάξου κάνει το μεγάλο βήμα και μεταγράφεται στην Κ15 του ΟΦΗ, με φόντο τη συμμετοχή στην προεπιλογή της Εθνικής Ομάδας.

Ένα Κολυμβητήριο για την Τήνο, ιστορική ανακοίνωση από τον Υπουργό Αθλητισμού Γιάννη Βρούτση

Σε μια θερμή εκδήλωση στο Κλειστό Γυμναστήριο του νησιού, παρουσιάστηκε το νέο έργο-ορόσημο για τις Κυκλάδες: Κολυμβητήριο στην Τήνο με χρηματοδότηση 2 εκατομμυρίων ευρώ.

Ρεάλ Μαδρίτης – Αλ Χιλάλ: Έτοιμη για κυριαρχία από το ημίχρονο η «Βασίλισσα»

Η Ρεάλ επιστρέφει στο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων με μοναδικό στόχο την κατάκτηση, ξεκινώντας απόψε απέναντι στην Αλ Χιλάλ στο Μαϊάμι.

Ανοικτή Δημοσκόπηση για το Νότιο Αιγαίο από το aftodioikisi.gr

Μετά από 18 μήνες διοίκησης, η γνώμη των πολιτών για την Περιφέρεια και τους Δήμους των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου γίνεται αντικείμενο καταγραφής μέσα από μια ευρεία ανώνυμη έρευνα.

7ο Food Experience Graviera Naxos: Όταν η Γραβιέρα έγινε γλώσσα παγκόσμιας γαστρονομίας

Διακεκριμένοι σεφ, διεθνή πρόσωπα και αυθεντικές εμπειρίες γεύσης ανέδειξαν για άλλη μια χρονιά τη Νάξο σε γαστρονομικό προορισμό κορυφής στο Αιγαίο.

Νάξος – Θάλασσα καθαρή, Ευθύνη κοινή: Αντιρρυπαντικός εξοπλισμός στη μαρίνα για τους αλιείς

Με πρωτοβουλία του Λιμενικού Ταμείου Νάξου και τη συμβολή της Aegean Rebreath, εγκαθίσταται εξοπλισμός για την προστασία της θάλασσας από τα λιπαντικά και τα καύσιμα - Σήμερα (18/06) η παρουσίαση

Ουρολογικό Ιατρείο στο Naxos Medical, γιατί η πρόληψη είναι ανδρική υπόθεση

Στις 20 & 21 Ιουνίου, το Ουρολογικό Τμήμα του Naxos Medical ανοίγει ξανά τις πόρτες του, ενισχύοντας την αντρική φροντίδα υγείας με σύγχρονα μέσα και βαθιά ανθρωποκεντρική προσέγγιση.

Κόρωνος (Λυώνας) – Αντώνης Παπακωνσταντής: Έφυγε ξαφνικά, αλλά θα μείνει για πάντα δίπλα μας

Μια συγκινητική αποχαιρετιστήρια ανάρτηση του Γιώργου Κουφόπουλου για τον αγαπημένο φίλο, συνοδοιπόρο και πρώην πρόεδρο του συλλόγου

“O Χαρχαλιάς”: Η νέα ταβέρνα στη Μέση Ποταμιά που μαγειρεύει με καρδιά και μνήμες

Στην πράσινη καρδιά της Νάξου, μια αυθεντική ταβέρνα σερβίρει γεύσεις που μυρίζουν πατρίδα, με σεβασμό στην τοπική παράδοση και ζεστή φιλοξενία που σε κάνει να νιώθεις σαν στο σπίτι σου.

Αθήνα – Σύνταγμα: Θρήνος για τον Ανδρέα Κυριακόπουλο

Η ανακοίνωση της ProSport για τον ξαφνικό θάνατο του εκλεκτού συνεργάτη – «Το κενό του είναι δυσαναπλήρωτο, καλό ταξίδι φίλε…»

Δέκα σχολεία των Κυκλάδων περιμένουν διευθυντή, θέση ευθύνης και καρδιάς (πίνακας)

Ανοιχτή η προκήρυξη για τους εκπαιδευτικούς που θέλουν να στελεχώσουν τις σχολικές μονάδες νησιών όπως η Νάξος, η Σίφνος, η Κύθνος και η Μύκονος ως διευθυντές (πίνακας)

Europa Nostra: Διεθνής διάκριση για τον Πύργο “Κάμπονες 1615” στη Νάξο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Ένα ζωντανό σύμβολο πολιτιστικής αναγέννησης και βιώσιμης αποκατάστασης από τις Κυκλάδες ανάμεσα στα κορυφαία παραδείγματα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς για το 2025

Ν. Πιτταράς: “Το ότι χτίζουν όπου να ’ναι, το ότι βάζουν τσάπες μέσα στη θάλασσα και βγάζουν τα βράχια, είναι κατάντια για τη Νάξο”

Οι αγρότες της Νάξου πιέζονται από τον υπερτουρισμό, που απορροφάει ολοένα και περισσότερους υδάτινους πόρους και επεκτείνεται με τη δόμηση. Μπορεί να βρεθεί ισορροπία; Η «Κ» μίλησε με όλες τις πλευρές της τοπικής κοινωνίας

Στέλλα Τσουνέλλη – Φουτάκογλου: Η τελευταία κεντήστρα της παράδοσης στη Χώρα της Νάξου

Από τη Μικρά Ασία στη Νάξο, η κυρία Στέλλα υφαίνει με βελόνα και νήμα τις μνήμες, τις ρίζες και την ψυχή ενός τόπου που δεν ξεχνά.

Νάξος: Μπήκαν τα θεμέλια της νέας πτέρυγας του Νοσοκομείου, ένα όραμα γίνεται πράξη

Η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί την έναρξη της ουσιαστικής αναβάθμισης της δημόσιας υγείας στη Νάξο, με την τοπική κοινωνία να παρακολουθεί με ελπίδα και προσδοκία την πρόοδο του έργου.

Νάξος: Όταν τα σκουπίδια… μιλούν, μήνυμα με σακούλες σε ασυνείδητο οδηγό

Παρκάρισμα "καρφί" δίπλα στους κάδους και η πιο ευφάνταστη απάντηση των κατοίκων: δύο σακούλες σκουπιδιών στο καπό αυτοκινήτου. Νάξος, έχεις ταλέντο!

Guardian: Η παραλία στο Καστράκι της Νάξου ανάμεσα στις τρεις καλύτερες της Ευρώπης για το 2025

Διπλή διάκριση για την Ελλάδα – Το Καστράκι Νάξου και η Φακίστρα Πηλίου ανάμεσα στους κορυφαίους προορισμούς για ήλιο, θάλασσα και αυθεντική απόλαυση