Τρίτη, 27 Μαΐου, 2025
ΑρχικήΑπόψειςΓ. Πίττας: Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται

Γ. Πίττας: Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται

|

Τα κυκλαδονήσια, με τη θάλασσα να τα περιβάλλει, να τα χωρίζει, αλλά να είναι ταυτόχρονα και γέφυρα που τα ενώνει, με τους ανέμους που τα μαστιγώνουν, τις λιγοστές βροχές που τα ξεδιψούν, τα καλοκαιρινά μελτέμια που τα δροσίζουν, την κοινή μορφολογία της φύσης τους και την παρόμοια βλάστησή τους, με τις ίδιες λίγο πολύ ιστορικές εμπειρίες που έζησαν και με μια κοινή στάση των κατοίκων τους απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετώπισαν μέσα στους αιώνες, δημιούργησαν ένα ενιαίο πολιτισμικό σύνολο.

pittas-gastronomikes-koinotites-dsc_4706Του Γιώργου Πίττα (για τον Gastronomos)

Οι ίδιοι τρόποι για να δαμάσουν τους αέρηδες, ώστε να αλέσουν το στάρι τους, ο ίδιος μόχθος να ημερέψουν τις άγριες βουνοπλαγιές για να τις μετατρέψουν σε γόνιμες, καλλιεργήσιμες «πεζούλες», η παρόμοια οργάνωση των οικισμών τους και της κοινωνικής τους ζωής δεν απέτρεψαν το καθένα από αυτά τα νησιά να αναπτύξει τη δική του ιδιαιτερότητα σε πολλούς τομείς και φυσικά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κουζίνας του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα δεκάδες ξεχωριστά τυράκια των Κυκλάδων που επίκειται να μπουν στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (ανθότυρο, γραβιέρα, κοπανιστή, κρασοτύρι, λαδοτύρια, μαλαθούνι, μανούρα, μελίχλωρο, νιώτικο, ξηρό Μηλέικο, ξινό, ξινομυζήθρα, πέτρωμα, Σαν Μιχάλη, σκοτύρι, τυροβολιά, χλωρό κ.ά.), αλλά και τα τόσα εμβληματικά εδέσματα, σύμβολα της τοπικής γαστρονομίας τους: πατατάτο (Αμοργός), φρουτάλια (Άνδρος), λαδένια (Κίμωλος), ταραχτό (Κύθνος), πλακόπιτες, πιταράκια και φλάουνες (Μήλος), μόστρα (Μύκονος), ρόστο  (Νάξος), ρεβυθάδα (Πάρος),   ντοματοκεφτέδες (Σαντορίνη), μαραθοτηγανίτες (Σέριφος), μαστέλο (Σίφνος), αθερινόπιτα (Σύρος), φάβα (Σχοινούσα), αγκιναρόπιτες (Τήνος), ματσάτα (Φολέγανδρος) κ.ά.

 

Σπάνιες Μανούρες
Μανούρα Φολεγάνδρου/ Φωτογραφία: Χριστίνα Γεωργιάδου
Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται-1
Η κυρία Ειρήνη με τα ματσάτα της στο καφεπαντοπωλείο της στη Φολέγανδρο/ Φωτογραφία: Χριστίνα Γεωργιάδου
Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται-2
Πατατάτο Αμοργού/ Φωτογραφία: Μιχάλης Παππάς

 

Όλα αυτά, δείγματα μιας γαστρονομικής παράδοσης που κινδύνευσε να χαθεί, αλλά που διατηρείται χάρη στην επιμονή των ντόπιων νοικοκυρών που τα φτιάχνουν για τις οικογένειές τους και των μαγείρων/μαγειρισσών, που τα προσφέρουν στα ταβερνάκια τους. Ανυπολόγιστη συνεισφορά στη διατήρηση και στην ανανέωση της κυκλαδίτικης γαστρονομίας είχε ο αείμνηστος Γιώργος Χατζηγιαννάκης στη Σαντορίνη, ο πρώτος που απετόλμησε ‒σε χαλεπούς καιρούς για την ελληνική κουζίνα‒ τη δεκαετία του 1980 να αντιμετωπίσει τη σαντορινιά κουζίνα με δημιουργική ματιά, ανοίγοντας νέους δρόμους. Το παράδειγμά του υιοθέτησαν ακολούθως δεκάδες νέοι μάγειροι chef-patrons και ίσως στις μέρες μας να μην υπάρχει ούτε ένα νησάκι στο Αιγαίο (σαν την Ηρακλειά, για παράδειγμα, ή την Κύθνο) που να μην έχει τους πιονιέρους της δημιουργικής τοπικής κουζίνας.

Τριάντα χρόνια αργότερα, η διοργάνωση Tinos Food Paths, το κίνημα των νέων μαγείρων-καταστηματαρχών της Τήνου (όπως ο Μάιος του ’68 στο Παρίσι, που ήταν η επανάσταση των νέων απέναντι στην εξουσία και την καταναλωτική ζωή), ανέδειξε τη δυναμική των συλλογικοτήτων. Οι εκδηλώσεις, τα δρώμενα και οι γευσιγνωσίες που γίνονταν κάθε Μάιο στην Τήνο, από το 2015 έως το 2019, είχαν μοναδικές ποιότητες ιδεών και πράξεων και θεωρώ ότι ήταν οι πιο αυθεντικές και ηρωικές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής γαστρονομίας.

 

Τήνος, Νικολέτα Δελατόλα- Φωσκόλου
Λιβιά «μακαρόνια» από την Τήνο (αμπελοφάσουλα με σάλτσα ντομάτας)/ Φωτογραφία: Μιχάλης Παππάς
Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται-3
Το φαβά της Αμοργού από τα χέρια της Βαγγελίτσας/ Φωτογραφία: Μιχάλης Παππάς

 

Τα τοπικά προϊόντα των Κυκλάδων, κρέατα, ψάρια, θαλασσινά, αλλαντικά, τυράκια, μποστανικά, χόρτα και φρούτα, που γίνονται νοστιμότατα φαγάκια στα χέρια των παραδοσιακών μαγείρων προβάλλοντας το ήθος της απλότητας, νέοι σεφ με ευαισθησίες και σεβασμό στην τοπικότητα και στην εποχικότητα, αλλά και ένα κοινό που τους υποστηρίζει με φανατισμό, αποτελούν την πιο αποτελεσματική άμυνα απέναντι στην κυριαρχία των τουριστικών στερεοτύπων και στην εισβολή της αλαζονικής κουζίνας των αστικών κέντρων και των πολυδιαφημισμένων από τις τηλεοπτικές εκπομπές σταρ των κοσμοπολίτικων κουζινών.

Στο χέρι μας είναι να υποστηρίξουμε κι εμείς, από την πλευρά μας, τα πολιτισμικά αγαθά των νησιών μας και τους ανθρώπους τους. Τους το οφείλουμε, όπως το οφείλουμε και στον εαυτό μας.

(*) Ο Γιώργος Πίττας είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και εμπνευστής του προγράμματος Γαστρονομικές Κοινότητες – Gastronomy & Wine Tourism και της πρωτοβουλίας Ελληνικό Πρωινό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Κάποια από τα βιβλία του είναι: Και έφαγον πάντες και ηυφράνθησαν…, Η αθηναϊκή ταβέρνα, Τα καφενεία της Ελλάδας, Πανηγύρια στο Αιγαίο, Πάρος, Σημάδια του Αιγαίου, Οι θησαυροί της ελληνικής γαστρονομίας. 

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

«Φιλοξενία με αξία για όλους»: Ο τουρισμός στην πρώτη γραμμή για ένα βιώσιμο αύριο

Στη Ρόδο το Συνέδριο του ΞΕΕ και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου ανέδειξε τον ρόλο του ξενοδοχειακού κλάδου στην πράσινη μετάβαση και τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη

Γ. Μαργαρίτης: Παρουσία στο Συνέδριο του ΞΕΕ στη Ρόδο, στο επίκεντρο η βιώσιμη φιλοξενία”

Μήνυμα ευθύνης για το μέλλον του τουρισμού από τον Γιάννη Μαργαρίτη στο συνέδριο του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος με τίτλο «Χαράσσοντας τον δρόμο για ένα Βιώσιμο Αύριο»

Νάξος – Αεροδρόμιο: Προσωρινός φορητός φωτισμός στον διάδρομο για νυχτερινές αεροδιακομιδές

Τοποθετήθηκε φορητό σύστημα φωτισμού στον διάδρομο του αεροδρομίου Νάξου για νυχτερινές αεροδιακομιδές ασθενών. Το μέτρο είναι προσωρινό και έρχεται εν αναμονή της μόνιμης φωτοσήμανσης μετά την αναβάθμιση των υποδομών.

Αντίδραση της ΠΕΠΕΝ: «Όχι στο στοχοποιημένο κυνήγι των Πλοιάρχων»

Η Πανελλήνια Ένωση Πλοιάρχων καταγγέλλει τις μεθοδεύσεις που στρέφονται κατά των Πλοιάρχων για ζητήματα ασφάλειας, μετά το περιστατικό με το CHAMPION JET 2 στη Μήλο

Σαντορίνη: Ξεκινούν οι εγγραφές στο “Santorini Summer Camp” (χρονοδιάγραμμα)

Το πρόγραμμα, το οποίο αφορά παιδιά που θα φοιτήσουν στην Α’ τάξη Δημοτικού μέχρι και παιδιά που τελείωσαν την Στ’ τάξη, θα πραγματοποιηθεί σε δύο περιόδους

Τήνος – Λιμάνι: Προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός για την αποκατάσταση του προσήνεμου μώλου

Με (αυτό) χρηματοδότηση από το Λιμενικό Ταμείο Τήνου και προϋπολογισμό 2,5 εκατ. ευρώ, ξεκινά ένα σημαντικό έργο υποδομής για την ασφάλεια και τη λειτουργικότητα του "Έξω Λιμανιού"

Η Μήλος, το “πολύχρωμο μυστικό του Αιγαίου” που προτείνει το National Geographic

Από τα ηφαιστειακά τοπία ως τα ψαροχώρια με τα σύρματα, η Μήλος ξεδιπλώνει την αυθεντική της ψυχή ως μια ήρεμη εναλλακτική για διακοπές

Σύρος – Τουριστική Επιτροπή: Πρώτη συνεδρίαση με προοπτικές εξωστρέφειας και στοχευμένες δράσεις

Η πρώτη συνάντηση της ανανεωμένης Τουριστικής Επιτροπής του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης ανοίγει τον δρόμο για μια ποιοτική και στοχευμένη τουριστική στρατηγική

ΟΠΕΚΕΠΕ: Σήμερα ανοίγουν οι δηλώσεις ΟΣΔΕ (!!!)

Κ. Τσιάρας: «Καθαρή λύση, πλήρης διαφάνεια και νέα εποχή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ»- Σήμερα ανοίγουν οι δηλώσεις ΟΣΔΕ, δύο μήνες νωρίτερα σε σχέση με πέρυσι

Σαντορίνη: Μελωδίες στο Φως και στη Θάλασσα από τη χορωδία του Δήμου Θήρας

Η Χορωδία του Δήμου Θήρας υφαίνει μουσικές γέφυρες ανάμεσα στη φωτογραφία, την παράδοση και το Αιγαίο

Οι Πυξ Λαξ έρχονται στη Νάξο, πότε και που;

Την Δευτέρα 11 Αυγούστου στο 1ο Γυμνάσιο Νάξου – Μουσική, μνήμες και νέες αγάπες με το συγκρότημα-σύμβολο της ελληνικής ροκ σκηνής

Νάξος – Χείμαρρος: Αποχαιρετισμός στον Γιάννη Ψαρρά, έναν άνθρωπο της προσφοράς

Η εξόδιος ακολουθία του 72χρονου θα τελεστεί σήμερα Δευτέρα 26 Μαΐου στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής στον Χείμαρρο – Θλίψη στο Τσικαλαριό

Νάξος: «Πώς ένα δημόσιο ακίνητο έγινε ιδιωτική “πλατεία”, η αλήθεια πίσω από την περίφραξη στον Λυώνα»

Σαφές μήνυμα από τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για την περίφραξη στον Λυώνα: παράνομη αυθαίρετη χρήση του χώρου, περίφραξη για λόγους ασφάλειας και αποκατάσταση της νομιμότητας

Πάρος: Ένα νησί στο όριο της αντοχής του

Οι κάτοικοι εκπέμπουν SOS για τον υπερτουρισμό, την άναρχη δόμηση και την απώλεια της ταυτότητας του νησιού

Νάξος: «Έφυγε» ο Αντώνης Καρούσης, θλίψη στην Κωμιακή για τον αγαπητό συγχωριανό

Ο ήσυχος και αγαπητός Αντώνης Καρούσης, με ρίζες στην Κωμιακή και παρουσία στην Αθήνα, έφυγε λίγο πριν επιστρέψει στο χωριό του – Η εξόδιος ακολουθία τελείται σήμερα

Εκτακτο: Σεισμός 6 R ανοιχτά της Κρήτης, αισθητός σε όλο το Νότιο Αιγαίο

Σεισμική δόνηση μεγάλης διάρκειας λίγο μετά τις 6 το πρωί, με επίκεντρο το κρητικό πέλαγος

Νάξος – Πλάκα: Καταστροφή στο όνομα της “καθαριότητας”, καταγγελίες για παράνομες παρεμβάσεις

Μαζική απομάκρυνση φυκιών Ποσειδωνίας με τσουγκράνες, εγκαταστάσεις εν μέσω ωοτοκίας και περιβαλλοντική αδιαφορία σε προστατευόμενη ζώνη Natura.

Νάξος: “Το μέρος που με διάλεξε και το διάλεξα κι εγώ”

Η Στέλλα Νικολάκη γράφει για την δική της Νάξο...

Νάξος: Δωρεάν προληπτικές εξετάσεις από το “Naxos Medical” μέσω του προγράμματος «Προλαμβάνω»

Έγκαιρη πρόληψη για τα καρδιαγγειακά νοσήματα με αξιοπιστία και ανθρώπινη φροντίδα – Δωρεάν αιματολογικός έλεγχος για όλους τους πολίτες

Ιος – Γκίκας Γκίκας: “Μας ενδιαφέρει τι θα γίνει στη “βιτρίνα” του νησιού μας”

Η γνωμοδότηση για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων συνοδεύεται από προϋποθέσεις, με αιτήματα για πολεοδομική συνοχή και κοινωνικό σεβασμό.