Τετάρτη, 6 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΑπόψειςΓ. Πίττας: Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται

Γ. Πίττας: Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται

|

Τα κυκλαδονήσια, με τη θάλασσα να τα περιβάλλει, να τα χωρίζει, αλλά να είναι ταυτόχρονα και γέφυρα που τα ενώνει, με τους ανέμους που τα μαστιγώνουν, τις λιγοστές βροχές που τα ξεδιψούν, τα καλοκαιρινά μελτέμια που τα δροσίζουν, την κοινή μορφολογία της φύσης τους και την παρόμοια βλάστησή τους, με τις ίδιες λίγο πολύ ιστορικές εμπειρίες που έζησαν και με μια κοινή στάση των κατοίκων τους απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετώπισαν μέσα στους αιώνες, δημιούργησαν ένα ενιαίο πολιτισμικό σύνολο.

pittas-gastronomikes-koinotites-dsc_4706Του Γιώργου Πίττα (για τον Gastronomos)

Οι ίδιοι τρόποι για να δαμάσουν τους αέρηδες, ώστε να αλέσουν το στάρι τους, ο ίδιος μόχθος να ημερέψουν τις άγριες βουνοπλαγιές για να τις μετατρέψουν σε γόνιμες, καλλιεργήσιμες «πεζούλες», η παρόμοια οργάνωση των οικισμών τους και της κοινωνικής τους ζωής δεν απέτρεψαν το καθένα από αυτά τα νησιά να αναπτύξει τη δική του ιδιαιτερότητα σε πολλούς τομείς και φυσικά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κουζίνας του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα δεκάδες ξεχωριστά τυράκια των Κυκλάδων που επίκειται να μπουν στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (ανθότυρο, γραβιέρα, κοπανιστή, κρασοτύρι, λαδοτύρια, μαλαθούνι, μανούρα, μελίχλωρο, νιώτικο, ξηρό Μηλέικο, ξινό, ξινομυζήθρα, πέτρωμα, Σαν Μιχάλη, σκοτύρι, τυροβολιά, χλωρό κ.ά.), αλλά και τα τόσα εμβληματικά εδέσματα, σύμβολα της τοπικής γαστρονομίας τους: πατατάτο (Αμοργός), φρουτάλια (Άνδρος), λαδένια (Κίμωλος), ταραχτό (Κύθνος), πλακόπιτες, πιταράκια και φλάουνες (Μήλος), μόστρα (Μύκονος), ρόστο  (Νάξος), ρεβυθάδα (Πάρος),   ντοματοκεφτέδες (Σαντορίνη), μαραθοτηγανίτες (Σέριφος), μαστέλο (Σίφνος), αθερινόπιτα (Σύρος), φάβα (Σχοινούσα), αγκιναρόπιτες (Τήνος), ματσάτα (Φολέγανδρος) κ.ά.

 

Σπάνιες Μανούρες
Μανούρα Φολεγάνδρου/ Φωτογραφία: Χριστίνα Γεωργιάδου
Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται-1
Η κυρία Ειρήνη με τα ματσάτα της στο καφεπαντοπωλείο της στη Φολέγανδρο/ Φωτογραφία: Χριστίνα Γεωργιάδου
Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται-2
Πατατάτο Αμοργού/ Φωτογραφία: Μιχάλης Παππάς

 

Όλα αυτά, δείγματα μιας γαστρονομικής παράδοσης που κινδύνευσε να χαθεί, αλλά που διατηρείται χάρη στην επιμονή των ντόπιων νοικοκυρών που τα φτιάχνουν για τις οικογένειές τους και των μαγείρων/μαγειρισσών, που τα προσφέρουν στα ταβερνάκια τους. Ανυπολόγιστη συνεισφορά στη διατήρηση και στην ανανέωση της κυκλαδίτικης γαστρονομίας είχε ο αείμνηστος Γιώργος Χατζηγιαννάκης στη Σαντορίνη, ο πρώτος που απετόλμησε ‒σε χαλεπούς καιρούς για την ελληνική κουζίνα‒ τη δεκαετία του 1980 να αντιμετωπίσει τη σαντορινιά κουζίνα με δημιουργική ματιά, ανοίγοντας νέους δρόμους. Το παράδειγμά του υιοθέτησαν ακολούθως δεκάδες νέοι μάγειροι chef-patrons και ίσως στις μέρες μας να μην υπάρχει ούτε ένα νησάκι στο Αιγαίο (σαν την Ηρακλειά, για παράδειγμα, ή την Κύθνο) που να μην έχει τους πιονιέρους της δημιουργικής τοπικής κουζίνας.

Τριάντα χρόνια αργότερα, η διοργάνωση Tinos Food Paths, το κίνημα των νέων μαγείρων-καταστηματαρχών της Τήνου (όπως ο Μάιος του ’68 στο Παρίσι, που ήταν η επανάσταση των νέων απέναντι στην εξουσία και την καταναλωτική ζωή), ανέδειξε τη δυναμική των συλλογικοτήτων. Οι εκδηλώσεις, τα δρώμενα και οι γευσιγνωσίες που γίνονταν κάθε Μάιο στην Τήνο, από το 2015 έως το 2019, είχαν μοναδικές ποιότητες ιδεών και πράξεων και θεωρώ ότι ήταν οι πιο αυθεντικές και ηρωικές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής γαστρονομίας.

 

Τήνος, Νικολέτα Δελατόλα- Φωσκόλου
Λιβιά «μακαρόνια» από την Τήνο (αμπελοφάσουλα με σάλτσα ντομάτας)/ Φωτογραφία: Μιχάλης Παππάς
Η κυκλαδίτικη κουζίνα αντιστέκεται-3
Το φαβά της Αμοργού από τα χέρια της Βαγγελίτσας/ Φωτογραφία: Μιχάλης Παππάς

 

Τα τοπικά προϊόντα των Κυκλάδων, κρέατα, ψάρια, θαλασσινά, αλλαντικά, τυράκια, μποστανικά, χόρτα και φρούτα, που γίνονται νοστιμότατα φαγάκια στα χέρια των παραδοσιακών μαγείρων προβάλλοντας το ήθος της απλότητας, νέοι σεφ με ευαισθησίες και σεβασμό στην τοπικότητα και στην εποχικότητα, αλλά και ένα κοινό που τους υποστηρίζει με φανατισμό, αποτελούν την πιο αποτελεσματική άμυνα απέναντι στην κυριαρχία των τουριστικών στερεοτύπων και στην εισβολή της αλαζονικής κουζίνας των αστικών κέντρων και των πολυδιαφημισμένων από τις τηλεοπτικές εκπομπές σταρ των κοσμοπολίτικων κουζινών.

Στο χέρι μας είναι να υποστηρίξουμε κι εμείς, από την πλευρά μας, τα πολιτισμικά αγαθά των νησιών μας και τους ανθρώπους τους. Τους το οφείλουμε, όπως το οφείλουμε και στον εαυτό μας.

(*) Ο Γιώργος Πίττας είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και εμπνευστής του προγράμματος Γαστρονομικές Κοινότητες – Gastronomy & Wine Tourism και της πρωτοβουλίας Ελληνικό Πρωινό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Κάποια από τα βιβλία του είναι: Και έφαγον πάντες και ηυφράνθησαν…, Η αθηναϊκή ταβέρνα, Τα καφενεία της Ελλάδας, Πανηγύρια στο Αιγαίο, Πάρος, Σημάδια του Αιγαίου, Οι θησαυροί της ελληνικής γαστρονομίας. 

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Στη Νάξο ο «χρυσός» προπονητής της Εθνικής πόλο γυναικών Χάρης Παυλίδης

Ο αρχιτέκτονας της κορυφής στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα απολαμβάνει στιγμές χαλάρωσης στο νησί της Αριάδνης

ΣΥΡΙΖΑ Νάξου: «Η Πορτάρα δεν είναι τουριστικό αξεσουάρ – Κατάργηση τώρα του συρματοπλέγματος»

Σκληρή ανακοίνωση κατά της Εφορείας Αρχαιοτήτων και του Υπουργείου Πολιτισμού – Κατηγορίες για εγκατάλειψη και πολιτική ευθύνη

Ορφέας Περίδης live στον Πύργο Μπαζαίου – Μια μαγική βραδιά στο Φεστιβάλ Νάξου

Την Παρασκευή 8 Αυγούστου, ο Ορφέας Περίδης με τη Σουσάνα Τρυφιάτη και τον Θοδωρή Δαμουράκη σε μια συναυλία γεμάτη διαχρονικές μελωδίες και νέα τραγούδια

Τραυματισμός Αμερικανού τουρίστα σε βοηθητικό σκάφος στη Μύκονο

Ο επιβάτης έχασε την ισορροπία του κατά την αποβίβαση στον Πλατύ Γιαλό – Μεταφέρθηκε στο Κέντρο Υγείας Μυκόνου

Μυστηριώδης εξαφάνιση Τούρκου επιχειρηματία – Βρέθηκε διαλυμένο το σκάφος του στη Θάλασσα του Μαρμαρά

Ο γνωστός κατασκευαστής πολυτελών γιοτ, Χαλίτ Γιουκάι, ταξίδευε από τη Γιάλοβα προς τη Μύκονο – Σε εξέλιξη οι έρευνες του Λιμενικού

Οι Γκιντίκι live στη Μονή – Μια βραδιά με χορό, πάθος και μουσικές από όλη τη Μεσόγειο

Ο Σύλλογος Μονιατών Νάξου «Η Τέχνη» υποδέχεται τους Γκιντίκι την Πέμπτη 7 Αυγούστου στο Δημοτικό Σχολείο Μονής για ένα ανεπανάληπτο γλέντι

Μύκονος & Σαντορίνη: Πτώση διεθνών αφίξεων, άνοδος Νάξου – Τι δείχνουν τα στοιχεία του Ferryhopper

Η μείωση στις κρατήσεις, οι επιπτώσεις των σεισμών, ο κορεσμός και η ανάδειξη νέων προορισμών, όπως η Νάξος

DL Mining: Κερδίστε 10.000 δολάρια την ημέρα – Ο απόλυτος οδηγός για τεμπέληδες για να βγάλετε χρήματα χωρίς να κάνετε τίποτα

DL Mining: Κερδίστε 10.000 δολάρια την ημέρα - Ο απόλυτος οδηγός για τεμπέληδες για να βγάλετε χρήματα χωρίς να κάνετε τίποτα

«Εισιτήριο» αποβίβασης στα νησιά: Παράδειγμα η Σύμη – Συστρατεύονται Παξοί και Ιθάκη

Ημερήσιο τέλος 3 ευρώ για τους τουρίστες εξετάζουν και άλλοι δήμοι – Ανεπαρκείς υποδομές, πίεση στους κατοίκους, μονόδρομος η οικονομική ενίσχυση μέσω επισκεπτών

Γαλλία – Παρίσι: Άναψε τσιγάρο στη Φλόγα του Τάφου του Αγνώστου Στρατιώτη, μήνυση από τη Κυβέρνηση

Η υπουργός Βετεράνων της Γαλλίας προσφεύγει στη Δικαιοσύνη – Το βίντεο του τουρίστα που προκάλεσε σοκ

«Γκαζιά στο χωριό, προσγείωση στον στύλο – Ένα ακόμα crash test στους δρόμους της Νάξου»

Όταν η τουριστική ταχύτητα συναντά την επαρχιακή… στενότητα: Τροχαίο έξω από το Γαλανάδο υπενθυμίζει τι σημαίνει "δρόμοι made in 1965".

Έκτακτο: Συλλήψεις υπευθύνων αρχαιολόγων και μελών της Εφορείας Κυκλάδων για τα πλέγματα στην Πορτάρα

Ραγδαίες εξελίξεις στην υπόθεση προστασίας του μνημείου – Αντιδράσεις και επόμενες κινήσεις της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων

Ο Tom Hanks στη Νάξο: Στιγμές απλότητας, χαμόγελα και μια σέλφι στην Απείρανθο

Ο χολιγουντιανός σταρ επισκέφθηκε τη Νάξο την Τετάρτη 30 Ιουλίου, ανακαλύπτοντας τη μαγεία του Σαγκρίου και της Απειράνθου – Ένα γεύμα, μια σέλφι και πολλές όμορφες αναμνήσεις

Κυκλάδες: Γυρίζουν την πλάτη στα «χρυσά» νησιά, “χαμένη” και η Αμοργός, σταθερή η Νάξος

Υψηλές τιμές και οικονομική πίεση στρέφουν Έλληνες και ξένους σε εναλλακτικούς, οικονομικότερους προορισμούς

Hellenic Highspeed: Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Από το απόγευμα του Σαββάτου παραμένει ακινητοποιημένο το πλοίο – Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Τρεις Καπετάνιοι, μία θάλασσα, μία φωτογραφία από τα Κουφονήσια που λέει όσα δεν ειπώθηκαν ποτέ

Μια ξεχωριστή στιγμή στα Κουφονήσια με φόντο το Αιγαίο και την αθόρυβη καθημερινή ηρωικότητα τριών αυθεντικών ναυτικών, που έγιναν συνώνυμα με την ασφάλεια, τη συνέχεια και το φιλότιμο στα νησιά μας.

Προς Πώληση: Παραδοσιακή Κατοικία – Ανεμόμυλος στον Άγιο Αρσένιο Νάξου

Χαρακτηριστική κατοικία σε μοναδική τοποθεσία, με ανεξάρτητο ξενώνα, άμεση πρόσβαση σε παραλίες και εντυπωσιακή θέα προς θάλασσα και Χώρα Νάξου.

Η αλήθεια πίσω από μία φωτογραφία – Όταν το χιούμορ δεν φτάνει στην καρδιά της ιστορίας

Μια εικόνα, χίλιες λέξεις… αλλά μερικές φορές οι πιο σημαντικές λέξεις είναι αυτές που δεν ειπώθηκαν.

Κλαυδία και Oge: Ρομαντική βόλτα στα σοκάκια της Νάξου (foto instagram)

Το αγαπημένο ζευγάρι της ελληνικής showbiz απολαμβάνει καλοκαιρινές διακοπές στο κυκλαδονήσι – Πιασμένοι χέρι-χέρι στη βραδινή τους βόλτα

Η Κέα λέει «όχι» στην τουριστική υπερβολή, το νησί αντέχει μέχρι 1.000 ακόμη κλίνες

Ο Δήμος Κέας ζητά επίσημη απαγόρευση για τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα – Στο τραπέζι το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας και της ταυτότητας του νησιού