Στον Γαστρονόμο Ιουλίου έρχονται… οι Μαγείρισσες των Κυκλάδων.
Για περισσότερο από ένα μήνα γυρίσαμε 11 νησιά, σταθήκαμε πάνω από τις κατσαρόλες και τα ταψιά 13 γυναικών που μαγειρεύουν με γούστο και επιμονή τα παραδεδομένα, και μέσα από μια θάλασσα από συνταγές, ιστορίες, έθιμα και παραδόσεις ψαρέψαμε την ουσία της παραδοσιακής κουζίνας των Κυκλάδων.
Το τεύχος κυκλοφορεί στις 14 Ιουλίου και περιέχει συναρπαστικές ιστορίες από την αληθινή ζωή των Κυκλάδων και 95 αυθεντικές κυκλαδίτικες συνταγές.
Μαγειρεύοντας από συνήθεια αλλά με πολλή αγάπη και μαμαδίστικο νοιάξιμο, έτσι όπως έκαναν από πάντα και οι πρόγονοί τους, με τα εποχικά και τα βρισκούμενα, οι γυναίκες αυτές συντηρούν μια μαγειρική κληρονομιά αιώνων και κρατάνε ζωντανό τον μύθο της τοπικής κουζίνας τους, ώσπου να βρει τη θέση της στα καλά και τα ταπεινά εστιατόρια των νησιών.
Στη Σύρο, την Τήνο, τη Μύκονο, τη Νάξο, την Ηρακλειά, την Πάρο, τη Σίφνο, τη Φολέγανδρο, την Αμοργό, τη Σαντορίνη, την Ανάφη, οι γυναίκες που συναντήσαμε μας άνοιξαν τις χρωματιστές πόρτες τους και σε μικρά κουζινάκια με κεντητά τραπεζομάντιλα και φλοράλ κουρτίνες, σε φούρνους οικιακούς και σε ξυλόφουρνους, σε δροσερές αυλές και άνυδρους κήπους, μαγείρεψαν αυτά που ξέρουμε και αυτά που δεν ξέρουμε – συνταγές εμβληματικές των Κυκλάδων όπως τα ματσάτα με κόκορα και η ρεβυθάδα αλλά και συνταγές ξεχασμένες και εξωτικές, που εντυπωσιάζουν με τη γευστική τους δεινότητα και που πολύ θα θέλαμε να βρίσκαμε στις ταβέρνες των διακοπών μας. Καταγράψαμε 95 συνταγές μιας σπουδαίας παράδοσης, φαγητά που κουβαλούν κάτι από το κυκλαδίτικο τερουάρ, την ιστορία των τόπων και την ψυχή των ανθρώπων.
Ταξιδιώτες στην πατρίδα μας, θαυμάσαμε τις Κυκλάδες μας ξανά, τις κοιτάξαμε από μια άλλη οπτική γωνία, ανακαλύψαμε καινούργιες γαστρονομικές χαρές, αλλά και σημαντικά εμπόδια που προκύπτουν στο κομμάτι της πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής λόγω της έκθεσής τους στον υπερτουρισμό.
Καταγράψαμε πανέμορφα μες στη λιτότητά τους φαγητά, ύμνους στην απλότητα, όπως οι ρεγκοτηγανίτες, το φάβα, τα αρανιστά, η ρεβιθάδα, η καρπουζόπιτα. Αλλά και συνταγές σαν κομψοτεχνήματα, όπως οι τηνιακές γλυκές τυρόπιτες, το κουνέλι τυραύγουλο και η μυκονιάτικη κρεμμυδόπιτα. Ξετρυπώσαμε και συνταγές πρωτάκουστες εκτός των συνόρων των νησιών, όπως η σύζουμη μανέστρα με τ’ αυγά, η ζαφοριστή τυρόπιτα, η αθερινόπιτα, το κοφτό, τα λιβιά μακαρόνια.
Μάθαμε οικιακή οικονομία αληθινή και ουσιαστική από τις καλύτερες μαγείρισσες, αλλά και το πώς η βιώσιμη μαγειρική είναι κομμάτι του κυκλαδίτικου DNA, καθώς οι ντόπιοι ζούσαν από πάντα σύμφωνα με τις σύγχρονες επιταγές που εκφράζουν μοντέρνοι όροι όπως zero waste, zero kilometer, foraging. Τα προϊόντα των χοιροσφαγίων, οι μαγειρικές από τη φύρα των σπασμένων μακαρονιών, οι αγριοκάππαρες και τα άλλα αγριόχορτα τουρσί, τα σαβόρε με τα τηγανητά ψαράκια της προηγούμενης ημέρας, είναι μόνο μερικά παραδείγματα της θαυμαστής λιτότητας και της συγκινητικής σεμνότητας της κυκλαδίτικης γαστρονομίας.
Γνωρίσαμε ανθρώπους της γης που μας έδειξαν τα μποστάνια, τους αγκιναρώνες, τις ντοματιές και τα φαβατοχώραφά τους, παραδοσιακούς βοσκούς, κτηνοτρόφους και τυροκόμους, που γυρεύουν να ξεκλέψουν μερικά στρέμματα γης από τη σφοδρή ανοικοδόμηση των νησιών και τον τουρισμό που καταπίνει χωράφια και αμπελώνες.
Μας πρόσφεραν ζουμερούς ντοματοκεφτέδες με ντόπια ντοματάκια κατευθείαν από την παραγωγή στην κατανάλωση, τραγανά κατσούνια φρεσκοκομμένα από τον μπαχτσέ και μυρωδάτα πεπονάκια, αλλαντικά δίχως συντηρητικά, ολόφρεσκα τυριά ημέρας, αλλά και παλαιωμένα, καλογινωμένα διαμάντια της ελληνικής τυροκομίας.
Μας κέρασαν ασύρτικα και ρακόμελα πλάι σε ανθισμένες βουκαμβίλιες, και κάτω από καταπράσινες κρεβατίνες μάς διηγήθηκαν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν λόγω ανομβρίας, επεκτατικού υπερτουρισμού, και μειωμένης ακτοπλοϊκής σύνδεσης με τα μεγάλα αστικά κέντρα. Μας μίλησαν και για τις χαρές και τα προνόμια που τους προσφέρει η ποιοτική ζωή δίπλα στη θάλασσα, η αναζωογονητική ηρεμία του χειμώνα και οι εκτός σεζόν μήνες του χρόνου.
Ακόμα, δοκιμάζουμε τα θρυλικά κυκλαδίτικα τυριά και φτιάχνουμε μια ενδεικτική λίστα της πλούσιας τυροκομίας των Κυκλάδων, ενώ παρουσιάζουμε επίσης μερικές πολύ ενδιαφέρουσες περιπτώσεις ντόπιων τυροκόμων, που παράγουν τυροκομικούς θησαυρούς απύθμενης νοστιμιάς.
Για τον κυκλαδίτικο αμπελώνα γράφει η δημοσιογράφος οίνου και σύμβουλος έκδοσης του περιοδικού «Οινοχόος» Μερόπη Παπαδοπούλου συστήνοντας μεταξύ άλλων και τους σημαντικότερους εκπροσώπους του, και ο σομελιέ Άρης Σκλαβενίτης μάς προτείνει 31 κρασιά που εκπροσωπούν επάξια τα αμπελοτόπια των νησιών.
