Παρασκευή, 4 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΓαστρονομίαΦασολάδα: Με τι ...φασούλια φτιάχνεται το εθνικό μας φαγητό

Φασολάδα: Με τι …φασούλια φτιάχνεται το εθνικό μας φαγητό

|

“Η φακή Εγκλουβής Λευκάδας είναι ψιλή, πιο ανοιχτόχρωμη από την κανονική, λεπτόφλουδη και –πάνω απ’ όλα– αμετάλλακτη. Καλλιεργείται σ’ ένα οροπέδιο στο χωριό Εγκλουβή που οι ντόπιοι αποκαλούν Λειβάδι ή Βουνί. Τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους με τις λιθιές, που συγκρατούν τις αναβαθμίδες στην πλαγιά του Σταυρωτά. Τα αλωνάκια της φακής, τριγυρισμένα κι αυτά από λιθιές και τους Βόλτους, πέτρινα θολωτά κτίσματα με έναν, δύο ή τρεις χώρους-δωμάτια, και το εκκλησάκι του Αϊ-Δονάτου, στη γιορτή του οποίου οι κάτοικοι της Εγκλουβής μαγειρεύουν φακή σε καζάνια για τους επισκέπτες.

Φαίνεται ότι η φακή καλλιεργείται στο ίδιο μέρος από πάρα πολλούς αιώνες. Το οροπέδιο ήταν στα προϊστορικά χρόνια υδροβιότοπος που αποξηράνθηκε και υπέστη πολλαπλές αποθέσεις με τους αιώνες. Η αρχαιολογική έρευνα εντόπισε θραύσματα προϊστορικών εργαλείων, από πυριτόλιθο κυρίως, που χρησιμοποιούνταν μέχρι τον περασμένο αιώνα ως αιχμές στα δοκάνια με τα οποία αλώνιζαν τη φακή.

«Η όψη της φακής μπορεί να μας ξεγελάσει. Αν είναι ψιλή και άσπρη, την παίρνουμε για Εγκλουβής. Τη γεύση της, όμως, είναι αδύνατον να τη λαθέψεις. Είναι ένα συνολικό γεγονός στο στόμα. Η βελούδινη αφή της στη γλώσσα σαν να έχει μέσα τη γεύση της πέτρας και της γης, και το άρωμα του τριανταφυλλόξιδου είναι σαν χρυσό στεφάνι στον ουρανίσκο. Συγγνώμη αν ακούγεται υπερβολικό• είναι μόνο η αίσθησή μου». Εύη Βουτσινά, Γαστρονόμος, Δεκ. ‘13

Σκέψου, λέει, να φτιάχναμε κάποτε στο μέλλον φασουλάδες και ροβιθάδες και φακές μόνο με ντόπια φασούλια και ντόπια ροβύθια και φακές. Που ’χουν γεύση δυνατή, γλυκιά και ντρίτα, ανώτερη από αυτήν των Καναδάδων του κόσμου, με τις απέραντες, ψυχρές και άψυχες πεδιάδες.

Τούτα τα όσπρια τα δικά μας έχουν ένα σωρό ιστορίες να πουν. Για πιασμένες μέσες και για χέρια που σκίζονται, για χώματα δύσκολα και απάνθρωπα, που όμως είναι γεμάτα νοστιμιά.

Σκέψου τώρα να ’ταν αυτά ο κανόνας, να ’ταν πλημμυρισμένα τα μαγαζιά με ντόπια φασούλια και ντόπια ροβύθια και φακές. Από φακοτόπια μικρά και ίσια, και φασουλοχώραφα ορεινά. Από τη Λάιστα έως τη Ρόδο, από τις Πρέσπες έως τον Φενεό, από τον μεγάλο Κάμπο μέχρι τη Σκύρο και πιο πέρα την Αμοργό. Από την Εγκλουβή έως τη Λήμνο, μια γαβάθα φασουλάδα, ένα πινάκιο φακής και ένα αγγειό ροβύθια ή φάβα, ταξίδια στον χρόνο και στον χώρο της χώρας μας. Είναι, βλέπετε, τα ταπεινά όσπρια πολύτιμα συστατικά του τόπου μας. Κομματάκια του αγροτικού μας πολιτισμού, λένε με τον τρόπο τους την ιστορία μας.

Με αυτά στερεώθηκαν οι Ελληνες στα δύσκολα, στα κρύα, στις νηστείες. Το κρεατάκι του φτωχού ήταν, και ήταν, ξέρετε, φτωχή όλη η Ελλάδα, περήφανη πλύστρα Ψωροκώσταινα. Την περηφάνια της την κράτησε στα σκούρα με το ψωμί, με τις ελιές, με τα φασούλια.

Σκέψου, λοιπόν, να τα μαγειρεύαμε με γνώση και σεβασμό και με επίγνωση του μεγαλείου τους. Να τα βάζαμε συχνότερα στο καθημερινό, να τα βγάζαμε και στο καλό τραπέζι μας. Και η ζήτηση αυτή να δυνάμωνε την προσφορά.

Και στα εστιατόριά μας να τα βάζαμε, στα νησιά, στα βουνά, το καλοκαίρι και τον χειμώνα, σε παλιές και νέες συνταγές, τώρα που η διατροφική τους μοναδικότητα είναι στο επίκεντρο της γαστρονομικής αναζήτησης. Να τα μαγειρεύαμε με τη φλογερή αυτοπεποίθηση που τα μοστράρουν οι Ιταλοί στα μαγαζιά τους και στα αρχοντικότερα καλέσματά τους (δεν θα ξεχάσω εκείνο το μυστικό γεύμα στο σπίτι της οικογένειας Nonino στο Udine, των δημιουργών της περίφημης γκράπα, που μας έβγαλαν πρώτο πιάτο μια θεϊκή μισολιωμένη φασολάδα, σκορδάτη, με φασκόμηλο και ωραίο λάδι).

Σκέψου, λέει, να τα φυλάγαμε, μαζί και με άλλα ελληνικά τρόφιμα, ως κόρην οφθαλμού.

Να καταλαβαίναμε πως είναι κι αυτά, τα ντόπια φασούλια και τα ντόπια ροβύθια και οι φακές, μια σημαία μας.

# Καθιερώθηκε ως το εθνικό φαγητό των Ελλήνων, την εποχή της δικτατορίας Μεταξά. Στην Ελλάδα ανάλογο φαγητό συναντάμε από την αρχαιότητα. Ως φαγητό και θυσία στον θεό Απόλλωνα ήταν βασικό στοιχείο του εθίμου των πυανοψίων (που σήμαινε κυριολεκτικά «ημέρα της φασολάδας») και είχε δώσει το όνομα στον αντίστοιχο μήνα του αττικού ημερολογίου.

Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Γαστρονόμος, τεύχος 215.

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Αφιερωμένο στη Σαντορίνη το τεύχος Ιουνίου του περιοδικού Greek Hotelier

Το 6ο Περιφερειακό Συνέδριο της ΠΟΞ και το άρθρο του Αντώνη Παγώνη αναδεικνύουν την ανάγκη για βιώσιμες υποδομές, θεσμική στήριξη και στρατηγική αναβάθμιση του νησιού

Σαντορίνη – Πλατεία Σαρπάκη: Ο Δήμος Θήρας προκηρύσσει έργο ανάπλασης 520.800 €

Ο Δήμος Θήρας ανακοινώνει την προκήρυξη Διαγωνισμού για την ανάπλαση της πλατείας Σαρπάκη – Ένα Εμβληματικό Έργο στην καρδιά των Φηρών

Καύσωνας στο Νότιο Αιγαίο: Οδηγίες προστασίας για πολίτες και επισκέπτες

Από 6 έως 9 Ιουλίου, θερμοκρασίες σε επικίνδυνα επίπεδα – Έκκληση για προσοχή σε ευπαθείς ομάδες και περιορισμό έκθεσης στον ήλιο.

«Φρουροί της Ιστορίας»: Το Ιστορικό Αρχείο Νάξου ανοίγει τις πόρτες του στη μνήμη και τη γνώση (video)

Η Μαργαρίτα Κουφοπούλου μάς ξεναγεί στον θησαυρό του νησιού – από το 1527 έως σήμερα – με αφορμή την έκθεση για τη Ναυτική Εβδομάδα 2025.

Πρωτοδικείο Νάξου: Υπεγράφη η σύμβαση μίσθωσης για “νέα στέγη” στο Υπουργείο Δικαιοσύνης

Στην πλατεία Πέτρου Ευριπαίου παραμένει η έδρα του Πρωτοδικείου Νάξου – Επίλυση του στεγαστικού ζητήματος με την παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης

Ζητείται Πωλητής/Πωλήτρια στη Νάξο από εμπορική εταιρεία με έδρα την Αθήνα

Μόνιμη θέση πλήρους απασχόλησης για κάτοικο Νάξου – Παρέχεται εταιρικό αυτοκίνητο και tablet, σταθερός μισθός 1.275€ + bonus

ΔΕΔΔΗΕ: Διακοπή ρεύματος το Σάββατο 5 Ιουλίου σε περιοχές της Χώρας Νάξου

Ανακοίνωση του ΔΕΔΔΗΕ για προγραμματισμένες τεχνικές εργασίες και διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος σε περιοχές της πόλης Νάξου – Προσοχή στις εγκαταστάσεις που παραμένουν υπό τάση

Blue Star Ferries: Αλλαγή ώρας αναχώρησης (18:30) για το “BLUE STAR 1”

Το πλοίο θα αναχωρήσει από το λιμάνι του Πειραιά στις 18:30 αντί για 17:30 – Δείτε το ανανεωμένο ωράριο για Πάρο, Νάξο, Ίο και Θήρα

Νέα συνεργασία ΑΣΠΕ – NOVA με προσφορές κινητής για τα μέλη του Συνδέσμου Πολυτέκνων Νάξου

Εξαιρετικά πακέτα καρτοκινητής και επιπλέον επιλογές για συνδέσεις και διαδικτυακή τηλεόραση μέσω της νέας συνεργασίας

«Όπου Υπάρχει Ελλάδα»: Ζωντανά από την Πάρο για 2η μέρα στον ΣΚΑΪ (video)

Η εκπομπή με την Ευλαμπία Ρέβη και τον Γιώργο Κουρδή ταξιδεύει στην Πάρο, ανακαλύπτοντας ιστορίες ανθρώπων, γεύσεις, φυσική ομορφιά και δράσεις με κοινωνικό αποτύπωμα.

Νάξος: “Σιωπή” στην τοπική κοινωνία, έφυγε πρόωρα ο Γεώργιος Λαΐος

Η Νάξος αποχαιρετά έναν νέο άνθρωπο με έντονη κοινωνική παρουσία και ανθρώπινη προσφορά – Κηδεύεται την Πέμπτη 3 Ιουλίου στον Ιερό Ναό Κοιμητηρίου Άνω Λιοσίων

Blue Star Ferries: Ακινητοποιημένα αύριο τα πλοία στο Νότιο Αιγαίο λόγω καιρικών συνθηκών

Δυσμενείς καιρικές συνθήκες φέρνουν ακυρώσεις σε όλα τα κυριακάτικα δρομολόγια των Blue Star Naxos, Myconos, Delos και Paros – Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ταξιδιώτες

Ουρές για μια αλλαγή εισιτηρίου στο λιμάνι της Νάξου, η κακοκαιρία φέρνει ταξιδιωτικό… μποτιλιάρισμα

Η απαγόρευση απόπλου λόγω των θυελλωδών ανέμων φέρνει αναστάτωση σε εκατοντάδες επισκέπτες που σχηματίζουν ουρές στα πρακτορεία της Νάξου για να αλλάξουν τα δρομολόγιά τους

Ρευματοκλοπές σε τουριστικά νησιά: Ξενοδοχεία, καφέ και σούπερ μάρκετ «φούσκωσαν» το ταμείο τους σε βάρος όλων

Eκατοντάδες παραβάσεις σε Κρήτη, Ρόδο, Νάξο, Μύκονο, Σαντορίνη και άλλα νησιά – Ηλεκτρική ενέργεια αξίας άνω του 1 εκατ. ευρώ κλάπηκε από επιχειρήσεις υψηλής κατανάλωσης

Ακυρώνονται τα δρομολόγια των HighSpeed 3 και 4 λόγω κακοκαιρίας

Η Hellenic Seaways ενημερώνει για την αναστολή των δρομολογίων της Κυριακής 29 Ιουνίου και τις προσωρινές αλλαγές στη ροή του προγράμματος των ταχυπλόων

BLUE STAR 1: Με καθυστέρηση και αλλαγές το αποψινό δρομολόγιο, χωρίς προσέγγιση στην Ανάφη

Λόγω του απαγορευτικού απόπλου, το πλοίο αναχωρεί τελικά στις 22:00 από Πειραιά, με τροποποιημένες ώρες άφιξης και χωρίς στάση στην Ανάφη

Fast Ferries: Λόγω καιρικών συνθηκών “δεμένα” αύριο τα πλοία…

Δυσμενείς καιρικές συνθήκες καθηλώνουν τα πλοία της Fast Ferries και το ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ – Αναλυτικά τα ακυρωμένα δρομολόγια για την Κυριακή 29 Ιουνίου

Ο παππούς της Σχοινούσας που δεν σταματά να χορεύει – Ο 92χρονος Γιώργος Κωβαίος ξανά στη Γιορτή Φάβας (video)

Με την εγγονή του στο πλευρό, ο Γιώργος Κωβαίος, 92 ετών, συγκίνησε και φέτος στη Γιορτή Φάβας της Σχοινούσας, κρατώντας ζωντανή την ψυχή της παράδοσης (video)

Η κυρία Στέλλα της Νάξου: Η ζωντανή κλωστή της μνήμης και του Μικρασιατικού πολιτισμού

Στην ήσυχη διασταύρωση Καππαδοκίας και Μικρασιατών Προσφύγων, η Στέλλα Τσουνέλλη – Φουτάκογλου κρατά ανοιχτή τη γυάλινη πόρτα της ζωής, της μνήμης και της τέχνης

Αμολήθηκαν τα θηρία να φάνε ακόμα ένα καπετάνιο

Η πρόσκρουση του Champion Jet 3 στην Πάρο φέρνει ξανά στο φως την επικινδυνότητα των λιμανιών και την ανάγκη για θεσμική στήριξη των πλοιάρχων – Όχι άλλο στοχοποίηση των ανθρώπων της θάλασσας