Δευτέρα, 4 Νοεμβρίου, 2024
ΑρχικήΒιβλίοΤα όνειρα απαγορεύονται, και όμως ονειρεύομαι».

Τα όνειρα απαγορεύονται, και όμως ονειρεύομαι».

|

Το “Παλιό Βιβλιοπωλείο” προτείνει το βιβλίο της Σαρλόττε Μπέραντ “τα όνειρα στο τρίτο ράιχ”

ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΣΤΟ ΤΡΙΤΟ ΡΑΪΧ

Εκδότης: Άγρα
Μετάφραση: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΙΦΑΤΙΔΗΣ
Εισαγωγή: MARΤIΝE LEIBOVICI
Επίμετρα : REINHART KOSELLECK και BRUNO BETTELHEIM
Αριθμός σελίδων : 256
ISBN: 978-960-505-188-4

Οι ονειρικές παραστάσεις θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ερμηνεία της δομής μιας πραγματικότητας ή οποία δεν άργησε να μετατραπεί σε εφιάλτη. Άρχισα λοιπόν να συλ­λέγω όνειρα γεννημένα υπό την επίδραση του δικτατορικού καθεστώτος. Το εγχείρημα δεν ήταν διόλου εύκολο, αν λάβουμε υπ’ όψιν τον φόβο ορισμένων να μου εμπιστευτούν τα όνειρά τους. Σε πέντε-εξι περιπτώσεις έτυχε μάλιστα να ακούσω σχεδόν απαράλλαχτα διατυπωμένη τη φράση: « Τα όνειρα απαγορεύονται, και όμως ονειρεύομαι».

Από το 1933 έως το 1939 η Γερμανοεβραία δημοσιογράφος Charlotte Beradt, κατοπινή φίλη και μεταφράστρια της Hannah Arendt, συγκέντρωσε όνειρα Γερμανών πολιτών, Εβραίων και μη, που ζούσαν, όπως και η ίδια, κάτω από την πραγματικότητα του πρώιμου Τρίτου Ράιχ. Στη συνέχεια τα κρυπτογράφησε και, αφού πρώτα τα έκρυψε στη βιβλιοθήκη της, τα ταχυδρόμησε στο εξωτερικό, απ’ όπου τα περισυνέλεξε μετά το 1939, όταν διέφυγε και η ίδια στη Νέα Υόρκη.

Στο βιβλίο της, η Μπέραντ παραθέτει και σχολιάζει τα καταγεγραμμένα όνειρα, αφήνοντας να ανακύψει το ερώτημα κατά πόσο υπό το ναζιστικό καθεστώς ο ύπνος ήταν πράγματι ιδιωτική υπόθεση. Τα όνειρα της συλλογής προσλαμβάνουν έτσι χαρακτήρα ιστορικής πηγής και αφηγούνται τη ζωή υπό τη μόνιμη απειλή της τρομοκρατίας, άλλοτε μοιάζοντας να αντλούν έμπνευση από τις σκοτεινές εικόνες του Κάφκα και άλλοτε προαναγγέλλοντας τον εφιάλτη του οργουελικού Μεγάλου Αδελφού και του Θαυμαστού καινούριου κόσμου.

            Τα όνειρα της συλλογής καταδεικνύουν μέχρι τίνος βαθμού ήταν ικανό να ασκήσει έλεγχο το ολοκληρωτικό καθεστώς του Τρίτου Ράιχ πάνω στον πολίτη, δεδομένου ότι ακόμα και κατά τη διάρκεια του ύπνου, όταν ο άνθρωπος υποτίθεται πως είναι μόνος με τον εαυτό του, η τρομοκρατία και η προπαγάνδα εισέβαλλαν άλλοτε απροκάλυπτα και άλλοτε ύπουλα στα όνειρά του για να τον συνθλίψουν.

Όμως, πάνω απ’ όλα, η συγγραφέας επιχειρεί να κατανοήσει και να εξηγήσει πώς ένα ολόκληρο έθνος ήταν δυνατόν να αποδεχτεί, να συμπορευτεί και να συνεργαστεί με ένα καθεστώς θεμελιωμένο εκ φύσεως στον τρόμο και στη βία – ένα καθεστώς υπό το οποίο η μοναδική επιλογή που έχει το άτομο για να επιβιώσει είναι να ευθυγραμμιστεί μαζί του, ακόμα και όταν ονειρεύεται.

Διαβάζοντας τη συλλογή με τα όνειρα που συγκέντρωσε η Σαρλόττε Μπέ­ραντ νιώθουμε σοκαρισμένοι μπρο­στά στην αποτελεσματικότητα με την οποία το Τρίτο Ράιχ σκότωνε τον ύπνο, καταστρέφοντας την ικανότητα του ανθρώπου να αποκαθιστά τη συναισθηματική του δύναμη μέσα από τα όνειρα.

— BRUNO BETTELHEIM Από το Επίμετρο της έκδοσης

Απόσπασμα από το βιβλίο

Ο ναζιστής ηγέτης που είπε ότι μο­νάχα στον ύπνο του έχει κανείς ιδιω­τική ζωή στη Γερμανία υποτίμησε το δίχως άλλο τις δυνατότητες του Τρί­του Ράιχ. Στην πορεία του προς την ολοκληρωτική υποταγή, το άτομο που παίρνει στις επόμενες σελίδες τον λόγο για να αφηγηθεί τα όνειρά του είδε τα πράγματα πιο ξεκάθαρα « στα όνειρα, στα νυχτερινά οράματα ».

« Από τότε που τα σπίτια έπαψαν να είναι ιδιωτικοί χώροι, ζω στον βυθό της θάλασσας, για να παραμείνω α­θέατος».

«Γύρω στις εννέα το βράδυ, μόλις έχω τελειώσει το ιατρείο μου και ενώ ετοιμάζομαι να ξαπλώσω στον καναπέ και να χαλαρώσω συντροφιά με ένα βιβλίο για τον Ματτίας Γκρύνεβαλντ, βλέπω ξάφνου τούς τοίχους στο δω­μάτιο, στο διαμέρισμά μου, νά καταρ­ρέουν. Κοιτάζω γύρω μου, για να ανα­καλύψω με φρίκη ότι όλα τα διαμερί­σματα, ως εκεί πού φτάνει το μάτι, δεν έχουν πια τοίχους. Από κάποιο μεγάφωνο ακούω μια απαίσια φωνή να λέει : “Σύμφωνα με το διάταγμα της 17ης του τρέχοντος μηνός, περί κατάργησης των τοίχων”».

Σε καταδότη μετατρέπεται και το πορ­τατίφ του κομοδίνου πλάι στο προσ­κέφαλο μιας άλλης νοικοκυράς· αντί να φωτίσει το δωμάτιο, φέρνει στο φως, με εκκωφαντική ένταση μεγα­φώνου, όσα εκείνη μουρμούριζε στον ύπνο της: « Η τραχιά φωνή του πορ­τατίφ θυμίζει αξιωματικό. Η πρώτη μου σκέψη είναι να σβήσω το φως και να τυλιχτώ στο σωτήριο σκοτάδι. Μα ύστερα λέω στον εαυτό μου: ” Μάται­ος κόπος”. Τρέχω στη φιλενάδα μου, ξεφυλλίζω με αγωνία τον ονειροκρίτη της, μα ή μόνη ερμηνεία που βρίσκω για τη λέξη “πορτατίφ ” είναι “βαριά αρρώστια”. Για μια στιγμή νιώθω τεράστια ανακούφιση· μεμιάς, όμως, μου έρχεται στο μυαλό ότι στις μέρες μας ο κόσμος χρησιμοποιεί καλού – κακού την “αρρώστια ” ως συνθημα­τική λέξη για τη “σύλληψη “. Βουλιά­ζω και πάλι μες στη μαύρη απελπισία, παραδομένη στο έλεος της επίμονης τραχιάς φωνής, μολονότι δεν υπάρχει κανείς για να με συλλάβει».

Οι συγκεκριμένες ονειρικές ιστορίες ναι μεν φέρνουν στο φώς την τρομο­κρατία, αλλά συγχρόνως λειτουργούν και ως μέσον επιτέλεσης της ίδιας της τρομοκρατίας. Όλες οι ιστορίες αφη­γούνται εμπειρίες πού συνταράσσουν τα βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης, γί­νονται αποδέκτες μιας εσωτερικής αλήθειας η οποία όχι απλώς επιβε­βαιώθηκε αλλά ξεπεράστηκε κατά πολύ από τη μεταγενέστερη πραγμα­τικότητα του Τρίτου Ράιχ.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η ΣΑΡΛΟΤΤΕ ΜΠΕΡΑΝΤ (το γένος Aron) γεννήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 1907 στην πόλη Φορστ του Βρανδεμβούργου. Μεγάλωσε στο Βερολίνο ως κόρη Γερμανοεβραίου εμπόρου. Έκανε τα πρώτα της βήματα στη δημοσιογραφία γράφοντας για γερμανικές εφημερίδες και πολιτικές επιθεωρήσεις. Από τις αρχές του 1930 αρθρογραφούσε σε τακτική βάση στην πολιτική και πολιτιστική επιθεώρηση Die Weltbühne, στις σελίδες της οποίας φιλοξενούνταν η αφρόκρεμα της αριστερής γερμανικής διανόησης. Διατέλεσε μέλος του ΚΚ Γερμανίας (KPD), από το οποίο αποχώρησε διαφωνώντας με τη στροφή του προς τον σταλινισμό. Μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, της απαγορεύτηκε να ασκεί τη δημοσιογραφία. Το 1939 διέφυγε μαζί με τον σύζυγό της Γερμανοεβραίο νομικό και συγγραφέα Martin Beradt στο Λονδίνο και κατόπιν στη Νέα Υόρκη. Με το τέλος του πολέμου, της επιτράπηκε να αρθρογραφήσει και πάλι στον δυτικογερμανικό Τύπο. Μετά το θάνατο του άντρα της, ασχολήθηκε με τη συγγραφική κληρονομιά του, ενώ, την ίδια εποχή, συνδέθηκε με τη Χάννα Άρεντ και μετέφρασε πέντε πολιτικά δοκίμιά της στα γερμανικά.

Το Das Dritte Reich des Traums (Τα όνειρα στο Τρίτο Ράιχ –  θα μπορούσε να αποδοθεί και ως «Η Τρίτη Αυτοκρατορία του Ονείρου») ήταν το πρώτο βιβλίο της και κυκλοφόρησε το 1966 στη Γερμανία. Η συγγραφέας είχε αρχίσει να συλλέγει το υλικό του από το 1933, όταν ζούσε ακόμα στη Γερμανία.

Το 1969 η Μπέραντ κυκλοφόρησε τη βιογραφία του αριστερού Γερμανοεβραίου πολιτικού Paul Levi, ιδρυτικού μέλους του KPD και προέδρου του κατά την περίοδο 1919-1921, ο οποίος αργότερα διαφώνησε με την ηγεσία και επέστρεψε στους κόλπους του SPD. Την ίδια χρονιά επιμελήθηκε το συγγραφικό έργο του Λέβι, και το 1973 την έκδοση της αλληλογραφίας της Rosa Luxemburg με τη γραμματέα και φίλη της Mathilde Jacob.

Ως τα βαθιά της γεράματα παρέμεινε ενεργή δημοσιογράφος. Ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφραση και την κριτική θεάτρου, ενώ από το 1962 ως το 1978 επιμελούνταν και παρουσίαζε τη ραδιοφωνική εκπομπή Diaries. Πέθανε το 1986 στη Νέα Υόρκη.

Το ρόλο της στην κινηματογραφική ταινία Hannah Arendt (2012) υποδύθηκε η Αυστριακή ηθοποιός Victoria Trauttsmansdorf.

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: GOYA

Ο ύπνος της λογικής γεννά τέρατα,από η σειρά Καπρίτσια.


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Διαδικτυακά εργαστήρια για γονείς με θέμα την εφηβεία από τον “Θησέα Κυκλάδων”

Οι ενδιαφερόμενοι γονείς μπορούν να συμμετέχουν σε ένα ή/και περισσότερα από τα αυτοτελή πρωινά ή/και απογευματινά εργαστήρια.

Πανεπιστήμια: Περίπου 300.000 οι αιώνιοι φοιτητές που αναμένεται να διαγραφούν

Πιερρακάκης: Περίπου 300.000 οι επικείμενες διαγραφές αιώνιων φοιτητών

Σέριφος: Εγκρίθηκε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα “CERV L Democracy”

Επιτυχής συνεργασία του Δήμου Σερίφου με τη σύμβουλο ευρωπαϊκών προγραμμάτων Έφη Αναστασοπούλου

Seajets: Έφτασε στην Ελλάδα το νέο ταχύπλοο MAX

Έφτασε στην Ελλάδα το νέο ταχύπλοο MAX της Seajets - Βρίσκεται στη Σαλαμίνα, ποιοι το έφεραν

Μύκονος – Λιμενικό Ταμείο: Διαγωνισμός συντήρησης κρηπιδώματος του Παλιού Λιμένα

Διαγωνισμός συντήρησης κρηπιδώματος του Παλιού Λιμένα Μυκόνου από το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο

Γ. Χατζημάρκος: “Η πριμοδότηση της εντοπιότητας στις προσλήψεις του δημόσιου τομέα, ήταν αίτημα μας για πολλά χρόνια”

Ο Περιφερειάρχης αναλύει τους λόγους για τους οποίους αυτή η απόφαση είναι εξαιρετικά σημαντική

Αμερική: Εφυγε από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών ο μουσικός Quincy Jones

Ο Jones έγινε ευρύτερα γνωστός για τα άλμπουμ Off the Wall, Thriller και Bad του Μάικλ Τζάκσον

Νέα Υόρκη: Ο Σύλλογος Αμοργού τίμησε τον π. Θωμά Συνοδινό

Ο π. Θωμάς Συνοδινός κατέχει θέση συμβούλου στο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ενώ έχει τιμηθεί από την Εκκλησία της Ελλάδος, και την Πολιτεία σε μια αναγνώριση της προσφοράς, των ικανοτήτων αλλά και της ακούραστης διακονίας του.

Νάξος – Σύλλογος Προστασία Άγριας Ζωής: Ανέλαβε την περίθαλψη τραυματισμένης Λασποσκαλίδρας

Η ανακοίνωση του Συλλόγου Προστασίας Αγριας Ζωής για την τραυματισμένη Λασποσκαλίδρα αλλά και για τα παρυδάτια πτηνά (english)

Τι κάνει ο Άκης Πετρετζίκης στη Νάξο;

Το "Akis’ Food Tour" ξεκινά το πιο γευστικό ταξίδι του από τη Νάξο

Εκτακτο: Νεκρός σε τροχαίο ο μουσικός Φίλιππος Ρούσσος

Νεκρός σε τροχαίο στο Κορωπί ο μουσικός Φίλιππος Ρούσσος

Ιος: “Πράσινο” φως για νέο ξενοδοχείο

Εγκρίθηκε έργο για νέο ξενοδοχείο στην Ίο

Ακτοπλοϊα – Σεπτέμβριος: Σαντορίνη και Μύκονος έκλεψαν την παράσταση (στατιστικά)

Ο Σεπτέμβριος αποδείχτηκε ιδιαίτερα .. καυτός για τα νησιά των Κυκλάδων

ZanteFerries: Το μεσημέρι της Τετάρτης αναχωρεί από Πειραιά το “Σολωμός”

Διαμόρφωση δρομολογίου για το "Σολωμός" (πίνακας)

Νάξος – Δ. Λιανός: “Εργα που θα συμβάλουν καθοριστικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων”

Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων: Ένα βήμα μπροστά στον αθλητισμό - Τι δηλώνει ο Δήμαρχος Δημήτρης Λιανός

Μ. Χατζόπουλος (Naxos Vibe): «Θέλουμε ο ιδιοκτήτης να αισθάνεται ότι το ακίνητό του είναι στα καλύτερα χέρια»

Συνέντευξη με τον Μιχάλη Χατζόπουλο, ιδιοκτήτη του Naxos Vibe, που ασχολείται με τη διαχείριση πολυτελών ακινήτων και βιλών στη Νάξο

Blue Star Chios: “Ανοιχτά” τα χειμερινά δρομολόγια για Ανάφη, γνωστά και τα καλοκαιρινά δρομολόγια του …Delos

Διαθέσιμα τα χειμερινά δρομολόγια του Blue Star Chios και του Blue Star Delos για το καλοκαίρι με προορισμό την Ανάφη

Κρήτη: Δύο πλοία που έγραψαν ιστορία, το Kriti I και το Kriti II ετοιμάζονται για διάλυση (video)

Γράφεται αυτές τις ημέρες ο επίλογος για δύο πλοία που έγραψαν ιστορία στο Αιγαίο (video)

Νάξος – Καιρικές Συνθήκες: Δεύτερη σερί χρονιά χωρίς ίχνος βροχόπτωσης ο Οκτώβριος

Το ...χειρότερο ξεκίνημα υδρολογικού έτους από το 2018 για τη Νάξο - Αλλάζει ο Νοέμβριος; Η εικόνα των στοιχείων μέσα από τους .. αριθμούς