Κυριακή, 27 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΒιβλίοΝάξος - Κόρωνος: Oνειρα και ιστορική συνείδηση στην Ελλάδα

Νάξος – Κόρωνος: Oνειρα και ιστορική συνείδηση στην Ελλάδα

|

«Εξόρυξη από τα βάθη της μνήμης».. το βιβλίο μτίτλο “Oνειρα και ιστορική συνείδηση στην Ελλάδα” του Charles Stewart με θέμα την Κόρωνο, το πανέμορφο χωριό της Νάξου 

«Θα σου εξηγήσω εγώ το όνειρο», είναι μια απειλή που ακούγεται κατά καιρούς από ανθρώπους που θέλουν να επιβληθούν πάση θυσία στον άλλον. Ελάχιστοι όμως γνωρίζουν ότι οι ρίζες αυτής της έκφρασης βρίσκονται στη ναζιστική Γερμανία, και στην απειλή εδραίωσης ενός απόλυτα αυταρχικού καθεστώτος, που θα ελέγχει μέχρι και τα όνειρα των πολιτών, μέχρι και το βαθύτερο ασυνείδητο των ανθρώπων.

Της Μαριαλένας Σπυροπούλου (kathimerini.gr)  

Διαβάζοντας αυτές τις ημέρες το συγκινητικό βιβλίο με τίτλο “Oνειρα και ιστορική συνείδηση στην Ελλάδα” του ανθρωπολόγου Τσαρλς Στιούαρτ (Charles Stewart), που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο στη σειρά Ιστορίας, του καθηγητή Δ. Π. Σωτηρόπουλου, η μνήμη μου έκανε τα δικά της παράλληλα ταξίδια στο βιωμένο και στο ιστορικό παρελθόν.

Η πρώτη σκέψη πήγε σε ένα βιβλίο που έχω διαβάσει παλιότερα, της Charlotte Beradt («Τα όνειρα στο Γ΄ Ράιχ», μτφρ. Γ. Καλλιφατίδης, εκδόσεις Αγρα). Η δημοσιογράφος αυτή με πολύ μεγάλο κόπο συνέλεξε όνειρα απλών πολιτών στη ναζιστική Γερμανία, τα κωδικοποίησε και τα έστειλε κρυφά στην Αμερική, για να αποτελέσουν ύστερα από πολλά χρόνια και μεγάλες ταλαιπωρίες ένα από τα σημαντικότερα βιβλία που έχουν γραφεί γι’ αυτό το είδος.

Περιγράφει πώς το όνειρο, γενικότερα το ανθρώπινο ασυνείδητο επηρεάζεται, αλλοτριώνεται και στοιχειώνεται από τα απολυταρχικά καθεστώτα. Και κάνει όχι μόνον τον ξύπνιο των ανθρώπων βασανιστικό αλλά και τον ύπνο.

Η δεύτερη, πιο προσωπική, με ταξίδεψε στην παιδική μου ηλικία, στη ζωή της μητέρας μου και στο βάθος στη ζωή των προγόνων μου. Η Κόρωνος είναι ένα ορεινό χωριό της Νάξου, χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές των βουνών της Κορώνου και της Αμμόμαξης, σε ύψος κοντά στα 600 μέτρα. Είναι ένα σκληρό χωριό από πολλές απόψεις.

Δύσκολη ζωή

Από το πώς είναι χτισμένο αμφιθεατρικά, μέσα σε μια εσωτερική κοιλότητα του βουνού, τοποθετημένο να αγναντεύει ένα θαλασσοδαρμένο επίνειο, που λέγεται Λυώνας. Αποκλειόταν πολύ συχνά από δριμείς χειμώνες, ομίχλη και χιόνια, μαστιζόταν από την πείνα, δεν διέθετε τα «καλά» του κάμπου και κυλούσε μέσα στα πολυάριθμα σκαλιά του –μέχρι πρότινος δεν έμπαινε ούτε καν αυτοκίνητο μέσα στο χωριό– σ’ έναν δικό του χρόνο, συχνά παράταιρο από την υπόλοιπη ανάπτυξη του κυκλαδίτικου νησιού.

Εκεί βρέθηκε ένας Αγγλος ανθρωπολόγος, ο Τσαρλς Στιούαρτ. Το ανθρωπολογικό ενδιαφέρον του για τα όνειρα είχε ξεκινήσει από πιο παλιά και χάρη σε μια υποτροφία του στο National Humanities Center της Βόρειας Καρολίνας και τη γνωριμία του με τον κλασικό ιστορικό W. Robert Connor, ενθαρρύνθηκε να ενδιαφερθεί μακροπρόθεσμα για την Ελλάδα. Συνδέθηκε με τη Νάξο και μια σειρά από λιγότερο τυχαία ή μοιραία γεγονότα τον έφεραν σε επαφή με την παράδοση που αφορούσε το χωριό της Κορώνου.

Μαρτυρίες που ξεκινούν από το 1830, επαναλαμβάνονται το 1930, όπου μια ομάδα νέων παιδιών βλέπουν συστηματικά όνειρα που αφορούσαν την ύπαρξη και την ανεύρεση θρησκευτικών θησαυρών, όπως είναι η εικόνα της Παναγίας ή της Αγίας Αννας. Συγκέντρωσε όλο αυτό το υλικό και το συνέδεσε με την πραγματικότητα του χωριού, ερμηνεύοντας με τα επιστημονικά του εργαλεία την «ασυνείδητη» ανάγκη ή την κλήση του νεαρού πληθυσμού να συγκλονίζεται ενυπνίως από την ύπαρξη στα έγκατα της γης τέτοιων θρησκευτικών θησαυρών. 

Στα βάθη των βουνών της Κορώνου υπάρχουν θαμμένες κάποιες εικόνες που θα σηματοδοτήσουν μια «χρυσή» εποχή της ορθοδοξίας, του χωριού, του νησιού ακόμη και της ανθρωπότητας. Αυτές οι εικόνες θα δείξουν τον δρόμο για την επικράτηση της Παναγίας. Κόσμος θα συρρέει στο χωριό για να δει το θαύμα της. Και αυτά συνδέονται με την ανέγερση ενός μοναστηριού στην κορυφή του χωριού, την Παναγία την Αργοκοιλιώτισσα.


Το εξώφυλλο του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Αν μέναμε μόνο στο θρησκευτικό μήνυμα θα χάναμε το κοινωνικό, το πραγματολογικό και εντέλει το ιστορικό και ανθρωπολογικό. Ο πραγματικός θησαυρός αυτού του χωριού ήταν ένα μέταλλο, το σμυρίγλι, βασικό υλικό για την οπλοποιία όλης της Ευρώπης. Αυτό το βαρύ μέταλλο βρισκόταν στα έγκατα της γης του χωριού και ο πλουτισμός του χωριού οφειλόταν στη δύσκολη εξόρυξή του.

Το 1930 όμως ξεκινά μια δύσκολη εποχή για το σμυρίγλι και εντέλει για το χωριό. Διάφορες πολιτικές αποφάσεις, διεθνείς συγκυρίες και στρατηγικά λάθη οδηγούν στο να χάσει το σμυρίγλι τη ζήτηση που είχε. Αυξάνονταν τα έξοδα για την εξόρυξή του και μειώνονταν τα έσοδα από την απορρόφησή του.

Η ελπίδα στον Θεό

Αυτό, όπως ερμηνεύει στο πολύ εμπεριστατωμένο του βιβλίο ο Στιούαρτ, οδηγεί σε ένα γενικευμένο αίσθημα αποξένωσης, εγκατάλειψης και φόβου για τη φτώχεια που έρχεται. Μαζί και με την ανάγκη για μόρφωση, που θα έκανε τους νέους να φύγουν από το χωριό, αφού εκεί δεν υπήρχε γυμνάσιο. Οι ονειρευάμενοι έρχονται με τα όνειρά τους να συντηρήσουν ή και να μεταφέρουν την ελπίδα τους στον Θεό. Μέσα στην κοιλιά των βουνών τους δεν κατοικεί μόνον το απρόσφορο σμυρίγλι, που πέφτει σε αφάνεια, αλλά και η χάρη της Παναγίας που δεν θα τους εγκαταλείψει.

Πέρασα τα παιδικά μου χρόνια σε αυτό το χωριό. Η προγιαγιά μου ήταν από εκείνες τις γυναίκες που βοήθησαν να μορφωθούν πολλά από τα παιδιά του χωριού. Ο παππούς μου διηύθυνε ορυχείο, είχε στη δούλεψή του ανθρώπους που πάλευαν με το σκάψιμο του βουνού, με το σκάψιμο του εαυτού. Σκληρή ζωή, γεμάτη όνειρα.

Την πρώτη φορά που ταξίδεψα εκεί μαζί με τον μετέπειτα σύζυγό μου, θέλησα να του γνωρίσω την Κόρωνο και τον Λυώνα. Ηθελα να του μιλήσω για έναν ενεργειακό τόπο, σχεδόν μυστηριακό, αποκρυφιστικά συγκινητικό μέσα στη σκληράδα και την ευγένεια των κατοίκων.

Του είπα τότε, νεαρή εκπαιδευόμενη το 2003 στην ψυχανάλυση, «όταν έρχομαι εδώ βλέπω όνειρα». Τότε με κοίταξε λίγο μυστήρια και γέλασε, με το εξωτικό που συναντούσε για πρώτη φορά στη ζωή του. 16 χρόνια αργότερα, αναζήτησε το βιβλίο του Τσαρλς Στιούαρτ για να μεταφραστεί στα ελληνικά.

Αυτό το βιβλίο είναι όλα αυτά: τα όνειρα, η παιδική μου ηλικία, οι ονειρευάμενοι, η θρησκεία σε ρόλο ψυχικής ανάτασης. Οι μνήμες τελικά που έχουμε όλοι μέσα στα ορυχεία της ζωής μας και κάνουν τον ύπνο μας πιο ζωντανό, πιο ζωοφόρο.


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Μητρόπολη Παροναξίας: Με ευλάβεια και κατάνυξη ο Εσπερινός της Αγίας Παρασκευής στο Καστράκι Νάξου

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Παροναξίας κ. Καλλίνικος χοροστάτησε στον εσπερινό της Αγίας Παρασκευής στο Καστράκι, μεταφέροντας μήνυμα πίστης, ελπίδας και ενότητας στους πιστούς της Νάξου.

Ιστορική νίκη για τους ναυτικούς στα ιδιωτικά σκάφη, μειώνεται η φορολογία μετά από παρέμβαση του Γ. Βάλλη

Ο πρόεδρος της Π.Ε.Π.Ι.Ε.Θ. ανοίγει νέο κεφάλαιο για το yachting στην Ελλάδα: Δίκαιη φορολόγηση, προστασία εγκύων ναυτικών και ριζικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις σε ασφάλεια και επαγγελματικά δικαιώματα

Μηλώσια 2025 – Στίβος: Με συγκίνηση και μεγάλη συμμετοχή η Νάξος τίμησε τον Ιουλιανό Βλασέρο

Ο ΑΜΣ Φιλωτίου διοργάνωσε τους αγώνες στίβου “Μηλώσια” στη μνήμη του Ιουλιανού Βλασέρου, ενώ η συγκινητική συμμετοχή της οικογένειάς του και η στήριξη της τοπικής κοινωνίας ανέδειξαν ξανά τη δύναμη της μνήμης και του αθλητισμού.

Kalami Festival: Μουσική απόψε κάτω από τα αστέρια της Νάξου με Aggelina, Usurum & Σκιαδαρέσσες

Η παραλία της Μικρής Βίγλας υποδέχεται για πρώτη φορά το Kalami Festival σήμερα (27 Ιουλίου) με τρεις καλλιτεχνικές παρουσίες και μια βραδιά γεμάτη ψυχή, αφήγηση και ρυθμό.

Ολονύχτια μάχη με τις φλόγες σε Κύθηρα και Μεσσηνία. ενδείξεις βελτίωσης αλλά ο κίνδυνος παραμένει

Από Εύβοια και Κύθηρα μέχρι Χανιά και Μεσσηνία, οι πυροσβέστες συνεχίζουν με αυταπάρνηση – Νέες αναζωπυρώσεις, ενεργά μέτωπα και προειδοποίηση για κρίσιμη Κυριακή

Καίγεται η Προύσα: Η Τουρκία μετρά πληγές από πύρινη λαίλαπα στη βορειοδυτική επαρχία

Ανεξέλεγκτη πυρκαγιά κατακαίει δασικές εκτάσεις και απειλεί οικισμούς στην επαρχία Προύσα – Εκκενώσεις, αποκλεισμοί δρόμων και δραματικές εικόνες καταστροφής

ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου: Παρέμβαση Λιανού για δίκαιη κατανομή πόρων

Ο Δήμαρχος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων ζητά αλλαγή πλαισίου ώστε τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία να έχουν έσοδα για ανταποδοτικά έργα – Νέες ισορροπίες στους νησιωτικούς δήμους

Νάξος – Μουτσούνα: Η μικρή Διονυσία και το γλαράκι της ελπίδας

Από τη Μουτσούνα ως τη Χώρα, ένα κορίτσι με καρδιά μεγαλύτερη απ’ την ηλικία του δείχνει τι σημαίνει αγάπη για τη ζωή και τους αθόρυβους ήρωες της φύσης

Τραγωδία στη Σέριφο: Νεκρός 22χρονος που είχε εξαφανιστεί, που βρέθηκε…

Αγωνία που μετατράπηκε σε θρήνο – Ο νεαρός εντοπίστηκε χωρίς τις αισθήσεις του λίγες ώρες μετά την εξαφάνισή του. Ερωτήματα για τις συνθήκες του θανάτου του.

45 βαθμοί στη σκιά: Ο καύσωνας «ψήνει» τη Δυτική Ελλάδα – Ασφυκτική η κατάσταση και στην Αττική (πίνακας)

Από τη Σκάλα Μεσσηνίας έως την Αμφιλοχία, οι θερμοκρασίες σπάνε τα όρια – 24 σταθμοί κατέγραψαν πάνω από 42°C, σύμφωνα με το meteo.gr – Πού λειτουργεί το μελτέμι ως «καταβάτης»

“Μαχαιριά” στο λιμάνι της Νάξου: Σοβαρό επεισόδιο βίας μεταξύ νεαρών εργαζομένων

Ένα μεσημέρι του Ιουλίου μετατράπηκε σε σκηνικό τρόμου για περαστικούς και ντόπιους, όταν διαπληκτισμός ανάμεσα σε δύο υπαλλήλους γραφείου ενοικίασης εξελίχθηκε σε αιματηρό περιστατικό.

Δικαστική δικαίωση για τους κατοίκους του Καλοξύλου, ακυρώθηκε η άδεια λειτουργίας του νέου τυροκομείου της ΕΑΣ Νάξου

Μετά από μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λειτουργίας του υπό ανέγερση τυροκομείου, δικαιώνοντας πλήρως τους περιοίκους

Όταν το GPS σε οδηγεί… σε αδιέξοδο: Τουρίστας σφήνωσε όχημα σε σοκάκι της Νάξου

Αμερικανός οδηγός ακολούθησε πιστά τις οδηγίες πλοήγησης και κατέληξε… στα στενά της Φουντάνας – Η φωτογραφία που έγινε viral και η ανάγκη για καλύτερη καθοδήγηση στους τουρίστες

Δονούσα: Ο τραυματισμός κοπέλας από ομπρέλα (!!!) αποκαλύπτει μια τρύπα στο σύστημα

Μια γυναίκα τραυματίστηκε σοβαρά σε απομονωμένη παραλία της Δονούσας και σώθηκε χάρη στην αλληλεγγύη ντόπιων και τουριστών — αλλά η πολιτεία έλειπε. Και την επόμενη φορά;

Αλυκό Νάξου: Κατεδαφίζεται το φάντασμα του ξενοδοχείου – Σώζεται το κεδροδάσος

Υπεγράφη η σύμβαση κατεδάφισης των ερειπίων στο Αλυκό – Ένα διαχρονικό «τραύμα» για τη Νάξο οδεύει προς θεραπεία μετά από δεκαετίες αδράνειας

Κυκλάδες – Ανατροπή στο τουριστικό χάρτη: Νάξος και Πάρος ανεβαίνουν, Μύκονος και Σαντορίνη «κατεβαίνουν»

Το καλοκαίρι του 2025 φέρνει ανακατατάξεις στους δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς – Η Νάξος και η Πάρος «λάμπουν» με αύξηση ζήτησης, ενώ Σαντορίνη και Μύκονος μετρούν απώλειες και ανησυχίες

Θλίψη στη Σχοινούσα: Το ύστατο χαίρε στη Ρίτα Μούρτζη από τον Σύλλογο Σχοινουσιωτών

Μια αγαπημένη παρουσία του νησιού έφυγε πρόωρα – Συγκινητικό μήνυμα αποχαιρετισμού και κάλεσμα για στήριξη στη μνήμη της

Νάξος – Τραγαία: Όταν η προσπάθεια γράφει ιστορία, Επιτυχίες για τους μαθητές του Γενικού Λυκείου (πίνακας)

Με δάκρυα συγκίνησης, χαμόγελα και βαθιά υπερηφάνεια, οι μαθητές του ΓΕΛ Τραγαίας πέτυχαν σπουδαίες εισαγωγές στις Πανελλαδικές 2025 — αποδεικνύοντας πως τα μεγάλα όνειρα ανθίζουν και στα μικρά σχολεία

Νάξος -“Ξόβορα 2025”: Μουσικά σεμινάρια, χορός και παράδοση στην καρδιά της Απειράνθου

Από 26 έως 31 Ιουλίου, η Απείρανθος φιλοξενεί για τέταρτη χρονιά τα Ξόβορα — με δασκάλους τον Γ. Ζευγόλη, Ν. Αγγελόπουλο, Δ. Παππούλη και Στ. Γανωτή — σε ένα πενθήμερο γεμάτο μουσική, χορό, παραμύθι και εξορμήσεις

Νάξος – «Τέλος στα πρόστιμα, Δήμαρχε – Πεζοδρόμηση τώρα»: Η κραυγή μίας πόλης που πνίγεται

Αδικημένοι επαγγελματίες κρεμούν πανό αγανάκτησης στην καρδιά της Νάξου και ζητούν κάτι απλό: Ίδιους όρους για όλους.