Ενα ιδιαίτερο βιβλίο με σημείο αναφοράς τα κάστρα και τους πύργους της Νάξου… Ποιοι το υπογράφουν
Κι ενώ είχαν τελειώσει οι καλοκαιρινές διακοπές, που πήραν και παράταση από το Φθινόπωρο, και διανύεις την εποχή που ο αισώπειος μέρμηγκας ψάχνεται ακόμη για τις προμήθειες του χειμώνα, καθώς ο λαλίστατος τζίτζικας έχει χαθεί από προσώπου γης, παίρνεις στα χέρια σου ένα βιβλίο που φέρνει στα μάτια σου μεγαλειώδεις εικόνες του νησιού μας! Ε, αυτό κι αν είναι ευλογία!
Της Σοφίας Αν. Σουλή (*)
«ΚΑΣΤΡΑ και ΠΥΡΓΟΙ της Νάξου»! Και να μην μπορώ να βρω γραμματοσειρά να σας γράψω αυτό το «και» του τίτλου στο εξώφυλλο, που δε θέλω να ευτελίσω με το γνωστό σύμβολο.
«ΚΑΣΤΡΑ και ΠΥΡΓΟΙ της Νάξου», του Θανάση Κωτσάκη και του Μανόλη Λυκουρόπουλου, δύο γνωστών στη ναξιακή μας κοινότητα, πολλά υποσχόμενων νέων και σε ηλικία ωριμότητας ανθρώπων, που θεωρούνται πολλά ακόμα υποσχόμενοι στο χώρο που κινούνται.
Ο κύριος Θανάσης Κωτσάκης, καθηγητής Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Πολιτισμού, είναι γνώριμός μου από προηγούμενες μελέτες, βιβλία και κείμενά του και γιος κόρης του συγγενή μας αείμνηστου κι αγιασμένου Παπά Στυλλιανού. Ο κύριος Μανόλης Λυκουρόπουλος, πέρα από την επαγγελματική του δραστηριότητα ως οδοντοτεχνίτης, επιδίδεται σε έναν τομέα, που έγινε αφορμή να τον γνωρίσω: ένα καλό «μάτι» που προικίζει τον φωτογραφικό φακό, με δυνατότητες μαγικής εικόνας η οποία αποτυπώνεται για να γίνει χάρμα οφθαλμών! Κανένας τους δεν ανήκει στον στενό κύκλο γνωριμιών μου, αλλά οι επιδόσεις τους δεν περνούν απαρατήρητες!
Εκείνο που αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, στην πρώτη επαφή με το βιβλίο, είναι το καλαίσθητο τύπωμα με το σκληρό εξώφυλλο, το ποιοτικό φιλικό χαρτί κι επιπροσθέτως, εμείς οι άλλοι που έχουμε σχέση με τις εκδόσεις, εκτιμάμε την εκτύπωση και την παραγωγή της φίρμας Caϊτήc (αν μπόρεσα να την αποδώσω σωστά, με την καλλιτεχνική γραμματοσειρά της…). Αλλά, το όλο βιβλίο, ως περιεχόμενο, ξεπερνά κάθε προσδοκία! Κάστρα και Πύργοι της Νάξου, σε όψεις, απόψεις, κατόψεις, περιγραφές!… Κι απάνω που άρχισα να ντρέπομαι για όσα δεν γνώριζα για το νησί μου, βρέθηκα να χαίρομαι και να καμαρώνω για όλα τούτα που ανακάλυψα στο βιβλίο και για όλο αυτό τον πλούτο που διαθέτει!
Ξεφυλλίζοντας και μελετώντας το, ζεις σε αλλοτινούς καιρούς κι ανασαίνεις τη μεσαιωνική ατμόσφαιρα με όλες τις αποχρώσεις της Φραγκοκρατίας πάνω στη στιβαρή παράδοση και την κληρονομιά των ανθρώπων μας στα μακρινά εκείνα χρόνια. Ακουμπάς στο στέρεο Ελληνορθόδοξο φρόνημα απέναντι στον εκλατινισμό της Ελληνίδας Ανατολής και την ώσμωση των πολιτισμών τους!
Η γραφή του Κωτσάκη, μας εξηγεί με επιστημονικότητα και μας οδηγεί στις γνώσεις που απαιτούνται για να περιηγηθούμε την κληρονομιά μας που μαρτυρά ένα παρελθόν σημαντικό το οποίο συνέτεινε στον παρόν και οπωσδήποτε υποδηλώνει το μέλλον. Η εικονογράφηση που μας δίνει την οπτική γνώση, χάρη στο αισθητική ματιά του Λυκουρόπουλου, με πολλές καλές λήψεις φωτογραφιών, μας εισάγει στο μυστήριο των οικοδομημάτων, που παραμένουν απεικονισμένα στο χαρτί για λεπτομερή παρατήρηση. Το καλογραμμένο κατατοπιστικό κείμενο ντύνει την εικόνα κι η εικόνα το αξιοποιεί και το επαληθεύει!
Τα σύγχρονα μέσα τίθενται στην υπηρεσία της περιήγησης. Το drone κατευθύνει τον φακό σε μια θέα από ψηλά, έτσι που όχι μόνο τα έως τώρα άγνωστα, αλλά και τα γνωστά κτίσματα του παρελθόντος, να μας αποκαλύπτουν αθέατα σημεία. Ο Πύργος του Barozzi στο Φιλώτι, του Μπαρδάνη στην Απείρανθο, του Della Rocca στο Κουρουνοχώρι, η Μονή Φωτοδότη στο Δανακό και της Υψηλοτέρας στις Εγγαρές όπως και δεκάδες άλλα οικοδομήματα αξιολογούνται στα μάτια μας από τον Θανάση και τον Μανόλη με τρόπο μοναδικό!
Το έργο συμπληρώνει ο κατάλογος με τα φέουδα της Νάξου του 17ου αιώνα με τα ονόματα κτηματιών που ήταν εισοδηματίες της παραγωγής των περιοχών. Η αναλυτική βιβλιογραφία που εμπεριέχεται, ενισχύει το σύνολο της εξαίρετης εργασίας και υποδηλώνει όχι μόνο επιστημονική έρευνα, αλλά και υπευθυνότητα.
Φτάνοντας στην τελευταία σελίδα και κλείνοντας το βιβλίο, σε διακατέχει η αίσθηση ότι ένα πνεύμα σαν αυτό των παραμυθιών, σε πήρε στα «φτερά» του και σπάζοντας το φράγμα της ύλης και τους κανόνες της φύσης πέταξες, κυκλοφόρησες, χώρεσες παντού, ώστε «ΚΑΣΤΡΑ και ΠΥΡΓΟΙ της Νάξου» να έχουν γίνει κτήμα της γνώσης και των αισθήσεών σου!
Κι επειδή, Θανάση Κωτσάκη και Μανώλη Λυκουρόπουλε, το βιβλίο σας είναι ένα πολύτιμο απόκτημα, σας συγχαίρω και σας ευχαριστώ πολύ, που με την εξαιρετική σας γνώση και φροντίδα μας προσφέρατε!
Σχετικά με το βιβλίο
Η νήσος Νάξος μάς είναι γνωστή, πέρα από τις φυσικές της ομορφιές, για τον πλούτο των μνημείων της. Τα αρχαιότερα λείψανα της ανθρώπινης κατοίκησης στο νησί ανάγονται στην περίοδο όπου ήκμασε ο πρωτοκυκλαδικός πολιτισμός, την 3η χιλιετία π.Χ., εάν όχι από πολύ παλαιότερα, από την εποχή του ανθρώπου του Νεάντερταλ. Τα υλικά κατάλοιπα των ιστορικών χρόνων είναι επίσης πολύ σημαντικά. Τα πλέον αναγνωρίσιμα μνημεία της αρχαϊκής και κλασσικής περιόδου θεωρούνται ο ναός του Απόλλωνα επάνω στη νησίδα του Βάκχου στη Χώρα, η γνωστή σε όλους μας “Πορτάρα”, ο ναός του Διονύσου στα Ύρια, ο ναός της Δήμητρας στο Σαγκρί, αλλά και το υδραγωγείο του Λύγδαμη στην περιοχή των Μελάνων. Πέρα όμως από τα αρχαία της μνημεία, η Νάξος βρίθει ενός τεράστιου αριθμού κτισμάτων που ανάγονται στη βυζαντινή περίοδο (4ος – 12ος αι.). […] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
Περιεχόμενα
Πρόλογος συγγραφέα
Πρόλογος φωτογράφου
Εισαγωγή – Ιστορικό περίγραμμα
Τα μεσαιωνικά κάστρα της Νάξου
Πυργοειδείς επαύλεις – οχυρές εξοχικές κατοικίες
Πυργομονάστηρα της Ορθόδοξης Εκκλησίας
Οχυρά κτίσματα της Δυτικής Εκκλησίας
Εν κατακλείδι
Γενικά χαρακτηριστικά των πύργων της Νάξου
Συμπεράσματα σχετικά με το πλαίσιο λειτουργίας των πύργων της Νάξου
Οι πύργοι της Νάξου σήμερα
Κατάλογος “φεούδων” της Νάξου
Βιβλιογραφία
Βιογραφικά
(*) Αρθρο με την υπογραφή της δημοσιογράφου και συγγραφέα Σοφίας Αναστ. Σουλή για το βιβλίο «ΚΑΣΤΡΑ και ΠΥΡΓΟΙ της ΝΑΞΟΥ» των Θανάση Κωτσάκη και Μανόλη Λυκουρόπουλου
