Τρίτη, 16 Σεπτεμβρίου, 2025
ΑρχικήΑπόψειςΜαν. Σέργης: Η επιβεβαίωση του αδημοσίευτου κειμένου έρχεται από τα λόγια του...

Μαν. Σέργης: Η επιβεβαίωση του αδημοσίευτου κειμένου έρχεται από τα λόγια του ίδιου του κου Λεβογιάννη

|

Θα αρκούσαν ΜΟΝΟΝ τα ίδια τα λόγια του κ. Λεβογιάννη ως απάντηση στην (αγωνιώδη του αλλά μάταιαη όπως θα σας αποδείξω) προσπάθεια να μάς πείσει ότι αγνόησα την μέχρι σήμερα συνεισφορά του κ. Λεβογιάννη στη μελέτη του Λαϊκού Αλφαβηταρίου που παρουσίασα.

Κείμενο του Μανώλη Σέργη, Ομότιμου καθηγητή Λαογραφίας

Τα λόγια του επιστολογράφου σας είναι τα εξής, ως απόδειξη τού ότι το δικό μου κείμενο δεν είναι αδημοσίευτο: «Αλλά εκείνο που δημοσιεύεται για πρώτη φορά είναι το συγκεκριμένο χειρόγραφο που το περιέχει».

Συλλαμβάνει δηλαδή ο κ. επιστολογράφος σας επακριβώς τη δική μου σκέψη, την οποία οφείλω να ομολογήσω ότι έπρεπε να την έχω εξ αρχής ξεδιαλύνει, για να μην είναι αναγκασμένος τώρα ο κ. Λεβογιάννης να ασχολείται με πράγματα που γνώριζα, αλλά δεν τα είχα ανάγκη στην εξυπηρέτηση του ΣΚΟΠΟΥ του άρθρου μου. Άρα, ως επιστήμων οφείλω να παραδεχθώ ότι δεν διευκρίνισα ότι όταν έγραφα στον τίτλο του άρθρου μου ανέκδοτο/αδημοσίευτο εννοούσα το χειρόγραφο ΠΟΥ ΕΓΩ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΑ, ως ΠΡΩΤΗ, όπως πιστεύω, μορφή του πασίγνωστου αργότερα (μετά το 1879) στην Κωμιακή τραγουδιού.

Αναλυτικότερα:

Όταν δημοσίευσα το Αλφαβητάρι είχα στο νου μου έναν σκοπό: Να καταστήσω στο ναξιακό και το ελληνικό κοινό, με επιστημονικόν τρόπο προσαρμοσμένον στις απαιτήσεις του κοινού μου, το θέμα των Λαϊκών Αλφαβηταρίων. Αυτό επιδιώκω με όλες τις αναρτήσεις μου στο NaxosPress.

Αντί για άλλο παράδειγμα (λοιπόν) Αλφαβηταρίου, από τα δεκάδες του Αρχείου μου, επέλεξα να χρησιμοποιήσω την ΠΡΩΤΗ ΤΟΥ(επαναλαμβάνω), κατά την άποψή μου, γραφή, αυτήν του Νικ. Χωριανόπουλου, του 1879. Εννοείται πως η πρώτη πηγή μου για να γνωρίσω τον συντάκτη του ήταν τα βιβλία του κ. Λεβογιάννη για την Κωμιακή, ο τόμοςΑ΄ συγκεκριμένα, όπου φυσικά είχα εντοπίσει ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ του δικού μου κειμένου, όχι όμως ως ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΟΥ, αλλά ωςδημοτικού αποκριάτικου τραγουδιού, γεγονός που με εξέπληξε, όπως θα διαβάσετε εδώ παρακάτω. Άρα, το δημοσιευμένο από μένα κείμενο είναι το ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ, συνεπώς μπορεί να χαρακτηρισθεί ΠΡΩΤΟΔΗΜΟΣΙΕΥΟΜΕΝΟ. Συνεπώς, ουδόλως με ενδιέφεραν,ως βιβλιογραφία, οι εργασίες του κ. Λεβογιάννη, ως μεταγενέστερες και ως αναφερόμενες σε άλλο πλέον είδος δημοτικού τραγουδιού.

Και μια που μού έδωσε την ευκαιρία ο κ. Λεβογιάννης, θα σάς μεταφέρω τι έχω γράψει ήδη στον υπό έκδοσιν τόμο 6 της σειράς μου ΜΕΛΕΤΕΣ ΝΑΞΙΑΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ, όπως ανέφερα σε μια υποσημείωση του άρθρου μου στο NaxosPress. Θα σας αποδείξω με τι ασχολείται ο λαογράφος επιστήμονας, ή αν θέλετε, θα σας κάνω, αγαπητοί μου αναγνώστες, ένα ακόμη μάθημα, μιας και δεν μπορώ πλέον να διδάσκω στην τάξη. Σας μεταφέρω αυτολεξεί μέρος των κειμένων που έχω ήδη συντάξει για τον τόμο μουαυτόν (θα έχει ως ειδικό του θέμα το ναξιακό λαϊκό θέατρο και τη λαϊκή ποίηση):

«… Η επιστημονική πρόταση που καταθέτω στη λαογραφική κοινότητα είναι αυτή: Θεωρώ ότι το χ/φο που παρουσιάζω εδώ [ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΑ στο NaxosPress] και φέρει την «υπογραφή» του Νικολάου Στεφ. Χωριανοπούλου αποτελεί την ‘πρώτη γραφή’για τη Νάξοκαι μάλιστα για την Κωμιακή, τού μετέπειτα πασίγνωστου στο νησί δημοτικού πλέον τραγουδιού που ο Ν. Λεβογιάννης έχει τιτλοφορήσει παλαιότερα ως ‘‘Άρχοντες και μεγιστάνοι’’.[1] Έχουμε λοιπόν ενώπιόν μας μια ακόμη θαυμαστή ευκαιρία να συμπληρώσουμε τον κατάλογο των ‘επωνύμων’ εκείνων δεκάδων ποιητών που είχε υπ’ όψιν του ο Νικόλαος Πολίτης στο έργο του ‘Γνωστοί ποιηταί δημοτικών ασμάτων’.[2] Σ’ αυτό που καταδείκνυε ότι τα πλείστα των δημοτικών μας τραγουδιών δεν είναι δημιουργία του λαού (γενικά) μιας κοινότητας, αλλά ενός ατόμου, προικισμένου…».[3]

Σε άλλο σημείο της εργασίας μου: «Ποιο είναι λοιπόν το εκπληκτικό με αυτό το Αλφαβητάρι; Ότι μάς αποδεικνύει άλλη μια φορά τι σημαίνει ο όρος κινητικότητα των δημοτικών μας τραγουδιών. Τι σημαίνει δηλαδή κάποιοι στίχοι ενός τραγουδιούή και ολόκληρο το τραγούδι να έχει περισσότερες της μιας χρήσης. Π.χ., μοιρολόγια τραγουδούσαν και σε γάμους, παραλογές τις ημέρες της Λαμπρής και σε γάμους, κ.λπ.[4] Ας θυμηθούμε ότι το πασίγνωστο ‘Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα’ της Μ. Παρασκευής ακουγόταν σε γαμήλια άσματα. Γράφει ο Ν. Λεβογιάννης: ‘‘Παλιότερα το τραγούδι αυτό το έλεγαν τις απόκριες χορεύοντάς το στο ρυθμό της ‘βλάχας’ πάνω στα δώματα’’.[5] Αυτό μού προξένησε τη μεγαλύτερη εντύπωση: Να χορεύεται τις Απόκριες, σε μια περίοδο της αντιστροφής των πάντων, σε μια περίοδο ‘ανάποδου κόσμου’ όπως τη χαρακτηρίζει η Λαογραφία, σε μια περίοδο που το σωματικό κάτω (γεννητικά όργανα) θέτει εκποδών το σωματικό άνω (νου, ψυχή) ένα κείμενο γραμμένο για την σωτηρία της ψυχής, για τις στερήσεις του σώματος, για τη διαρκή στέρηση και την συνεχή προσευχή, από ένα θρησκεύον υποψιάζομαι άτομο, τον Ν. Χωριανόπουλο, ...». Εξηγώ στα επόμενα γιατί μπορεί να συμβεί αυτή η παράλογη εκ πρώτης απόψεως κινητικότητα/μεταβολή.

Σε άλλο σημείο της εργασίας μου για το ίδιο φυσικά θέμα γράφω: «… Τελικά, όπως οφείλω να σημειώσω, το θέμα [της πρώτης πηγής του Αλφαβηταρίου, όσον αφορά στη Νάξο, και δη στην Κωμιακή, διότι δεν το συναντώ να επιχωριάζει αλλού στο νησί] δεν ισχυρίζομαι ότι λύθηκε με την επιστημονική πρόταση που κατέθεσα. Γνωρίζω ότι ‘παίζω με τη φωτιά’ όταν προσπαθώ να εντοπίσω την αρχική μορφή ή τις πηγές ενός τραγουδιού, ακόμη κι αν περιορίζω την έρευνά μου σε ένα νησί, τη Νάξο ή ακόμη και σε ένα χωριό της.Γιατί, αυτονοήτως, με την πρότασή μου αποκλείω την έξωθεν εισαγωγή του στιχουργήματος. Χρειάζεται περαιτέρω μελέτη, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχω εντοπίσει παραλλαγές από άλλο διαμέρισμα του ελληνικού χώρου. Άρα, όπως συμβαίνει στην έρευνα, θα θεωρήσω προς το παρόν τη δική μου ως εν εξελίξει….».

Ο κ. Λεβογιάννης παρέθεσε έναν σύνδεσμο με παραλλαγή του τραγουδιού από τον κυκλαδικό χώρο. Μού έδωσε μια ακόμη πηγή δηλαδή, την οποία δεν γνώριζα, και θα προσπαθήσω να εντοπίσω ποια είναι αυτή. Όμως, από τα ολίγα που κατέχω περί μουσικής, δεν μού μοιάζει για αποκριάτικος χορός και αντίστοιχη μουσική. Μού φαίνεται αντιθέτως πως η παραλλαγή παραπέμπει στην πρώτη λειτουργία του Αλφαβηταρίου, την παραινετική προς σωτηρίαν της ψυχής. Τον ευχαριστώ πάντως. Αν κάποιος/-α μπορεί να με βοηθήσει με το θέμα των ανά τον ελληνισμό παραλλαγών του Αλφαβηταρίου, τον παρακαλώ να το πράξει !

Αυτά τα ολίγα. Εννοείται πως δεν θα επανέλθω…

[1] Ν. Λεβογιάννης, Κωμιακή. Τόπου χρώματα…, τ. 1, ό.π., 108-109.

[2] Ν. Πολίτης, Γνωστοί ποιηταί δημοτικών ασμάτων, Ελεύθερη Σκέψις, Αθήνα 1992.

[3] Στο Μ. Γ. Μερακλής, Ελληνική Λαογραφία…, ό.π., 338.

[4] Μ. Γ. Μερακλής, Ελληνική Λαογραφία…, ό.π., 345.

[5] Ν. Λεβογιάννης, Κωμιακή. Τόπου χρώματα…, ό.π., 109.


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Ευλογιά αιγοπροβάτων: Στο τραπέζι και lockdown μετακινήσεων

Συναγερμός στο ΥΠΑΑΤ μετά την έξαρση κρουσμάτων. Σχέδιο άμεσης δράσης με ελέγχους, σταθμούς απολύμανσης και αυστηρή βιοασφάλεια· προειδοποίηση Τσιάρα για καθολική παύση μετακινήσεων αν δεν ανακοπεί η διασπορά.

Σύρος στο ισπανικό Viajar: «Βασίλισσα των Κυκλάδων» με ιστορία, αρχιτεκτονική και… off-season γοητεία

Το κορυφαίο ταξιδιωτικό περιοδικό της Ισπανίας (με έναν από τους πιο επιδραστικούς ταξιδιωτικούς ιστότοπους παγκοσμίως) αφιερώνει διαδοχικά θέματα στη Σύρο, αναδεικνύοντας Ερμούπολη, Άνω Σύρο, μουσεία και παραθαλάσσια χωριά — με απήχηση 5,1 εκατ. αναγνωστών.

Αμοργός: Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου επιστρέφει για 16η χρονιά

Από 13 έως 18 Νοεμβρίου 2025, η Αμοργός γίνεται ξανά σημείο συνάντησης για τον τουριστικό και πολιτιστικό κινηματογράφο, με ισχυρή διεθνή συμμετοχή και ελληνική παρουσία.

Τέλος Κρουαζιέρας: 20,24 εκατ. σε 52 ημέρες, Πού κατευθύνονται τα έσοδα

Ο υφυπουργός Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής Στέφανος Γκίκας μιλά για τα πρώτα έσοδα, την κατανομή τους σε Δήμους–λιμάνια–τουρισμό και το σχέδιο «πράσινης» αναβάθμισης στόλου και υποδομών.

«Θηραϊκές Τελετουργίες»: Παράδοση και μέλλον της Σαντορίνης στο Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας

Η έκθεση υδατογραφιών της Άρτεμης Χατζηγιαννάκη γίνεται αφετηρία μιας εκδήλωσης στις 19 Σεπτεμβρίου 2025

Σαντορίνη: Το Ίδρυμα «Λούλας & Ευαγγέλου Νομικού» στήριξε την ολοκλήρωση του νέου νηπιαγωγείου Μεσαριάς

Με χρηματοδότηση 135.000 €, το Ίδρυμα συνέβαλε καθοριστικά στην αποπεράτωση του έργου, υπενθυμίζοντας την υποχρέωση αναγνώρισης της συνεισφοράς του.

Καναπές… στο δάσος: «φυσικό σαλόνι» στην έξοδο της Κωμιακής ζητά …σωστό καθιστικό

Κάτω από τα πανύψηλα πλατάνια στο δρόμο Κωμιακής–Απόλλωνα εμφανίστηκε… σαλονάκι. Όμορφη ιδέα, λάθος υλικά: πρόταση για πετρόχτιστα πεζούλια ή ξύλινα παγκάκια, με πρωτοβουλία συλλόγων και Τοπικών Κοινοτήτων.

Νάξος – Αύγουστος 2025: περισσότερες αφίξεις, Ισχυρότερο το σύνολο του καλοκαιριού (πίνακες)

Στο λιμάνι της Νάξου οι επιβάτες αυξήθηκαν 5,2% τον Αύγουστο σε σχέση με πέρυσι, ενώ το τρίμηνο Ιουνίου–Αυγούστου έκλεισε με +6,5% συνολικά. Τι δείχνει η δεκαετία.

Νερό–«χρυσάφι» στις Κυκλάδες: λειψυδρία, πισίνες και αφαλατώσεις εκτοξεύουν τους λογαριασμούς

Μήλος στα 4,5€/m³, Κουφονήσι έως 9,67€/m³: γιατί οι λογαριασμοί «φεύγουν», τι ζητούν κάτοικοι και επαγγελματίες, και ποιες λύσεις συζητούνται.

Εθνικό Απολυτήριο: Αλλαγές-τομή στο Λύκειο και στις εισαγωγές στα ΑΕΙ από το 2026

Ανεξάρτητη αρχή εξετάσεων, τράπεζα θεμάτων, ψηφιακός φάκελος μαθητή και βάση του 10 συνθέτουν το νέο πλαίσιο για το εθνικό απολυτήριο.

«Έφυγε» ο Γιώργος Κωβαίος – Ο χορευταράς παππούς της Σχοινούσας που έγινε σύμβολο ζωής και παράδοσης

Μέχρι τα 92 του χρόνια χόρευε με πάθος στη Γιορτή Φάβας, δίπλα στην εγγονή του Ποθητή – Ένας άνθρωπος που ένωσε γενιές μέσα από τη μουσική και την αγάπη για τον τόπο του.

Νάξος – Εντοπίστηκε ζωντανός ο αγνοούμενος στο Προφήτη Ηλία μετά από 4 ημέρες

Συγκλονιστική διάσωση από το Πυροσβεστικό Κλιμάκιο Νάξου – Στο σημείο σπεύδει ελικόπτερο για τη μεταφορά του στο Νοσοκομείο.

Το στυγερό έγκλημα του Φλώριου Σοϊλέ «Σκιά» στο Φιλώτι

Πώς μια ερωτική ιστορία κατέληξε σε βασανιστήρια, δολοφονία και λαϊκή εξέγερση στη Νάξο του 1902

Στη Δράμα κάνει πρεμιέρα σήμερα το ντοκιμαντέρ «Σμύριδα, μάρμαρο και αμπέλι» με επίκεντρο τη Νάξο (video)

Η μικρού μήκους ταινία του Ορέστη Ρούσκα καταγράφει ιστορίες ανθρώπων που αντιστέκονται στον υπερτουρισμό και δείχνουν τον δρόμο για έναν βιώσιμο τουρισμό στο νησί.

Κακαβιά: Συνελήφθη 37χρονη με ένταλμα από τον Ανακριτή Πλημμελειοδικών Νάξου

Η γυναίκα, υπήκοος Βουλγαρίας, εντοπίστηκε στο συνοριακό σημείο ελέγχου Κακαβιάς και οδηγήθηκε στην Εισαγγελία Ιωαννίνων

Κωμιακή: «Έφυγε» η «Κούλα του Σταματοβασίλη» που σημάδεψε με την παρουσία της το χωριό

Συγκινητικό αντίο στην Κυριακή Πρεβενιού, από τον Γιώργο Κρητικό μέσα από τα social media

Αναφορά στο Ευρωκοινοβούλιο για την Αμοργό: Αντίδραση σε λιμενικά και οδικά έργα με χρηματοδότηση της Ε.Ε.

Ο Νικόλαος Γαβαλάς, εκ μέρους περιβαλλοντικών συλλόγων και εκατοντάδων πολιτών, καταγγέλλει την καταστροφική επίδραση αναπτυξιακών έργων στην Αμοργό και ζητά παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Minoan Lines: Δύο νέα πλοία στη γραμμή Ηράκλειο–Μήλος–Πειραιάς μέχρι το 2028

«Στολίδια για το Ηράκλειο» τα χαρακτήρισε ο διευθύνων σύμβουλος Λουκάς Σιγάλας – Στόχος η αύξηση της επιβατικής κίνησης και η πράσινη μετάβαση στη ναυτιλία

Γυμνάσιο Σκαδού: 22 μαθητές φέτος δίνουν ζωή στο σχολείο της Ορεινής Νάξου

Από το παλιό δημοτικό του Σκαδού στο σύγχρονο Γυμνάσιο: Ένα σχολείο που κρατά ζωντανή την εκπαίδευση στα ορεινά χωριά της Νάξου

Νάξος: “Στάση” Σινούκ για παραλαβή ασθενούς από άλλο νησί, πριν αναχωρήσει για Αττική

Το είδαμε κι αυτό... Ελικόπτερο Σινούκ έμεινε στη Νάξο για αρκετά λεπτά περιμένοντας το ελικόπτερο του ΕΚΑΒ ώστε να παραλάβει άλλο ασθενή και να τον μεταφέρει στην Αττική