Στην «επιστολή του Θεού» – γράφτηκε στα γερμανικά το 1954 – απευθυνόταν στον φιλόσοφο Έρικ Γκούτκιντ, ο Αλμπερτ Αϊνστάιν αναφέρει «Η λέξη Θεός για εμένα δεν είναι παρά η έκφραση και το προϊόν των ανθρώπινων αδυναμιών και η Αγία Γραφή (δεν είναι παρά μόνο) μια συλλογή σεβαστών μύθων, αλλά παρόλα αυτά, μάλλον πρωτόγονων»
Το ποσόν των 2,89 εκατ. δολαρίων εξασφάλισε σε πλειστηριασμό του οίκου Christie’s επιστολή του Αλμπερτ Αϊνστάιν, στην οποία εκθέτει τις απόψεις του για τον Θεό. Η χειρόγραφη επιστολή, γνωστή ως «Επιστολή του Θεού», έκτασης 1,5 σελίδας, συντάχθηκε το 1954 στα γερμανικά και είχε παραλήπτη τον Γερμανό φιλόσοφο Ερικ Γκούτκιντ. Θέμα της είναι οι σκέψεις του Αϊνστάιν για τον Θεό, τη Βίβλο και τον ιουδαϊσμό.
Σε αυτή ο Αϊνστάιν γράφει: «Η λέξη Θεός δεν είναι για μένα τίποτα παραπάνω από την έκφραση και το προϊόν της ανθρώπινης αδυναμίας. Η Βίβλος είναι μία συλλογή έντιμων, αλλά ακόμη πρωτόγονων μύθων, που παραμένουν αρκετά παιδαριώδεις».
Η φράση αυτή απομονώθηκε από την υπόλοιπη επιστολή, σε μία προσπάθεια να εμφανιστεί ο Αϊνστάιν ως άθεος. Ο Γερμανός φυσικός, όμως, είχε δηλώσει ότι δεν ήταν άθεος και ότι διαφωνούσε με τον χαρακτηρισμό του αυτόν.
Στην επιστολή, ο Εβραίος Αϊνστάιν εκφράζει την απογοήτευσή του με τον ιουδαϊσμό. «Για εμένα, η εβραϊκή θρησκεία, όπως και όλες οι άλλες, ενσαρκώνει τις πλέον παιδαριώδεις δεισιδαιμονίες. Ο εβραϊκός λαός, στον οποίο με χαρά ανήκω και με του οποίου τον τρόπο σκέψης σχετίζομαι, δεν έχει ξεχωριστές ιδιότητες από εκείνες όλων των άλλων λαών», γράφει ο Αϊνστάιν στην επιστολή του.
«Σε ό,τι αφορά την εμπειρία μου, δεν είναι καλύτεροι από άλλες ομάδες ανθρώπων, παρότι προστατεύονται από τα χειρότερα καρκινώματα, χάρη στην έλλειψη ισχύος τους. Κατά τα άλλα, δεν μπορώ να διαπιστώσω τίποτε το “επιούσιο” σε αυτούς».
Την επιστολή έγραψε ο Αϊνστάιν ως απάντηση σε βιβλίο του Γκούτκιν, με τίτλο «Διάλεξε ζωή: Η βιβλική κλήση σε εξέγερση».
Το γράμμα του Αϊνστάιν βρισκόταν στο αρχείο του Γκούτκιν και εκπλειστηριάστηκε στο Λονδίνο το 2008. Την επιστολή είχε προσπαθήσει να αποκτήσει ο βιολόγος Ρίτσαρντ Ντόκινς, χωρίς να το πετύχει.
«Θύμα απάτης»
Σύμφωνα με βιογραφία του Αϊνστάιν από το 1996, ο φυσικός ήταν βαθιά θρησκευόμενος μέχρι την ηλικία των 13 ετών, όταν «εγκατέλειψε την πίστη του, νιώθοντας ότι είχε πέσει θύμα απάτης».
Ο φυσικός επέμενε ότι συνέχιζε να πιστεύει στον «Θεό του Σπινόζα», αναφερόμενος στον Ολλανδό φιλόσοφο του 17ου αιώνα, ο οποίος «αποκαλύπτεται στη νομοτελειακή αρμονία του κόσμου και όχι σε έναν Θεό, που ασχολείται με τη μοίρα και τα δρώμενα της ανθρωπότητας».
Σε άλλη στιγμή, ο Αϊνστάιν επέκρινε τους «φανατικούς άθεους, των οποίων η μισαλλοδοξία είναι όμοια με εκείνη των φανατικών θρήσκων».
Ο Νικ Σπένσερ, στέλεχος του χριστιανικού ινστιτούτου Theos είπε στην εφημερίδα Guardian: «Ο Αϊνστάιν καταδικάζει και τις δύο πλευρές στην αντιπαράθεση αυτή. Η συμπαντική του πίστη και ο απόμακρος “θεϊστής” Θεός του δεν ταιριάζει στα λεγόμενα των ευσεβών, αλλά ούτε και των άθεων».
Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν (Ουλμ, 14 Μαρτίου 1879 – Πρίνστον, 18 Απριλίου 1955) βραβεύτηκε με το Νόμπελ Φυσικής το 1921 για τις υπηρεσίες του στην θεωρητική φυσική.
Είναι ο θεμελιωτής της Θεωρίας της Σχετικότητας και από πολλούς θεωρείται ο σημαντικότερος επιστήμονας του 20ού αιώνα και όλων των εποχών.
Καθημερινή και με πληροφορίες από AFP, BBC
