Το βαρύ πυροβολικό του τουρισμού, η Μύκονος και η “D-Day” της 15ης Μαΐου – Η εικόνα του “νησιού των ανέμων”, τα νέα δεδομένα στην οικονομία
Ας πάμε στην ενδοχώρα και στη φετινή σκακιέρα της Μυκόνου. Διεθνές πια, και όχι απλώς ελληνικό brand, μεταβάλλει τους όρους του τουρισμού, συγκεντρώνει όλες τις νέες τάσεις (αλλά και αντινομίες), διατηρείται στο κεντρικό κάδρο των tour operators, αεροπορικών εταιρειών, του νέου διευρυμένου τουριστικού κοινού, της εσωτερικής αγοράς αλλά και του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων.
Μέγα – κρίκος στη μεγάλη βιομηχανία του τουρισμού της Ελλάδας, και φέτος προσδοκά μια κερδισμένη σεζόν, διευρυμένη και δυνατή, παρότι η covid- 19 είναι για δεύτερο θέρος εδώ και δοκιμάζει την Ελλάδα, τις αντοχές των οικονομιών, την ίδια την ζωή. Τα βλέμματα όλων των οικονομικών παικτών είναι στραμμένα σε προορισμούς όπως η Μύκονος όπου επίσης ανθίζει το real estate, το branding μεγάλων επιχειρήσεων αλλά και οι νέες τάσεις ευμάρειας και φιλοξενίας. Την ώρα που γράφουμε τούτες τις γραμμές για τις ανάγκες φακέλου του Οικονομικού Ταχυδρόμου, η επαναλειτουργία της εστίασης και στη Μύκονο, διανύει την πρώτη εβδομάδα της ενώ το νησί είναι στην πράσινη ζώνη της πανδημίας, με ελεγχόμενα έως μηδαμινά κρούσματα και με ένα Κέντρο Υγείας ετοιμοπόλεμο και επαρκές για την τρέχουσα υγειονομική μάχη- με κεκτημένη την περσινή πείρα. Στις 14 Μαΐου, είναι προγραμματισμένες οι πρώτες πτήσεις από το εξωτερικό.
«Η Μύκονος θα ανοίξει και φέτος τον ελληνικό τουρισμό, είναι το διαμάντι στο στέμμα. Στις 14 Μαΐου έχουμε 4 πτήσεις. Είναι εξόχως συμβολικό πως έχουμε πτήσεις της Qatar, έχει σίγουρα μεσολαβήσει το υπουργείο Τουρισμού κι αυτό αφού πρόκειται για σοβαρή αεροπορική εταιρεία, εδώ και χρόνια απευθυνόμαστε και σε αραβικές χώρες», λέει στον ΟΤ ο δήμαρχος της Μυκόνου, Κωνσταντίνος Κουκάς που και ο ίδιος διανύει τη δεύτερη θητεία του στο κτίριο Βοϊνόβιτς της Χώρας όπου και στεγάζεται το Δημαρχείο.
«Φέτος, δεν περπατάμε σε άγνωστα μονοπάτια, μάθαμε και από τα λάθη μας, η σεζόν μάς βρίσκει πιο έμπειρους συνολικά ως δημόσια διοίκηση αφού δεν είναι μόνον εγχείρημα της ΤΑ εξάλλου», συμπληρώνει. Σημειώνει δε με έμφαση στα έργα του νησιού, το διεθνές αεροδρόμιο («το πιο ωραίο, φανταστικό, αυτο που αξίζει στην Μύκονο και που ανταποκρίνεται στις νέες προσδοκίες», λέει), την κατασκευή του νέου λιμανιού αλλά και την ηλεκτρική διασύνδεση της Μυκόνου, από το καλοκαίρι του 2018, υποθαλάσσια με τον αγωγό για το ρεύμα, ένα έργο 70 εκατομμυρίων που «άλλαξε σελίδα στην Μύκονο», όπως σημειώνει ο κ. Κουκάς. Στα συν, ενός νησιού που μεταμορφώνεται από θέρος σε θέρος είναι επίσης η εξέλιξη της αναβάθμισης του βιολογικού καθαρισμού (6,5 εκ ευρώ), οι δύο επιπλέον αφαλατώσεις και μέσα στους επόμενους 6 μήνες, οι οδοφωτισμοί του νησιού «οικολογικού προσήμου».
«Το νησί αντέχει»
Αντέχει; Αυτό είναι το κεντρικό και αγωνιώδες ερώτημα για την Μύκονο που δεν έχει καμία σχέση πια με εκείνη του ’80, του ’90 ή του 2000. Η χάραξη και διάνοιξη των περιφερειακών δρόμων, η υπεροικοδόμηση, η προσέλκυση διεθνούς επιχειρηματικότητας, το νέο κοινό που κατακλύζει το νησί από νέες αγορές (μετά το 2009 το αραβικό κοινό είναι εδώ μαζικά) έχουν μεταβάλει άρδην τους όρους ενώ σε αυτό το πεδίο γίνεται μια κριτική για την διατήρηση της ταυτότητάς του ή για τον κίνδυνο να μετατραπει προσεχώς σε ένα συνεχές πλωτής πόλης για μόνον γερά πορτοφόλια και με βασιλείς θυρωρούς της καλής ζωής τους «concierges» και τους welcomers στα αμέτρητα δωμάτια και σπίτια που δίνονται πια μαζικά στο Airbnb.
«Το νησί αντέχει, είμαστε σε διαρκή εγρήγορση βέβαια αφού η ιδιωτική οικονομία τρέχει γρηγορότερα από την δημόσια. Γίνεται ένας μαραθώνιος να προλάβουμε τις ιδιωτικές επενδύσεις. Έχουμε συμπαραστάτη το κράτος. Και αυτή την στιγμή τρέχουν πέντε στρατηγικές επενδύσεις που προσπαθούν να υλοποιηθούν (άνω των 50 εκ.) και μικρότερες επίσης πολλές», λέει στον ΟΤ ο Δήμαρχος Μυκόνου.
Σε ένα νησί των μόνιμων κατοίκων (10.134 καταγεγραμμένοι), το κομμάτι των ντόπιων κάθε σεζόν αυξάνεται λόγω των εποχικών εργαζομένων. Ο σκόπελος του ιού, επιχειρείται να προσπεραστεί με δρομολόγηση του εμβολιασμού, με μαζικά τεστ στο λιμάνι του νησιού (ήταν και είναι πρωτοβουλία του Δήμου όπου συνέπραξε το Υπουργείο Υγείας) και τήρηση των πρωτοκόλλων, αφού η εμπειρία του θέρους του 2020 δεν ήταν και η καλύτερη λόγω των διαδοχικών λοκ ντάουν. Η μάχη δίδεται και φέτος με νέα όπλα και πείρα. Η Ντίνα Σαμψούνη είναι η Πρόεδρος της ΔΕ του Κέντρου Υγείας Μυκόνου και διαπαραταξιακά, αναγνωρίζεται ως εξόχως δραστήρια και επιτυχημένη στο πεδίο της μάχης για την δημόσια Υγεία.
«Δεν έχουμε σχέση με πέρσι. Ασφαλώς έχει αποκτηθεί πείρα, έχουμε οργάνωση. Το θέμα είναι να προχωρήσουν οι εμβολιασμοί. Τώρα πάει πολύ καλύτερα. Έχουμε 80 ημερησίως. Θα ζητήσω να ανοίξουμε και νεά εμβολιαστική γραμμή, όπως και ενίσχυση 2 γενικών ιατρών», λέει στον ΟΤ η κ. Σαμψούνη. Επιμένουμε να ρωτάμε για την κατάσταση του Κέντρου Υγείας Μυκόνου, αφού είναι ένα ερώτημα και για τους ξένους επισκέπτες αλλά και τις ξένες πρεσβείες που παραδοσιακά διατηρούν το ενδιαφέρον τους για νησιά όπως η Μύκονος. Το ΚΥ έχει σήμερα 19 ιατρούς. Είναι καλυμμένο με επάρκεια για τις εφημερίες. Αν απαιτηθεί γίνονται και αεροδιακομιδές ασθενών. Η διαδικασία είναι: ΕΚΑΒ, «κάψουλα», συνεννόηση ιατρού και αξιολόγηση περιστατικού και ανάλογα αν επείγει γίνεται μεταφορά σε Σύρο ή Αθήνα. Την αξιολόγηση, για την Ιστορία την κάνει το Συντονιστικό του ΕΚΑΒ. Εμπειρία υπάρχει αν και ένα μείζον ερώτημα πάντα είναι πώς το ΚΥ θα αναπτυχθεί περαιτέρω. Με 6 βραχείας νοσηλείας κρεβάτια, 2 βραχείας σε άλλο χώρο, με τα περιστατικά covid-19 να περιθάλπτονται επίσης σε εξωτερικό χώρο του ΚΥ, αυτή την ώρα ζητούνται και θα υπάρχουν 6 χιλιάδες rapid test ενώ και από την επόμενη εβδομάδα θα υπάρχει για πρώτη φορά στο νησί, αξονικός με δωρεά μυκονιάτη ιδιώτη.
«Άλλαξε η εποχή. Κάποτε το ΚΥ έστελνε σε ιδιώτες, τώρα στέλνουν οι ιδιώτες τα περιστατικά», λέει η Ντίνα Σαμψούνη που πάντως σημειώνει πως είναι σε αγαστή συνεργασία με τους ιδιώτες ιατρούς του νησιού από πέρσι και όλοι έχουν μια κουλτούρα «στράτευσης» αν απαιτηθεί. Μεγάλο μέρος μιας πετυχημένης σεζόν θα περάσει από την Υγεία αλλά και την ασφάλεια λένε παράγοντες του νησιού. Λίγες ημέρες πριν έγινε ενημέρωση από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη πως η υποδιεύθυνση του νησιού θα ενισχυθεί από 50 αστυνομικούς. Σε ένα νησί που επίσης εσχάτως έχει ως νέο δεδομένο τις εταιρείες ιδιωτικής φύλαξης και συνοδείας, συχνά ως πακέτο παροχών για υψηλούς επισκέπτες. «Η Μύκονος ως τουριστικός προορισμός αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Και αυτό διότι το brand «Mykonos» είναι διαχρονικό και διατηρεί πιστή και επαναλαμβανόμενη πελατεία με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα ανανεώνει συνεχώς την προσφορά της και αυτό συμβάλλει στη διασύνδεση του προορισμού με νέα κοινά στόχους υψηλού προφίλ.
Ως ξενοδόχος (και μάλιστα ο παλαιότερος της Μυκόνου -1924) και πρώην πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων του νησιού μπορώ να διατυπώσω την άποψη ότι η Μύκονος είναι έτοιμη να υποδεχτεί με ασφάλεια τους επισκέπτες. Έχουμε λάβει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις για την διασφάλιση της προστασίας της δημόσιας υγείας σε επίπεδο προορισμού, δηλαδή την ασφάλεια της υγείας των κατοίκων, των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και φυσικά των επισκεπτών. Έχουμε την τεχνογνωσία και τα μοντέλα οργάνωσης σε επίπεδο προορισμού. Είναι μια δύσκολη άσκηση που προϋποθέτει σεβασμό στους υγειονομικούς κανόνες, ετοιμότητα, οργάνωση ακριβείας και συνέργειες τόσο σε επίπεδο προορισμού, σε επίπεδο εθνικό αλλα και στις σχέσεις μας με την διεθνή τουριστική αγορά», σημειώνει στον ΟΤ ο Ανδρέας Φιορεντίνος με μακρά παράδοση οικογενειακή στα ξενοδοχεία, τέως Πρόεδρος των Ξενοδόχων της Μυκόνου και νυν Τομεάρχης Τουρισμού της ΝΔ. Κι εκείνος, σημειώνει βέβαια, τις προκλήσεις της νέας εποχής για το νησί- και όχι μόνον. «Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, του υπερ-τουρισμού και κάποιων περιορισμών που θέτει η έννοια της αειφορίας. Με λίγα λόγια θα πρέπει να συνεργαστούμε και να σκεφτούμε συντεταγμένα για να εξακολουθήσουμε να έχουμε το υψηλό μας προφίλ ως προορισμός, να ενισχύσουμε το brand Mykonos και φυσικά να διατηρήσουμε όλους τους φυσικούς και άλλους πόρους που μας κάνουν ξεχωριστούς», συμπληρώνει.
Δύσκολη εξίσωση
Με 190 ξενοδοχεία (15000 κλίνες) αλλά και βίλες ενοικιαζόμενες, δωμάτια που ενοποιούνται και γίνονται πανσιόν ή μικρές μονάδες εν μία νυκτί, με φούντωμα της τάσης του Airbnb, η ισορροπία τοπίου, αειφορίας, ταυτότητας, ανάπτυξης είναι μια ομολογουμένως δύσκολη εξίσωση. Ειδικά αν αναλογιστεί καποιος πως στο top της τουριστικής σεζόν, η Μύκονος φτάνει τους 120 χιλιάδες διανυκτερεύοντες με εκατοντάδες σκάφη να δένουν αρόδου και δεκάδες αεροσκάφη να προσγειώνονται. Η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης επανέρχεται στο τραπέζι τώρα που το νησί έχει μεγαλώσει και έχουν ανοίξει οι ανάγκες ντόπιου και μη πληθυσμού με κίνδυνο να χάσει κάθε ταυτοτική του χροιά. Ένα εκ των προσώπων που διαδραματίζουν ρόλο τουριστικής Διπλωματίας είναι ο Κώστας Σκαγιάς (Ambassador HACC New York, Mykonos based- Strategy Manager & Implementation Tourism Exhibitions: Projects) με πείρα στις αγορές και τις εκθέσεις του Τουρισμού.
«Τα τελευταία εννέα χρόνια που υλοποιούμε το πρόγραμμα προβολής αξιόπιστων τουριστικών επιχειρήσεων της Μυκόνου, έχουμε δυναμική παρουσία σε 29 αγορές εξερχόμενου τουρισμού με υψηλές ταξιδιωτικές δαπάνες. Πραγματοποιούμε επιτυχημένες δράσεις προβολής και προώθησης των μελών μας σε ΗΠΑ, Ρωσία, Ισραήλ, Αραβικές χώρες και Λατινική Αμερική. Πριν την πανδημία, συμμετείχαμε με φυσική παρουσία σε διεθνείς εκθέσεις στις χώρες αυτές και πραγματοποιήσαμε συναντήσεις και στοχευμένα events. Εν μέσω πανδημίας, το 2020, φιλοξενήσαμε σημαντικούς tour operators από Αραβικές χώρες που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για συνεργασία. Το πλεονέκτημα μας όλο αυτόν τον καιρό είναι ότι συνεχίζουμε να διατηρούμε τις σχέσεις με Tour Operators και σημαντικούς buyers αξιοποιώντας στο έπακρο τις δυνατότητες που μας δίνουν οι νέες τεχνολογίες επικοινωνίας καθώς και με τους δυνητικούς ταξιδιώτες, παρέχοντας τους πληροφορίες μέσω messenger, whatsapp και instagram.
Ολα ανοιχτά αρχές Ιουνίου
Το πλεονέκτημα, όχι μόνο της Μυκόνου αλλά και όλης της Ελλάδας είναι η θετική εμπειρία των τουριστών που επισκέφθηκαν τη χώρα μας πέρσι, όσον αφορά τα θέματα ασφάλειας και το γεγονός αυτό αποτελεί μία παρακαταθήκη που θα την καρπωθούμε και φέτος. Οι επιχειρήσεις φιλοξενίας αντιμετωπίζουν από την αρχή της πανδημίας, το ζήτημα με σοβαρότητα, έδειξαν και συνεχίζουν να δείχνουν ένα υψηλό βαθμό υπευθυνότητας απέναντι στους πελάτες τους και γι αυτό εισπράττουμε τη θετική ανταπόκριση από τον κόσμο», περιγράφει στον ΟΤ ο Κώστας Σκαγιάς. Στο ερώτημα αν το νησί είναι έτοιμο ο κ. Σκαγιάς είναι σαφής: «Έχοντας ήδη την περσινή εμπειρία με την εφαρμογή και τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων και τον αυστηρό έλεγχο από τα κλιμάκια της κυβέρνησης, οι τουριστικοί επιχειρηματίες της Μυκόνου έχουν τη γνώση και την εμπειρία να υποδεχθούν τους επισκέπτες του νησιού με ασφάλεια. Αυτήν τη στιγμή είναι ανοιχτό το 1/10 των καταστημάτων εστίασης ενώ αρχές Ιουνίου αναμένεται να είναι όλα ανοιχτά. Τα ξενοδοχεία, επίσης, είναι έτοιμα να υποδεχθούν τους τουρίστες και ανοίγουν κι αυτά σταδιακά ανάλογα με τις κρατήσεις που δέχονται. Παράλληλα, ο εμβολιασμός των κατοίκων του νησιού προχωρά με ικανοποιητικούς ρυθμούς και σύντομα πιστεύουμε ότι το άνοιγμα της φετινής σεζόν θα είναι ασφαλές τόσο για τους επισκέπτες όσο και για τους ντόπιους».
Αφίξεις μεγάλων ονομάτων
Ας συνεχίσουμε τώρα στη βαθιά αγορά της Μυκόνου. «Υπάρχει ζήτηση στα ακίνητα, λόγω άφιξης μεγάλων brand σε ξενοδοχεία και εστίαση. Είναι η ώρα που το νησί θα κάνει το refresh του», σχολιάζει ο επιχειρηματίας Φλώριος Ασημομύτης και με βαθιά γνώση της αγοράς και των επιχειρηματικών διεργασιών. «Αν τα τελευταία χρόνια είχε αρχίσει να χάνεται ο καλός πελάτης, για λόγους τιμών ή ασφάλειας, τώρα διαφαίνεται πως γίνεται ένα rebranding του νησιού με opening μεγάλων τίτλων όπως Zuma, Bagatelle, Lio. Το δε real estate έχει νέα προοπτική στα λεγόμενα φιλέτα ενώ φαίνεται μια νέα ζήτηση γύρω από location όπου υπάρχουν μεγάλοι όμιλοι, ή επιχειρήσεις», συμπληρώνει ο κ. Ασημομύτης. Που επίσης βλέπει μια «επιστροφή της Χώρας» αφού εδώ και μερικά χρόνια και λόγω της ανάπτυξης οικιστικά έξω από την πόλη του νησιού, είχε μείνει πίσω. Ο ίδιος δεν περιγράφει ως «φούσκα» την ανάπτυξη του real estate παρά μόνον για όσους τα 200 τμ. τα κάνουν 1000, αφού αυτά «μια ζωή θα κουβαλούν την αυθαιρεσία τους». Αυτό συμπληρώνει θα επιταχυνθεί με την λεγόμενη ταυτοποίηση των κτισμάτων ενώ προβλέπει μεγάλη μετατόπιση του πλούτου από τους ιθαγενείς προς ξένα κεφάλαια το επόμενο διάστημα.
Ο Νίκος Δακτυλίδης είναι μυκονιάτης επιχειρηματίας, ανάμεσα σε άλλα του εμβληματικού mega club «Cavo Paradiso» στην περιοχή Paradise (Καλαμοπόδι) ενώ ο σύνολος όμιλος του απασχολεί 250 εργαζομένους. Στην σεζόν μάλιστα του 2020, πονεμένη από όλες τις απόψεις και πρωτόγνωρη για τον τόπο, έκανε κάτι πρωτοποριακό: 19 πάρτι με μεγάλους djs και με μέτρα προστασίας κατά της πανδημίας που ήλκυσαν το ενδιαφέρον των ξένων ΜΜΕ. «Πρέπει ταχύτατα να αποσαφηνιστεί το πλαίσιο λειτουργίας γιατί εμείς για παράδειγμα τέτοια εποχή έχουμε κλεισμένους πάντα τους σταρ djs μας από όλο τον κόσμο, εδώ και 28 χρόνια λειτουργίας», λέει στον ΟΤ ο κ. Δακτυλίδης. Ο ίδιος προβλέπει μια καλύτερη σεζόν από το 2020 ενώ επίσης αποτιμά θετικά το μέτρο της επιστρεπτέας. Στραμμένος σε άλλα είδη τουρισμού, έχει ήδη μια μεγάλη επένδυση στο συνεδριακό κομμάτι, ενώ διατηρεί διαύλους με το διεθνές clubbing και όλες τις νέες τάσεις στην μουσική βιομηχανία. Η νύχτα στην Μύκονο δεν έχει καμία σχέση με εκείνη του ‘90, ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο των παρτι σε βίλες, με κανονική δομή μαγαζιού που συχνά μπαίνουν στο στόχαστρο της εφορίας και των κυρώσεων.
Πρόεδρος του ΣΕΔΕΜ (Συνδέσμου Εστίασης και Διασκέδασης Μυκόνου), με 120 μέλη, ο Γιάννης Θεοχάρης είναι ένας πολύπειρος ξενοδόχος και επιχειρηματίας με έδρα του κατά βάσιν τον Πλατύ Γιαλό. «Είναι σαν καρδιογράφημα οι κρατήσεις. Διασυνδεδεμένες με την υγειονομική κατάσταση εδώ και διεθνώς. Το στοίχημα είναι ο Ιούνιος. Αναμένουμε καλύτερη σίγουρα σεζόν από το 2020 και διπλάσιο τζίρο. Έχουμε και πείρα με την πανδημία και θεωρούμε θετικό το πράσινο πιστοποιητικό. Τα πολύ καλά μηνύματα έρχονται φέτος από τις ΗΠΑ ενώ το μεγάλο στοίχημα είναι το έγκαιρο τείχος ανοσίας. Ο Τουρισμός είναι βασικά Ψυχολογία και οι διακοπές πρωταρχική ανάγκη του κόσμου», σημειώνει ο κ.Θεοχάρης που επίσης περιγράφει θετικά το μέτρο της επιστρεπτέας. Παρότι βασίστηκε στον αλγόριθμο τζίρου και αριθμού εργαζομένων που «σηκώνει» και αυθαιρεσίες. Ο ίδιος θεωρεί πως το νησί έχει ανάγκη υποδομών, τουλάχιστον πέντε βιολογικούς καθαρισμούς αλλά και ένα νέο φράγμα για νερό πλάι στα δύο υπάρχοντα (Μαράθι, Φωκός).
Μετράμε ήδη αντίστροφα για το restart του Τουρισμού. Μεγάλο μέρος του ΑΕΠ της χώρας, μονομερώς, περνάει από εδώ, όπως και μέρος της κοινωνικής συνοχής. Το καλοκαίρι του 2021 δεν θα είναι αυτό που θα μπορεί να σχεδιαστεί και να συζητηθεί ευρέως και κεντρικά ένα νέο μοντέλο τουρισμού αειφόρο, ήπιο περιβαλλοντικά, σύγχρονο και όχι άναρχο και χωρίς όρους. Μάλλον το 2021 θα είναι σεζόν που οι επιχειρηματίες του Τουρισμού θα επιχειρήσουν να ανασυγκροτηθούν από το σοκ της πανδημίας.
Με πληροφορίες από τον “Οικονομικό Ταχυδρόμο”
