Αρθρο του Νότη Μαρτάκη με βάση τις εξελίξεις στον τουρισμό και τι πραγματικά θέλουμε και εάν μπορούμε να τολμήσουμε ποντάροντας στον καταδυτικό και αεροπορικό τουρισμό
Η χώρα ζεί, χωρίς αμφιβολία , ημέρες τουριστικής ευδαιμονίας. ‘Οχι στο σύνολό της και όχι παντού με τους ίδιους ρυθμούς. Υπάρχουν κάποιοι που ενθαρρύνονται από τη διαπιστούμενη αύξηση των αναζητήσεων, χωρίς να υπολογίζουν ότι η αναζήτηση δεν μεταφράζεται αναγκαστικά σε κράτηση.
Του Νότη Μαρτάκη (*)
Αλλά και αυτό είναι μια ένδειξη. Υπάρχουν άλλοι που θεωρούν ότι παντού η χώρα πάει καλά και, άρα, είναι λογικό να πηγαίνει και ο δικός τους τόπος. Αυθαίρετο το συμπέρασμα, αλλά σεβαστό.
Άλλωστε και στην περίπτωση των αναζητήσεων και στη λογική του όλοι πάνε καλά, η διαφορά θα φανεί στο τέλος. Αυτά όμως ανήκουν στην σφαίρα των επιδιωκόμενων εντυπώσεων για προφανείς λόγους. Γιατί όλα θα κριθούν στα έσοδα , στην επιμήκυνση, στις πληρότητες και στις διανυκτερεύσεις. Και αυτά κάποιοι– σκόπιμα – τα αγνοούν.
Δεν θα ασχοληθούμε σήμερα με τη μάχη των εντυπώσεων. Ούτε με το ποιος τόπος πάει καλύτερα από τον άλλον επειδή τάχα μάντεψε καλύτερα και κατάφερε περισσότερα. Θα επιχειρήσουμε να δούμε τη μεγάλη εικόνα: Τι κάνουμε από εδώ και πέρα. Γιατί, αν δεν το έχουμε καταλάβει, η εφετινή είναι η χρονιά των ταξιδιών εκδίκησης (revenge travel) που μετά την πανδημία αναγορεύθηκε σε νέα τάση. Οι άνθρωποι θέλησαν να «πάρουν πίσω το αίμα τους» από τον εγκλεισμό και τον ψυχολογικό καταναγκασμό της πανδημίας. Και ξεχύθηκαν σε όλες τις γωνιές της γής. Και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας για το μέλλον από πλευράς ενεργειακών πόρων και εισοδηματικών αποθεμάτων.
Οι πάροχοι των τουριστικών υπηρεσιών ζούνε ήδη μια ευδαιμονία που όσο πρόσκαιρη και αν φαντάζει τους αρκεί για να θεωρήσουν τον εαυτό τους τυχερό που καταφέρνουν να επιβιώσουν. Ο λογαριασμός θα έρθει βέβαια στο τέλος. Και σίγουρα δεν θα είναι απόλυτα ευχάριστος. Εκτός αν οι προορισμοί και οι επιχειρήσεις , κλείνοντας τη σεζόν μείνουν με σχετικά γεμάτα ταμεία.
Είναι σαφές ότι σε αυτή τη συγκυρία και με αυτές τις προοπτικές δεν μπορούμε να μείνουμε άπραγοι. Πρέπει να ανασκουμπωθούμε, και να δούμε λίγο μακρύτερα από τη μύτη μας. Τι σημαίνει αυτό? Έχουμε μπροστά μας ένα κακό που μπορεί, αν θέλουμε, να μας διατηρήσει στη «ζωή» από πλευράς τουριστικής ανάπτυξης. Το κακό είναι η ύφεση που όπως δείχνει θα έχει τη μορφή Αρμαγεδώνα. Το καλό είναι ότι αυτό το οικονομικό τσουνάμι θα βγάλει εκτός αγοράς – έστω και πρόσκαιρα- άλλους ανταγωνιστικούς προορισμούς.
Ήδη ο Bloomberg έχει προβλέψει χρεωκοπίες σε Αίγυπτο, Τυνησία και Μαρόκο που αντλούν σημαντικό μερίδιο του μεσογειακού τουρισμού από την Ελλάδα. Αν αυτό συμβεί, ή έστω αν υπάρχει ο φόβος ότι θα συμβεί, η Ελλάδα ως ασφαλέστερη χώρα θα έχει πλεονέκτημα, τουλάχιστον στις αναζητήσεις για τις οποίες κάποιοι, όπως είπαμε, ήδη επιχαίρουν εκ του ασφαλούς (και εκ του αδαούς, θα έλεγα). Τότε όμως είναι δυνατόν η αναζήτηση να μετατραπεί σε κράτηση για την αποφυγή ταλαιπωριών από επιβάτες που μπορεί να εγκλωβιστούν σε χώρες που θα αδυνατούν να τους εξυπηρετήσουν.
Και γεννιέται το ερώτημα: Αρκεί αυτό? Να περιμένουμε δηλαδή την καταστροφή του ανταγωνιστή για να επιβιώσουμε εμείς? Όχι βέβαια. Γιατί δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε ότι revenge travel από τον επόμενο χρόνο, τέλος ! Άρα, τι?
Η τουριστική Ελλάδα χρειάζεται να κάνει ένα βήμα μπροστά. Να αξιοποιήσει κάθε εναλλακτική δυνατότητα που θα την κρατήσει ψηλά σε έσοδα. Και αυτά δεν είναι άλλα από ειδικές θεματικές μορφές τουρισμού. Θα αναφερθούμε με συντομία σε δύο : στον καταδυτικό και στον αεροπορικό τουρισμό.
Σήμερα ο οργανωμένος καταδυτικός τουρισμός πρωταγωνιστεί και αναπτύσσεται ραγδαία σε πολλές χώρες του κόσμου. Αποτελεί θαλάσσια δραστηριότητα που εισφέρει στην τουριστική και οικονομική ανάπτυξη, των τοπικών κοινωνιών αλλά και ολόκληρων χωρών. Αρκεί να διέπεται από εκσυγχρονισμένη νομοθεσία και να μην εξελίσσεται με ερασιτεχνισμούς χάρη και μόνο των περίφημων εντυπώσεων. Η Αλόννησος το προσπαθεί εδώ και χρόνια, ενώ πολλές άλλες περιοχές όπως η Μακρόνησος και η νήσος Πάτροκλος κοντά στο Λαύριο θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε πρότυπα καταδυτικά πάρκα.
Ο αεροπορικός, από την πλευρά του, είναι η περιήγηση τουριστών είτε με ιδιόκτητο είτε με μισθωμένο αεροσκάφος χωρητικότητας 2 έως 6 ατόμων. Ο αεροπορικός τουρισμός είναι θεματικός τουρισμός, όπως οι καταδύσεις για παράδειγμα και σαν είδος αεροπορίας λέγεται Γενική Αεροπορία. Η Ελλάδα με το εκτεταμένο δίκτυο ανακαινισμένων αεροδρομίων στα περισσότερα νησιά, αλλά και στην ηπειρωτική χώρα, δίνει τη δυνατότητα ανάπτυξης αυτού του είδους του τουρισμού. Το τόλμησε η Μήλος και ακολουθούν και άλλοι προορισμοί.
Τόσο η κατάδυση όσο και ο αεροπορικός τουρισμός προσελκύει άτομα υψηλού εισοδηματικού επιπέδου που εντάσσονται – ή θα έπρεπε να εντάσσονται- στις ποιοτικές αναζητήσεις μιας τουριστικής πολιτικής σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Η χρονιά που διανύουμε μας προ(σ)καλεί να τολμήσουμε το επόμενο σημαντικό βήμα. Το αποτέλεσμα θα κριθεί , όπως λέει και το τραγούδι, στο ..χειροκρότημα..
(*) Ο Νότης Μαρτάκης είναι Πρόεδρος του ομίλου MTC GROUP και επιστημονικός συνεργάτης της ΚΕΔΕ στα θέματα Τουρισμού
