Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης γίνονται όλο και πιο ικανά στο «διάβασμα» των προσώπων, όπως δείχνουν δύο νέοι αλγόριθμοι υπολογιστών.
Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης γίνονται όλο και πιο ικανά στο «διάβασμα» των προσώπων, όπως δείχνουν δύο νέοι αλγόριθμοι υπολογιστών.
Ο ένας μπορεί να ξεχωρίσει τους ομοφυλόφιλους (γκέι) από τους ετεροφυλόφιλους (στρέιτ) αναλύοντας μόνο τα πρόσωπα σε μια φωτογραφία. Ο άλλος μπορεί να αναγνωρίσει ένα πρόσωπο ακόμη κι αν αυτό φοράει μάσκα.
Το πρώτο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης δημιουργήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου Στάνφορντ με επικεφαλής τον Μάικλ Κοζίνσκι και παρουσιάστηκε στο περιοδικό κοινωνικής ψυχολογίας “Journal of Personality and Social Psychology”, σύμφωνα με τον «Economist» και τον «Guardian».
Όπως επισημαίνει ο Guardian, η μελέτη αυτή έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη βιολογική προέλευση του σεξουαλικού προσανατολισμού, τη δεοντολογία της τεχνολογίας ανίχνευσης προσώπου και τη πιθανότητα κατάχρησης αυτού του είδους λογισμικού για παραβίαση της ιδιωτικότητας.
Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης βασίστηκε σε ένα δείγμα πάνω από 35.000 εικόνων προσώπου, ανδρών και γυναικών, που είχαν δημοσιευθεί σε αμερικανική ιστοσελίδα γνωριμιών. Οι ερευνητές εξήγαγαν χαρακτηριστικά από τις εικόνες χρησιμοποιώντας «βαθιά νευρωνικά δίκτυα» (deep neural networks), δηλαδή ένα εξελιγμένο μαθηματικό σύστημα που μαθαίνει να αναλύει εικόνες βασισμένο σε ένα μεγάλο σύνολο δεδομένων.
Η έρευνα διαπίστωσε ότι συχνά οι ομοφυλόφιλοι άνδρες έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά και εκφράσεις προσώπου διαφορετικά από τους ετερόφυλους, όπως μεγαλύτερη θηλυκότητα, πιο στενό σαγόνι, πιο μακριά μύτη, μεγαλύτερο μέτωπο κ.α. Από την πλευρά τους, οι ομοφυλόφιλες γυναίκες έχουν συχνότερα μεγαλύτερη γνάθο και μικρότερο μέτωπο σε σχέση με τις ετεροφυλόφιλες γυναίκες.
Τα πειράματα έδειξαν ότι ο αλγόριθμος μπορεί να αναλύσει τα πρόσωπα σε φωτογραφίες και να διακρίνει ανάμεσα σε «γκέι» και «στρέιτ» με ποσοστό επιτυχίας 81% στους άνδρες και 74% στις γυναίκες. Όταν μάλιστα το λογισμικό «διάβασε» όχι μία αλλά πέντε φωτογραφίες του ίδιου προσώπου, τότε τα ποσοστά επιτυχίας του ανέβηκαν σε 91% και 83%. Συγκριτικά, οι άνθρωποι, που μελέτησαν τα ίδια πρόσωπα στις φωτογραφίες, είχαν αντίστοιχα ποσοστά επιτυχίας 61% και 54%. Σύμφωνα με τους ερευνητές, «τα πρόσωπα περιέχουν πολύ περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το σεξουαλικό προσανατολισμό από όσες είναι δυνατό να αντιληφθεί και να ερμηνεύσει ο ανθρώπινος εγκέφαλος».
Τα πειράματα του νέου αλγόριθμου δεν συμπεριέλαβαν αμφισεξουαλικά και διαφυλικά άτομα. Πάντως, οι νέες δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης ήδη γεννούν ανησυχίες για την πιθανή κατάχρησή τους είτε για ευρεία παραβίαση της ιδιωτικότητας των ανθρώπων, είτε για διακρίσεις από αυταρχικές κυβερνήσεις και εταιρείες σε βάρος της κοινότητας των ΛΟΑΤ.
Ο κίνδυνος, μεταξύ άλλων, είναι να καθιερωθεί η δημιουργία ενός αυτόματου ψυχολογικού «προφίλ» των ανθρώπων, που θα περιλαμβάνει εκτιμήσεις του υπολογιστή για τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους, αλλά και για άλλα πράγματα, από τα στοιχεία-κλειδιά της προσωπικότητάς τους και τις πιθανές εγκληματικές τάσεις τους έως τις πολιτικές πεποιθήσεις του καθενός (οπότε θα μπορεί να συλλαμβάνεται προληπτικά…).
Κάτω από τη μάσκα
Οι κάθε είδους «κουκουλοφόροι» του μέλλοντος θα έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα, καθώς ένα άλλο βρετανικό σύστημα τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να αναγνωρίσει κάποιον ακόμη κι αν αυτός φοράει μαύρα γυαλιά, μαντήλι στο στόμα, κατεβασμένο καπέλο ή κάποια απλή μάσκα.
Οι δοκιμές με 2.000 φωτογραφίες ατόμων που φορούσαν καπέλα, γυαλιά, σηκωμένα φουλάρια και ψεύτικα μούσια, έδειξαν ότι ο αλγόριθμος μηχανικής μάθησης έχει ποσοστό επιτυχίας 77% για όσους φοράνε μαντήλι, 69% για όσους φοράνε μαντήλι και καπέλο και 55% για όσους φοράνε μαντήλι, καπέλο και μαύρα γυαλιά.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, με επικεφαλής τον Αμαρτζότ Σινγκ, έκαναν ήδη μια προδημοσίευση και πρόκειται να παρουσιάσουν επίσημα το νέο σύστημα αναγνώρισης προσώπου στη Διεθνή Συνδιάσκεψη για την Υπολογιστική Όραση στην Ιταλία τον Οκτώβριο, σύμφωνα με το New Scientist.
Το σύστημα, που βασίζεται στην ανάλυση 14 χαρακτηριστικών-κλειδιών του προσώπου, θα μπορούσε να βρει πολλές χρήσεις, από τον εντοπισμό εγκληματιών έως ανεπιθύμητων διαδηλωτών. Αρκεί στον αλγόριθμο να «διαβάσει» έστω ένα μέρος από αυτά τα 14 χαρακτηριστικά, ιδίως γύρω από τα μάτια και το στόμα, για να μαντέψει την ταυτότητα του ανθρώπου.
«Κατ’ ουσίαν το σύστημα μπορεί να δει διαμέσου της μάσκας», είπε ο Σινγκ, ο οποίος έκανε γνωστό ότι οι έρευνες θα επεκταθούν για να μελετηθεί κατά πόσο το σύστημα μπορεί να γίνει ικανό να αναγνωρίσει κάποιον που φορά άκαμπτη πλαστική μάσκα (π.χ. τύπου “V for Vendetta”). Ο ίδιος παραδέχθηκε ότι το σύστημα «κατά κάποιο τρόπο παραβιάζει την ιδιωτικότητα των ανθρώπων» και μπορεί να αξιοποιηθεί δεόντως από αυταρχικές κυβερνήσεις.
Όλο και περισσότερες υπηρεσίες ασφαλείας ανά τον κόσμο καταφεύγουν σε λογισμικά αυτόματης αναγνώρισης προσώπου τόσο μέσα από φωτογραφίες όσο και από βίντεο. Προς το παρόν πάντως, κανένα σύστημα διεθνώς (από όσα τουλάχιστον είναι γνωστά) δεν θεωρείται τέλειο.
