Κυριακή, 27 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΤεχνολογίαΈνα Μουσείο Φάρων στην Άνδρο από το …μέλλον

Ένα Μουσείο Φάρων στην Άνδρο από το …μέλλον

|

Η διπλωματική εργασία των φοιτητών Κουφίδη – Πίττα της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (ΕΜΠ) που παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο του 2014 παρουσιάζει ένα Μουσείο των Φάρων από το μέλλον με σημείο αναφοράς το «Στενό», το σημείο ανάμεσα στην Άνδρο και τη Τήνο, το μικρότερο σχεδόν σε όλο το Αιγαίο 

Ποιος είπε ότι η Ελλάδα στερείτε έμπνευσης ή ανθρώπων με ικανότητες που μπορούν να δουν μπροστά. Δεν έχουν παρά να κάνουν μία βόλτα στα μεταπτυχιακά των Ανώτατων και Ανώτερων Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων. Μπορεί τα Ελληνικά ΑΕΙ να μην είναι στα 10 ή τα 20 καλύτερα του κόσμου, όμως διαθέτουν φοιτητές με απίστευτες ικανότητες. Κι ας κάνει ότι μπορεί η κυβέρνηση να τους διώξει. Η κρίση λέγεται ότι έχει διώξει τουλάχιστον μισό εκατομμύριο νέους επιστήμονες. Κι όμως παραμένουν ακόμη αρκετοί που εάν αρπάξουν την ευκαιρία μπορούν να κάνουν παπάδες. Όπως αυτοί οι δύο φοιτητές, οι Χρήστος Κουφίδης και Κωνσταντίνος Πίττας. Οι οποίοι με επιβλέποντες καθηγητές τους Ανδρέα Κούρκουλα και Σοφία Τσιράκη, όλοι μέλη της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (ΕΜΠ) τον Νοέμβριο του 2014 παρουσίαζαν ένα project που κόβει την ανάσα: το Μουσείο Φάρων στην Άνδρο… Μία διπλωματική εργασία που θα άλλαζε το μέλλον όσον αφορά την εικόνα που έχουμε για τους φάρους και τον τρόπο παρουσίασης τους…

Αντί άλλων όμως σχολίων αφήνουμε τους ίδιους τους φοιτητές να μας παρουσιάσουν το έργο τους, τον τρόπο επιλογής του συγκεκριμένου σημείο στην Άνδρο (το περίφημο «Στενό» μεταξύ Άνδρου και Τήνου) και την αιτιολόγηση όλης της πρότασής τους…

«Η διπλωματική εργασία αφορά το σχεδιασμό ενός Μουσείου των Φάρων στο νοτιότερο άκρο της νήσου Άνδρου, στο “Στενό” όπως ονομάζεται,

απέναντι από το Φάρο Δύσβατο της Τήνου. Στόχο της εργασίας αποτελεί η ανάδειξη του Ελληνικού Φαρικού Δικτύου, το οποίο είναι

από τα μεγαλύτερα δίκτυα σε παγκόσμια κλίμακα, όντας πολύτιμο συστατικό της ναυτικής πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας. Προϊόντος του χρόνου και των τεχνολογικών εξελίξεων ο Φάρος καθίσταται σήμερα σχετικά ανενεργός ως εργαλείο ναυσιπλοΐας σε ευρεία κλίμακα και αφήνεται έρημος και εγκαταλελειμμένος στις πιο απόμακρες και δυσπρόσιτες ακτογραμμές, βιομηχανικό απομεινάρι μιας άλλης εποχής. Η πρόταση μας πραγματεύεται το δίπολο αφήγησης – εμπειρίας στο σχεδιασμό του Μουσειακού Χώρου, δίνοντας έμφαση στη βιωματική αντίληψη του τόπου και ακροβατεί μεταξύ κτιρίου – ημιυπαίθριας παρέμβασης, μεταξύ προστασίας – έκθεσης στον τόπο και τελικά μεταξύ στεριάς – θάλασσας. Πατάει στην άκρη της στεριάς και αναφέρεται στη θάλασσα.

_Δίκτυο, Λειτουργία

Κάθε Φάρος αποτελεί ένα ισότιμο σημείο σε ένα πλέγμα που διακρίνει τη στεριά από τη θάλασσα, με απίστευτη διασπορά όσον αφορά τη γεωγραφική θέση, το σχεδιασμό, το υψόμετρο, τη σχέση με τη θάλασσα και τις καιρικές συνθήκες. Έχει μία ξεχωριστή ταυτότητα (συχνότητα ακτινοβολίας), ορίζοντας τελικά ένα κώδικα, το Φαρικό δίκτυο. Το Φαρικό Δίκτυο της Ελλάδας αποτελείται από 1500 φάρους και φανούς (120 πέτρινοι). Η ιδιαίτερη μορφολογία της ελληνικής ακτογραμμής και η μεγάλη ιστορικά θαλάσσια εμπορική κίνηση καθιστούσε απαραίτητη την ύπαρξη φωτεινών σημάτων στις εμπορικές ρότες.

Η κατασκευή του Φάρου κρίνεται αναγκαία στα πιο “οριακά” σημεία και διέπεται από την αρχή του ελάχιστου, ένας πύργος για το φανό

και μία αποθήκη για τις προμήθειες και το φαροφύλακα. Είναι ένας πύργος/τοπόσημο και ταυτόχρονα ένα σημείο στο χώρο. Αρχικά, λειτουργούσε επίπονα με μηχανικά μέσα, χρησιμοποιώντας βαρίδια που προκαλούσαν περιστροφή του οπτικού, προτού καταλήξουμε στη σημερινή αυτοματοποιημένη λειτουργία.

_Σημερινή κατάσταση

Σήμερα οι περισσότεροι πέτρινοι φάροι έχουν αντικατασταθεί από αυτοματοποιημένους μεταλλικούς φανούς. Το επάγγελμα του φαροφύλακα έχει σχεδόν εξαφανιστεί και πολλά από τα κτίσματα αντιμετωπίζουν καίρια προβλήματα στατικής επάρκειας. Μόνο λίγοι φάροι έχουν αποκατασταθεί. Ωστόσο, πολλά τεχνολογικά αντικείμενα όπως οπτικά, βαρίδια, σχέδια κ.α., ιστορικής πλέον σημασίας, έχουν διασωθεί και εκθέτονται υποτυπωδώς είτε στην Υπηρεσία Φάρων, είτε στο Ναυτικό Μουσείο Ελλάδας.

Στο σημείο αυτό της μελέτης τίθεται έντονα το ζήτημα του Μουσειακού Χώρου. Αν θεωρήσουμε ότι ο κάθε Φάρος έχει έναν αυτόνομο χαρακτήρα που βασίζεται στην υλική του υπόσταση στον φυσικό χώρο, τότε ποιός είναι ο στόχος ενός Μουσείου για το Φαρικό δίκτυο; Μπορεί μια ουδέτερη αφηγηματική αναπαράσταση αντικειμένων να υποκαταστήσει τη μοναδική σχέση που δημιουργεί ο κάθε φάρος στην ιδιαιτερότητα του τόπου του; Με τη

πρόταση μας επιλέγουμε να αναδείξουμε τον παράγοντα της βιωμένης εμπειρίας του διπόλου φάρος – τόπος περιορίζοντας τα εκθέματα.

Σημασία για την εργασία μας αποκτά η ποιητική του χώρου και οι σχέσεις που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση φάρου – τόπου – χρόνου.

_Επιλογή Άνδρου, “Στενό Δύσβατο”

Επιλέξαμε την Άνδρο για τον σχεδιασμό του Μουσείου, λόγω της θέσης της και της ναυτικής της ιστορίας στο ευρύτερο σύμπλεγμα

των Κυκλάδων. Αριθμεί 4 Φάρους, περισσότερους από κάθε άλλο νησί της Ελλάδας, βρίσκεται πάνω στις ιστορικές εμπορικές ρότες στην καρδιά του Φαρικού Δικτύου και διαθέτει ένα υπάρχων πολιτισμικό πλαίσιο, όπου θα μπορούσε να ενταχθεί το Μουσείο που σχεδιάζουμε. Στο νοτιότερο σημείο της Άνδρου, απέναντι από το Φάρο Δύσβατο της Τήνου (μόλις 800 μέτρα), χωροθετούμε το Μουσείο. Το Μουσείο με το Φάρο ορίζουν τη βόρεια “Πύλη” του Αιγαίου, αναγκαστικό δύσκολο πέρασμα για τη θαλάσσια κίνηση.

Το άκρο “Στενό” είναι βραχώδης, άγονος και απομονωμένος τόπος. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του τόπου είναι ο πολύ δυνατός βορινός άνεμος που επικρατεί, δικαιολογόντας το χαρακτηρισμό “Δύσβατο”. Ωστόσο ιστιοπλοϊκά, καΐκια και άλλα μικρά σκάφη αναγκαστικά διασχίζουν το Στενό, στα οποία άλλωστε απευθύνονται σήμερα κυρίως οι φάροι.

_Η παρέμβαση

Βασική χειρονομία του σχεδιασμού είναι μία “τομή” στο βράχο, μία γραμμική χειρονομία, αντιστικτική με τη σημειακή παρουσία του φάρου. Τα δύο στοιχεία από μπετόν ορίζουν και εντείνουν το Πέρασμα. Τα δύο τοιχία “καδράρουν” το φάρο και δημιουργούν τρεις ζώνες καιρικών συνθηκών, τη ζώνη του έντονου καιρού, τη ζώνη της προστασίας και τη ζώνη της νηνεμίας. Η ανεμπόδιστη κατάβαση στη θάλασσα και η συνδιαλλαγή με το όριο οδηγούν στην ύπαρξη δύο εισόδων, μία εκ στεριάς και μία εκ θάλασσας, οι οποίες δημιουργούν δύο αντίθετες κινήσεις, με ανάποδες αρχές και κορυφώσεις – καταλήξεις. Εγκάρσια σχεδιάζουμε 3 μπούκες – αεραγωγούς που οδηγούν το δυνατό αέρα στο εσωτερικό του κτιρίου.

_Κεντρική Τομή, “Κάδρο”

Στη σύνθεση αυτή τίθεται έντονα ο παράγοντας της οπτικής σχέσης με το Φάρο, βασικό εγγενές χαρακτηριστικό του κτιριακού αυτού τύπου. Καθώς ο επισκέπτης εισέρχεται στα τοιχία, απομονώνεται από τον τόπο. Τα δοκάρια εμποδίζουν προς στιγμήν την οπτική επαφή, οδηγώντας το βλέμμα προς τα κάτω στη δεσπόζουσα σκάλα. Μετά από λίγο η οπτική σχέση αποκαθίσταται, αλλά σε νέο πλέον πλαίσιο. Ο φάρος στέκει μόνος του μπροστά μας, σε ένα ασταθές κάδρο λόγω της κλίσης των τοιχίων και της ανάποδης προοπτικής. Αντίστοιχα κατά την ανάβαση, η σύγκλιση των τοιχίων και το παιχνίδι σκιάς – φωτός, πάλι χάρη στα δοκάρια, κορυφώνεται με την ανάδυση μέσω ενός οριακού περάσματος πίσω στον τόπο.

_Τομές “αεραγωγοί”

Η επιβλητική σκάλα που ενώνει τις δύο εισόδους διακόπτεται σε κάθε στάθμη και οδηγείται ο επισκέπτης στους 6 χώρους, 2 ανά επίπεδο. Οι χώροι αυτοί έχουν τις ελάχιστες δυνατές διαστάσεις, τα εκθέματα περιορίζονται και η έμφαση δίνεται στη βιωματική συνομιλία με τον τόπο και με το φάρο απέναντι. Οι αίθουσες αυτές σχεδιάστηκαν με γνώμονα τις διαφορετικές ηχητικές και φωτιστικές συνθήκες που μπορούν να παραχθούν από τη δύναμη του αέρα που εισέρχεται στο κτίριο και αντίστοιχα καθεμία πραγματεύεται διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως αίθουσα “πηγάδι”, αίθουσα συριγμού ή νερού κτλ. Τέλος, πρέπει να ειπωθεί ότι αυτό το κτίριο είναι περισσότερο μία ημιυπαίθρια παρέμβαση, χωρίς τυπικούς διαχωρισμούς μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, είναι ένα “μη-κτίριο”, ένα αδρό επιβλητικό “κουφάρι”, έτοιμο να υποδεχθεί τα σημάδια του τόπου και του χρόνου.

Για περισσότερες λεπτομέρειες και εικόνες της εργασίες στην ιστοσελίδα…. 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Τρίποδες: Μια αυθεντική βραδιά παράδοσης, ο ετήσιος χορός του Πολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου Νέων

Με κέφι, μουσική και συγκίνηση γέμισε το χωριό, σε μια γιορτή που τίμησε την παράδοση, τη συλλογικότητα και την ελπίδα

Κίμωλος: Όταν η Παράδοση Γίνεται Βίωμα, έκθεση για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά στο «Espera Suites»

Μια ζωντανή εμπειρία ιστορίας και μνήμης, φτιαγμένη από ανθρώπους, μνήμες και ψίχουλα παράδοσης που φωτίζουν το μέλλον του νησιού

Αμοργός: Ένταση και επεισόδια στο πανηγύρι της ψημένης ρακής μετά από πολιτικό σύνθημα

Απρόσμενη τροπή πήρε το παραδοσιακό γλέντι στα Κατάπολα, όταν συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης προκάλεσαν αντιδράσεις, λογομαχίες και τελικά, διακοπή της γιορτής.

Μητρόπολη Παροναξίας: Με ευλάβεια και κατάνυξη ο Εσπερινός της Αγίας Παρασκευής στο Καστράκι Νάξου

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Παροναξίας κ. Καλλίνικος χοροστάτησε στον εσπερινό της Αγίας Παρασκευής στο Καστράκι, μεταφέροντας μήνυμα πίστης, ελπίδας και ενότητας στους πιστούς της Νάξου.

Ιστορική νίκη για τους ναυτικούς στα ιδιωτικά σκάφη, μειώνεται η φορολογία μετά από παρέμβαση του Γ. Βάλλη

Ο πρόεδρος της Π.Ε.Π.Ι.Ε.Θ. ανοίγει νέο κεφάλαιο για το yachting στην Ελλάδα: Δίκαιη φορολόγηση, προστασία εγκύων ναυτικών και ριζικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις σε ασφάλεια και επαγγελματικά δικαιώματα

Μηλώσια 2025 – Στίβος: Με συγκίνηση και μεγάλη συμμετοχή η Νάξος τίμησε τον Ιουλιανό Βλασέρο

Ο ΑΜΣ Φιλωτίου διοργάνωσε τους αγώνες στίβου “Μηλώσια” στη μνήμη του Ιουλιανού Βλασέρου, ενώ η συγκινητική συμμετοχή της οικογένειάς του και η στήριξη της τοπικής κοινωνίας ανέδειξαν ξανά τη δύναμη της μνήμης και του αθλητισμού.

Kalami Festival: Μουσική απόψε κάτω από τα αστέρια της Νάξου με Aggelina, Usurum & Σκιαδαρέσσες

Η παραλία της Μικρής Βίγλας υποδέχεται για πρώτη φορά το Kalami Festival σήμερα (27 Ιουλίου) με τρεις καλλιτεχνικές παρουσίες και μια βραδιά γεμάτη ψυχή, αφήγηση και ρυθμό.

Ολονύχτια μάχη με τις φλόγες σε Κύθηρα και Μεσσηνία. ενδείξεις βελτίωσης αλλά ο κίνδυνος παραμένει

Από Εύβοια και Κύθηρα μέχρι Χανιά και Μεσσηνία, οι πυροσβέστες συνεχίζουν με αυταπάρνηση – Νέες αναζωπυρώσεις, ενεργά μέτωπα και προειδοποίηση για κρίσιμη Κυριακή

Καίγεται η Προύσα: Η Τουρκία μετρά πληγές από πύρινη λαίλαπα στη βορειοδυτική επαρχία

Ανεξέλεγκτη πυρκαγιά κατακαίει δασικές εκτάσεις και απειλεί οικισμούς στην επαρχία Προύσα – Εκκενώσεις, αποκλεισμοί δρόμων και δραματικές εικόνες καταστροφής

ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου: Παρέμβαση Λιανού για δίκαιη κατανομή πόρων

Ο Δήμαρχος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων ζητά αλλαγή πλαισίου ώστε τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία να έχουν έσοδα για ανταποδοτικά έργα – Νέες ισορροπίες στους νησιωτικούς δήμους

“Μαχαιριά” στο λιμάνι της Νάξου: Σοβαρό επεισόδιο βίας μεταξύ νεαρών εργαζομένων

Ένα μεσημέρι του Ιουλίου μετατράπηκε σε σκηνικό τρόμου για περαστικούς και ντόπιους, όταν διαπληκτισμός ανάμεσα σε δύο υπαλλήλους γραφείου ενοικίασης εξελίχθηκε σε αιματηρό περιστατικό.

Δικαστική δικαίωση για τους κατοίκους του Καλοξύλου, ακυρώθηκε η άδεια λειτουργίας του νέου τυροκομείου της ΕΑΣ Νάξου

Μετά από μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λειτουργίας του υπό ανέγερση τυροκομείου, δικαιώνοντας πλήρως τους περιοίκους

Όταν το GPS σε οδηγεί… σε αδιέξοδο: Τουρίστας σφήνωσε όχημα σε σοκάκι της Νάξου

Αμερικανός οδηγός ακολούθησε πιστά τις οδηγίες πλοήγησης και κατέληξε… στα στενά της Φουντάνας – Η φωτογραφία που έγινε viral και η ανάγκη για καλύτερη καθοδήγηση στους τουρίστες

Δονούσα: Ο τραυματισμός κοπέλας από ομπρέλα (!!!) αποκαλύπτει μια τρύπα στο σύστημα

Μια γυναίκα τραυματίστηκε σοβαρά σε απομονωμένη παραλία της Δονούσας και σώθηκε χάρη στην αλληλεγγύη ντόπιων και τουριστών — αλλά η πολιτεία έλειπε. Και την επόμενη φορά;

Αλυκό Νάξου: Κατεδαφίζεται το φάντασμα του ξενοδοχείου – Σώζεται το κεδροδάσος

Υπεγράφη η σύμβαση κατεδάφισης των ερειπίων στο Αλυκό – Ένα διαχρονικό «τραύμα» για τη Νάξο οδεύει προς θεραπεία μετά από δεκαετίες αδράνειας

Κυκλάδες – Ανατροπή στο τουριστικό χάρτη: Νάξος και Πάρος ανεβαίνουν, Μύκονος και Σαντορίνη «κατεβαίνουν»

Το καλοκαίρι του 2025 φέρνει ανακατατάξεις στους δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς – Η Νάξος και η Πάρος «λάμπουν» με αύξηση ζήτησης, ενώ Σαντορίνη και Μύκονος μετρούν απώλειες και ανησυχίες

Θλίψη στη Σχοινούσα: Το ύστατο χαίρε στη Ρίτα Μούρτζη από τον Σύλλογο Σχοινουσιωτών

Μια αγαπημένη παρουσία του νησιού έφυγε πρόωρα – Συγκινητικό μήνυμα αποχαιρετισμού και κάλεσμα για στήριξη στη μνήμη της

Νάξος – Τραγαία: Όταν η προσπάθεια γράφει ιστορία, Επιτυχίες για τους μαθητές του Γενικού Λυκείου (πίνακας)

Με δάκρυα συγκίνησης, χαμόγελα και βαθιά υπερηφάνεια, οι μαθητές του ΓΕΛ Τραγαίας πέτυχαν σπουδαίες εισαγωγές στις Πανελλαδικές 2025 — αποδεικνύοντας πως τα μεγάλα όνειρα ανθίζουν και στα μικρά σχολεία

Νάξος -“Ξόβορα 2025”: Μουσικά σεμινάρια, χορός και παράδοση στην καρδιά της Απειράνθου

Από 26 έως 31 Ιουλίου, η Απείρανθος φιλοξενεί για τέταρτη χρονιά τα Ξόβορα — με δασκάλους τον Γ. Ζευγόλη, Ν. Αγγελόπουλο, Δ. Παππούλη και Στ. Γανωτή — σε ένα πενθήμερο γεμάτο μουσική, χορό, παραμύθι και εξορμήσεις

Νάξος – «Τέλος στα πρόστιμα, Δήμαρχε – Πεζοδρόμηση τώρα»: Η κραυγή μίας πόλης που πνίγεται

Αδικημένοι επαγγελματίες κρεμούν πανό αγανάκτησης στην καρδιά της Νάξου και ζητούν κάτι απλό: Ίδιους όρους για όλους.