Το πιο μεγάλο πανηγύρι στην Ηρακλειά είναι αυτό του Αϊ Γιάννη του Προδρόμου (29/08) μέσα σε ένα καταπληκτικό σπήλαιο, του Κύκλωπα, με σταλακτίτες και με εντυπωσιακό τελετουργικό που αξίζει κανείς να το ζήσει από κοντά – Το Φεστιβάλ “Φάνης Γαβαλάς” για 5η σερί χρονιά
Στις Μικρές Κυκλάδες υπάρχει ένα πανέμορφο νησί που φέρει το όνομα «Ηρακλειά» και έχει συνδεθεί με τους Κύκλωπες και τον Φάνη Γαβαλά. Κοινή …ημερομηνία η 29η Αυγούστου όπου οι κάτοικοι του νησιού γιορτάζουν τον Αϊ – Γιάννη τον Πρόδρομο. Πως συνδέονται όλα αυτά; Καταρχήν, η Ηρακλειά είναι νότια της Νάξου και είναι πολύ μικρή, μόλις 18 τετραγωνικά χιλιόμετρα… Έχει κάτι λιγότερο από 150 κατοίκους που μοιράζονται σε …δύο οικισμούς, την Παναγιά ή Χώρα και τον Αγιο Γεώργιο όπου και βρίσκεται το λιμάνι του νησιού. Ουσιαστικά είναι ένας οικισμός αν και το χειμώνα οι περισσότεροι ανεβαίνουν προς τη Χώρα. Το νησί το καλοκαίρι προσφέρεται για ηρεμία και χαλάρωση. Δεν έχει έντονη νυχτερινή ζωή, αλλά οι επισκέπτες μπορούν ν’ απολαύσουν ήσυχους περιπάτους ή καταδύσεις και να θαυμάσουν τον πλούσιο βυθό της.
Και περνάμε στην σημερινή γιορτή, του Αϊ-Γιάννη του Προδρόμου όπου η ιδιαιτερότητα είναι ότι πραγματοποιείται μέσα σε ένα καταπληκτικό σπήλαιο, του Κύκλωπα, το οποίο είναι γεμάτο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες κυρίως δεν με «σπηλαιόγαλα» (σπάνια σταλαγμιτική ύλη σε υδάτινη κατάσταση) και που, για να μπεις μέσα, πρέπει να περάσεις από μια τρύπα έρποντας. Ο προθάλαμος εντυπωσιακός με τους σταλακτίτες να έχουν δημιουργήσει κολώνες ενώ οι σταλαγμίτες έχουν σχηματίσει με το πέρασμα του χρόνου υπέροχα συμπλέγματα σε ιδιόμορφα σχήματα. Η διαδρομή μέχρι το σπήλαιο είναι γύρω στη μία ώρα από την Παναγιά μέσα από ένα μονοπάτι που σε μια στιγμή, στο μέσο περίπου της διαδρομής και στο ψηλότερο σημείο, προσφέρει μια μοναδική θέα στα γύρω Κυκλαδονήσια. Στο τέλος της πεζοπορίας συναντάς μια σπηλιά με ευρύχωρη είσοδο στο στόμιο του ….Κύκλωπα.
Λέγεται ότι ένας βοσκός είχε προφυλαχθεί από καταιγίδα στην περιοχή και όταν γύρισε στο χωριό ήταν αποτυπωμένη η μορφή του Αϊ-Γιάννη στην πλάτη του πουκαμίσου που φόραγε. Έτσι πήγαν στο σπήλαιο και βρήκαν την εικόνα του Αϊ-Γιάννη του Πρόδρομου μέσα και έκτοτε τιμάται η μνήμη του με την τέλεση των εσπερινών στην μεγάλη αίθουσα του σπηλαίου κάθε 28 Αυγούστου, παραμονή της εορτής του Αγίου. Ο μύθος επίσης λέει ότι ήταν ο τόπος κατοικίας του μυθικού Κύκλωπα. Και από εκεί πετούσε τους βράχους στον Οδυσσέα με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν οι δύο βραχονησίδες της Ηρακλειάς, οι γνωστές ως Αβελονήσια.
Την ημέρα της λειτουργίας δεκάδες παιδάκια σκαρφαλώνουν στους σταλαγμίτες, τοποθετώντας εκατοντάδες κεράκια, που δημιουργούν ανεπανάληπτες φωτοχυσίες, αποκαλύπτοντας τους μοναδικούς χρωματισμούς των πετρωμάτων. Την ώρα της λειτουργίας ο παπάς και οι πιστοί στήνονται γύρω από ένα μικρό ιερό και αρχίζουν με μια έντονη συγκίνηση τους ψαλμούς που υμνούν τον Άγιο. Το βράδυ στη Χώρα θα γίνει το πανηγυράκι με όργανα που έρχονται από τα γύρω νησιά και οι πιστοί θα γλεντήσουν μέχρι το πρωί.
Κι εδώ μπαίνει το Φεστιβάλ «Φάνης Γαβαλάς» που τελείται ανελλιπώς από το 2011 (Ιούλιος η πρώτη του χρόνια) περιλαμβάνει τριήμερο εκδηλώσεων με συναυλίες και γλέντι με παραδοσιακή νησιώτικη μουσική, θεατρικές παραστάσεις και παραδοσιακά παιχνίδια. Οι εκδηλώσεις διεξάγονται στην πλατεία του Κοινοτικού Γραφείου και στο προαύλιο της εκκλησίας στον οικισμό Παναγία. Είναι αφιερωμένο στον πρώην πρόεδρο του νησιού Φάνη Γαβαλά, για πρώτη φορά έγινε στις 8 Ιουλίου του 2011 με τον Δήμαρχο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων κο Μαργαρίτη να δίνει το παρών ενώ ο τότε αρμόδιος αντιδήμαρχος κος Μανώλης Πολυκρέτης είχε ρίξει την πρώτη …βολή στο παιχνίδι με τις «μπίλιες», παιχνίδι που μοιάζει με το σημερινό μπόουλινγκ. Φέτος, είχαμε το πρωτάθλημα «μπιλιών» που έγινε χθες το βράδυ και σήμερα το βράδυ (10:00) έχουμε νησιώτικο γλέντι με τον Βαγγέλη Σιγάλα.
Με πληροφορίες από το greekgastronomy.gr και το naxos.gr