Τετάρτη, 23 Απριλίου, 2025
ΑρχικήΈξοδοςΚαμπανέλλης εις πενταπλούν και οι αναμνήσεις της Κατερίνας

Καμπανέλλης εις πενταπλούν και οι αναμνήσεις της Κατερίνας

|

Πέντε χρόνια έχουν περάσει από το θάνατο του Ναξιώτη συγγραφέα Ιάκωβου Καμπανέλλη και φέτος στην Αθήνα παίζονται πέντε έργα του, δύο εκ των οποίων σε πρώτη παράσταση – Οι σκέψεις της κόρης του Κατερίνα για τον πατέρα της

Πέντε χρόνια πέρασαν από τότε που πέθανε ο θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός Ιάκωβος Καμπανέλλης. Ομως, αυτό το διάστημα και όσο σκάλιζε το αρχείο του στην προσπάθειά της να το αναδείξει, η κόρη του Κατερίνα ανακάλυψε πολλά. «Δεν μπορούσα να φανταστώ τον πλούτο του υλικού», λέει σήμερα στην «Κ». Αφορμή για τη συζήτησή μας είναι το ανέβασμα δύο άπαικτων έργων σε πρώτη παρουσίασητην περασμένη εβδομάδα (18/10) στο θέατρο «Τζένη Καρέζη» σε σκηνοθεσία Γιώργου Γιανναράκου. Πρόκειται για τα μονόπρακτα «Ο κρυφός ήλιος» και «Σιλωάμ», δύο νεανικά έργα του κορυφαίου μεταπολεμικού θεατρικού συγγραφέα, που καταγράφουν βιώματα από τον εγκλεισμό του στο χιτλερικό στρατόπεδο Μαουτχάουζεν. Θα δούμε όμως και το «Αυτός και το παντελόνι του» από τον Κώστα Αρζόγλου σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, καθώς και το «Καμπανέλλης: Ενας πανηγυρικός και ένας επικήδειος», σε σκηνοθεσία Βασίλη Κατσικονούρη με ερμηνευτή τον Βασίλη Βλάχο στο θέατρο «Αλεξάνδρεια». Μία χειμερινή σεζόν γεμάτη από Καμπανέλλη.

Τι λέει η κόρη του Κατερίνα για όλα αυτά;

 «Στην αποθήκη της πολυκατοικίας ανακάλυψε ο Γιώργος Πεφάνης το 2000 τον “Κρυφό ήλιο”. Ισως με την παρότρυνση της μητέρας μου. Ηταν στο υπόγειο μαζί με παλιά έπιπλα. Το “Σιλωάμ” το βρήκα εγώ στην ντουλάπα όπου φύλασσε τα χειρόγραφά του ανάμεσα σε άγνωστα έργα του, τα οποία κάποια στιγμή θα εκδοθούν. Στην ουσία είναι η πρώτη γραφή του μονόπρακτου “Η οδός” που βρήκε αργότερα. Γενικά ο πατέρας μου είχε φροντισμένο το αρχείο του διότι δούλευε και ξαναδούλευε έργα του. Ειδικά όσα κυκλοφόρησαν μετά την “Αυλή των θαυμάτων”» και εξηγεί ότι «ο “Κρυφός ήλιος” μαζί με τα “Σιλωάμ” και “Οδό” καθώς και το «Ανθρωποι και ημέρες» αποτελούν μια τριλογία. Την εμπειρία του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης». Αλλά ας την αφήσουμε να μας μιλήσει για τον πατέρα της:

• Στο «Σιλωάμ» (1951) ο πατέρας μου μιλάει για την πρώτη φυλακή στην οποία πέρασε για ένα διάστημα στην Αυστρία, πριν από το Μαουτχάουζεν. Γι’ αυτή την εμπειρία του, στο στρατόπεδο, μιλάει στον «Κρυφό ήλιο» (1952) περιγράφοντας τα ψυχολογικά παιχνίδια, το περιβάλλον, τους κρατούμενους. Απέφευγε να μου μιλάει για τα βιώματα του εγκλεισμού.

Η απόδραση

• Ηταν 20 ετών όταν ένας μεγαλύτερος φίλος του τον έπεισε να αποδράσουν στη Μέση Ανατολή. Νόμιζαν ότι, αν πάνε σε μια ακτή της Αττικής, θα τα καταφέρουν. Μόνο που χρειάζονταν 60 λίρες ο καθένας. Τελικά τον έπεισε να πάνε στην Ελβετία. Να περάσουν από τη Γιουγκοσλαβία στη Βιέννη, όπου με 200 μάρκα που θα τα έβρισκαν πουλώντας τσιγάρα, θα αποκτούσαν μέσω ενός Ιταλού πλαστά χαρτιά. Αγόρασαν και πούλησαν τα τσιγάρα αγοράζοντας πλαστά κουπόνια τροφίμων. Αλλά τους συνέλαβαν στο Ινσμπρουκ και τον οδήγησαν στη φυλακή. Οπως είχε διηγηθεί και ο ίδιος σε τηλεοπτική συνέντευξή του, βρήκαν στην τσέπη του ένα μπλοκ στο οποίο σε χαρτί μιλιμετρέ είχε καταγράψει πόσα μάρκα είχε, πόσα δελτία για ψωμί κ.ά., κατά τρόπο που καταγράφονται τα υψομετρικά σχέδια στην οδοποιία. Σπουδάζοντας στη Σιβιτανίδειο γνώριζε καλά σχέδιο. Ομως διαβάζοντας το χαρτί στην ανάκριση, θεώρησαν ότι ήταν δουλειά κατασκόπου. Ετσι οδηγήθηκε στο Μαουτχάουζεν.

Στο Μαουτχάουζεν

• Μελλοθάνατος κάθε λεπτό επί δυόμισι χρόνια. Ετσι ένιωθε. Εκεί βρήκε πολλούς Εβραίους, και Ρώσους… Επειδή ήταν καλλιγράφος και γνώριζε σχέδιο τον είχαν βάλει σε γραφείο. Εγραφε καταστάσεις μελλοθανάτων, εκτελεσθέντων κ.ά. Ο «Κρυφός ήλιος» έχει ως θέμα την προδοσία. Ποιος κρατούμενος πρόδωσε ποιον. Σε ένα θάλαμο προσπαθούν να βρουν ποιος πρόδωσε τους τρεις που προσπάθησαν να αποδράσουν. Στο «Σιλωάμ» περιγράφονται τραγικές, αληθινές ιστορίες ασθενών που τους εγκατέλειπαν στη μοίρα τους σε ένα θάλαμο που ονόμαζαν νοσοκομείο.

Να γίνει ηθοποιός

• Ηθελε να γίνει ηθοποιός. Δεν τα κατάφερε γιατί δεν είχε απολυτήριο. Το 1945, λίγους μήνες αφότου είχε επιστρέψει από το στρατόπεδο, είχε ραντεβού στην οδό Σταδίου με μια κοπέλα η οποία δεν ήρθε ποτέ. Τουρτούριζε και μπήκε τυχαία στο θέατρο που ήταν μπροστά του. Παιζόταν μια παράσταση του Κουν «Τα καπνοτόπια» με τη Λαμπέτη και τον Διαμαντόπουλο, που τότε δεν γνώριζε καν την ύπαρξή τους. Στο τέλος της παράστασης ήταν συγκλονισμένος. «Πώς είναι δυνατόν εγώ που βγήκα από μια κόλαση με όσα έζησα, να συγκλονιστώ από ένα ψέμα;». Ηθοποιός δεν μπόρεσε να γίνει, αλλά μπήκε στο θέατρο μέσω της συγγραφής.

Και το μεγάλο …Τσίρκο

• Θυμάμαι το «Μεγάλο μας τσίρκο» και το «Ο εχθρός λαός». Παραστάσεις που αισθανόμουν τη σημασία τους κι ας ήμουν μικρή. Με πήγαινε στο θέατρο. Το αγάπησα κι εγώ κι όταν ύστερα από δύο χρόνια στη Νομική ανακοίνωσα «δεν μου αρέσει, θα γίνω ηθοποιός», μου είπε: «Αποκλείεται, θα πεινάσεις». Επειδή ζωγράφιζα καλά με προέτρεψε να σπουδάσω σκηνογραφία, όπως και έκανα. Αλλά τώρα με την ανάδειξη του αρχείου του τα άφησα πίσω. Είναι μεγάλος όγκος δουλειάς και το υλικό τεράστιο. Εδώ κι ενάμιση χρόνο ασχολούμαστε με τον Θάνο Φωσκαρίνη με την έκδοση του ποιητικού του έργου, αλλά υπάρχουν τα θεατρικά κείμενα, τα δημοσιογραφικά, πολλά».

Και βέβαια τα έργα του…

Στον Πολυχώρο Underground παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά, λόγω επιτυχίας, η παράσταση «Αυτός και το πανταλόνι του», με τον Κώστα Αρζόγλου, σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, από αύριο και κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή.

Ένας μονόλογος – αντιπροσωπευτικό δείγμα της θεατρικής γραφής του σημαντικού συγγραφέα Ιάκωβου Καμπανέλλη. Ένας μονόλογος, που ουσιαστικά είναι διάλογος: η σύγκρουση ενός αδύναμου ανθρώπου με το ανελέητο περιβάλλον του. Με το παρελθόν και το μέλλον του. Η μάχη ανάμεσα σε αυτά που ήθελε να κάνει και σε αυτά που τελικά έπραξε. Τελματωμένες οι ελπίδες, γελασμένα τα όνειρα, απροσπέλαστος ο έρωτας∙ και η στέρηση, η μοναξιά, η κοινωνική καταπίεση και η εκμετάλλευση… Η συνείδησή του ασφυκτιά. «Αν μπορούσα, θα ’φευγα πρώτος» μας εξομολογείται. Αλλά δεν πρόκειται να φύγει. Άλλωστε, σ’ όλη του τη ζωή πάντοτε «ήθελε», μα ποτέ δεν «μπόρεσε»… Κοινές, βέβαια, οι καταστάσεις, αλλά δραματικές∙ καθημερινός και μικρός ο «Αυτός», αλλά γνήσιος∙ οι φθόγγοι του σπαραγμού του, αντίκρισμα των δικών μας βουβών αναστεναγμών∙ η σιωπηρή υποταγή του, προβολή της δικιάς μας εσωτερικής αδυναμίας.

Αυτά ακριβώς είναι τα στοιχεία που ανασύρουν τον ήρωα του μονόπρακτου πέρα από την ασημαντότητα του καθημερινού στην καθολικότητα του Ανθρώπινου∙ και σε σημείο τέτοιο, που ο «Αυτός» να αποκτά διαστάσεις συμβόλου. «Αυτός», που τ’ όνομά του – σίγουρα – είναι «μέγα πλήθος». Μαζί με τον Κώστα Αρζόγλου, ο Πάνος Μπόρας.

Ο Πολυχώρος Τέχνης Αλεξάνδρεια του Βασίλη Βλάχου παρουσιάζει κάθε Κυριακή και Δευτέρα την παράσταση της περσινής χρονιάς με τους δύο μονολόγους του Καμπανέλλη.

Ο Βασίλης Κατσικονούρης συναντά τον δάσκαλο των Ελλήνων θεατρικών συγγραφέων. Σκηνοθετεί δύο κωμικούς μονολόγους του Ιάκωβου Καμπανέλλη στην Αλεξάνδρεια, σε μία παράσταση με τον τίτλο: «Καμπανέλλης: Ένας πανηγυρικός και ένας επικήδειος», με ερμηνευτή τον Βασίλη Βλάχο. Ένας ελάχιστος φόρος τιμής από έναν σημαντικό εκπρόσωπο της νέας γενιάς συγγραφέων στον πατριάρχη της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας.

Δύο άπαιχτα έργα του Ιάκωβου Καμπανέλλη, «Ο κρυφός ήλιος» (1952) και «Σιλωάμ» (1951), από τα πρώτα θεατρικά έργα του συγγραφέα, με νωπές μνήμες, παραστάσεις και βιώματα από τον εγκλεισμό του στο χιτλερικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν, θα ανέβουν για πρώτη φορά στη σκηνή, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στο Θέατρο Τζένη Καρέζη.

Τα δύο μονόπρακτα ανεβαίνουν με ενιαίο τίτλο «Σιλωάμ», σε σκηνοθεσία Γιώργου Γιανναράκου, σκηνικά – κοστούμια από τη Λαλούλα Χρυσικοπούλου, μουσική του Κώστα Μαντζώρου, φωτισμούς από τον Αργύρη Θέο και επιμέλεια κίνησης από τον Δήμο Αμπράζη, ενώ τους συγκλονιστικούς ρόλους επωμίζονται ο Γιώργος Γιαννούτσος, ο Δημήτρης Κανέλλος, ο Ερρίκος Λίτσης, ο Ευθύμιος Ξυπολυτάς, ο Κωνσταντίνος Πλεμμένος και ο Κώστας Φαλελάκης.

Με πληροφορίες από την Καθημερινή 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Νάξος – Καστράκι: Φώκια Monachus monachus εκβράστηκε νεκρή, τι συνέβη;

Φώκια Monachus monachus εκβράστηκε νεκρή στο Καστράκι Νάξου – Πνίγηκε μπλεγμένη σε πετονιές, η πιθανότερη αιτία

Νάξος – Παναγία Αργοκοιλιώτισσα: Πρόγραμμα εορταστικών εκδηλώσεων

Παρασκευή 25 Απριλίου... Η Νάξος γιορτάζει .. Παναγία Αργοκοιλιώτισσα - Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων

Κικίλιας: Το 50% που χάνεται από τα Λιμενικά Ταμεία θα αναπληρωθεί με χρηματοδότηση από το “Πράσινο Ταμείο”

Η Πολιτεία δεν μπορεί να παρέμβει στον ελεύθερο ανταγωνισμό, αλλά έχει άλλα όπλα στη φαρέτρα της, που δεν θα επιτρέψουν την στρέβλωση του ανταγωνισμού

Κυκλάδες: Πώς βρέθηκαν 155 επιβάτες του «Blue Star Μύκονος» να ταξιδεύουν για Πειραιά με εισιτήριο για Σύρο;

Οι επιβάτες αρνήθηκαν να αποβιβαστούν και ήθελαν να συνεχίσουν για Πειραιά, μολονότι το εισιτήριό τους είχε δηλωμένο τελικό προορισμό τη Σύρο

Ελλάδα – Μητσοτάκης: Κάθε Νοέμβριο επιστροφή ενός ενοικίου σε ενοικιαστές

Με εισοδηματικά κριτήρια η επιστροφή του ενοικίου - Θα δοθούν επιπλέον 500 εκατομμύρια στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων - Στο 1 δισ. το ύψος των μόνιμων μέτρων που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός

Σαντορίνη – Αμπέλι: Εκπέμπει SOS, τρόπος αντίδρασης

Το κρασί Σαντορίνης εκπέμπει SOS: Φόβοι ότι η παραγωγή μπορεί να μηδενιστεί

Σαντορίνη: Ανοιχτό κάλεσμα από τη Θύελλα Καμαρίου για το ντέρμπι τίτλου στη Νάξο με τον Πανναξιακό ΑΟ

Δωρεάν εισιτήρια και κάλεσμα συμμετοχής στον ”ΤΕΛΙΚΟ” με τον Πανναξιακό από την Θύελλα Καμαρίου

Νάξος: Φιλοξενεί στο ΔΑΚ “Δημήτρης Περιστεράκης” το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Μπάσκετ Εφήβων (πρόγραμμα)

Η Νάξος φιλοξενεί στο ΔΑΚ "Δημήτρης Περιστέρακης" το 52ο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Μπάσκετ Εφήβων (δείτε πρόγραμμα)

Στοίχημα: Συνδυασμός νίκης Παναθηναϊκού και γκολ στο Σίτι – Αστον Βίλα

Η πρόταση της ημέρας μέσα από συνδυασμό μπάσκετ (Euroleague) και ποδόσφαιρο (Premier League).

Νάξος: Πωλείται οικόπεδο έκτασης 750 m2 στο Χαλκί

Πωλητήριο σε ακίνητο (οικόπεδο) στην Κοινότητα Χαλκίου και κοντά στον δρόμο προς Μονή - Εκταση και τιμή, πληροφορίες εντός

Νάξος: Ενα ακόμη ξενοδοχείο 4 αστέρων “έρχεται” στο νησί

“Στα σκαριά” έργο για νέο ξενοδοχείο 4 αστέρων στη Νάξο

Πρέβελης: Το πλοίο που αγαπήθηκε και μισήθηκε όσο κανένα άλλο

Το "Πρέβελις" βρίσκεται στην Ελευσίνα, έτοιμο για το τελευταίο του ταξίδι προς τη Τουρκία και μία αναπληρώτρια καθηγήτρια στην Ανάφη μοιράζεται τις σκέψεις της για το πλοίο

Νάξος: Εφυγε από τη ζωή ο τραπεζικός Νίκος Ι. Μαργαρίτης

Εφυγε από τη ζωή ο Νίκος Ι. Μαργαρίτης - Η κηδεία θα γίνει την Τετάρτη 10:30 στο νεκροταφείο Ζωγράφου στον Ιερό Ναό Κωνσταντίνου και Ελένης

Νάξος – Καστράκι: Πότε θα γίνει η περιφορά του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή (video)

Νάξος - Καστράκι: Πότε θα γίνει η περιφορά του Επιταφίου στο Καστράκι στην Παναγία Γρηγορούσα (χρονοδιάγραμμα)

Νάξος – Airbnb: Εσοδα σε ετήσια βάση που αγγίζουν και τα 33.000 ευρώ (!!!)

Σύμφωνα με στοιχεία από το τελευταίο 12μηνο, νησιωτικοί προορισμοί, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, προσφέρουν τα υψηλότερα έσοδα στην Ελλάδα, με ετήσιο τζίρο ανά καταχώρηση που ξεπερνά τις 43.000 ευρώ.

Naxos Vibe: Οι σεισμοί στη περιοχή της Σαντορίνης και η “απάντηση” της Νάξου

Πώς οι Σεισμοί στη Σαντορίνη Επηρέασαν τις Κρατήσεις και Πώς η Νάξος Απαντά με Μια Δυνατή Σεζόν

Νάξος – Γ. Βρούτσης: πρωινός καφές με τους Μανωλά – Σιόβα

Ο Υπουργός Αθλητισμού Γιάννης Βρούτσης βρίσκεται στη Νάξο και απολαμβάνει τον πρωινό του καφέ με τους Κώστα Μανωλά και Δημήτρη Σιόβα

Αμοργός- Χοζοβιώτισσα: Ένας μοναχός, ένα παιδί, μια εικόνα χίλιες λέξεις

Πολύς κόσμος επιλέγει τους Ιερούς χώρους των μοναστηριών για να ζήσει τις μέρες της Μ. Εβδομάδας και του Πάσχα σιωπηλά και ήρεμα όπως ακριβώς αρμόζει στη μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης.

“Πρέβελης”: Ετοιμάζεται σιγά σιγά για το τελευταίο του ταξίδι, στη Τουρκία

Το "Πρέβελης" κλείνει το κύκλο της ιστορίας του. Από χθες στην Ελευσίνα και από εκεί περιμένει το .. πράσινο φως για τα διαλυτήρια στην Τουρκία

Blue Star Ferries: Εκτακτα δρομολόγια σήμερα και αύριο για “Blue Star Paros” και “Blue Star 2” στις Κυκλάδες

Δύο έκτακτα δρομολόγια σήμερα Μεγάλη Πέμπτη και αύριο Μεγάλη Παρασκευή από πλοία της Blue Star Ferries σε νησιά των Κυκλάδων - Πως διαμορφώνονται τα δρομολόγια