Η πρώτη ερώτηση τον Οκτώβριο του 2014, από τον Δεκέμβριο του 2016 όμως ο Δήμαρχος Μήλου Γεράσιμος Δαμουλάκης έχει οριοθετήσει το 2020 ως έτος επιστροφής της «Αφροδίτης της Μήλου» στο …σπίτι της. Θα τα καταφέρει; Ο ίδιος απαντάει «εάν δεν το πίστευα δεν θα το έκανα» – Που ποντάρει
Για τον Γεράσιμο Δαμουλάκη, τον Δήμαρχο Μήλου δεν είναι τίποτα περισσότερο από στόχος ζωής… Το λέει άλλωστε και το ξεκαθαρίζει «Εάν δεν το πίστευα δεν θα το έκανα… Είναι σκοπός ζωής από την περίοδο που ήμουν πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων… Και έχω δεσμευτεί ότι θα τα καταφέρουμε». Ποιος είναι αυτός ο σκοπός; Μα η επιστροφή του αγάλματος της Αφροδίτης της Μήλου, το οποίο κοσμεί το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι, όμως το 2020 συμπληρώνονται 200 χρόνια από την κλοπή του. Γιατί όπως λέει ο κος Δαμουλάκης μιλώντας στον Aegean Voice 107.5 “Η Φωνή του Αιγαίου»… «τώρα είναι πλέον ώριμη η εποχή για να μπορέσουμε να διεκδικήσουμε και νομικά την επιστροφή της Αφροδίτης. Και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα το πετύχουμε από τη στιγμή που υπάρχουν και τα δεδικασμένα προηγούμενων επιστροφών». Και όπως προσθέτει «γνωρίζουμε ότι δεν υπήρχε ουσιαστικά καμία αγορά αφού αυτή έγινε με το όπλο πάνω στο τραπέζι και η μεταφορά έγινε με πολεμικό πλοίο της Γαλλίας»…
Να σημειώσουμε ότι η πρώτη ερώτηση για το θέμα έγινε τον Οκτώβριο του 2014 με τον Ναξιώτη Ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Μανώλη Γλέζο προς τον υποψήφιο επίτροπο Πολιτισμού και Παιδείας, Τιμπόρ Νάβρατσιτς, στη διάρκεια της ακρόασής του στις Βρυξέλλες. Εκεί του είχε θέσει το θέμα της επιστροφής των κλεμμένων από τους Ναζί αρχαιολογικών θησαυρών, των Γλυπτών του Παρθενώνα από τη Βρετανία και της Αφροδίτης της Μήλου από τη Γαλλία. Και ρώτησε «Πώς είναι δυνατό να οικοδομηθεί ο “ευρωπαϊκός δήμος”, που οραματίζεστε, όταν η Γερμανία δεν επιστρέφει στην Ελλάδα τους αρχαιολογικούς θησαυρούς που άρπαξε το Γ΄ Ράιχ; Η Αγγλία αρνείται να επιστρέψει τα Μάρμαρα του Παρθενώνα; Η Γαλλία ούτε καν συζητά να επιστρέψει την Αφροδίτη της Μήλου;» Απάντηση βέβαια, δεν πήρε ποτέ..
Η απόφαση
Τον περασμένο Δεκέμβριο οι Times κοινοποίησαν την ουσιαστική προσπάθεια της Μήλου για την επαναφορά του αγάλματος της Αφροδίτης της Μήλου από τον Λούβρο, στην Ελλάδα. Μάλιστα, είχε αναφέρει ως όπλο το γεγονός ότι η Αφροδίτη θα έχει το σπίτι της, το Ιστορικό κτίριο θηλέων Μήλου στην Πλάκα, το οποίο θα ονομαστεί “το σπίτι της Αφροδίτης”. Και όπως είχε αναφέρει σε εκείνο το δημοσίευμα «θα χρειαστούν 1.000.000 υπογραφές παγκοσμίως” με τις οποίες θα ασκήσει πίεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την εκστρατεία της επιστροφής του αγάλματος στη Μήλο. Άπαξ και συλλέξει τις υπογραφές, θα τις υποβάλλει στην Κομισιόν και στη διοίκηση του μουσείου που έχει στην κατοχή του το άγαλμα της Αφροδίτης από το 1820. Μαζί θα υποβάλλει ούτως ή άλλως και επίσημο αίτημα για την υπόθεση, το οποίο προσβλέπει στο να ενδυναμωθεί από τις υπογραφές, με την καμπάνια που θα εκκινήσει μέσα στην επόμενη περίοδο. “Δεν υπάρχει ένας Έλληνας εκεί έξω που δεν έχει αναρωτηθεί γιατί ένα από τα ωραιότερα έργα της αρχαίας Ελλάδας βρίσκεται στη Γαλλία και όχι στη γενέτειρά του”, αναφέρει ο δήμαρχος στους Times.
Ο Δήμος Μήλου τιμώντας την Αφροδίτη, “σύμβολο πολιτισμού και παγκόσμιας ομορφιάς” όπως αναφέρει σχετικά, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, προχωράει ακόμη στη δημιουργία κατάλληλου εκθεσιακού χώρου στην Πλάκα και σχεδιάζει δράσεις, οι οποίες θα κορυφωθούν το έτος 2020, που συμπληρώνονται 200 χρόνια από την εύρεση του αγάλματος στο νησί της Μήλου.
Και φτάνουμε στο ..σήμερα. Το δημοτικό Συμβούλιο Μήλου το βράδυ της Παρασκευής 31 Μαρτίου έκανε αποδεκτό το αίτημα και πλέον ξεκινάει η μάχη… Και θα ξεκινήσει με κάθε επισημότητα στις 11 Ιουνίου 2017, όταν τη Μήλο θα επισκεφτεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Προκόπης Παυλόπουλος, προκειμένου να παραβρεθεί στις εορταστικές εκδηλώσεις για τις Κατακόμβες, με τον ΠτΔ να βάζει την πρώτη υπογραφή, που θα σημάνει την απαρχή του νέου αυτού αγώνα για την τοπική κοινωνία της Μήλου.
Από τη Μήλο στον Λούβρο
Πως όμως βρέθηκε στο Μουσείο του Λούβρου; Σύμφωνα με την ιστορία στις 8 Απριλίου του 1820, ένας κάτοικος της Πλάκας, ο Γεώργιος Kεντρωτάς, έσκαψε σ’ ένα μικρό χωράφι που ήταν στην κατοχή του. Εκεί ανακάλυψε μια “μικρή σπηλιά” σκεπασμένη με χώματα, που αργότερα αποδείχθηκε ότι ήταν εξέδρα του σταδίου της αρχαίας πόλης. Μέσα σ’ αυτή, ήταν το μισό άγαλμα της Αφροδίτης.
Τυχαία βρίσκονταν κοντά του ο Γάλλος αξιωματικός Oλιβιέ Bουτιέ και δύο ναύτες του Γαλλικού πλοίου Eσταφέτ, που είχαν έρθει στον κόλπο της Μήλου για ολιγοήμερη επίσκεψη. Θαύμασαν το εύρημα και τον έπεισαν να ψάξει και για το υπόλοιπο μισό του αγάλματος. Πράγματι, ανακαλύφθηκε λίγο αργότερα μαζί με δύο “Eρμές”, μία ενός νέου άνδρα και μία ενός ηλικιωμένου, του Ερμή και του Ηρακλή αντίστοιχα. Σήμερα βρίσκονται και αυτές μαζί με μία τρίτη και την Aφροδίτη, στο Μουσείο του Λούβρου.
O Bουτιέ κατάλαβε αμέσως την καλλιτεχνική αξία του αγάλματος και το ζωγράφισε, ενώ παράλληλα ενημέρωσε τον κυβερνήτη του και τον Λούη Mπρέστ, υποπρόξενο της Γαλλίας στη Mήλο, για να διαπραγματευτούν την αγορά του.
Έτσι, έκλεισαν μία πρώτη συμφωνία με τον Kεντρωτά, μέχρι να ενημερωθεί ο πρεσβευτής της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη. Αυτός έλαβε μηνύματα από πολλούς. Με ενθουσιασμό του μίλησε ο Nτυμόν ντ’ Oυρβίλ, Γάλλος αξιωματικός, που το είδε μετά από λίγες μέρες (19 Απριλίου 1820) στο νησί. Με τα καλύτερα λόγια του το περιέγραψε ο Bουτιέ, ενώ η επιστολή του Λούη Mπρέστ βρισκόταν στα χέρια του.
Κάπως έτσι αποφάσισε να αποκτήσει το περίφημο άγαλμα. Για το σκοπό αυτό απέστειλε τον τρίτο γραμματέα της Πρεσβείας του, τον Kόμη ντε Mαρσελλύς, στη Mήλο, να πραγματοποιήσει αυτή την αγορά. Tα κατάφερε κάτω από αντίξοες όμως συνθήκες, διότι ο Kεντρωτάς, με την πίεση των προκρίτων του νησιού, το είχε πουλήσει σε κάποιον παπα-Mακάριο Bεργή. Αυτός το αγόρασε για λογαριασμό του δραγουμάνου του τουρκικού στόλου, Πρίγκιπα της Mολδαβίας, Nικολάου Mουρούζη. Τελικά έμεινε στα χέρια του Γάλλου πρεσβευτή Mαρκήσιου Nτε Pιβιέρ, ο οποίος το δώρισε την 1η Μαρτίου του 1821 στο βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο το 18ο, για να τοποθετηθεί στο Λούβρο και να γίνει αντικείμενο θαυμασμού.
Από τότε έγιναν πολλές μελέτες και γράφτηκαν πολλά για το περίφημο αυτό αριστούργημα, ενώ πολλά ερωτηματικά βασανίζουν ακόμη τους ειδικούς. Προβλήματα όπως η χρονολογία δημιουργίας του, το όνομα του γλύπτη, η θέση που βρέθηκε, αν ήταν σύμπλεγμα με το θεό Άρη και άλλα, δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς. Όμως θεωρείται βέβαιο ότι είναι της Ελληνιστικής εποχής, δηλαδή νεώτερο του 323 π.X. με πιθανότερη χρονολογία ανάμεσα στα 150 με 50 π.X.
Οι ίδιοι οι Γάλλοι είχαν υποστηρίξει ότι “η αριστερή γωνία της βάσης του αγάλματος όπου αναγραφόταν το όνομα του γλύπτη Αλέξανδρου δυστυχώς χάθηκε στα ασβεστοκονιάματα, αλλά ανήκε σε άλλη εποχή και ήταν άσχετη προς την Αφροδίτη”. Το σχέδιο που παρατίθεται πάντως δείχνει ότι η αριστερή πλευρά ταίριαζε τέλεια στη βάση του αγάλματος και επιστημονική εξακρίβωση για τη χρονολόγηση δεν μπορεί να γίνει πια αφού το κομμάτι δεν βρίσκεται πουθενά από όσο γνωρίζουν οι ειδικοί.
Πιθανόν στο πλαίσιο του “αρχαιολογικού πολέμου” οι Γάλλοι να θεώρησαν σκόπιμο να εξαφανιστεί ο πραγματικός δημιουργός του έργου, τόσο για να μην το ζητήσει πίσω η Οθωμανική Αυτοκρατορία (αφού Ελλάδα ακόμα δεν υπήρχε) όσο και για να το προβάλλουν διεθνώς περισσότερο ως έργο κάποιου “μυστηριώδους γλύπτη” από την κλασική Ελλάδα και να “προσπεράσουν” τη Γερμανία στον “αγώνα δρόμου” αρχαιοτήτων, κρατώντας το στην κατοχή τους.
