Μέσω ανακοίνωσης του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης έγινε γνωστό ότι έχουμε την εγγραφή του Συριανού Λουκουμιού στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας
Το Συριανό Λουκούμι είναι η πιο πρόσφατη εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, κας Λίνας Μενδώνη. Ποιος το αναφέρει αυτό; Μα ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης με σχετικό δελτίο ενημέρωσης όπου γνωστοποιεί το ευχάριστο αυτό γεγονός όχι μόνο για την Σύρο αλλά για το σύνολο των Κυκλάδων.. Και το πιο εντυπωσιακό; Είναι μόλις η 3η εγγραφή που έρχεται από τις Κυκλάδες. Είχε προηγηθεί η Τηνιακή Μαρμαροτεχνία (2013) και η Αμπελοοινική κληρονομιά της Σαντορίνης (2018) ενώ θα μπορούσαμε να πούμε και για την τέχνη της ξερολιθιάς (2015) από τη στιγμή που συναντάμε αυτή τη τεχνική όχι μόνο στην Τήνο αλλά και στη Νάξο και βέβαια και σε αρκετά σημεία της Ηπειρωτικής Ελλάδας…
Οσο για το Εθνικό Ευρετήριο; Είναι η αποτύπωση στοιχείων της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας με τη μορφή ευρετηρίου. Μέσω του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας επιδιώκεται να δοθεί ο λόγος στους ίδιους τους φορείς της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (κοινότητες, ομάδες, ακόμα και μεμονωμένα άτομα) προκειμένου να μοιραστούν τη δική τους πολιτισμική εμπειρία με το εγχώριο και διεθνές κοινό, να μιλήσουν για τη συλλογική τους ταυτότητα, να διατυπώσουν προτάσεις για τη μελέτη και κυρίως για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής τους κληρονομιάς.
Γυρίζοντας όμως στα “γλυκά” νέα, ας δούμε τι αναφέρει το σχετικό δελτίο από το Δήμο Σύρου ” βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε ότι εγκρίθηκε, με την υπ’ αριθμ. πρωτ. 696558/496359/2520/670/16-12-2019 (ΑΔΑ 69ΠΗ4653Π4-Ξ0Ω) απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κας Λίνας Μενδώνη, η εγγραφή του Συριανού Λουκουμιού στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.
Για το άκρως θετικό αυτό αποτέλεσμα οφείλουμε να ευχαριστήσουμε θερμά την Υπουργό και τα στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, καθώς και την κα Ντίνα Συκουτρή – Ανδριωμένου, η οποία, εκπροσωπώντας τους λουκουμοποιούς της Σύρου, ενήργησε τα δέοντα και συνεργάστηκε εξαιρετικά με το Υπουργείο.
Λίγα λόγια για το Συριανό Λουκούμι
Το Συριανό Λουκούμι στην ιστορική διαδρομή του, από το 1832 που πιθανολογείται η πρώτη μαρτυρία για την παρασκευή του στο νησί μας, αποτελεί το «σήμα κατατεθέν» της Σύρου. Το λουκούμι είναι ένα τοπικό προϊόν που από την πρώτη στιγμή της παραγωγής του έως και σήμερα παράγεται αδιαλείπτως. Η περίοδος από το 1922 -με την έλευση των προσφύγων από τη Μικρασία- έως το 1975 υπήρξε το αποκορύφωμα της παραγωγής λουκουμιού.
Αξιοσημείωτη είναι και η μετέπειτα πορεία του, καθώς και ο ρόλος του στη σημερινή κοινωνία του νησιού. Οι σύγχρονες τεχνολογικές μέθοδοι έχουν μεταβάλει, τα τελευταία χρόνια, τον τρόπο παραγωγής του λουκουμιού, χωρίς ωστόσο να επηρεάζει στο ελάχιστο την ποιότητα και τα χαρακτηριστικά του παραδοσιακού αυτού συριανού προϊόντος.
Τα υλικά παρασκευής (υφάλμυρο νερό πηγής, ζάχαρη και άμυλο, ελάχιστο ξινό) δεν έχουν αλλάξει από τότε έως σήμερα. Συντηρητικά δεν περιέχονται. Το ξεχωριστό άρωμα το δίνουν τα φυσικά αιθέρια έλαια που προστίθενται και το χρώμα, που προκύπτει από φυτικές χρωστικές ουσίες.
Οι βιοτεχνίες λουκουμιού ήταν κατά παράδοση οικογενειακές επιχειρήσεις και απασχολούσαν όλα τα μέλη της οικογένειας. Σήμερα η παράδοση αυτή συνεχίζεται, με τη διαφορά ότι πλέον δεν είναι αποκλειστική απασχόληση όλης της οικογένειας. Στη θέση νεαρότερων μελών απασχολούνται ντόπιοι τεχνίτες, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να συνεχίσουν την παράδοση της τέχνης του λουκουμιού και συχνά ανοίγουν δικές τους βιοτεχνίες.
Το ενδιαφέρον των ξένων αγορών για το λουκούμι παραμένει αμείωτο, κρατώντας τις εξαγωγές του σε υψηλά επίπεδα. Υπήρξε άλλωστε από τα πρώτα εξαγώγιμα προϊόντα της Ελλάδας από το 1837 έως σήμερα, μαζί με τη χαλβαδόπιτα. Η σταθερή αύξηση της ζήτησής του, τα τελευταία χρόνια, έχει συνεισφέρει στην οικονομική ανάπτυξη του νησιού και της χώρας μας, καθώς οι πρώτες ύλες για την παρασκευή του είναι κατά κύριο λόγο ελληνικές.
Μια άλλη όψη του συριανού λουκουμιού ως αγαθό πολιτιστικής κληρονομιάς είναι η πώλησή του από τους λεγόμενους καλαθατζήδες στους επιβάτες κατά την άφιξη και αναχώρηση των πλοίων από το λιμάνι της Σύρου. Πολλοί από τους καλαθατζήδες είναι οι ίδιοι λουκουμοποιοί, οι οποίοι μπαίνουν σε κάθε πλοίο που δένει στο λιμάνι, έστω και για λίγα λεπτά, με καλάθια γεμάτα συριανά λουκούμια και χαλβαδόπιτες, αποτελώντας πια «σήμα κατατεθέν» του νησιού.
Ο ρόλος του λουκουμιού στη σημερινή κοινωνία της Σύρου παραμένει πολύ σημαντικός. Το γλύκισμα αυτό πρωταγωνιστεί στην καθημερινή ζωή του τόπου και είναι συνυφασμένο με όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Αποτελεί μέρος τόσο της καθημερινότητας, όσο και των ιδιαίτερων στιγμών της κοινωνικής ζωής. Δεν λείπει από κανένα σπίτι, από κανέναν χώρο μαζικής εστίασης, από καμία εκδήλωση. Συνοδεύει ακόμα τους Συριανούς στις μεγάλες τους χαρές (γάμο, γέννηση, βάπτιση) αλλά και στις μεγάλες τους λύπες (θάνατος, μνημόσυνο). Σε πολιτιστικές και τοπικές εκδηλώσεις, θρησκευτικές πανηγύρεις, το λουκούμι ως προσφερόμενο γλυκό κυριαρχεί.
Το συριανό λουκούμι, ως γλύκισμα άμεσα συνδεδεμένο με την ιστορία και την κοινωνία του νησιού, προβάλλεται και στη μόνιμη έκθεση του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης, την οποία επισκέπτονται μαθητές από τα σχολεία όλης της Ελλάδας και οι επισκέπτες-τουρίστες του νησιού.
