Τρίτη, 2 Σεπτεμβρίου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςSOS... Τα αγροτικά μνημεία της Νάξου αποκαλύπτονται

SOS… Τα αγροτικά μνημεία της Νάξου αποκαλύπτονται

|

Η οργάνωση Monumenta ξεκινά εκστρατεία για την καταγραφή και τη διάσωση των κτισμάτων που χρονολογούνται από τους αρχαίους χρόνους – Ημερίδα την Κυριακή 1 Απριλίου στις 19.00 στο θεατρικό μουσείο Ι. Καμπανέλλης

Εκστρατεία για την καταγραφή και τη διάσωση των αγροτικών μνημείων της Νάξου ξεκινά η οργάνωση Monumenta σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία. Στο νησί διατηρούνται κτίσματα που χρονολογούνται από τους αρχαίους χρόνους μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα: ανεμόμυλοι, πατητήρια, πηγάδια, μιτάτα, ξερολιθιές, καμίνια, γεφύρια, κρήνες, μονοπάτια, τα περισσότερα ανώνυμης, χρηστικής, λαϊκής αρχιτεκτονικής. Είναι μνημεία που διηγούνται με τον πιο εύληπτο τρόπο την καθημερινότητα των Ναξιωτών, κυρίως του 19ου και του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του τοπίου της. 

«Η Νάξος είναι ένα νησί που συνεχίζει να στηρίζει την οικονομία του στον αγροτικό τομέα και διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την αγροτική του κληρονομιά. Σε όλο το νησί διατηρούνται αγροτικά κτίσματα, κατασκευασμένα με ντόπιους λίθους, με τεχνικές που απαιτούσαν ιδιαίτερη δεξιότητα και έχουν τις ρίζες τους στο μακρινό παρελθόν. Ποια άλλα κτίρια έχουν τόσα κοινά χαρακτηριστικά με αυτά των βυζαντινών, αρχαίων και προϊστορικών χρόνων;», λέει η Ειρήνη Γρατσία επικεφαλής της Monumenta, η οποία διοργανώνει στη Νάξο το απόγευμα της Κυριακής ημερίδα με θέμα τα αγροτικά και κτηνοτροφικά μνημεία του νησιού.

Η ημερίδα, σε συνέχεια της ημερίδας που πραγματοποιήθηκε το 2016 στο πλαίσιο των προγραμμάτων «Τοπικές Κοινωνίες & Μνημεία» και Co-creating heritage; Bottom-up planning for heritage management in rural areas (AHRC Cultural Value, Follow on Funding Scheme) εστιάζει σε όλα τα κτίσματα αγροτικής και κτηνοτροφικής χρήσης τα περισσότερα προϊόντα ανώνυμης, χρηστικής, λαϊκής αρχιτεκτονικής, και υπό το πρίσμα των παραπάνω εξελίξεων, συνεχίζει τη συζήτηση για το νομικό πλαίσιο προστασίας, την τουριστική, λειτουργική και εκπαιδευτική αξιοποίησή τους, τη σχέση τους με τον άυλο πολιτισμό του νησιού και τα σχετικά επαγγέλματα του αγρότη και του βοσκού αλλά και τους τρόπους προστασίας και ένταξής τους στο απόθεμα της πολιτιστικής κληρονομιάς σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα της ημερίδας, ο κ. Στέλιος Λεκάκης θα κάνει μια ανακεφαλαίωση των συζητήσεων που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, ο κ. Γιάννης Βερώνης θα μιλήσει για την πολιτιστική σημασία και τον προορισμό των αγροτικών μνημείων της Νάξου, ο κ. Κωνσταντίνος Τουμπακάρης για τους ανεμόμυλους και τους νερόμυλους της Νάξου και η κυρία Κατερίνα Κανακάρη θα επεκταθεί στην καταγραφή και την ανάδειξη της αγροτικής κληρονομιάς της Αμοργού. 

«Το συγκρότημα των ελαιοτριβείων που αποκαλύφθηκε στον περιβάλλοντα χώρο του πύργου του Χειμάρρου, το αγροτικό ιερό στις Μέλανες, τα αγροτικά κτίρια στους αύλειους χώρους των πύργων και των μοναστηριών της Νάξου είναι μερικά από τα παλαιότερα δείγματα. Τα καλύτερα σωζόμενα ανήκουν στον 19ο αιώνα και στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, τα οποία ήταν σε χρήση μέχρι σχετικά πρόσφατα. Διατηρητέα μνημεία έχουν κηρυχθεί ο ανεμόμυλος ιδιοκτησίας Σπύρου Πρωτονοτάριου στην Απείρανθο της Νάξου, ο οποίος κτίστηκε το 1900 όπως μαρτυρεί η επιγραφή στην είσοδό του και σώζεται ο μηχανισμός του, ο ανεμόμυλος ιδιοκτησίας Ιωάννη Σοφικίτη στην περιοχή Κάτω Σαγκρί Νάξου με ζώνη προστασίας 200 μέτρων και ο ανεμόμυλος Σκάρκος στη θέση Τσιγκούρια της Βίβλου. Επίσης το πλακόστρωτο οδικό δίκτυο και μία κρήνη στην Απείρανθο», προσθέτει.η κα Γρατσία και ολοκληρώνει τη σκέψη της λέγοντας ” Ολα αυτά τα αγροτικά κτίσματα σε συνδυασμό με το φυσικό περιβάλλον δημιουργούν τοπία ανεκτίμητης αξίας που οφείλουμε να προστατέψουμε. Τα περισσότερα είναι σε εγκατάλειψη και η κατάστασή τους είναι μέτρια, κακή ή και ερειπιώδης. Αιτία είναι η εγκατάλειψη της παραδοσιακής γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, ωστόσο το πραγματικό αίτιο είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος της Πολιτείας για τη χάραξη πολιτικής για τον αγροτικό αρχιτεκτονικό πλούτο της Ελλάδας». 

Μέχρι σήμερα στη χώρα μας δεν έχει επιδιωχθεί η πλήρης καταγραφή της αγροτικής κληρονομιάς, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε τι χάνεται καθημερινά. Σχετική έρευνα έχει πραγματοποιήσει για τα αγροτικά μνημεία της Αμοργού η περιβαλλοντολόγος Κατερίνα Κανακάρη, ενώ για τα λιθόστρωτα μονοπάτια γίνονται δράσεις σε όλες τις χώρες της Μεσογείου.  «Είναι ανάγκη να δούμε τι θα κάνουμε με αυτές τις κατασκευές, γιατί μαζί τους φεύγουν και οι άνθρωποι που τις χρησιμοποιούσαν και έτσι εμφανίζονται σαν νεκρά σημεία μέσα σε τόπους που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν αλλιώς», λέει στα «ΝΕΑ» ο αρχαιολόγος Στέλιος Λεκάκης, ομιλητής στην ημερίδα.

«Θα πρέπει να διασωθούν για να τεκμηριώσουν την πρόσφατη ζωή του κάθε τόπου και τον κόπο των ανθρώπων. Στη Νάξο το τοπίο είναι διάστικτο από ανεμόμυλους, υδρόμυλους, αλώνια, πηγάδια και κάποια που αναφέρονται με την ντοπιολαλιά, όπως τα μιτάτα, δηλαδή τα αγροτικά κελιά όπου ζούσαν οι βοσκοί όταν κατέβαιναν στην ύπαιθρο ή οι φούρνοι, οι πεζούλες σε επικλινές έδαφος. Είναι κατασκευές των τελευταίων 150 – 200 χρόνων που δεν ταυτίζονται εύκολα με κάποιον μηχανικό, αλλά ενσωματώνουν την τοπική γνώση και το πώς ένα τόσο απλό αρχιτεκτονικά κτίσμα μπορεί να γίνει παραγωγικό» σημειώνει. «Θα πρέπει να γίνει μια καταγραφή, να δούμε τι μπορεί να προστατευθεί, τι μπορεί να αναστυλωθεί και για ποια χρήση, αν κάτι είναι για παράδειγμα παραγωγικό – όπως οι νερόμυλοι στην Πάτμο που παράγουν λίγο αλεύρι και στο μέλλον υπάρχει σχέδιο να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια – ή να αξιοποιηθεί για τουριστικούς σκοπούς». 

Τα τελευταία χρόνια, άλλωστε, όπως επισημαίνουν οι διοργανωτές της ημερίδας, παρατηρείται μια στροφή, ως αποτέλεσμα και της οικονομικής κρίσης, στην ενδοχώρα και παράλληλα έντονο ενδιαφέρον των τουριστών για το αγροτικό τοπίο και τις κατασκευές.


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Καντερές: «Σεπτέμβριος, μην εφησυχάζουμε» – Ο μήνας που έγραψε ιστορία με κακοκαιρίες

Ο μετεωρολόγος υπενθυμίζει μέσα από αναδρομή στη δεκαετία ότι ο Σεπτέμβριος συχνά κρύβει έντονα καιρικά φαινόμενα και πλημμύρες

ΔΕΔΔΗΕ – Νάξος: Προγραμματισμένη διακοπή ρεύματος (03/09) σε Δαμαριώνα και Σαγκρί

Χωρίς ηλεκτροδότηση από τις 06:00 έως τις 09:00 το πρωί οι περιοχές Μπαούζι Δαμαριώνα, Μαραθώ, Αρχάτος, Αθάλασσα, Αυλωνίτσα, Άγιος Δημήτριος, Ωσκέλος και Άγιοι Ανάργυροι Σαγκρί.

Παπαστεργίου: Έρχεται ο προσωπικός αριθμός, τέλος οι παλιές ταυτότητες στα ταξίδια

Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης μίλησε για την απλούστευση των διαδικασιών, την εφαρμογή «My Street» και τα νέα ψηφιακά εργαλεία προστασίας ανηλίκων

Νομική εκπροσώπηση για την «Αξιώτισσα» – Κ. Παπαδάκης: «Δεν θα περάσει ο εκφοβισμός και η συκοφαντία»

Ο γνωστός δικηγόρος αναλαμβάνει την υπόθεση της ταβέρνας στη Νάξο που βρίσκεται στο επίκεντρο διεθνούς εκστρατείας συκοφαντιών και απειλών.

Σαντορίνη: Τραυματισμός 27χρονου Βρετανού σε ατύχημα με wakeboard στο Καμάρι

Ο νεαρός μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Θήρας – Συνελήφθη 67χρονος εκμισθωτής θαλάσσιων μέσων αναψυχής.

«Στο σώμα της»: Το βραβευμένο ντοκιμαντέρ ταξιδεύει σε Θηρασιά και Πύργο Σαντορίνης

Το ντοκιμαντέρ «Στο σώμα της» προβάλλεται σε Θηρασιά και Σαντορίνη με την παρουσία σκηνοθέτη και συντελεστών

Δήμος Πάρου: Διαγωνισμός για νέους τάπητες στα γήπεδα Λευκών και Νάουσας

Ο Δήμος Πάρου προκηρύσσει έργο ύψους 111.600 € με καταληκτική ημερομηνία προσφορών την 16η Σεπτεμβρίου 2025

Σίκινος: Διάσωση δύο ατόμων στον Άγιο Παντελεήμονα, στο σκάφος και ο Δήμαρχος Βασίλης Μαράκης

Επιτυχής επιχείρηση διάσωσης από το σκάφος «Ειρήνη» με επιβαίνοντα τον Δήμαρχο Σικίνου – Οι εγκλωβισμένοι μεταφέρθηκαν σώοι στο λιμάνι.

Αναφορά Καφούρου για τη στήριξη των σεισμόπληκτων νησιών των Κυκλάδων

Μείωση άνω του 20% σε καταλύματα και εστίαση – Πρόταση για στοχευμένα μέτρα στήριξης από τα Υπουργεία

Ένωση Πολυτέκνων Θήρας: Μια τσάντα γεμάτη αγάπη για τα «πρωτάκια» της Σαντορίνης

Η Ένωση Πολυτέκνων και το paper shop του Νικολάου Νομικού στηρίζουν τα παιδιά που ξεκινούν το πρώτο τους σχολικό ταξίδι

Εκτακτο: Τροχαίο στο δρόμο προς το αεροδρόμιο της Νάξου

Αυτοκίνητο κατέληξε σε τάφρο στον δρόμο Χώρας – Αεροδρομίου. Σώα η οδηγός, νέα ερωτήματα για το οδικό δίκτυο της Νάξου.

Νάξος: Η «Αξιώτισσα» απαντά για το επεισόδιο με τους Βρετανούς τουρίστες – «Έσκισαν το αυτοκόλλητο, δεχόμαστε απειλές»

Ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας Γιάννης Βάσιλας δίνει τη δική του εκδοχή: οι τουρίστες αποχώρησαν αφού πρώτα προκάλεσαν, ενώ μετά το δημοσίευμα της Daily Mail η επιχείρηση καταγγέλλει μπαράζ συκοφαντιών και απειλών.

Νάξος: Συλλήψεις για παράνομη θήρα – Θανάτωσαν 5 άγρια ζώα εκτός κυνηγετικής περιόδου

Δύο άτομα, 26 και 59 ετών, συνελήφθησαν για θήρευση χωρίς άδεια και κατοχή παράνομου εξοπλισμού.

Νάξος: «Μαμά με καρότσι σε πόλη αφιλόξενη», η κραυγή αγωνίας μιας νέας μητέρας

Το σχόλιο του Στράτου Φουτάκογλου και η ανοιχτή επιστολή μαθήτριας του που φωτίζει την αδιαφορία για πεζούς, μητέρες και ΑμεΑ

Νάξος – Δαμαριώνας: “Γιώργος Μπίλης: Ο καλλιτέχνης που τραγούδησε τη ζωή” (video)

Μια βραδιά μνήμης και αγάπης στον Δαμαριώνα για τον άνθρωπο της παρέας και της μουσικής. (video)

Άδωνις Γεωργιάδης: «Ντροπή για το επεισόδιο στη Νάξο – Οι Εβραίοι πολίτες είναι ασφαλείς στην Ελλάδα»

Σαφή θέση υπέρ των βρετανών τουριστών πήρε ο υπουργός Υγείας, καταδικάζοντας το περιστατικό αντισημιτισμού και μιλώντας για επιλεκτικές «ευαισθησίες» στην ελληνική κοινωνία.

ΑΑΔΕ: Πρόστιμα και 48ωρο «λουκέτο» σε επιχειρήσεις νησιών (Πάρος) για φοροδιαφυγή

Εντατικοί έλεγχοι σε Ρόδο, Πάρο, Χανιά, Ύδρα, Κέρκυρα και Πειραιά αποκάλυψαν περισσότερες από 400 παραβάσεις για μη έκδοση αποδείξεων.

ΔΕΔΔΗΕ – Νάξος: Διακοπή ρεύματος το πρωί της Τρίτης 2 Σεπτεμβρίου, δείτε τις περιοχές

Ο ΔΕΔΔΗΕ ανακοίνωσε προγραμματισμένη διακοπή ηλεκτροδότησης λόγω τεχνικών εργασιών σε κεντρικές περιοχές της Χώρας Νάξου.

Νάξος: Τραυματισμός καβοδέτη στο λιμάνι, εξήλθε αυθημερόν από το Κέντρο Υγείας

εργατικό ατύχημα σημειώθηκε το βράδυ της Τετάρτης κατά την πρόσδεση πλοίου στο λιμάνι της Νάξου, με 30χρονο καβοδέτη να τραυματίζεται ελαφρά.

Ρωγμές στο ελληνικό τουριστικό θαύμα: Η Σαντορίνη χάνει έδαφος, η κλιματική κρίση πιέζει

Μετά τα 21,7 δισ. ευρώ που απέφερε ο τουρισμός το 2024, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με υπερφόρτωση υποδομών, λειψυδρία, στεγαστικό χάος και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.