Κυριακή, 16 Μαρτίου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςSOS... Τα αγροτικά μνημεία της Νάξου αποκαλύπτονται

SOS… Τα αγροτικά μνημεία της Νάξου αποκαλύπτονται

|

Η οργάνωση Monumenta ξεκινά εκστρατεία για την καταγραφή και τη διάσωση των κτισμάτων που χρονολογούνται από τους αρχαίους χρόνους – Ημερίδα την Κυριακή 1 Απριλίου στις 19.00 στο θεατρικό μουσείο Ι. Καμπανέλλης

Εκστρατεία για την καταγραφή και τη διάσωση των αγροτικών μνημείων της Νάξου ξεκινά η οργάνωση Monumenta σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία. Στο νησί διατηρούνται κτίσματα που χρονολογούνται από τους αρχαίους χρόνους μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα: ανεμόμυλοι, πατητήρια, πηγάδια, μιτάτα, ξερολιθιές, καμίνια, γεφύρια, κρήνες, μονοπάτια, τα περισσότερα ανώνυμης, χρηστικής, λαϊκής αρχιτεκτονικής. Είναι μνημεία που διηγούνται με τον πιο εύληπτο τρόπο την καθημερινότητα των Ναξιωτών, κυρίως του 19ου και του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του τοπίου της. 

«Η Νάξος είναι ένα νησί που συνεχίζει να στηρίζει την οικονομία του στον αγροτικό τομέα και διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την αγροτική του κληρονομιά. Σε όλο το νησί διατηρούνται αγροτικά κτίσματα, κατασκευασμένα με ντόπιους λίθους, με τεχνικές που απαιτούσαν ιδιαίτερη δεξιότητα και έχουν τις ρίζες τους στο μακρινό παρελθόν. Ποια άλλα κτίρια έχουν τόσα κοινά χαρακτηριστικά με αυτά των βυζαντινών, αρχαίων και προϊστορικών χρόνων;», λέει η Ειρήνη Γρατσία επικεφαλής της Monumenta, η οποία διοργανώνει στη Νάξο το απόγευμα της Κυριακής ημερίδα με θέμα τα αγροτικά και κτηνοτροφικά μνημεία του νησιού.

Η ημερίδα, σε συνέχεια της ημερίδας που πραγματοποιήθηκε το 2016 στο πλαίσιο των προγραμμάτων «Τοπικές Κοινωνίες & Μνημεία» και Co-creating heritage; Bottom-up planning for heritage management in rural areas (AHRC Cultural Value, Follow on Funding Scheme) εστιάζει σε όλα τα κτίσματα αγροτικής και κτηνοτροφικής χρήσης τα περισσότερα προϊόντα ανώνυμης, χρηστικής, λαϊκής αρχιτεκτονικής, και υπό το πρίσμα των παραπάνω εξελίξεων, συνεχίζει τη συζήτηση για το νομικό πλαίσιο προστασίας, την τουριστική, λειτουργική και εκπαιδευτική αξιοποίησή τους, τη σχέση τους με τον άυλο πολιτισμό του νησιού και τα σχετικά επαγγέλματα του αγρότη και του βοσκού αλλά και τους τρόπους προστασίας και ένταξής τους στο απόθεμα της πολιτιστικής κληρονομιάς σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα της ημερίδας, ο κ. Στέλιος Λεκάκης θα κάνει μια ανακεφαλαίωση των συζητήσεων που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, ο κ. Γιάννης Βερώνης θα μιλήσει για την πολιτιστική σημασία και τον προορισμό των αγροτικών μνημείων της Νάξου, ο κ. Κωνσταντίνος Τουμπακάρης για τους ανεμόμυλους και τους νερόμυλους της Νάξου και η κυρία Κατερίνα Κανακάρη θα επεκταθεί στην καταγραφή και την ανάδειξη της αγροτικής κληρονομιάς της Αμοργού. 

«Το συγκρότημα των ελαιοτριβείων που αποκαλύφθηκε στον περιβάλλοντα χώρο του πύργου του Χειμάρρου, το αγροτικό ιερό στις Μέλανες, τα αγροτικά κτίρια στους αύλειους χώρους των πύργων και των μοναστηριών της Νάξου είναι μερικά από τα παλαιότερα δείγματα. Τα καλύτερα σωζόμενα ανήκουν στον 19ο αιώνα και στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, τα οποία ήταν σε χρήση μέχρι σχετικά πρόσφατα. Διατηρητέα μνημεία έχουν κηρυχθεί ο ανεμόμυλος ιδιοκτησίας Σπύρου Πρωτονοτάριου στην Απείρανθο της Νάξου, ο οποίος κτίστηκε το 1900 όπως μαρτυρεί η επιγραφή στην είσοδό του και σώζεται ο μηχανισμός του, ο ανεμόμυλος ιδιοκτησίας Ιωάννη Σοφικίτη στην περιοχή Κάτω Σαγκρί Νάξου με ζώνη προστασίας 200 μέτρων και ο ανεμόμυλος Σκάρκος στη θέση Τσιγκούρια της Βίβλου. Επίσης το πλακόστρωτο οδικό δίκτυο και μία κρήνη στην Απείρανθο», προσθέτει.η κα Γρατσία και ολοκληρώνει τη σκέψη της λέγοντας ” Ολα αυτά τα αγροτικά κτίσματα σε συνδυασμό με το φυσικό περιβάλλον δημιουργούν τοπία ανεκτίμητης αξίας που οφείλουμε να προστατέψουμε. Τα περισσότερα είναι σε εγκατάλειψη και η κατάστασή τους είναι μέτρια, κακή ή και ερειπιώδης. Αιτία είναι η εγκατάλειψη της παραδοσιακής γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, ωστόσο το πραγματικό αίτιο είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος της Πολιτείας για τη χάραξη πολιτικής για τον αγροτικό αρχιτεκτονικό πλούτο της Ελλάδας». 

Μέχρι σήμερα στη χώρα μας δεν έχει επιδιωχθεί η πλήρης καταγραφή της αγροτικής κληρονομιάς, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε τι χάνεται καθημερινά. Σχετική έρευνα έχει πραγματοποιήσει για τα αγροτικά μνημεία της Αμοργού η περιβαλλοντολόγος Κατερίνα Κανακάρη, ενώ για τα λιθόστρωτα μονοπάτια γίνονται δράσεις σε όλες τις χώρες της Μεσογείου.  «Είναι ανάγκη να δούμε τι θα κάνουμε με αυτές τις κατασκευές, γιατί μαζί τους φεύγουν και οι άνθρωποι που τις χρησιμοποιούσαν και έτσι εμφανίζονται σαν νεκρά σημεία μέσα σε τόπους που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν αλλιώς», λέει στα «ΝΕΑ» ο αρχαιολόγος Στέλιος Λεκάκης, ομιλητής στην ημερίδα.

«Θα πρέπει να διασωθούν για να τεκμηριώσουν την πρόσφατη ζωή του κάθε τόπου και τον κόπο των ανθρώπων. Στη Νάξο το τοπίο είναι διάστικτο από ανεμόμυλους, υδρόμυλους, αλώνια, πηγάδια και κάποια που αναφέρονται με την ντοπιολαλιά, όπως τα μιτάτα, δηλαδή τα αγροτικά κελιά όπου ζούσαν οι βοσκοί όταν κατέβαιναν στην ύπαιθρο ή οι φούρνοι, οι πεζούλες σε επικλινές έδαφος. Είναι κατασκευές των τελευταίων 150 – 200 χρόνων που δεν ταυτίζονται εύκολα με κάποιον μηχανικό, αλλά ενσωματώνουν την τοπική γνώση και το πώς ένα τόσο απλό αρχιτεκτονικά κτίσμα μπορεί να γίνει παραγωγικό» σημειώνει. «Θα πρέπει να γίνει μια καταγραφή, να δούμε τι μπορεί να προστατευθεί, τι μπορεί να αναστυλωθεί και για ποια χρήση, αν κάτι είναι για παράδειγμα παραγωγικό – όπως οι νερόμυλοι στην Πάτμο που παράγουν λίγο αλεύρι και στο μέλλον υπάρχει σχέδιο να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια – ή να αξιοποιηθεί για τουριστικούς σκοπούς». 

Τα τελευταία χρόνια, άλλωστε, όπως επισημαίνουν οι διοργανωτές της ημερίδας, παρατηρείται μια στροφή, ως αποτέλεσμα και της οικονομικής κρίσης, στην ενδοχώρα και παράλληλα έντονο ενδιαφέρον των τουριστών για το αγροτικό τοπίο και τις κατασκευές.


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Πανναξιακός ΑΟ: Κέρδισε 2-0 τον Πύργο και περιμένει τον Παμμηλιακό στη Νάξο

Πρεμιέρα στη Β’ Φάση με «διπλό» στη Σαντορίνη για τον Πανναξιακό (2-0) την ίδια ώρα η Θύελλα Καμαρίου πέρασε από τη Μήλο με 3-0 ...

Υπουργείο Ναυτιλίας – Κικίλιας: “Να μην αυξηθούν τα εισιτήρια των πλοίων πρώτη μας προτεραιότητα”

Οι άξονες που θα κινηθεί ο νέος υπουργός Ναυτιλίας και η πολιτική ενόψει της συνέχειας - Τι ανέφερε ο κος Στυλιανίδης

Premier League: Διπλό με over της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κόντρα στη Λέστερ

Λέστερ - Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: Κάνει αυτό που πρέπει στο 2.18 - Διπλό και διατήρηση ψυχολογίας ενόψει προημιτελικών Europa League

Γ. Βλασερός για Νοσοκομείο Σύρου: “Η απαράδεκτη αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί”

Τοποθέτηση του Γιάννη Βλασερού για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Νοσοκομείο Σύρου - Τι αναφέρει;

Πρόταση Ημέρας: Οσπριάδα με τριμμένη Γραβιέρα Πιτταράς

Η Μαριέττα Γαλάνη μας προσφέρει μία ακόμη ιδιαίτερη συνταγή: Οσπριάδα πασπαλισμένη με Γραβιέρα Πιτταράς

ΑΠΑΣ Νάξου: Ηττα από Δάφνη, κόντρα στον Αμύντα “παίζει” για το πλεονέκτημα έδρας στα play out

Ήττα για τον ΑΠΑΣ Νάξου από τη Δάφνη (68-54) και κόντρα στον πρωτοπόρο Αμύντα την τελευταία αγωνιστική θέλει νίκη αλλά και συνδυασμό αποτελεσμάτων για το πλεονέκτημα έδρας στα play out

Blue Star Delos: Εκτακτη προσέγγιση στην Σύρο, ποιος ο λόγος;

Το Blue Star Delos θα πραγματοποιήσει σήμερα το βράδυ έκτακτη προσέγγιση στην Σύρο - Ποιος ο λόγος;

Μάρτιος 2025: Στους 28 βαθμούς σήμερα η θερμοκρασία, χωρίς βροχή στον ορίζοντα (πίνακας)

Οδεύουμε σε έναν ιδιαίτερα ζεστό Μάρτιο με βάση την εικόνα των πρώτων 15 ημερών - Σήμερα η θερμοκρασία έφτασε και τους 28 βαθμούς.. Τι γίνεται με τη βροχή; (πίνακας)

Αμερική: Βάζει … stop στην είσοδο πολιτών από 43 χώρες, σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται

Σύμφωνα με τους New York Times, οι χώρες αυτές θα χωριστούν σε τρεις κατηγορίες, την «κόκκινη», την «πορτοκαλί» και την «κίτρινη». Ενδέχεται να υπάρξουν αλλαγές μέχρι να φτάσει η λίστα στον Λευκό Οίκο

Κυκλάδες – Μύκονος: Καθυστέρησε στο λιμάνι το “Fast Ferries Andros”

Στο λιμάνι της Μυκόνου παρέμεινε για αρκετή ώρα το "Fast Ferries Andros" - Ποιος είναι ο λόγος;

Νάξος – Υδρομετρητές: Ενεργοποιήθηκε ο “Big Brother”, έπιασε τους .. νεροκλέφτες

Οι νεροκλέφτες, τα πειραγμένα υδρόμετρα / υδρομετρητές και το άγρυπνο «μάτι» του Big Brother που «δούλεψε» καλά!

Blue Star Delos: Εκτακτη προσέγγιση στην Σύρο, ποιος ο λόγος;

Το Blue Star Delos θα πραγματοποιήσει σήμερα το βράδυ έκτακτη προσέγγιση στην Σύρο - Ποιος ο λόγος;

Νάξος: Το λουτρό της Αριάδνης και ο αρχαιολόγος Νικόλαος Κοντολέων

Που βρίσκεται το "Λουτρό της Αριάδνης" και ο ρόλος του γνωστού αρχαιολόγου Νικόλαου Κοντολέοντα

Καρυστιανού: Ποια είναι η Ναξιώτισσα δικηγόρος στο πλευρό της;

Η Μαρία Γρατσία που είναι συνεχώς στο πλευρό της Μαρίας Καρυστιανού, είχε συμμετάσχει στις εκλογές του 2023 με τα ψηφοδέλτια της «Νίκης».

Σκαδό – Γυμνάσιο: Με μία ιστορία αγάπης και .. μίσους το ταξίδι των μαθητών στην Πάντοβα (video)

Μαθητές από το Γυμνάσιο Σκαδού ταξίδεψαν στην Πάντοβα της Ιταλίας όπου παρουσίασαν την ιστορία αγάπης και μίσους που φέρεται να διαδραματίστηκε στον Πύργο Κόκκου πριν πολλά χρόνια (video)

Μύκονος – Λιμενικό Ταμείο: Ανοίγει νωρίτερα φέτος η περίοδος της Κρουαζιέρας

Ανοίγει νωρίτερα (14/03) φέτος η περίοδος Κρουαζιέρας στη Μύκονο - Η αναμονή για το ρεκόρ αφίξεων

Νάξος – Αεροδρόμιο: Τελευταίες πτήσεις σήμερα (10/03), κλειστόν έως τέλος Μαρτίου για εργασίες

Κλείνει σήμερα το αεροδρόμιο της Νάξου.. Πότε θα ανοίξει, ποιος ο λόγος που μπαίνει η ταμπέλα κλειστόν...

Νάξος – Fast & Easy: Μία δράση που ήρθε να καλύψει κάθε μας ανάγκη

Fast & Easy.. Γρήγορα και απλά... Μία δράση στις .. δύο ρόδες που έρχεται να καλύψει άμεσα κάθε μας ανάγκη

Θύελλα Καμαρίου: Ταξίδι είκοσι (20) ωρών μέσω Ιου και Πειραιά για να αναμετρηθεί στη Μήλο με τον Παμμηλιακό

Απίστευτο και όμως Κυκλαδίτικο: Είκοσι (20) ώρες θα ταξιδέψει η Θύελλα Καμαρίου από τη Σαντορίνη στη Μήλο για να αντιμετωπίσει τον Παμμηλιακό το απόγευμα Σαββάτου (15/03)

Aegean Air: Συνδέει την Θεσσαλονίκη με τη Σύρο και την Σμύρνη

Η Aegean Air θα συνδέσει το αεροδρόμιο «Μακεδονία» και τη Θεσσαλονίκη με την Σμύρνη και την Σύρο - Πότε ξεκινούν τα δρομολόγια