Δευτέρα, 25 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςΠάρος: Νέα δεδομένα για την κτίση της Παναγίας Εκατονταπυλιανής

Πάρος: Νέα δεδομένα για την κτίση της Παναγίας Εκατονταπυλιανής

|

Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Δημήτρη Αθανασούλη, τον 7ο και τον 8ο αιώνα μ.Χ. χτίζονται στις Κυκλάδες σημαντικά κάστρα και εκκλησίες, με την Εκατονταπυλιανή να είναι το κορυφαίο δημιούργημα.

Οσοι βρέθηκαν αυτό το καλοκαίρι στην Παναγία την Εκατονταπυλιανή της Πάρου, πιθανότατα στάθηκαν με δέος μπροστά από έναν καλοδιατηρημένο ναό, του οποίου το κυριότερο τμήμα χρονολογείται στην εποχή του Ιουστινιανού. Φαίνεται όμως πως ο θαυμασμός όλων πρέπει να στραφεί σε άλλη περίοδο του Βυζαντίου: σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας μιας ομάδας Ελλήνων αρχαιολόγων, που παρουσιάζονται σήμερα στο 24ο Διεθνές Συνέδριο Βυζαντινών Σπουδών στη Βενετία, η χρονολόγηση της Εκατονταπυλιανής πρέπει να αναθεωρηθεί ριζικά, ξαναγράφοντας σχεδόν την ιστορία των Κυκλάδων.

«Μέχρι σήμερα, η Εκατονταπυλιανή θεωρείται ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα του 6ου αιώνα μ.Χ.», λέει ο έφορος Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης, που μελέτησε το μνημείο μαζί με τον αρχιτέκτονα Σωτήρη Βογιατζή και την αρχαιολόγο Βασιλική Συθιακάκη. «Μετά την εξαετή έρευνά μας όμως, πιστεύουμε ότι πρέπει να χρονολογηθεί στα τέλη του 7ου ή πιθανότερα στο πρώτο μισό του 8ου αιώνα μ.Χ. και να “μεταφερθεί” από την πρωτοβυζαντινή εποχή σε μια περίοδο που οι βυζαντινολόγοι ονομάζουν ως “μεταβατικούς αιώνες” και στην οποία πραγματοποιείται το πέρασμα από την ύστερη αρχαιότητα στον μεσαιωνικό κόσμο».

Η έρευνα ενός μνημείου που μελετήθηκε επισταμένως για τελευταία φορά στη δεκαετία του ’60 από τον Αναστάσιο Ορλάνδο (οι εκτεταμένες επεμβάσεις του οποίου, λέει ο Αθανασούλης, δυσχέραιναν για δεκαετίες τις προσπάθειες αποκρυπτογράφησης των οικοδομικών φάσεων της Εκατονταπυλιανής), στράφηκε κατ’ αρχήν στη νέα προσέγγιση των ορατών χαρακτηριστικών του με έναν συνδυαστικό τρόπο: ο τρούλος του μεγάλου ναού λόγου χάριν, που διαθέτει ημικυκλικό τύμπανο, η σύνθετη αρχιτεκτονική του παρεκκλησίου του Αγίου Νικολάου, η θολοδομία από πωρόλιθους, τα γλυπτά και οι τοιχογραφίες του, όλα συνηγορούν στην αναχρονολόγηση του μνημείου. Ενα εντελώς νέο στοιχείο προέκυψε και από την ανασκαφή της ομάδας στα θεμέλια του ναού, η οποία απέδωσε κεραμικά αντικείμενα που επίσης χρονολογούνται στις αρχές του 8ου αιώνα μ.Χ.

«Αν τοποθετηθεί στα χρόνια του Ιουστινιανού, σε μια περίοδο ακμής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Εκατονταπυλιανή είναι ένα “αναμενόμενο” μνημείο», λέει ο Δημήτρης Αθανασούλης. «Ωστόσο», προσθέτει, «με τη μετάθεσή της στους μεταβατικούς αιώνες, ανατρέπεται η εικόνα που είχαμε για τις Κυκλάδες και το Αιγαίο εκείνης της περιόδου και αποδεικνύεται η στρατηγική σημασία τους». Τον 7ο αιώνα μ.Χ. οι Αραβες εξαπολύουν επίθεση κατά της Αυτοκρατορίας και καταλαμβάνουν τη Μέση Ανατολή, ενώ ταυτόχρονα ξεκινούν από το Αιγαίο θαλάσσιες επιδρομές κατά της Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, προκύπτει ότι η Αυτοκρατορία όχι μόνο δεν εγκαταλείπει τότε τις Κυκλάδες, αλλά τις θεωρεί ζωτικό χώρο για την επιβίωσή της. «Χτίζονται νέα, σημαντικά κάστρα και εκκλησίες, με την Εκατονταπυλιανή να είναι το κορυφαίο δημιούργημα», συνεχίζει ο κ. Αθανασούλης, «που συνδέεται με τον έλεγχο των θαλάσσιων δρόμων προς την Κωνσταντινούπολη. Το ίδιο προκύπτει και από έρευνες που πραγματοποιήσαμε σε άλλα νησιά, όπου επίσης εντοπίσαμε οικοδομήματα του 7ου και του 8ου αιώνα μ.Χ. – για παράδειγμα σε Νάξο, Αμοργό, Ιο».

Την ανακοίνωση των Ελλήνων αρχαιολόγων στο συνέδριο θα ακολουθήσει μια σχετική, εμπλουτισμένη μονογραφία, καθώς και επιπλέον ανακοινώσεις για τις υπόλοιπες Κυκλάδες.

Με πληροφορίες από τη σελίδα kathimerini.gr 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Σαντορίνη: Αφιέρωμα στον Δημήτρη Μητροπάνο στο «8ο Φεστιβάλ Στρογγύλη» (αφίσα)

Μια μεγάλη συναυλία-φόρος τιμής στον αξέχαστο ερμηνευτή, με τον Δημήτρη Μπάση, τον Κώστα Τριανταφυλλίδη και τον Δημήτρη Μπάκουλη, τη Δευτέρα 25 Αυγούστου 2025 στις 21:00 στον Προαύλιο Χώρο του Κλειστού Γυμναστηρίου Δήμου Θήρας.

Μειώσεις φόρων για 4 εκατ. φορολογούμενους,οι αλλαγές που έρχονται στο φορολογικό σύστημα

Αυξάνεται το αφορολόγητο, μειώνονται οι συντελεστές και τα τεκμήρια – Το πακέτο μέτρων που θα εξαγγείλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ.

Ατυχήματα με γουρούνες: Ένας καλοκαιρινός «εφιάλτης» για τα νησιά

Γιατροί περιγράφουν ότι «η μισή εφημερία είναι περιστατικά με γουρούνες» – Τουρίστες έως 25 ετών τα κύρια θύματα, με τραυματισμούς από απλά κατάγματα έως θανατηφόρες κακώσεις

Νάξος: Αφιέρωμα στον Θάνο Μικρούτσικο «Ψάξε στο όνειρό μας» (αφίσα)

Το αφιέρωμα στη Νάξο δεν αποτελεί απλώς μια συναυλία, αλλά μια γιορτή μνήμης και τιμής στον καλλιτέχνη που σημάδεψε την ελληνική μουσική σκηνή

Ανανέωσε με Τσουγκαράκη ο ΑΠΑΣ Νάξου – Ανακοίνωση φιλικών αγώνων προετοιμασίας

Ο έμπειρος σέντερ συνεχίζει στη Νάξο, ενώ η ομάδα ανακοίνωσε το πρόγραμμα φιλικών για τον Σεπτέμβριο ενόψει της σεζόν 2025-26 στη National League 1.

Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκαν τα «Κακλαμανάκεια 2025» στην Αμοργό

Ο ΑΝΠΟ Αμοργού και ο Δήμος Αμοργού τίμησαν την Ολυμπιονίκη Ειρήνη Νίνου στην τελετή λήξης του θεσμού προς τιμήν του Νίκου Κακλαμανάκη.

Μύκονος: Τραγωδία σε ξενοδοχείο του Ορνού – Νεκρός 25χρονος σε ιδιωτική πισίνα δωματίου

Δύο νεαροί Βραζιλιάνοι βρέθηκαν αναίσθητοι σε πισίνα ξενοδοχείου – Ο ένας διασώθηκε, ο άλλος ανασύρθηκε νεκρός. Στο δωμάτιο βρέθηκαν σύριγγα και σακουλάκια με λευκή σκόνη.

Έφυγε από τη ζωή ο δημοσιογράφος και πολιτικός Δημήτρης Κωνσταντάρας σε ηλικία 79 ετών

Γιος του αξέχαστου ηθοποιού Λάμπρου Κωνσταντάρα, υπηρέτησε τη δημοσιογραφία, την πολιτική και τον πολιτισμό

Αμοργός: Η «Γιορτή του Παστελιού» επιστρέφει στη Λόζα Χώρας

ην Κυριακή 24 Αυγούστου 2025 στις 20:00, ο Σύλλογος «Σημωνίδης» μας καλεί σε μια γιορτή γεύσεων, μουσικής και παράδοσης με παστέλι, ψημένη ρακή, χορό και τραγούδι ως το πρωί.

Νάξος: Νέα προγραμματισμένη διακοπή ρεύματος τη Δευτέρα 25 Αυγούστου

Από τις 05:00 έως τις 07:00 το πρωί – Δεύτερη συνεχόμενη ημέρα με διακοπές ηλεκτροδότησης στο νησί

Εκτακτο: Δυστύχημα με έναν νεκρό στη πόλη της Νάξου

Νάξος και δυστύχημα με έναν νεκρό και έναν σοβαρά τραυματία στη πόλη της Νάξου -τι συνέβη;

Τραγωδία στη Νάξο: 20χρονος νεκρός και 17χρονος σοβαρά τραυματίας σε τροχαίο

Θλίψη στη Νάξο: 20χρονος νεκρός και 17χρονος σοβαρά τραυματίας σε τροχαίο τα ξημερώματα της Τρίτης. Η ανακοίνωση της Αστυνομίας.

Εκτακτο: Ατύχημα στον επαρχιακό δρόμο προς το αεροδρόμιο, τι συνέβη

Λίγο πριν τις 8 το βράδυ σημειώθηκε ατύχημα στον δρόμο Χώρας - Αεροδρομίου, τι συνέβη

Νάξος: Συμμορία διαρρηκτών με λεία άνω των 120.000 ευρώ – Συνελήφθη 33χρονος

Αστυνομικοί του Α.Τ. Νάξου και Μικρών Κυκλάδων εξάρθρωσαν κύκλωμα που «χτυπούσε» σπίτια και τουριστικά καταλύματα – Δώδεκα οι εξιχνιασμένες κλοπές.

Νάξος: Χωρίς τις αισθήσεις του ανασύρθηκε ηλικιωμένος από τη θάλασσα

Χθες το απόγευμα σε περιοχή της Ανατολικής Νάξου ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις του ηλικιωμένος ενώ είχε πάει για ψάρεμα

Εσπερινό ΓΕ.Λ. Νάξου: Θλίψη για τον άδικο χαμό του μαθητή Χύκα Μικέλ

H σχολική κοινότητα αποχαιρετά τον 20χρονο μαθητή με λόγια αγάπης και συγκίνησης – Συλλυπητήρια στην οικογένεια και ευχές ανάρρωσης στον τραυματισμένο φίλο του.

Νάξος – “Σώστε τις παραλίες”: Μετά από μισό αιώνα κατεδαφίζεται το αυθαίρετο ξενοδοχείο στο Αλυκό Νάξου

Ένα εμβληματικό έργο αποκατάστασης ξεκινά: η φύση παίρνει πίσω τον χώρο που της ανήκει

Διάψευση από τον Δήμο Κέας για φημολογούμενα κρούσματα γαστρεντερίτιδας

«Ανυπόστατες οι αναφορές για εκατοντάδες περιστατικά και θάνατο – Σταθερά μειούμενα τα κρούσματα μετά τον Δεκαπενταύγουστο»

Συνεδριάζει (19/08) η Δημοτική Επιτροπή Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, επίκεντρο το νέο λιμάνι στη Σχοινούσα

Στις 12:00 το μεσημέρι της Τρίτης (19/08) στο Δημοτικό Κατάστημα, με 13 θέματα στην ημερήσια διάταξη - Ποια είναι

Γερασμένα και ανεπαρκή τα λιμάνια των νησιών, SOS από τους πλοιάρχους, στο επίκεντρο το λιμάνι της Νάξου

Κατασκευασμένα πριν από 40-50 χρόνια, τα περισσότερα λιμάνια αδυνατούν να καλύψουν τις σημερινές τουριστικές ανάγκες – Σοβαρά προβλήματα σε Νάξο, Πάρο, Τήνο, Λέρο και Σαντορίνη.