Δευτέρα, 14 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςΠάρος: Νέα δεδομένα για την κτίση της Παναγίας Εκατονταπυλιανής

Πάρος: Νέα δεδομένα για την κτίση της Παναγίας Εκατονταπυλιανής

|

Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Δημήτρη Αθανασούλη, τον 7ο και τον 8ο αιώνα μ.Χ. χτίζονται στις Κυκλάδες σημαντικά κάστρα και εκκλησίες, με την Εκατονταπυλιανή να είναι το κορυφαίο δημιούργημα.

Οσοι βρέθηκαν αυτό το καλοκαίρι στην Παναγία την Εκατονταπυλιανή της Πάρου, πιθανότατα στάθηκαν με δέος μπροστά από έναν καλοδιατηρημένο ναό, του οποίου το κυριότερο τμήμα χρονολογείται στην εποχή του Ιουστινιανού. Φαίνεται όμως πως ο θαυμασμός όλων πρέπει να στραφεί σε άλλη περίοδο του Βυζαντίου: σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας μιας ομάδας Ελλήνων αρχαιολόγων, που παρουσιάζονται σήμερα στο 24ο Διεθνές Συνέδριο Βυζαντινών Σπουδών στη Βενετία, η χρονολόγηση της Εκατονταπυλιανής πρέπει να αναθεωρηθεί ριζικά, ξαναγράφοντας σχεδόν την ιστορία των Κυκλάδων.

«Μέχρι σήμερα, η Εκατονταπυλιανή θεωρείται ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα του 6ου αιώνα μ.Χ.», λέει ο έφορος Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης, που μελέτησε το μνημείο μαζί με τον αρχιτέκτονα Σωτήρη Βογιατζή και την αρχαιολόγο Βασιλική Συθιακάκη. «Μετά την εξαετή έρευνά μας όμως, πιστεύουμε ότι πρέπει να χρονολογηθεί στα τέλη του 7ου ή πιθανότερα στο πρώτο μισό του 8ου αιώνα μ.Χ. και να “μεταφερθεί” από την πρωτοβυζαντινή εποχή σε μια περίοδο που οι βυζαντινολόγοι ονομάζουν ως “μεταβατικούς αιώνες” και στην οποία πραγματοποιείται το πέρασμα από την ύστερη αρχαιότητα στον μεσαιωνικό κόσμο».

Η έρευνα ενός μνημείου που μελετήθηκε επισταμένως για τελευταία φορά στη δεκαετία του ’60 από τον Αναστάσιο Ορλάνδο (οι εκτεταμένες επεμβάσεις του οποίου, λέει ο Αθανασούλης, δυσχέραιναν για δεκαετίες τις προσπάθειες αποκρυπτογράφησης των οικοδομικών φάσεων της Εκατονταπυλιανής), στράφηκε κατ’ αρχήν στη νέα προσέγγιση των ορατών χαρακτηριστικών του με έναν συνδυαστικό τρόπο: ο τρούλος του μεγάλου ναού λόγου χάριν, που διαθέτει ημικυκλικό τύμπανο, η σύνθετη αρχιτεκτονική του παρεκκλησίου του Αγίου Νικολάου, η θολοδομία από πωρόλιθους, τα γλυπτά και οι τοιχογραφίες του, όλα συνηγορούν στην αναχρονολόγηση του μνημείου. Ενα εντελώς νέο στοιχείο προέκυψε και από την ανασκαφή της ομάδας στα θεμέλια του ναού, η οποία απέδωσε κεραμικά αντικείμενα που επίσης χρονολογούνται στις αρχές του 8ου αιώνα μ.Χ.

«Αν τοποθετηθεί στα χρόνια του Ιουστινιανού, σε μια περίοδο ακμής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Εκατονταπυλιανή είναι ένα “αναμενόμενο” μνημείο», λέει ο Δημήτρης Αθανασούλης. «Ωστόσο», προσθέτει, «με τη μετάθεσή της στους μεταβατικούς αιώνες, ανατρέπεται η εικόνα που είχαμε για τις Κυκλάδες και το Αιγαίο εκείνης της περιόδου και αποδεικνύεται η στρατηγική σημασία τους». Τον 7ο αιώνα μ.Χ. οι Αραβες εξαπολύουν επίθεση κατά της Αυτοκρατορίας και καταλαμβάνουν τη Μέση Ανατολή, ενώ ταυτόχρονα ξεκινούν από το Αιγαίο θαλάσσιες επιδρομές κατά της Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, προκύπτει ότι η Αυτοκρατορία όχι μόνο δεν εγκαταλείπει τότε τις Κυκλάδες, αλλά τις θεωρεί ζωτικό χώρο για την επιβίωσή της. «Χτίζονται νέα, σημαντικά κάστρα και εκκλησίες, με την Εκατονταπυλιανή να είναι το κορυφαίο δημιούργημα», συνεχίζει ο κ. Αθανασούλης, «που συνδέεται με τον έλεγχο των θαλάσσιων δρόμων προς την Κωνσταντινούπολη. Το ίδιο προκύπτει και από έρευνες που πραγματοποιήσαμε σε άλλα νησιά, όπου επίσης εντοπίσαμε οικοδομήματα του 7ου και του 8ου αιώνα μ.Χ. – για παράδειγμα σε Νάξο, Αμοργό, Ιο».

Την ανακοίνωση των Ελλήνων αρχαιολόγων στο συνέδριο θα ακολουθήσει μια σχετική, εμπλουτισμένη μονογραφία, καθώς και επιπλέον ανακοινώσεις για τις υπόλοιπες Κυκλάδες.

Με πληροφορίες από τη σελίδα kathimerini.gr 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Νάξος – Πολιτιστικός Σύλλογος “Κούρος, ο Ελληνας”: Το “ευχαριστώ” και … η υπόσχεση για συνεχή μάχη

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μελάνων «Κούρος ο Έλληνας» ευχαριστεί τον Δήμο Νάξου για την ιστορική του στάση και καλεί σε συνέχεια του αγώνα για την παραμονή των μνημείων στο Φλεριό

Απίστευτο: Πήδηξε από τον καταπέλτη του “Champion Jet 3” στην Πάρο

ναστάτωση στο λιμάνι της Παροικιάς όταν 24χρονος ημεδαπός πήδηξε από τον καταπέλτη πλοίου κατά τον απόπλου – Παρενέβη το Λιμενικό, χωρίς να υπάρξει τραυματισμός

Η πατινάδα στ’ Απεράθου: Όταν το τραγούδι γίνεται τελετουργία

Από τον έρωτα μέχρι τον σαρκασμό της πρώτης νύχτας – μια βαθιά βιωματική πολιτιστική εμπειρία στον τόπο που τη γέννησε

Πολιτιστικό Καλοκαίρι στην Κωμιακή: Εκδηλώσεις, γιορτές και παράδοση τον Ιούλιο (πρόγραμμα)

Με τη συνεργασία τοπικών φορέων, η Κωμιακή «ζωντανεύει» με ποικίλες πολιτιστικές δράσεις – Από εγκαίνια και γιορτές μέχρι παιδικές εκδηλώσεις και περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες

Με λαμπρότητα και ευλάβεια τιμήθηκε η μνήμη του Αγίου Παϊσίου στη Νάξο

Διπλές εορταστικές εκδηλώσεις σε Κορωνοχώρι και πόλη Νάξου παρουσία των Σεβ. Μητροπολιτών Καλλινίκου και Γεωργίου – Αφιέρωμα στους Αγίους Τέσσερις Μάρτυρες της Κρήτης στο πλαίσιο των "Νικοδημείων 2025".

Νάξος – Σύλλογος Αποφοίτων Γυμνασίου: Αντίο στον Στέλιο Ζαφειρόπουλο, ένα δάσκαλο με ψυχή και φως

Ο Σύλλογος Αποφοίτων Γυμνασίου Νάξου αποχαιρετά με συγκίνηση τον αγαπημένο εκπαιδευτικό και επιστήμονα, που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στη μαθητική και τοπική κοινότητα.

Νάξος – “Κλεμμένη Άνοιξη”: Μια συγκλονιστική φωτογραφική μαρτυρία για τον πόλεμο και την ελπίδα

Η βραβευμένη έκθεση της Alena Grom φιλοξενείται στον Μουσικό Περίβολο του 1ου Γυμνασίου Νάξου και αποτυπώνει με βαθιά ευαισθησία το τραύμα και την αξιοπρέπεια των γυναικών που επέζησαν του πολέμου.

Αδένωμα υπόφυσης: Συμπτώματα, διάγνωση και θεραπευτική προσέγγιση

Αδένωμα υπόφυσης: Συμπτώματα, διάγνωση και θεραπευτική προσέγγιση

Νάξος και τα Online παιχνίδια τα ήσυχα βράδια του νησιού

Όταν η Παράδοση Συναντά την Οθόνη: Οι Νάξιοι και τα Online Παιχνίδια στα Ήσυχα Βράδια του Νησιού

Αλ. Φραντζέσκος: Οι Κούροι των Μελάνων πρέπει να μείνουν: Η ιστορία δεν ξεριζώνεται

Η αυθεντικότητα, η βιωματική εμπειρία και η πολιτισμική συνέχεια κινδυνεύουν όταν αποκόβουμε τα μνημεία από τον τόπο τους. Οι Κούροι των Μελάνων ανήκουν εκεί όπου γεννήθηκαν – στο φως, στη μνήμη και στο τοπίο της Νάξου.

Τζεφ Μπέζος: After wedding party στη Νάξο με την Λόρεν Σάντσεζ, η «έξυπνη» αγάπη του για το νησί

Μετά τον χλιδάτο γάμο των 48 εκατομμυρίων στη Βενετία, ο ιδρυτής της Amazon και η εκρηκτική σύζυγός του επιλέγουν τη Νάξο για το after wedding ταξίδι τους, επιβεβαιώνοντας την ιδιαίτερη σχέση του δισεκατομμυριούχου με το νησί και τα φιλόδοξα σχέδιά του για το «smart island» των Κυκλάδων.

Aperto – Cucina Italiana: Η αυθεντική ιταλική εμπειρία ήρθε στη Νάξο με την υπογραφή του κορυφαίου pizzaiolo Νίκου Σωτηρόπουλου

Ένα νέο γαστρονομικό σημείο στην καρδιά της Νάξου που ενώνει την ιταλική φινέτσα με τη δημιουργικότητα του Έλληνα pizzaiolo που διακρίθηκε δύο φορές ως ο καλύτερος της χώρας και στους 50 κορυφαίους της Ευρώπης.

Κατ’ Οίκον Νοσηλευτική Φροντίδα στη Νάξο από τη Φραντζέσκα Λαγογιάννη

Με επιστημονική γνώση, σεβασμό και ολιστική προσέγγιση, η Φραντζέσκα Λαγογιάννη προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες νοσηλείας στο σπίτι, σε όλη τη Νάξο.

Εκρηκτική αύξηση επιβατών στο λιμάνι Νάξου τον Ιούνιο (πίνακας)

Οι αριθμοί αυξάνονται, οι υποδομές όμως όχι. Η Νάξος «ασφυκτιά» και χρειάζεται λύση τώρα.

Νάξος – Κατερίνα Καινούργιου: Ρομαντικό ηλιοβασίλεμα και η ξακουστή πατάτα στο τραπέζι της

Η παρουσιάστρια περνά τις διακοπές της στο νησί των Κυκλάδων με τον Παναγιώτη Κουτσουμπή, απολαμβάνοντας τα τοπικά εδέσματα, τη γαλήνη του τοπίου και τις συγκινήσεις μετά το φινάλε της σεζόν.

Αποκαλύφθηκε σκάνδαλο 40 εκατ. ευρώ στο μεταφορικό ισοδύναμο, έγκαιρη παρέμβαση Παππά έσωσε το Δημόσιο

Χάρη σε διοικητικούς ελέγχους και αποφασιστικές κινήσεις, απετράπη καταβολή δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ σε ύποπτες αιτήσεις επιχειρήσεων – Η συντριπτική πλειονότητα από την Κρήτη

Σέριφος: 87χρονη ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις της από την παραλία Συκαμιά

Η άτυχη γυναίκα διακομίστηκε στο Πολυδύναμο Ιατρείο του νησιού, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός της – Προανάκριση από το Λιμεναρχείο

Συλλήψεις σε Μύκονο, Σύρο, Σαντορίνη, Πάρο και Νάξο για ναρκωτικά, παραβάσεις και ηχορύπανση

Δέκα συλλήψεις για παραβάσεις ναρκωτικών, παράνομη διαμονή, ηχορύπανση, λειτουργία καταστημάτων χωρίς άδεια, Κ.Ο.Κ. και πλαστογραφία πραγματοποιήθηκαν το διήμερο 5-6 Ιουλίου 2025 σε πέντε νησιά των Κυκλάδων.

Απίστευτο: Πήδηξε από τον καταπέλτη του “Champion Jet 3” στην Πάρο

ναστάτωση στο λιμάνι της Παροικιάς όταν 24χρονος ημεδαπός πήδηξε από τον καταπέλτη πλοίου κατά τον απόπλου – Παρενέβη το Λιμενικό, χωρίς να υπάρξει τραυματισμός

Ίος SOS: Αντιδράσεις για τη μεγάλη τουριστική επένδυση σε προστατευόμενη ακτή

Περιβαλλοντικές οργανώσεις, κινήσεις πολιτών και το Δίκτυο για Βιώσιμες Κυκλάδες προειδοποιούν για τον οριστικό κίνδυνο αλλοίωσης της ταυτότητας του νησιού, καλώντας σε ανατροπή του σημερινού αναπτυξιακού μοντέλου