Σάββατο, 2 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςΝάξος: Κυριακή της Τυρνής, το καμάρι του Απεραθίτη

Νάξος: Κυριακή της Τυρνής, το καμάρι του Απεραθίτη

|

Στην Απείρανθο όλοι – μικροί και μεγάλοι – περιμένουν την Κυριακή της Τυρνής, την καλύτερη Κυριακή του χρόνου – Η ημέρα που όλοι οι άνδρες (μικροί και μεγάλοι) θα φορέσουν τα κουδούνια και θα χορέψουν στην πλάτσα διαιωνίζοντας ένα έθιμο αιώνων 

Μετράμε αντίστροφα ,οι μέρες περνούν κι έρχεται η καλύτερη Κυριακή του χρόνου. Η Κυριακή που η πλάτσα θα σειστεί από τους ήχους ,τη δύναμη ,τον αέρα και τη λεβεντιά του κουδουνάτου. Η μέρα που είναι το αποκορύφωμα όλων.

Της Γαλήνης Μπαρδάνη 

Που οι άντρες θα ξυπνήσουν από νωρίς ,αν έχουν κοιμηθεί ,θα φορτωθούν τα μαλαματικά τους ,θα τα περάσουν με ιεροτελεστία στη μέση τους ,καμαρώνοντας για τα ιερά τους κειμήλια και θα κατηφορίσουν.
Αγνοώντας λίγο το λαογραφικό κομμάτι του εθίμου θα πω πως μου θυμίζει κάτι άλλο ,κάτι από άλλους τόπους.
Κυρίως τα παλιότερα χρόνια, αλλά και μέχρι σήμερα σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, οι προετοιμασίες του γάμου για τις κοπέλες, άρχιζαν από όταν ήταν μωρά παιδιά. Οι μητέρες έφτιαχναν τα προικιά και μάζευαν όλα τα απαραίτητα για το νοικοκυριό τους. Τη μέρα του γάμου γινόταν το στόλισμα της νύφης. Την στόλιζαν με φλουριά, λεφτά κι εκείνη καμάρωνε κι οι γονείς, οι συγγενείς καμάρωναν κι όλο το χωριό καμάρωνε την νύφη που πήγαινε στολισμένη στην εκκλησιά να παντρευτεί, την Κυριακή υπό το χαρούμενο χτύπημα των καμπανών.
Κάνω λοιπόν τον συνειρμό… Οι παππούδες κι οι πατεράδες από μικρά μυούν και ετοιμάζουν τ’ αγόρια τους για την Κυριακή που θα φορέσουν τα κουδούνια. Όταν φτάνει εκείνη η Κυριακή ξεκινούν απ ‘ το πρωί την ιεροτελεστία, χτυπούν τα κουδούνια, τα μετρούν, τα ζυγίζουν, τα περνούν στο σκοινί και τα δένουν. Στολίζουν τη μέση των παιδιών κι εκείνα καμαρώνουν κι οι γονείς, οι συγγενείς καμαρώνουν και όλο το χωριό καμαρώνει τον κουδουνάτο που πηγαίνει στολισμένος στην πλάτσα υπό τον ήχο των κουδουνιών.
Έθιμο πρωτόγονο, μαγικό που περνάει από γενιά σε γενιά, έθιμο περασμένο στο πετσί του Απεραθίτη. Καμάρι και τιμή.

Τότες…. 
Ένα χρόνο νωρίτερα, η Γαλήνη και πάλι είχε αναφερθεί στο έθιμο του Κουδουνάτου…. Και μας είχε ταξιδέψει στο χρόνο… και όπως είχε σημειώσει «
Ας πάμε μερικά χρόνια πίσω ,τότε που όλα ήτανε γουστόζα και πιο αλλιώτικα, οι αθρώποι πιο αγαπημένοι κι οι συγγενείς πιο συγγενείς»…
Ας δούμε το …τότε λοιπόν 
Τότε που τις μέρες της αποκριάς παίζανε βιολιά και ντουμπάκια σε πεντέξι πάντες.
Τότε που ντυνότανε κουδουνάτοι το Τυρνό Σαββάτο, την Τυρνή Κυριακή και την καθαρά Δευτέρα ακόμη.
Τότε που ο κουδουνάτος, κουδουνάς η κουδουνάρης ,φόραγε παντελόνι στρατιωτικό ,χακί και το παπούτσι αγριοδετένιο.
Τότε που οι κουδουνάτοι ήτανε βοσκοί και κατεβαίνανε στην πλάτσα μουρωμένοι ,για να λύσουνε ίσως τις διαφορές τους.
Τότε που έρχονταν πειρατές και φόραγαν τα κουδούνια στσ’ απίσω τόποι ,για να μεταφέρουν το μήνυμα της έλευσης τους και να προστατέψουν το χωριό.
Τότε που είχε αθρώπους που ‘χαν καλύτερα ένα κουδούνι, παρά έναν άθρωπο.
Τότε που ήτανε μεγάλη προσβολή να καβαλικέψεις έναν κουδουνάτο.
Τότε που γυρνάγανε όλο το χωριό ,σ’ όλες τις γειτονιές και σ’ όλα τα σπίτια ,που φόραγαν τα κουδούνια απ’ τον Καραβά μέχρι την Ψαρή πλάκα.
Τότε που όλα ,ήταν αυθόρμητα και τίποτα στημένο ,που κάθονταν στο τραπέζι να φάνε το ρόστο της Τυρνής ,άκουγαν απ’ έξω τους κουδουνάτους και σηκώνονταν ,παράταγαν τους μουσαφίριδες και βάζανε τα κουδούνια, γιατί ήταν στο αίμα τους ,στα γονίδια τους.
Τότε που άνοιγαν τα σπίτια κι αντί να κλέψουν τις λίρες, έκλεβαν τα κουδούνια, γιατί είχαν αξία.
Ο κουδουνάς λοιπόν είν’ ένας μικρός θεός και την Τυρνή Κυριακή δίνει την παράσταση του. Προσποιείται κι αλλάζει ,αλλάζει τόσο που ούτε ο ίδιος του ο εαυτός δεν τον γνωρίζει.
Φοράει τ’ άμπαδέλι και φαντάζεται πως ειν’ εκείνο το παλιό ,το Κωνσταντινουπολίτικο ,ζώνεται τα κουδούνια ,περασμένα απ’ το καμάρι ,στο σκοινί ,κι έχει στη μέση του την περιουσία του ,την κληρονομιά του ,τις ρίζες του και την παράδοση του.
Ακούει τον ήχο και χάνεται ,ειν’ εκεί και δεν είναι. Δεν βλέπει και δεν ακούει τίποτ’ άλλο απ’ τα κουδούνια του ,που για τον καθένα, σαν καμπάνα, συμβολίζουν και κάτι άλλο. Την έναρξη, τη λήξη ,τη θλίψη η τη χαρά.

Οι φωτογραφίες είναι από την σελίδα της Γαλήνη Μπαρδάνη στα social Media 

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Άνδρος – Λειψυδρία: Τέσσερις μονάδες αφαλάτωσης και χρηματοδότηση 190.000 ευρώ

Με σχέδιο άμεσης παρέμβασης, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής σε συνεργασία με τον Δήμο Άνδρου επιχειρεί να ανακουφίσει το νησί από την οξεία λειψυδρία, μέσα από μονάδες αφαλάτωσης και γεωτρήσεις.

Hellenic Highspeed: Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Από το απόγευμα του Σαββάτου παραμένει ακινητοποιημένο το πλοίο – Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Beach Party 2025 στον Αμμίτη για καλό σκοπό – Επιστρέφει πιο δυνατό από ποτέ!

Στις 5 Αυγούστου στην Παραλία Αμμίτης – Πολιτιστικοί Σύλλογοι ενώνουν δυνάμεις σε ένα καλοκαιρινό πάρτι με μουσική, φαγητό και φιλανθρωπική διάθεση

Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης 39 Δήμοι της Ελλάδας λόγω λειψυδρίας, SOS από το Αιγαίο και την Κρήτη

Η Ελλάδα «στεγνώνει»: Δήμοι από το Αιγαίο μέχρι τη Θράκη ζητούν βοήθεια – Η ανεπάρκεια νερού γίνεται καθημερινή απειλή για πολίτες, γεωργία και τουρισμό

Νάντια Σαλτερή: «Ο Μητσοτάκης έχασε τους ψηφοφόρους του Κέντρου – Επιστρέφουμε με αίτημα Προανακριτικής»

Η Τομεάρχης Ισότητας του ΠΑΣΟΚ εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στη Ν.Δ. για την κάλυψη Βορίδη – Αυγενάκη και κατήγγειλε πολιτική υποκρισία και θεσμικό ευτελισμό.

Ισχυροί άνεμοι σάρωσαν το Αιγαίο, στα 100 km/h η ριπή στην Τήνο! (πίνακας)

Το στενό Τήνου – Μυκόνου «πήρε κεφάλι» με ριπές 100 χιλιομέτρων την ώρα – Ποια νησιά ακολούθησαν στην κατάταξη

Περιστατικό με το Hellenic Highspeed στην Αμοργό: Καταπέλτης έπεσε στη θάλασσα (video)

Ακινητοποιήθηκε το πλοίο ανοιχτά των Καταπόλων – Αντικατέστησε το Highspeed 4 στη γραμμή Πειραιά – Μικρές Κυκλάδες – Αμοργό

Δύο νέα παιδιά από τη Σίφνο πρόσφεραν κατάλυμα στη γιατρό του νησιού

Μέσα σε λιγότερο από 24 ώρες, η δημόσια έκκληση του Δήμου για φιλοξενία της γιατρού βρήκε συγκινητική ανταπόκριση από τον Πέτρο Τσαλά και την Ελένη Καλογήρου

Επανεκκίνηση για τις Διαδρομές Πολιτιστικού Ενδιαφέροντος στη Βόρεια Νάξο

Δύο ιστορικά μονοπάτια με αφετηρία την Κωμιακή επανενεργοποιούνται με στόχο την ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου του νησιού

«Χορεύουμε συρτό στην παραλία»: Μια ανθρώπινη αλυσίδα χορού στη Χώρα της Νάξου

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων προσκαλεί μικρούς και μεγάλους σε ένα μεγάλο καλοκαιρινό αντάμωμα χορού, τη Δευτέρα 4 Αυγούστου.

«Γκαζιά στο χωριό, προσγείωση στον στύλο – Ένα ακόμα crash test στους δρόμους της Νάξου»

Όταν η τουριστική ταχύτητα συναντά την επαρχιακή… στενότητα: Τροχαίο έξω από το Γαλανάδο υπενθυμίζει τι σημαίνει "δρόμοι made in 1965".

Ο Tom Hanks στη Νάξο: Στιγμές απλότητας, χαμόγελα και μια σέλφι στην Απείρανθο

Ο χολιγουντιανός σταρ επισκέφθηκε τη Νάξο την Τετάρτη 30 Ιουλίου, ανακαλύπτοντας τη μαγεία του Σαγκρίου και της Απειράνθου – Ένα γεύμα, μια σέλφι και πολλές όμορφες αναμνήσεις

Νάξος: Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων βάζει “όρια” στην Πορτάρα, τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων βάζει “όρια” στην Πορτάρα – Τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση - Όταν ο σεβασμός δεν είναι αυτονόητος, η προστασία γίνεται μονόδρομος

Κυκλάδες: Γυρίζουν την πλάτη στα «χρυσά» νησιά, “χαμένη” και η Αμοργός, σταθερή η Νάξος

Υψηλές τιμές και οικονομική πίεση στρέφουν Έλληνες και ξένους σε εναλλακτικούς, οικονομικότερους προορισμούς

Αμοργός: Ένταση και επεισόδια στο πανηγύρι της ψημένης ρακής μετά από πολιτικό σύνθημα

Απρόσμενη τροπή πήρε το παραδοσιακό γλέντι στα Κατάπολα, όταν συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης προκάλεσαν αντιδράσεις, λογομαχίες και τελικά, διακοπή της γιορτής.

Hellenic Seaways: Το “HIGHSPEED 4” αντικαθιστά το “HELLENIC HIGHSPEED”, ποιος ο λόγος;

Αλλαγή πλοίου στη γραμμή Πειραιάς – Κυκλάδες – Κατάπολα – Επιστροφή, σύμφωνα με ανακοίνωση της Hellenic Seaways

Πανελλαδικές 2025: «Πνοή» επιτυχίας για τους μαθητές της Νάξου

Μαθητές και μαθήτριες του φροντιστηρίου «ΠΝΟΗ» στη Νάξο διακρίνονται στις Πανελλαδικές εξετάσεις – Πού πέρασαν και τι βαθμούς συγκέντρωσαν

Η Κέα λέει «όχι» στην τουριστική υπερβολή, το νησί αντέχει μέχρι 1.000 ακόμη κλίνες

Ο Δήμος Κέας ζητά επίσημη απαγόρευση για τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα – Στο τραπέζι το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας και της ταυτότητας του νησιού

Έλενα Ξενάκη: Από το Σαγκρί Νάξου στην κορυφή του κόσμου με την Εθνική Πόλο (video)

Η MVP του παγκόσμιου τελικού μιλά με συγκίνηση για το χρυσό μετάλλιο, τις θυσίες, την ομάδα της καρδιάς της και το αίτημα για ένα κολυμβητήριο αποκλειστικά για την Εθνική – Μια Νάξια ψυχή που εμπνέει. (video)

Αυτοδιοικητικές εκλογές: Καταργείται ο δεύτερος γύρος, εκλογές τον Νοέμβριο, Νέο όριο το 42% για εκλογή Δημάρχου

Η κυβέρνηση φέρνει ριζικές αλλαγές στον εκλογικό νόμο για δήμους και περιφέρειες – Τέλος ο δεύτερος γύρος, λιγότεροι υποψήφιοι και αλλαγές στη σταυροδοσία.