Τετάρτη, 24 Σεπτεμβρίου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςΝάξος - Αποψη: Ο Διαφωτιστής, Ο Αγιος και η αποβλάκωση

Νάξος – Αποψη: Ο Διαφωτιστής, Ο Αγιος και η αποβλάκωση

|

Οι σκέψεις του Καθηγούμενου της Ιεράς Μονής Φανερωμένης Νάξου, Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομου με αφορμή σχόλια συγγραφέα για την τηλεοπτική σειρά με θέμα τη ζωή του Αγίου Παϊσίου 

Με αφορμή απαξιωτικά σχόλια και παρατηρήσεις συγγραφέα για τη μεταφορά στην οθόνη μέρους του βίου του συγχρόνου μας αγίου Παϊσίου γράφθηκαν οι παρακάτω σκέψεις, οι οποίες περιλαμβάνουν αδρή περιγραφή του ψυχολογικού τύπου που ο συγγραφέας αυτός αντιπροσωπεύει στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία αλλά και μια αναφορά στα επιχειρήματά του.

Αρθρο του Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομου (*)

Αυτός που δεν έχει μάθει να σωπαίνει ποτέ, δεν είναι ο γενναίος, είναι μάλλον ο αγενής και θρασύς, ο bully που πιστεύει ότι υψώνοντας κορώνες θα επιβληθεί. Ο παλληκαράς αυτός φωνασκεί όχι από θάρρος αλλά από ανασφάλεια. Όσο λιγότερα ξέρει τόσο περισσότερο γλωσσαλγεί. Όταν μάλιστα έχει χτίσει το σοφιστικέ προφίλ του άνετου και ψαγμένου, κι όταν στερείται σοβαρών επιχειρημάτων, τότε επιστρατεύει την ειρωνεία. Όχι τη Σωκρατική ειρωνεία που στοχεύει στην εύρεση της αλήθειας, αλλά αυτήν που κάνει προσωπική επίθεση, ισοπεδώνοντας με βαρύτατους και υβριστικούς χαρακτηρισμούς τον θεωρούμενο ως αντίπαλο, ώστε να τον φιμώσει. Η σαρκαστική αυτή διάθεση, κατ’ επίφασιν ήρεμη, συνεχής και προκλητική, ούτε επιτρέπει τον διάλογο, ούτε οικοδομεί σχέσεις, ούτε προάγει την αλήθεια, απλώς αγωνίζεται να κερδίσει τις εντυπώσεις.

Τί γίνεται όταν ο άνθρωπος που περιγράψαμε ανήκει στην κατηγορία των σημερινών διαφωτιστών; Συνδυάζει τον γαλλικό αντικληρικαλισμό του 18ου αιώνα με την προσωπική του αθεϊστική φιλοσοφική θέση, την ιδεοληψία περί σκοταδισμού και τον επιλεκτικό σεβασμό στη διαφορετικότητα. Ειδικότερα,

α. Υιοθετεί τη ρητορική του μίσους και αναλαμβάνει τον ρόλο ιεροεξεταστή, καταδικάζοντας οτιδήποτε υπερβατικό ή οτιδήποτε δεν χωρά στο δικό του ιδεολογικό πλαίσιο, μιμούμενος τους παλαιούς ιεροεξεταστές της αναγεννησιακής Ευρώπης, των οποίων υποτίθεται ότι είναι ο ίδιος πολέμιος.

β. Οτιδήποτε σχετίζεται με τη θρησκευτική συνείδηση και την Εκκλησία το ειρωνεύεται ως εξ ορισμού σκοταδιστικό. Εικάζουμε ότι με τη λέξη «σκοταδιστικό» εννοεί αυτό που δεν έχει φως, αξίες, αρετές, ποιότητα, ανθρωπισμό και αλήθεια. Αγνοεί ή παραγράφει τη μαρτυρία της ιστορίας, η οποία πέρα από το θεϊκό και ανθρωπιστικό μήνυμα του Ευαγγελίου μιλά τουλάχιστον για δυο «βυζαντινούς ουμανισμούς» και αναδεικνύει μορφές ανδρών και γυναικών με γνώση, σοφία και αγιότητα, των οποίων το ύψος και το βάθος και το έργο ούτε μπορεί να συλλάβει ο νους του.

γ. Κάθε άλλο παρά ανεκτικός, ανέχεται μόνο όσους χωρούν στον στενό του ορίζοντα, ενώ χλευάζει και υβρίζει αυτό που αγνοεί.

δ. Αποκαλεί αδιακρίτως «μεσαίωνα» οτιδήποτε πλησιάζει τις θέσεις και τη ζωή της Εκκλησίας, παραβλέποντας, μεταξύ άλλων, ότι οι μεγάλοι σοσιαλιστές κεντροευρωπαίοι φιλόσοφοι του 20ου αιώνα αναζήτησαν στον Μεσαίωνα πρότυπα κοινωνικής και πνευματικής ζωής ενάντια στη φιλοσοφία της «προόδου» και τα ορθολογικά στρατόπεδα εξόντωσης.

ε. Χαρακτηρίζει αποβλάκωση τη δημόσια προβολή Αγίων της χριστιανικής παράδοσης, λησμονώντας ότι το αποβλακωμένο τοπίο είναι μάλλον καρπός του τηλεοπτικού σκουπιδαριού που βρέχει ολημερίς, και μέρους της νέας τεχνολογίας που επιβάλλει μια εικονική πραγματικότητα, όχι μόνο αποβλακωτική αλλά και άκρως επικίνδυνη.

Ο συγκεκριμένος μάλιστα συγγραφέας είναι απαρχαιωμένος και σε τούτο: αγνοεί μια θεμελιώδη αρχή της φαινομενολογίας. Σύμφωνα με αυτήν, ο ιστορικός ή κριτικός επιστρέφει στα πράγματα καθεαυτά, σε αυτό που αποτέλεσε εμπειρική πραγματικότητα, και για το οποίο υπάρχουν μαρτυρίες, χωρίς να αφήνει τις δικές του φιλοσοφικές προϋποθέσεις να το ερμηνεύσουν ή απορρίψουν. Το να πω λοιπόν ότι τα θαύματα δεν είναι ιστορικά γεγονότα επειδή απλά δεν πιστεύω στα θαύματα, αποτελεί λογικό σφάλμα και ιδεοληψία. Έργο και έγνοια όλων των σοβαρών ιστορικών είναι να αντλήσουν και να κατανοήσουν τα γεγονότα της υπερβατικής εμπειρίας, όπως μαρτυρούνται στις πηγές, και όχι να τα επιβεβαιώσουν ή να τα βάλουν σε προκρούστεια ιδεολογική κλίνη.

Ούτε το θαύμα ούτε ο βίος ενός Αγίου είναι «θρησκευτικό παραμύθι». Τα βιβλία της Καινής Διαθήκης είναι ιστορικά βιβλία, ακόμη κι αν εισάγουν ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος, το ίδιο και οι βίοι των Αγίων. Το ότι σε μερικούς από τους τελευταίους εισχώρησαν ανά τους αιώνες κάποια μυθικά στοιχεία είναι άλλη υπόθεση που αφορά την επιστήμη της κριτικής αποκατάστασης των κειμένων. Το να ταυτίζεις, όμως, το άχρονο παραμύθι-αλληγορία με τον βίο ενός ιστορικού προσώπου δείχνει απλώς βαθειά σύγχυση. Πολύ περισσότερο όταν το πρόσωπο αυτό ανήκει στην εποχή μας, και τον γνωρίσαμε πολλοί και από όλον τον κόσμο. Επιπλέον – και τούτο επίσης αγνοεί ο φωταδιστής – δεν είναι τα θαύματα το βασικό κριτήριο με το οποίο αναγνωρίζουμε έναν άγιο, δηλαδή έναν άνθρωπο που ζει μέσα στη χάρη και ενέργεια του Θεού.

Μπορεί κανείς να εντρυφά, αν θέλει, στα νάματα ενός παρωχημένου διαφωτισμού, χωρίς ωστόσο να προβάλλει ασέβεια, η οποία μάλιστα εθεωρείτο έγκλημα στην αρχαία Δημοκρατία. Η σεμνότητα είναι οντολογικό και όχι απλώς ηθικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου που ζητά την αλήθεια, και τούτο σε καμιά εποχή δεν άλλαξε. Και ο σεμνός άνθρωπος γνωρίζει τί γνωρίζει, όπως γνωρίζει και τί αγνοεί, γι’ αυτό έχει μάθει και να μιλά και να σωπαίνει. Όταν μάλιστα βρεθεί μπροστά στην αγιότητα, όσο διαφωτιστής και να’ ναι, οπωσδήποτε θα θελήσει να αντλήσει κάτι από το φως της. Ώστε να έχει πραγματικό νόημα και περιεχόμενο ο ίδιος ο διαφωτισμός. 

(*) Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος
Καθηγούμενος Ιεράς Μονής Φανερωμένης Νάξου 

Ιστοσελίδα faneromeninaxos.com


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

ΣτΕ: Τέλος στο σχέδιο ανεμογεννητριών σε 14 νησίδες Αιγαίου

Ακυρώθηκαν οι άδειες παραγωγού που είχε ανανεώσει η ΡΑΕ – «Κόκκινη κάρτα» και λόγω φέρουσας ικανότητας και λανθασμένης θεώρησης νησίδων ως ακατοίκητων

Σίφνος: Σύλληψη 48χρονου για βαρύ οπλισμό – Καλάσνικοφ, πιστόλια και 252.480€ σε κρύπτη

Έρευνες σε σπίτι, επιχείρηση και αποθήκες: κατασχέθηκαν όπλα, πυρομαχικά και μεγάλα χρηματικά ποσά – Σχηματίστηκε δικογραφία κακουργηματικού χαρακτήρα

Νάξος – Παναγία Μυρτιδιώτισσα: Απόδοση τιμής από το SuperRunner (video)

Εορταστικός αποχαιρετισμός από το ταχύπλοο κατά την αναχώρηση – Η ιστορία του μικρού ναού στη νησίδα του λιμανιού

Αστέρας Τρίπολης – Ολυμπιακός: Στο 2.30 το… «σφιχτό» ημίχρονο;

Πρεμιέρα Κυπέλλου για τους «ερυθρόλευκους» (17:00) στην Αρκαδία – Ο Αστέρας ψάχνει restart, ο Ολυμπιακός συνέπεια και έλεγχο ρυθμού

Τραγωδία στον Πειραιά: Νεκρός 20χρονος ναυτικός στο «Blue Star Chios»

Εγκλωβίστηκε σε υδατοστεγή συρόμενη πόρτα στο γκαράζ – Προανάκριση από το Λιμενικό· μήνυμα για απόλυτη προτεραιότητα στην ασφάλεια

Ευλογιά προβάτων: Μέτρα πρόληψης & περιορισμού από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

Τι να κάνουν άμεσα οι κτηνοτρόφοι – συμπτώματα, βιοασφάλεια, μετακινήσεις ζώων. Η ευλογιά του προβάτου δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο.

Συνταγή της Ημέρας: Κολιοί στο γκριλ με «αχνιστή» σαλάτα της γιαγιάς

Αιγαιοπελαγίτικο ψάρι με μυρωδικά της Νάξου και ζεστή πατατοσαλάτα από τη Μαριέττα Γαλάνη – γρήγορο, νησιώτικο, πληθωρικό

Progressive Lab: νέο προοδευτικό think tank με… Ναξιώτικη υπογραφή

Στο οργανωτικό σχήμα ο Νίκος Μαϊτός – Συντονιστής της επιστημονικής επιτροπής ο Φίλιππος Σαχινίδης – Έρχεται η πρώτη τους έρευνα

Fast Ferries: Πώς διαμορφώνονται τα δρομολόγια την 1η Οκτωβρίου λόγω απεργίας

Έκτακτες νυχτερινές αναχωρήσεις μετά τη λήξη της 24ωρης κινητοποίησης της ΠΝΟ – Αναλυτικά οι ώρες για Ραφήνα, Άνδρο, Τήνο, Μύκονο και τη γραμμή Πειραιάς–Δυτικές Κυκλάδες–Σαντορίνη

Blue Star Ferries: Πως διαμορφώνονται τα δρομολόγια των πλοίων την 1η Οκτωβρίου

Ακυρώσεις και ειδικά νυχτερινά δρομολόγια μετά τα μεσάνυχτα – Τι ισχύει για Νάξο, Πάρο και τις Κυκλάδες

Blue Star Naxos: από 19/9 αναχώρηση 11:05 από Νάξο για Πειραιά — αρχίζει το χειμερινό πρόγραμμα

Σύμφωνα με το Naxos Blue Travel, το νέο ωράριο θα ισχύει όλο τον χειμώνα. Δείτε αναλυτικά τη διαδρομή Αστυπάλαια–Κατάπολα της επόμενης ημέρας.

Σκοπελίτης: Αλλαγές δρομολογίων 19–21/09/2025 λόγω κακοκαιρίας

Το ταξιδιωτικό πρακτορείο Zas Travel Νάξου ενημερώνει: το δρομολόγιο της Παρασκευής μεταφέρεται για Σάββατο και του Σαββάτου για Κυριακή — δείτε αναλυτικά τις ώρες.

Απαγορευτικό: Στις 9.30 το βράδυ απόψε αναχωρεί το “Blue Star Naxos” (Πίνακας)

Λόγω κακοκαιρίας αλλάζουν αναχωρήσεις/ακυρώνονται δρομολόγια. Τι ισχύει ανά πλοίο, πότε χρειάζεται αλλαγή εισιτηρίων και ποιες μεταφορές επιβατών έγιναν.

ΔΕΔΔΗΕ – Νάξος: Σε ποιες περιοχές θα έχει αύριο το πρωί (20/09) διακοπή ρεύματος

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση «Προσωρινή Διακοπή», θα επηρεαστούν Μπαούζι Δαμαριώνα, Αυλωνίτσα, Άγιος Δημήτριος και Αγ. Ανάργυροι Σαγκρί.

Ανεκτέλεστα δρομολόγια για Supercat Jet, Superjet και Superjet 2 λόγω κακοκαιρίας

Η κακοκαιρία που πλήττει το Αιγαίο φέρνει σημαντικές ακυρώσεις στην ακτοπλοΐα – Αναλυτικά ποιες γραμμές επηρεάζονται

ΔΕΔΔΗΕ: Τρίωρη διακοπή ρεύματος αύριο (22/09) στα χωριά της πεδινής Νάξου

Νάξος: Προσωρινή διακοπή ρεύματος τη Δευτέρα 22/09 (09:00–12:00) σε Γλινάδο, Άγιο Αρσένιο, Μύλους & Αργάνι Τριπόδων

Υπόθεση …Νερό: Ο Σύλλογος Επαγγελματιών Δονούσας ζητά επανεξέταση της τιμολογιακής πολιτικής και δίκαιες χρεώσεις

Μετά την Ηρακλειά και τα Κουφονήσια, διαμαρτύρεται και η Δονούσα για τις αυξήσεις - Τι ζητούν οι επαγγελματίες

Απαγορευτικό απόπλου από Πειραιά, Λαύριο και Ραφήνα έως τις 10:00 — εξαιρούνται Αργοσαρωνικός & Μαρμάρι

Σε ισχύ προληπτικό μέτρο του Λιμενικού λόγω ισχυρών βοριάδων· επανεκτίμηση στις 10:00. Οι ταξιδιώτες να επικοινωνούν με τα πρακτορεία τους.

Κουφονήσι: Αμερικανοί άφησαν 500€ φιλοδώρημα — «Δεν θα κλείσω μάτι!» λέει ο σερβιτόρος (video)

Παρέα 8 ατόμων κατέπλευσε με σκάφος, έφαγε αστακό και φρέσκα ψάρια· λογαριασμός 750€ και tip 500€ που θα μοιραστεί σε 22 εργαζομένους.

Απαγορευτικό απόπλου: Ποια πλοία και σε ποια λιμάνια είναι “δεμένα”

Δυσμενείς άνεμοι στο Αιγαίο φέρνουν ακυρώσεις και αλλαγές. Δείτε αναλυτικά ποιες γραμμές δεν εκτελούνται σήμερα Παρασκευή 19/09/2025 και τι ισχύει ανά εταιρεία.