Μέσω της ιστοσελίδας cycladic.gr οι φίλοι του πολιτισμού και της ιστορίας μπορούν να περιηγηθούν μέσω του διαδικτύου στην επετειακή έκθεση «Κυκλαδική Κοινωνία: 5.000 χρόνια πριν» για την συμπλήρωση 30 χρόνων λειτουργίας του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης
Μένουμε σπίτι, αλλά μπορούμε να κάνουμε τα πάντα… Κυρίως να βγούμε βόλτα στα Μουσεία… Ένα μαγευτικό online ταξίδι στην εμβληματική έκθεση «Κυκλαδική Κοινωνία. 5000 χρόνια πριν», που διοργάνωσε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης το 2016, σε επιμέλεια του διευθυντή του, Καθηγητή Νικόλαου Σταμπολίδη, προσφέρεται, δωρεάν στους επισκέπτες της ιστοσελίδας του Μουσείου, cycladic.gr.
Η έκθεση, που πραγματοποιήθηκε με αφορμή τον εορτασμό για τη συμπλήρωση 30 χρόνων λειτουργίας του μουσείου, παρουσιάζει με απλό τρόπο τη δομή της κοινωνίας των Κυκλάδων κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3200 έως 2000 π.Χ.), το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζούσαν, τις ασχολίες των κατοίκων, τις κοινωνικές ή θρησκευτικές εκδηλώσεις τους, τις πίστεις και τις δοξασίες τους, μέσα από τα δημιουργήματα του ίδιου του Πρωτοκυκλαδικού Πολιτισμού.
Στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://cycladic.gr/page/kikladiki-kinonia-5000-chronia-prin, ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στην κοινωνία στα νησιά των Κυκλάδων όπως ήταν πριν από 5000 χρόνια, μέσα από κείμενα και φωτογραφικό υλικό που ακολουθούν τις ενόητες της έκθεσης, βίντεο, χάρτες, χρονολόγιο και αποσπάσματα του καταλόγου της έκθεσης ενώ μπορεί επίσης να αγοράσει ηλεκτρονικά τον κατάλογο της έκθεσης.
Παράλληλα, μπορεί να απολαύσει για πρώτη φορά στο cycladic.gr την ταινία, 4 λεπτών, στην οποία ο Καθηγητής Ν. Χρ. Σταμπολίδης αφηγείται την ανάδυση και τον πολιτισμό της πρωτοκυκλαδικής κοινωνίας (3200 έως 2000 π.Χ.) με οδηγό το κυκλαδικό ειδώλιο- το σύμβολο που χάρη στην καθαρή φόρμα και διαχρονική απλότητά του, καθόρισε την παγκόσμια ιστορία της Τέχνης, από την Προϊστορία έως τον 21ο αιώνα. Το βίντεο πραγματοποιήθηκε σε σενάριο-αφήγηση του Καθηγητή Νικόλαου Σταμπολίδη, σκηνοθεσία Τζώρτζη Γρηγοράκη, μουσική Μαριλένας Ορφανού και παραγωγή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και της Haos Film (Μαρία Χατζάκου, Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη). Η περιήγηση πραγματοποιείται στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Οnline δράσεις του Μουσείου
Εκτός από την περιήγηση στην έκθεση, οι επισκέπτες της ιστοσελίδας του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης έχουν επίσης την δυνατότητα να μελετήσουν ψηφιακά τους καταλόγους των εκθέσεων των Ai Weiwei και George Condo μέσα από την δωρεάν πρόσβαση που δίνει το Μουσείο στις εκδόσεις μεγάλων εκθέσεών του https://cycladic.gr/page/online-exhibitions-catalogues, να διαβάσουν ιστορίες για την τέχνη στον Κυκλαδικό πολιτισμό με κείμενα, εικόνες και αντικείμενα από τις ψηφιακή συλλογή του Μουσείου στο Google Art Project https://artsandculture.google.com/partner/museum-of-cycladic-art, να βρουν νέα παιχνίδια και παιδικές εκδόσεις του ΜΚΤ για να γνωρίσουν τα παιδιά τον Κυκλαδικό και Αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό https://cycladic.gr/page/ta-idolia-allios, να παρακολουθήσουν βίντεο καλλιτεχνών, επιμελητών και backstage υλικό στο κανάλι του μουσείου στο ΥouΤube αλλά και διαλέξεις μέσα από το αρχείο του μουσείου.
Ιστορία 5000 ετών
Οι Κυκλάδες είναι ένα πυκνό νησιωτικό σύμπλεγμα, το οποίο εντοπίζεται στο κεντρικό και νότιο τμήμα του Αιγαίου και αποτελείται από 35 μεγάλα νησιά και πολυάριθμα μικρότερα. Μία από τις ερμηνείες της ονομασίας τους δόθηκε από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, επειδή πίστευαν ότι τα νησιά δημιουργούσαν έναν νοητό κύκλο γύρω από το ιερό νησί του Απόλλωνα, την Δήλο. Τα νησιά έχουν βραχώδες ανάγλυφο με απόκρημνες ακτές, μικρούς όρμους και άνυδρο έδαφος. Το κλίμα είναι ήπιο με μεγάλες περιόδους ηλιοφάνειας, λίγες βροχοπτώσεις και πολύ δυνατούς ανέμους. Εν τούτοις, οι Κυκλάδες λόγω της γεωλογίας τους έχουν μεγάλη ποικιλία πετρωμάτων και μεταλλοφόρων κοιτασμάτων, όπως το μάρμαρο, η ελαφρόπετρα, ο οψιανός, η σμύριδα και ο χαλκός.
Τόσον η στρατηγική γεωγραφική θέση των Κυκλάδων ανάμεσα στην ηπειρωτική Ελλάδα, τη Μικρά Ασία, το βόρειο Αιγαίο και την Κρήτη, όσον και ο σημαντικός ορυκτός πλούτος των νησιών ευνόησαν τη συστηματική κατοίκησή τους ήδη από τη Νεώτερη Νεολιθική περίοδο (5300-3200 π.Χ.). Νεολιθικές ενδείξεις κατοίκησης έχουν εντοπισθεί στη νησίδα Σάλιαγκος, τη Μύκονο, την Κέα, την Άνδρο και τη Νάξο. Μέσα από κείμενα και φωτογραφικό υλικό, video, χάρτες, χρονολόγιο και αποσπάσματα του καταλόγου, η έκθεση «Κυκλαδική Κοινωνία: 5.000 χρόνια πριν», παρουσιάζει με απλό και εύληπτο τρόπο τη δομή της κοινωνίας των Κυκλάδων κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, περίοδο κατά την οποία, οι Κυκλάδες αποτέλεσαν το λίκνο του Πρωτοκυκλαδικού Πολιτισμού.
Αυτός ο σημαντικός πολιτισμός καλύπτει το διάστημα από το 3200 π.Χ. έως το 2000 π.Χ. περίπου και διακρίνεται σε τρεις υποπεριόδους: την Πρωτοκυκλαδική Ι (περίπου 3200-2700 π.Χ.), την Πρωτοκυκλαδική ΙΙ (περίπου 2700-2300 π.Χ.) και την Πρωτοκυκλαδική ΙΙΙ (περίπου 2300-2000 π.Χ.). Ανάμεσα σε αυτές τις υποπεριόδους έχουν αναγνωριστεί δύο μεταβατικές φάσεις: η μεταβατική φάση από την Πρωτοκυκλαδική Ι στην Πρωτοκυκλαδική ΙΙ, η λεγόμενη «φάση Κάμπου», και η μεταβατική φάση από την Πρωτοκυκλαδική ΙΙ στην Πρωτοκυκλαδική ΙΙΙ, η λεγόμενη «φάση Καστρίου».
Οι γνώσεις σχετικά με τους οικισμούς της Πρωτοκυκλαδικής Ι περιόδου είναι ελάχιστες, είτε γιατί τα σπίτια κατασκευάζονταν από φθαρτά υλικά που δεν άφησαν ίχνη, είτε γιατί ο αριθμός των ανεσκαμμένων θέσεων είναι πολύ μικρός. υρωμένος στην προσπελάσιμη πλευρά του. Στη φάση της ακμής τοΕν τούτοις, ένας τουλάχιστον οικισμός, στην Μαρκιανή Αμοργού, φαίνεται ότι ήταν οχυ Πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού, την Πρωτοκυκλαδική ΙΙ περιόδο, οι οικισμοί πυκνώνουν. Άλλοτε βρίσκονται σε μικρές χερσονήσους, άλλοτε σε χαμηλούς λόφους και το μέγεθός τους ποικίλλει. Κάποιοι από αυτούς οχυρώνονται, όπως η ακρόπολη του Καστρίου στη Σύρο και του Πανόρμου στη Νάξο. Έως πρότινος, ο μεγαλύτερος γνωστός οικισμός της περιόδου, έκτασης 11 στρεμμάτων, ήταν ο Σκάρκος της Ίου, ο οποίος έχει ένα πολεοδομικό σύστημα αποτελούμενο από δρόμους, μονώροφα και διώροφα σπίτια με λιθόκτιστες κλίμακες, αγωγούς απορροής υδάτων κ.ά. Ωστόσο, με τις πρόσφατες ανασκαφές στο Δασκαλιό της Κέρου, ο οικισμός εκεί ίσως έφτανε τα 13 στρέμματα. Τα διαθέσιμα στοιχεία για τους οικισμούς της Πρωτοκυκλαδικής ΙΙΙ περιόδου είναι ελάχιστα και προέρχονται κυρίως από την πόλη Ι της Φυλακωπής της Μήλου.
Όσον αφορά στα νεκροταφεία της περιόδου, συνήθως, βρίσκονταν σε παραθαλάσσιες πλαγιές και γειτνίαζαν με τους οικισμούς στους οποίους ανήκαν. Τα πρωιμότερα νεκροταφεία αποτελούνταν από μικρές συστάδες κιβωτιόσχημων τάφων φιλοξενώντας έναν μόνο νεκρό σε έντονα συνεσταλμένη στάση. Στην Πρωτοκυκλαδική ΙΙ περίοδο, η έκταση των νεκροταφείων αυξήθηκε σημαντικά αντανακλώντας την αύξηση του πληθυσμού. Οι κιβωτιόσχημοι τάφοι χρησιμοποιήθηκαν για διαδοχικές ταφές μελών της ίδιας οικογένειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το νεκροταφείο στη Χαλανδριανή της Σύρου, το οποίο αποτελείτο από εξακόσιους και πλέον τάφους που κατά το πλείστον φιλοξενούσαν πάνω από ένα νεκρό. Κατά την Πρωτοκυκλαδική ΙΙΙ περίοδο επικρατεί ο τύπος του τάφου με υπόγειους λαξευτούς θαλάμους προοριζόμενους για πολλαπλές διαδοχικές ταφές.
