Δράση της Δημοτικής Αρχής Σερίφου για καθαρισμό εντός εκ των πλέον σημαντικών κτηρίων του νησιού, το Διοικητήριο στο Μέγα Λιβάδι… Εργο του Ερνστ Τσίλλερ από το 1890
“Ήταν δέσμευση έγινε πράξη. Μετά από χρόνια το Μέγα Λιβάδι, γίνεται όπως αρμόζει στην ιστορία του..”. Η αναφορά από τη σελίδα του Δήμου Σερίφου στα social media με φωτογραφίες από τις εργασίες που ξεκίνησαν εδώ και λίγες ημέρες και όπως τονίζεται ” Μετά από χρόνια μαζεύτηκαν τα μπάζα απ το διοικητήριο. Έκλεισε η λακκούβα, κλαδεύτηκε ο ευκάλυπτος και η καθαριότητα συνεχίζεται παρουσία των αντιδημάρχων Ράμπια Σ. & Ρεβίνθη Ε”
Γιατί όμως είναι σημαντικό το Διοικητήριο στο Μέγα Λιβάδι; Και η ιστορία του; Για όσους δεν γνωρίζουν, Το Μέγα Λιβάδι, ιδρύθηκε το 1880, βρίσκεται στην νοτιοδυτική πλευρά της Σερίφου στον ομώνυμο όρμο και γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθιση την περίοδο της εκμετάλλευσης των μεταλλείων μέχρι το 1963, οπότε και έκλεισαν τα μεταλλεία.
Την εποχή της ακμής του οικισμού βρίσκονταν εδώ το Χημείο, τα σχολεία, αστυνομικός σταθμός, παντοπωλεία, αρτοποιεία, ραφεία, υποδηματοποιεία και σπίτια, από τα οποία κάποια υπάρχουν ακόμα αλλά είναι ερειπωμένα. Στην άκρη της ακτής υπάρχει ακόμα το νεοκλασσικό κτίσμα με την υπογραφή του Ερνστ Τσίλλερ από το 1890 με τους μεγάλους φοίνικες, όπου στεγαζόταν το διοικητήριο της εταιρείας των μεταλλείων “Σέριφος – Σπηλιαλέζα”. Και φημολογείται ότι θα στεγαστεί το μεταλλευτικό μουσείο του νησιού…
Εκεί συναντάμε και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Εκεί υπάρχει και Μνημείο, θυμίζοντας την αιματηρή εξέγερση των εργατών των μεταλλείων του 1916, αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του τόπου. Μέσα στον μικρό πλέον οικισμό βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, με αξιόλογες τοιχογραφίες του 17ου αιώνα. Η καταπράσινη ρεματιά φιλοξενούσε χιλιάδες ντόπιους ή ξενόφερτους εργάτες σε διάσπαρτες εργατικές κατοικίες. Ισόγεια μονόχωρα ή σε σειρά δωμάτια με δάπεδο από πατημένο χώμα.
Η απεργία
Στο νησί σημειώνεται σημαντική πληθυσμιακή αύξηση, κατά κύριο λόγο εργατών. Από 2.134 κατοίκους το 1880, το νησί φτάνει τους 4.000 το 1912. Ο Γρόμαν αναγκάζει τους ιδιοκτήτες των μικρών κλήρων να του εκχωρούν τα χωράφια τους, χωρίς να τους αποδίδει αντίτιμο, με αντάλλαγμα ένα ισχνό μεροκάματο. Αν οι ντόπιοι αρνιούνταν, τότε η εκχώρηση γινόταν «απλά» με το ζόρι. Οι άθλιες συνθήκες συνεχίζονται και απ’ τον γιο του Γρόμαν, Γεώργιο, που ανέλαβε το 1906. Οι εργοδότες είχαν μαζί τους στο νησί και ομάδες πιστών τους υπαλλήλων, που λειτουργούσαν ως επιστάτες και μαγκουροφόροι.
». Η απεργία ξέσπασε στις 7 Αυγούστου του 1916. Οι μεταλλωρύχοι αρνούνται να φορτώσουν το ανδριώτικο πλοίο «Μανούσι», που ήρθε να παραλάβει σιδηρομετάλλευμα. Στις 24 Ιούλη είχε δημιουργηθεί το σωματείο «εργατών μεταλλευτών» Σερίφου, με αιτήματα την καθιέρωση του 8ωρου, την αύξηση των ημερομισθίων και τη λήψη μέτρων ασφαλείας των εργαζομένων. Η πρώτη οργανωμένη δράση οδήγησε στην απεργία.
Στις 21 Αυγούστου έφτασαν 10 χωροφύλακες, με επικεφαλής τον υπομοίραρχο Χρυσάνθου, στο νησί, με σαφή εντολή, να καταπνίξουν την απεργία. Σε όλη την πορεία προς το Μεγάλο Λειβάδι, όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι απεργοί, οι χωροφύλακες χτυπάνε όποιον βρίσκουν μπροστά τους. Αμέσως φυλακίζουν την ηγεσία του σωματείου. Μόλις το απόσπασμα φθάνει στο Μεγάλο Λειβάδι, δίνει 5λεπτη προθεσμία στους απεργούς να λήξουν τον αγώνα τους. Τα 5 λεπτά εκπνέουν και οι χωροφύλακες αρχίζουν να πυροβολούν εν ψυχρώ τους εργάτες. Πρώτος πέφτει νεκρός ο ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΚΟΥΖΟΥΠΗΣ και ακολουθούν ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΖΩΙΛΗΣ, ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΗΤΡΟΦΑΝΗΣ και ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΣ. Οι μεταλλωρύχοι αμέσως φυσικά αντιδρούν και γενικεύεται η σύρραξη, στην οποία συμμετέχουν και γυναίκες και παιδιά. Οι χωροφύλακες τραυματίζονται. Ο Χρυσάνθου λιθοβολείται μέχρι θανάτου, ενώ ο αστυνόμος Σερίφου, Τριανταφύλλου, γκρεμίζεται από τη γέφυρα φόρτωσης στη θάλασσα. Σύμφωνα, μάλιστα, με τους ντόπιους, γυναίκα ήταν αυτή που έριξε την πέτρα που χτύπησε το κεφάλι του Χρυσάνθου.
Στην απέναντι πλευρά του όρμου, την περιοχή του Αλμυρού, δεσπόζει η μεταλλική σκάλα φόρτωσης – εκφόρτωσης μεταλλευμάτων που κτίστηκε το 1932, τραβώντας τον επισκέπτη να τη δει από κοντά. Φτάνοντας θα αντικρίσει βαγονέτα, ράγιες, ερείπια κτιρίων και άλλα μηχανήματα που χρησιμοποιούσαν στις εργασίες εξόρυξης.
Μετά τη σκάλα φόρτωσης, τα βαγονέτα και τα ερειπωμένα κτίρια βρίσκονται οι πηγές, όπου ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει περπατώντας πάνω στα βράχια ή με βάρκα. Πρόκειται για δύο μικρά πετρόχτιστα δωμάτια, στο εσωτερικό των οποίων ανέβλυζε ένα κοκκινωπό χλιαρό νερό με ιαματικές ιδιότητες. Τα κτίρια τα έχτισε ο διευθυντής των μεταλλείων, ο Γερμανός Αιμίλιο Γκρόμαν και όποιος εργάτης είχε πρόβλημα πήγαινε εκεί για να θεραπευτεί.
Σήμερα εκτός από κάποια σπίτια που κατοικούνται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες, υπάρχουν ένα ιδιωτικό εκθετήριο πετρωμάτων και που στεγάζεται στη θέση του παλιού σχολείου, δύο ταβερνάκια, ενοικιαζόμενα δωμάτια και μία υπέροχη παραλία με αμμουδιά και αλμυρίκια που προσφέρουν απλόχερα τη σκιά τους.
Με πληροφορίες και φωτογραφίες από την σελίδα discover Serifos… και Serifos.gr
