Τα Κουφονήσια γιορτάζουν… Και παρουσία του Βουλευτή Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας Γιάννη Βρούτση, του Δημάρχου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Μανώλη Μαργαρίτη και μελών του Δημοτικού Συμβουλίου (αλλά και αιρετών του Κουφονησίου) πργματοποιήθηκε σήμερα (23/04) η μεγάλη γιορτή του Αγίου Γεωργίου, πολιούχου του μεγαλύτερου νησιού των Μικρών Κυκλάδων
Τα Κουφονήσια γιορτάζουν… Εντάξει υπερβολή.. Όχι μόνο τα Κουφονήσια. Αλλά σχεδόν όλη η Ελλάδα. Μπορεί «κάθε σπίτι να έχει κι ένα Γιάννη», αποδεικνύεται όμως και οι Γιώργηδες δεν πάνε πίσω. Ουκ ολίγοι. Και όπως είναι λογικό σήμερα Δευτέρα 23 Απριλίου, σχεδόν όλη η Ελλάδα γιορτάζει. Και στα όρια του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, τα Κουφονήσια είναι αυτά που έχουν τον πρώτο λόγο καθότι ο Αϊ Γιώργης είναι ο Πολιούχος, ο προστάτης του νησιού. Αλλά και η Ηρακλειά δεν πάει πίσω…. Ούτε βέβαια, ο Κυνίδαρος, οι Μέλανες, η Ποταμιά ή και ο Απόλλωνας, σχεδόν γωνιά της Νάξου υπάρχει μία μικρή ή μεγάλη εκκλησία όπου γιορτάζεται η μνήμη του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου…
Απλά στα Κουφονήσια, η εν λόγω γιορτή είναι η πιο σημαντική της χρονιάς… Οι Κουφονησιώτες σέβονται ιδιαίτερα τον Άγιο. Νοιώθουν ότι τους προστατεύει και είναι μεγάλη η ευχαρίστηση να τιμούν την Ημέρα του, τον Χώρο του και το Όνομά του. Και έτσι και φέτος. Και μην ξεχνάμε ότι επίκεντρο του εορτασμού είναι η εκκλησία του νησιού που κουβαλάει βαριά ιστορία… Και με σύμμαχο τις καταπληκτικές (καλοκαιρινές) συνθήκες εκατοντάδες πιστοί ήρθαν στο νησί και προσκύνησαν (αλλά και πήραν μέρος και στο πανηγύρι) την εικόνα του Αγίου….
Ανάμεσά τους και οι εκπρόσωποι της Πολιτικής σκηνής με εκπρόσωπο τον Βουλευτή Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας και πρώην υπουργό Εργασίας Ιωάννη Βρούτση και εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης… Ανάμεσά τους, ο Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Μανόλης Μαργαρίτης, ο Αντιδήμαρχος Κουφονησίων Παναγιώτης Φωστιέρης, ο Πρόεδρος της Κοινότητας και ουσιαστικά οικοδεσπότης Αντώνης Κωβαίος, οι αντιδήμαρχοι κύριοι Μ. Πολυκρέτης, Δ. Λιανός, Ν. Σιδερής, Μ. Μαρούλης, ο Νίκος Σέργης (πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου) αλλά και αρκετοί ακόμη επώνυμοι και φίλοι του νησιού …
Και οι περισσότεροι εξ αυτών μάλιστα είχαν την ευλογία να μεταφέρουν τον Επιτάφιο και την Ιερή Εικόνα (σ.σ. σταθερά στα χέρια του Πανηγυρά, ο οποίος και στο τέλος της λιτανείας θα κάνει το γύρο του νησιού ώστε να προσκυνήσουν όλοι οι κάτοικοι και επισκέπτες) σχεδόν στο σύνολο της παραλιακής ζώνης του νησιού όπως απαιτεί άλλωστε και το έθιμο της ημέρας ώστε να ευλογηθούν όλα τα σπίτια του οικισμού και με τα σκάφη των αλιέων να τους συνοδεύουν από τη θάλασσα.… Και στο τέλος ακολουθώντας πάντα το έθιμο βρέθηκαν όλοι μαζί στο γεύμα της ημέρας που τελεί υπό την ευθύνη του «Πανηγυρά» με τα καϊκια του νησιού να δημιουργούν μία καταπληκτική ατμόσφαιρα και με δεδομένο ότι η περιφορά γίνεται στο σύνολο της παραλίας του νησιού… Ποιος ήταν ο … πανηγυράς φέτος; Με βάση την περσινή κλήρωση που έλαβε χώρα μετά το πέρας την περσινής εκδήλωσης (σ.σ. η οικογένεια του Μανώλη και της Μαρίας Σιγάλα) ανέλαβαν το βάρος οι Νίκος Πράσινος (του Αντωνίου) και Δημήτρης Σκοπελίτης (του Ηλία) ενώ του χρόνου ο κλήρος έπεσε στον Παναγιώτη Μπιζά του Ανδρέα… Στους οποίους και ευχόμαστε να έχουν μία καλή χρονιά
Ας κάνουμε όμως ένα ταξίδι στην ιστορία με την βοήθεια της ιστοσελίδας koufonisia.gr…
Η ιστορία της Εκκλησίας
Η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου κτίστηκε το 1870. Τεχνίτες από την Σαντορίνη ανέλαβαν την ανέγερση του Ναού. Για το επίχρισμα χρησιμοποίησαν θηραϊκή γη, υλικό που δημιουργεί ιδιαίτερα σκληρή επιφάνια. Αρχαία μάρμαρα και κίονες, βυζαντινού ναού, που βρέθηκαν στην περιοχή του νεκροταφείου χρησιμοποιήθηκαν στην αυλή και στην είσοδο της αυλής του Ναού. Το 1890 κατασκευάστηκε το τέμπλο και τοποθετήθηκε η εικόνα του Αγίου Γεωργίου. Η εικόνα φέρει υπογραφές 6 πειρατών λαθρέμπορων οι οποίοι είχαν βοηθήσει οικονομικά στην ανέγερση του Ναού. Τοποθετήθηκαν επίσης παλαιές εικόνες του Αγίου Ιωάννη και Αγίου Νικολάου. Περίπου 100 χρόνια μετά έχουμε, το 1980 ανακαίνιση της εκκλησίας και της αυλής. Την ανακαίνιση αναλαμβάνει ο Αμοργιανός αρχιτέκτονας, ειδικός στα παραδοσιακά κτήρια, Στέφανος Νομικός, μαστόροι ήταν ο Γιάννης Σκαρλάτος και τα αδέρφια του. Εσωτερικά και εξωτερικά αφαιρέθηκε το παλιό και τοποθετήθηκε νέο επίχρισμα. Η οροφή του μαγειρείου της εκκλησίας (Μαγγιπειό), που ήταν φτιαγμένη με κονταρίδες και πηλόχωμα, αφαιρέθηκε και τοποθετήθηκε νέα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Κατόπιν δωρεάς της Μαρίας Πρασίνου Ψαρρού, επεκτάθηκε ο χώρος του εστιατορίου, δημιουργήθηκε χώρος γραφείου για τις διοικητικές ανάγκες, και κτίστηκαν δημόσιες τουαλέτες, για τις ανάγκες των προσκυνητών. Το 1997 γίνετε ανάπλαση των τοιχογραφιών. Το έργο θα ολοκληρωθεί την επόμενη χρονιά 1998. Το 2000 έπειτα από παράκληση του Παπά Στάθη στον Αρχιεπίσκοπο Τιβέριδος Αλέξιο, του πατριαρχείου των Ιεροσολύμων, παραδίδετε στα, τρεμάμενα από την συγκίνηση χέρια του, ένα μικρό τμήμα από τα λείψανα του Αγίου Γεωργίου. Η εναπόθεση των λειψάνων στην εκκλησία έγινε με κωδωνοκρουσίες, ρίψη βεγγαλικών και τις επευφημίες των φανερά ενθουσιασμένων κατοίκων του Κουφονησίου. Έκτοτε την ημέρα του Αγίου Γεωργίου τα οστά τοποθετούνται στο σκεύος του επιτάφιου, και στολίζονται με λουλούδια.
Η λιτανεία
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας έχουμε την λιτανεία της εικόνας του Αγίου Γεωργίου… Και ο Πανηγυράς είναι αυτός που μεταφέρει με ευλάβεια την εικόνα του Αγίου Γεωργίου… Η αρχική πορεία κάλυπτε αρχικά τον οικισμό, αλλά χρόνο με το χρόνο η ανάγκη για αλλαγές ήταν επιβεβλημένη από τη στιγμή που ο οικισμός μεγάλωσε… Και έτσι το 1975 αποφασίζεται νέα πορεία της λιτανείας της εικόνας του Αγίου Γεωργίου. Η λιτανεία διασχίζει το χωριό, ενώ όλη η διαδρομή είναι σπαρμένη με δεντρολίβανο. Στην περιοχή Λουτρό συναντιέται με τα ψαροκάικα που την συνοδεύουν έως το λιμάνι με κόρνες, καπνογόνα και βεγγαλικά. Στο λιμάνι γίνεται στάση. Τα καΐκια δένονται το ένα δίπλα στο άλλο για να δεχθούν το αγίασμα. Έπειτα ξεκινάνε ένα ξέφρενο παιχνίδι μεταξύ τους μέσα στην θάλασσα. Η λιτανεία συνεχίζει παραπλεύρως του χωριού καταλήγοντας στην εκκλησία. Δύο πιστοί κρατούν το σκεύος του επιταφίου, με τα λείψανα, ψηλά στην είσοδο της εκκλησίας και οι υπόλοιποι περνούν από κάτω προσδοκώντας την ευλογία του Αγίου.
Και ο Πανηγυράς …
Μετά το τέλος της λειτουργίας ένας εθελοντής που φέρει την ονομασία Πανηγυράς, προς τιμή του Αγίου, αναλάμβανε να παραθέσει γεύμα σε όλους τους παρευρισκόμενους του νησιού. Οι παρευρισκόμενου ήταν συνήθως εκατοντάδες. Η προμήθεια των υλικών και η παρασκευή του γεύματος ξεκίναγε μέρες πριν με την βοήθεια πολλών εθελοντών. Εθελοντές βοηθούσαν στην προπαρασκευή, στο μαγείρεμα, στο σερβίρισμα και τέλος στην καθαριότητα του χώρου. Το γεύμα περιείχε κατσίκι κοκκινιστό με μακαρόνια, πατσά, σαλάτα, κρασί και αναψυκτικά. Το μαγείρεμα γινόταν με ξύλα, σε έναν διαμορφωμένο χώρο, δίπλα στην εκκλησία, το Μαγγιπειό, από την βυζαντινή λέξη ‘Μάγγιπος’ που σημαίνει ‘Αρτοποιός – Μάγειρας’. Το σερβίρισμα σε έναν διαμορφωμένο χώρο πίσω από την εκκλησία, σε μακρόστενα τραπέζια όπου καθόντουσαν όλοι οι παραβρισκόμενοι μαζί. Στο τέλος του γεύματος, αναλάμβανε ο επόμενος πιστός για την οργάνωση του γεύματος της επόμενης χρονιάς. Το έθιμο διατηρήθηκε μέχρι τις μέρες μας, με ελάχιστες τροποποιήσεις.
Το 1973, έπειτα από σημαντική αύξηση των πιστών που θέλουν να αναλάβουν το γεύμα του Αγίου Γεωργίου, αποφασίζεται από κοινού στο τέλος του γεύματος, να γίνετε κλήρωση με συμμετοχή εθελοντών, για να αναδειχτεί ο Πανυγηράς, που θα αναλάβει την οργάνωση του γεύματος της επόμενης χρονιάς. Δεν θα επιτρεπόταν να συμμετέχει στην κλήρωση ο Πανυγηράς της προηγούμενης χρονιάς, δίνοντας έτσι την ευκαιρία και στους άλλους. Ένας δεύτερος κλήρος θα όριζε τον αντικαταστάτη, για την περίπτωση φυσικής αδυναμίας του πρώτου.
Ευχαριστούμε τον Στάθη Πολυκρέτη και τον Χρήστο Κωβαίο για τις φωτογραφίες
