Σάββατο, 29 Μαρτίου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςΚλειδί ο χειροπέλεκυς

Κλειδί ο χειροπέλεκυς

|

Η ερευνητική ομάδα του Καθηγητή Τριστάν Κάρτερ του Πανεπιστημίου McMaster του Καναδά ανατρέπει τα έως σήμερα ιστορικά δεδομένα και τοποθετεί τη παρουσία του πρώτου ανθρώπου στη Νάξο στην Κατώτερη Παλαιολιθική Εποχή (300.000 π.Χ.) 

Εδώ και πολλά χρόνια ανάμεσα στους αρχαιολόγους υπήρχε η αίσθηση ότι υπάρχει κάτι ενδιαφέρον στην Στελίδα, της Νάξου. Από τις αρχές της δεκαετίας του 80 Γάλλοι και Έλληνες αρχαιολόγοι είχαν ανακαλύψει κυρίως με επιφανειακές έρευνες ευρήματα ικανά ώστε να αλλάξουν τα ιστορικά δεδομένα της παρουσίας του ανθρώπου στο νησί, που έως τα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας κανείς δεν μπορούσε να σκεφτεί ότι υπήρχε περίπτωση να έχει βρεθεί άνθρωπος νωρίτερα από το 5.000 π.Χ. στο νησί. Ναι μεν υπήρχαν οι ενδείξεις αλλά έλλειπε ο άνθρωπος που θα μπορούσε με ακρίβεια να προχωρήσει στην χρονολόγηση δεδομένων που ανατρέπουν την θεωρεία που όλοι γνωρίζαμε.

Το 2011, έχουμε την πρώτη αναφορά ότι στη Στελίδα της Νάξου υπάρχει εκτίμηση για παρουσία προϊστορικού ανθρώπου (της Μέσης και Ανώτερης Παλαιολιθικής εποχής) από την αρχαιολόγο Ειρήνη Λεγάκη της ΚΑ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων στη διάρκεια συνεδρίου στην Απείρανθο. Εκτίμηση που άρχισε να εξιτάρει τον κόσμο των αρχαιολόγων καθώς έως τότε δεν υπήρχαν ανάλογες αναφορές για παρουσία του προϊστορικού ανθρώπου στην νησιωτική Ελλάδα. Και έρχεται τώρα ο Καναδός Τριστάν Κάρτερ να επιβεβαιώσει αυτές τις εκτιμήσεις να ανατρέψει θεωρίες ετών για την κίνηση του προϊστορικού ανθρώπου στον Ελλαδικό χώρο. Η ομιλία του Καναδού αρχαιολόγου έγινε στο Θεατρικό Μουσείο «Ιάκωβος Καμπανέλλης» την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου (25/08) και στα πλαίσια της Σχολής της Νάξου, που διοργανώνει ο ΝΟΠΠΑΠΠΠΑ Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων .

Ο κ. Κάρτερ παρουσίασε τα συμπεράσματα των εργασιών του (γίνονται υπό την εποπτεία της ΚΑ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων) με τη βοήθεια των κ. Μαστρογιαννοπούλου και Μουτσίου σε ομιλία με τίτλο  τίτλο «The Stélida Naxos Archaeological Project: Early Humans in the Aegean (Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Στελίδας Νάξου: Οι Πρώιμοι Άνθρωποι στο Αιγαίο). Παρουσίασε αρχικά τον τρόπο εργασίας της ομάδας του, σημείωσε ότι τα ευρήματα μεταφέρονται στο Μουσείου της Νάξου όπου και γίνεται η καταμέτρηση και η ταυτοποίηση ανά περιόδους και σημείωσε ότι οι μεγαλύτερες εστίες εύρεσης αντικειμένων είναι τόσο στην κορυφή του λόφου (περίπου στα 120 μέτρα) όσο και στη Δυτική πλευρά, που είναι ιδιαίτερα δύσβατη.

Τα ευρήματα χωρίζονται σε τρεις μεγάλες περιόδους: στην Ανώτερη Παλαιολιθική εποχή (από το 10 έως το 80 χιλιάδες π.Χ.) όπου ο άνθρωπος ασχολείται με το κυνήγι και το ψάρεμα, ταξιδεύει στη θάλασσα και εμφανίζονται ίχνη εποχικού καταυλισμού στη νότια πλευρά της Στελίδας, όπου και βρέθηκαν εργασία από οψιανό, πέτρωμα που συναντάμε κυρίως σε ηφαιστειογενείς περιοχές όπως η Μήλος. Κάτι που σημαίνει ότι ο προϊστορικός άνθρωπος είχε ταξιδέψει από τη Μήλο προς τη Νάξο καλύπτοντας μία απόσταση 20 χιλιομέτρων με τους ειδικούς γεωλόγους να πιστεύουν ότι τη συγκεκριμένη περίοδο η περιοχή που καλύπτει σήμερα τα νησιά Νάξου, Πάρου, Τήνου και Σύρου ήταν ένα νησί. Η δεύτερη περίοδος είναι η Μέση Παλαιολιθική εποχή (80 έως 130.000 π.χ.), όπου τα ευρήματα χαρακτηρίζονται από την «τεχνική Λεβαλουά» και είναι αρκετά. Και πάλι όμως το ερώτημα είναι: «Ποιος τα έφτιαξε;» Ο Ηomo neandertalensis, ο άνθρωπος του Νεάντερταλ? Κινητικός που κάλυπτε περπατώντας τεράστιες αποστάσεις έφτασε κάποια στιγμή στη Στελίδα με στόχο τη κατασκευή όπλων για κυνήγι αλλά και για τη δημιουργία εργαλείων για κατεργασία δερμάτων και ξύλου, Η περιοχή έχει λατομεία πυριτόλιθου, ορυκτού ιδιαίτερα χρήσιμου για τον τότε άνθρωπο. ΝΑ σημειωθεί ότι έχουν βρεθεί 9 θέσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα όπου υπάρχει παρουσία του Νεάντερταλ, αλλά όχι στην νησιωτική. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρατήρηση του κ. Κάρτερ σχετικά με το ότι «εάν ο Νεάντερνταλ έχει έρθει στη Νάξο και δεν έχει καλύψει περπατώντας την απόσταση, σημαίνει ότι έχει αναπτύξει τη νοητική ικανότητα να κατασκευάζει πλοία».

Και η Τρίτη περίοδος, δεν είναι άλλη από την Κατώτερη Παλαιολιθική Εποχή (εκτείνεται έως το 300.000 π.Χ.) και ο Homo Erectus έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Όμως, δεν έχει παρουσία στην Ελλάδα. Περπατάει από την Αφρική προς την Ευρώπη μέσω σημερινού Ισραήλ, Συρίας, Τουρκίας και περνάει στη Βουλγαρία αλλά δεν σταματάει στην Ελλάδα γιατί πολύ απλά το Αιγαίο είναι μία κλειστή λίμνη και η σχέση του προϊστορικού ανθρώπου με τη θάλασσα είναι …κακή. Η πρόσφατη όμως ανακάλυψη χειροπέλεκυ στη περιοχή (Acheulian, από την προϊστορική θέση St. Acheul της βόρειας Γαλλίας) εργαλείου που χρησιμοποιούσαν οι προϊστορικοί άνθρωποι 1,5 εκατομμύριο χρόνια π.Χ. (τυπικό εργαλείο των πρώιμων κυνηγών και τροφοσυλλεκτών) αλλάζει όλα τα δεδομένα. Μάλιστα, ο συγκεκριμένος είναι από σμύριδα (πολύ σκληρό ορυκτό που δεν βρίσκεται στη περιοχή της Στελίδας αλλά κοντά στα 10 χιλιόμετρα από εκεί στο εσωτερικό του νησιού) και πλέον οι ανασκαφές είναι μονόδρομος.

Η πιο λογική εξήγηση που έδωσε ο καθηγητής; Ο Homo heidelbergensis (Χαϊδελβέργειος Άνθρωπος) που έζησε από το 300.000 έως το 250.000 π.Χ.) ήταν αυτός που πέρασε από την Στελίδα και δημιούργησε το πρώτο …διάδρομο επικοινωνίας ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία. Και οι ανασκαφές μικρής κλίμακας ενδεχομένως την επόμενη χρονιά όχι μόνο θα επιβεβαιώσουν την χρονολόγηση της πρώτης παρουσίας ανθρώπου στη νησιωτική Ελλάδα αλλά θα ανοίξουν κι ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του νησιού… Και η Στελίδα της Νάξου είναι το κλειδί χάρη σε έναν χειροπέλεκυ…


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Νάξος – ΑΠΑΣ Νάξου: Θέλει το … τρίποντο στη μάχη παραμονής με το Παγκράτι

ΑΠΑΣ Νάξου και το απόγευμα του Σαββάτου (29/03, 18:00) θα διεκδικήσει τη παραμονή του στη κατηγορία με νίκη κόντρα στο ιστορικό Παγκράτι

Πρόταση Ημέρας: Κέικ μόκα καρότο διά χειρός Μαριέττας Γαλάνη

Σάββατο και ημέρα γιορτής... Οπότε με την αρωγή της Μαριέττας Γαλάνη έχουμε "κέικ μόκα - καρότο" και είναι νηστήσιμο

Ελλάδα – Playouts: Προβάδισμα νίκης για Καλλιθέα στο 2.27

Στοίχημα - Μένουμε Ελλάδα και 1η αγωνιστική των play outs με τη μάχη Καλλιθέας - Βόλου και προβάδισμα της οικοδέσποινας

Μικρές Κυκλάδες – “Express Skopelitis”: Παράταση ακινησίας και ακόμη 48 ώρες υπομονής

Με ανάρτησή του το ταξιδιωτικό πρακτορείο Zas Travel στη Νάξο ενημερώνει ότι η επιστροφή του "Express Skopelitis" θα παραταθεί για μερικές ημέρες ακόμη (video)

Νάξος: Το “παγωμένο” λιμενικό έργο της χερσαίας ζώνης θα .. ξεπαγώσει; και πότε;

Μυρτιδιώτισσα - Χερσαία Ζώνη: "Θέλει να τα μαζέψει και να φύγει" ο εργολάβος - Αποφασισμένο και ανυποχώρητο το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο που δεν το "αφήνει" το έργο…

Νάξος – Ειδικό Δημοτικό Σχολείο: Σήμερα (29/04) έχει Πασχαλινό Bazaar

Εκπαιδευτικοί και Μαθητές του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου διοργανώνουν και φέτος (29/04) το Πασχαλινό τους Bazaar.. Που; Πότε;

SeaJets: Τα ταχύπλοα ετοιμάζονται, τα δρομολόγια ξεκινούν 4 Απριλίου (πίνακας)

Από 4 Απριλίου τα ταχύπλοα της Seajets ξεκινούν.. Ποια είναι τα δρομολόγια και η σύνδεση Κυκλάδων - Κρήτης (πίνακας)

Τζώρτζια Αργυροπούλου: “Εφυγε” από τη ζωή η σύντροφος του Μανώλη Γλέζου

Σε ηλικία 79 ετών έφυγε πριν από λίγο από τη ζωή η "Τζώρτζια", το στήριγμα του Μανώλη Γλέζου...

ΠΑΣΟΚ: Με Σαλτερή, Πολυχρονάκο και Χάλαρη από Νάξο, η “σκιώδης” κυβέρνηση

Ο Νίκος Ανδρουλάκης προχώρησε σε αλλαγές στους τομείς του Κινήματος και Σαλτερή - Πολυχρονάκος και Χάλαρης ανέλαβαν σημαντικούς τομείς

Πάρος: Επίσκεψη Διευθύντριας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κυκλάδων και Προϊσταμένου του ΚΕΔΑΣΥ Νάξου

Επίσκεψη της Διευθύντριας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κυκλάδων και του Προϊσταμένου του ΚΕΔΑΣΥ Νάξου στην Πάρο

Νάξος: Εφυγε από τη ζωή ο Στέλιος Δεγαϊτας

Ενας νέος άνθρωπος - ο Στέλιος Δεγαίτας - έφυγε από τη ζωή το πρωί της Παρασκευής σε ηλικία μόλις 63 ετών

Νάξος – Εγγαρές: Εφυγε από τη ζωή η Ελενα Κοντοπίδη, αύριο (26/03) η εξόδιος ακολουθία

Σε ηλικία 45 ετών έφυγε από τη ζωή η Ελενα Κοντοπίδη, σύζυγος του γιατρού Δημήτρη Μπάκαλου - Αύριο (26/03) η εξόδιος ακολουθία στις Εγγαρές

Νάξος – Σκαδό: Πένθος με την απώλεια του Νίκου Φάρκωνα

Φτωχότερη από σήμερα η τοπική κοινωνία του Σκαδού Νάξου - Πότε θα γίνει η εξόδιος ακολουθία του Νίκου Φάρκωνα

Νάξος: Παιδική Χαρά Αγ. Μηνά ή, αλλιώς, “γήπεδο εκρήξεων”…

Παιδική Χαρά Αγ. Μηνά: Ή, αλλιώς, «γήπεδο εκρήξεων»… Το σπασμένο τζάμι και η πετρούκλα μες στο σπίτι…

Νάξος – Αεροδρόμιο: Ανανεωμένο ανοίγει …πύλες την Δευτέρα 31 Μαρτίου (Photos)

Το Αεροδρόμιο "Απόλλων" της Νάξου ανοίγει τις.. πόρτες από την Δευτέρα 31 Μαρτίου - Τα έργα που γίνονται κι έρχονται (Photos)

“HighSpeed 3”: θα ενώνει καθημερινά τον Πειραιά με την Κρήτη μέσω Κυκλάδων

Τα δρομολόγια του HIGHSPEED 3 στην γραμμή Ηράκλειο-Κυκλάδες-Πειραιά (πίνακας)

Εκτακτο – Αμοργός: Ισχυρός σεισμός 4.5 R με μικρό εστιακό βάθος

Σεισμός 4,5 Ρίχτερ στο γνωστό ρήγμα Ανύδρου πιο κοντά όμως στην Σαντορίνη - Το εστιακό βάθος του σεισμού εντοπίζεται στα 5,6 χιλιόμετρα

Νάξος – Λιμενικό Σώμα: Η ανακοίνωση για τον θάνατο του Στέλιου Δεγαϊτα

Η επίσημη ανακοίνωση του Λιμενικού Σώματος για τον αιφνίδιο θάνατο του Στέλιου Δεγαϊτα...

Νάξος – Σπ. Παπαδόπουλος: “Πολλοί λένε πως το τρέξιμο είναι προπόνηση, για μένα είναι ψυχανάλυση”

Κυριακάτικη ψυχοθεραπεία - Ο Σπύρος Παπαδόπουλος μοιράζεται τις σκέψεις του για το τρέξιμο στην επαρχεία και δη στη Νάξο

Προεδρική Φρουρά- Εύζωνας: Ο Ναξιώτης Δημήτρης Μουστάκης μιλάει για την εμπειρία του

"Έρχονται όσοι θέλουν, μένουν όσοι μπορούν": Ο Δημήτρης Μουστάκης από τη Νάξο και το Φιλώτι μιλάει για την εμπειρία του στην Προεδρική Φρουρά