Σάββατο, 7 Ιουνίου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςΚλειδί ο χειροπέλεκυς

Κλειδί ο χειροπέλεκυς

|

Η ερευνητική ομάδα του Καθηγητή Τριστάν Κάρτερ του Πανεπιστημίου McMaster του Καναδά ανατρέπει τα έως σήμερα ιστορικά δεδομένα και τοποθετεί τη παρουσία του πρώτου ανθρώπου στη Νάξο στην Κατώτερη Παλαιολιθική Εποχή (300.000 π.Χ.) 

Εδώ και πολλά χρόνια ανάμεσα στους αρχαιολόγους υπήρχε η αίσθηση ότι υπάρχει κάτι ενδιαφέρον στην Στελίδα, της Νάξου. Από τις αρχές της δεκαετίας του 80 Γάλλοι και Έλληνες αρχαιολόγοι είχαν ανακαλύψει κυρίως με επιφανειακές έρευνες ευρήματα ικανά ώστε να αλλάξουν τα ιστορικά δεδομένα της παρουσίας του ανθρώπου στο νησί, που έως τα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας κανείς δεν μπορούσε να σκεφτεί ότι υπήρχε περίπτωση να έχει βρεθεί άνθρωπος νωρίτερα από το 5.000 π.Χ. στο νησί. Ναι μεν υπήρχαν οι ενδείξεις αλλά έλλειπε ο άνθρωπος που θα μπορούσε με ακρίβεια να προχωρήσει στην χρονολόγηση δεδομένων που ανατρέπουν την θεωρεία που όλοι γνωρίζαμε.

Το 2011, έχουμε την πρώτη αναφορά ότι στη Στελίδα της Νάξου υπάρχει εκτίμηση για παρουσία προϊστορικού ανθρώπου (της Μέσης και Ανώτερης Παλαιολιθικής εποχής) από την αρχαιολόγο Ειρήνη Λεγάκη της ΚΑ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων στη διάρκεια συνεδρίου στην Απείρανθο. Εκτίμηση που άρχισε να εξιτάρει τον κόσμο των αρχαιολόγων καθώς έως τότε δεν υπήρχαν ανάλογες αναφορές για παρουσία του προϊστορικού ανθρώπου στην νησιωτική Ελλάδα. Και έρχεται τώρα ο Καναδός Τριστάν Κάρτερ να επιβεβαιώσει αυτές τις εκτιμήσεις να ανατρέψει θεωρίες ετών για την κίνηση του προϊστορικού ανθρώπου στον Ελλαδικό χώρο. Η ομιλία του Καναδού αρχαιολόγου έγινε στο Θεατρικό Μουσείο «Ιάκωβος Καμπανέλλης» την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου (25/08) και στα πλαίσια της Σχολής της Νάξου, που διοργανώνει ο ΝΟΠΠΑΠΠΠΑ Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων .

Ο κ. Κάρτερ παρουσίασε τα συμπεράσματα των εργασιών του (γίνονται υπό την εποπτεία της ΚΑ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων) με τη βοήθεια των κ. Μαστρογιαννοπούλου και Μουτσίου σε ομιλία με τίτλο  τίτλο «The Stélida Naxos Archaeological Project: Early Humans in the Aegean (Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Στελίδας Νάξου: Οι Πρώιμοι Άνθρωποι στο Αιγαίο). Παρουσίασε αρχικά τον τρόπο εργασίας της ομάδας του, σημείωσε ότι τα ευρήματα μεταφέρονται στο Μουσείου της Νάξου όπου και γίνεται η καταμέτρηση και η ταυτοποίηση ανά περιόδους και σημείωσε ότι οι μεγαλύτερες εστίες εύρεσης αντικειμένων είναι τόσο στην κορυφή του λόφου (περίπου στα 120 μέτρα) όσο και στη Δυτική πλευρά, που είναι ιδιαίτερα δύσβατη.

Τα ευρήματα χωρίζονται σε τρεις μεγάλες περιόδους: στην Ανώτερη Παλαιολιθική εποχή (από το 10 έως το 80 χιλιάδες π.Χ.) όπου ο άνθρωπος ασχολείται με το κυνήγι και το ψάρεμα, ταξιδεύει στη θάλασσα και εμφανίζονται ίχνη εποχικού καταυλισμού στη νότια πλευρά της Στελίδας, όπου και βρέθηκαν εργασία από οψιανό, πέτρωμα που συναντάμε κυρίως σε ηφαιστειογενείς περιοχές όπως η Μήλος. Κάτι που σημαίνει ότι ο προϊστορικός άνθρωπος είχε ταξιδέψει από τη Μήλο προς τη Νάξο καλύπτοντας μία απόσταση 20 χιλιομέτρων με τους ειδικούς γεωλόγους να πιστεύουν ότι τη συγκεκριμένη περίοδο η περιοχή που καλύπτει σήμερα τα νησιά Νάξου, Πάρου, Τήνου και Σύρου ήταν ένα νησί. Η δεύτερη περίοδος είναι η Μέση Παλαιολιθική εποχή (80 έως 130.000 π.χ.), όπου τα ευρήματα χαρακτηρίζονται από την «τεχνική Λεβαλουά» και είναι αρκετά. Και πάλι όμως το ερώτημα είναι: «Ποιος τα έφτιαξε;» Ο Ηomo neandertalensis, ο άνθρωπος του Νεάντερταλ? Κινητικός που κάλυπτε περπατώντας τεράστιες αποστάσεις έφτασε κάποια στιγμή στη Στελίδα με στόχο τη κατασκευή όπλων για κυνήγι αλλά και για τη δημιουργία εργαλείων για κατεργασία δερμάτων και ξύλου, Η περιοχή έχει λατομεία πυριτόλιθου, ορυκτού ιδιαίτερα χρήσιμου για τον τότε άνθρωπο. ΝΑ σημειωθεί ότι έχουν βρεθεί 9 θέσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα όπου υπάρχει παρουσία του Νεάντερταλ, αλλά όχι στην νησιωτική. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρατήρηση του κ. Κάρτερ σχετικά με το ότι «εάν ο Νεάντερνταλ έχει έρθει στη Νάξο και δεν έχει καλύψει περπατώντας την απόσταση, σημαίνει ότι έχει αναπτύξει τη νοητική ικανότητα να κατασκευάζει πλοία».

Και η Τρίτη περίοδος, δεν είναι άλλη από την Κατώτερη Παλαιολιθική Εποχή (εκτείνεται έως το 300.000 π.Χ.) και ο Homo Erectus έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Όμως, δεν έχει παρουσία στην Ελλάδα. Περπατάει από την Αφρική προς την Ευρώπη μέσω σημερινού Ισραήλ, Συρίας, Τουρκίας και περνάει στη Βουλγαρία αλλά δεν σταματάει στην Ελλάδα γιατί πολύ απλά το Αιγαίο είναι μία κλειστή λίμνη και η σχέση του προϊστορικού ανθρώπου με τη θάλασσα είναι …κακή. Η πρόσφατη όμως ανακάλυψη χειροπέλεκυ στη περιοχή (Acheulian, από την προϊστορική θέση St. Acheul της βόρειας Γαλλίας) εργαλείου που χρησιμοποιούσαν οι προϊστορικοί άνθρωποι 1,5 εκατομμύριο χρόνια π.Χ. (τυπικό εργαλείο των πρώιμων κυνηγών και τροφοσυλλεκτών) αλλάζει όλα τα δεδομένα. Μάλιστα, ο συγκεκριμένος είναι από σμύριδα (πολύ σκληρό ορυκτό που δεν βρίσκεται στη περιοχή της Στελίδας αλλά κοντά στα 10 χιλιόμετρα από εκεί στο εσωτερικό του νησιού) και πλέον οι ανασκαφές είναι μονόδρομος.

Η πιο λογική εξήγηση που έδωσε ο καθηγητής; Ο Homo heidelbergensis (Χαϊδελβέργειος Άνθρωπος) που έζησε από το 300.000 έως το 250.000 π.Χ.) ήταν αυτός που πέρασε από την Στελίδα και δημιούργησε το πρώτο …διάδρομο επικοινωνίας ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία. Και οι ανασκαφές μικρής κλίμακας ενδεχομένως την επόμενη χρονιά όχι μόνο θα επιβεβαιώσουν την χρονολόγηση της πρώτης παρουσίας ανθρώπου στη νησιωτική Ελλάδα αλλά θα ανοίξουν κι ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του νησιού… Και η Στελίδα της Νάξου είναι το κλειδί χάρη σε έναν χειροπέλεκυ…


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Επίσκεψη του Υφυπουργού Δικαιοσύνης στη Νάξο – Συναντήσεις με φορείς και αυτοψία σε δικαστικές εγκαταστάσεις (video)

Σε διαδοχικές συναντήσεις ο Υφυπουργός Δικαιοσύνης ενημερώθηκε για την πρόοδο έργων και τις ανάγκες της Νάξου στον τομέα της Δικαιοσύνης

Hellenic Seaplanes: Απογειώνονται τα υδροπλάνα στην Ελλάδα, αλλά όχι σε Μήλο και Σαντορίνη

Παρά την ετοιμότητα της Hellenic Seaplanes, δύο εμβληματικά νησιά μένουν εκτός του εθνικού πτητικού χάρτη λόγω αρνητικών γνωμοδοτήσεων από τις Λιμενικές Αρχές

Μύκονος – Γ. Βρούτσης: Αναβαθμίζεται το γήπεδο ποδοσφαίρου στον Κόρφο με χρηματοδότηση 731.500€

Ο Υπουργός Αθλητισμού Γιάννης Βρούτσης και ο Δήμαρχος Χρήστος Βερώνης ανακοίνωσαν την υλοποίηση του έργου σε ειδική εκδήλωση παρουσία Ολυμπιονικών και αθλητών

«Οι Κούροι ανήκουν στο Φλεριό»: Σαφής αντίθεση στην απομάκρυνσή τους από τη Νάντια Σαλτερή

Δημόσια παρέμβαση της Νάντιας Σαλτερή για την απόφαση του ΚΑΣ – Χωρίς διαβούλευση, χωρίς διάλογο, με κίνδυνο απώλειας της πολιτιστικής ταυτότητας των Μελάνων

Μια Τήνος για όλους: Νέες θέσεις (14) στάθμευσης ΑμεΑ σε κοινότητες του νησιού

Ο Δήμος Τήνου κάνει πράξη την ισότιμη πρόσβαση, με ουσιαστικές παρεμβάσεις για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες σε 11 χωριά του νησιού

Στη Νάξο (και φέτος) το ελικόπτερο αεροπυρόσβεσης, ασπίδα προστασίας για το καλοκαίρι

Το ελικόπτερο Kamov Ka-32 σταθμεύει ξανά στο αεροδρόμιο της Νάξου, έτοιμο να επέμβει άμεσα σε κάθε πυρκαγιά στις Κυκλάδες και το Νότιο Αιγαίο

Νάξος: Συνάντηση συνεργασίας Δημάρχου με νέα διοίκηση νοσοκομείων Σύρου και Νάξου

Με στόχο την αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας, Δήμος και Διοίκηση των Νοσοκομείων Νάξου και Σύρου συναντήθηκαν σε θετικό και παραγωγικό κλίμα

Προκριματικά Μουντιάλ 2026: Νίκη Βελγίου με πολλά γκολ

Η πρόταση της ημέρας έρχεται από τα Προκριματικά του Μουντιάλ 2026.. Ποια είναι η σημερινή μας επιλογή

Γ. Πολυχρονάκος: «Για τις Κυκλάδες όπως τις αγαπήσαμε, όπως πρέπει να τις παραδώσουμε» (video)

Δήλωση του Τομεάρχη Νησιωτικής Πολιτικής ΠΑΣΟΚ για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος με επίκεντρο τις Κυκλάδες, το νερό και το μέλλον της βιώσιμης ανάπτυξης

Νάξος: Ξεκίνησε η ναυαγοσωστική κάλυψη στις πολυσύχναστες παραλίες

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων επαναφέρει την οργανωμένη ναυαγοσωστική προστασία για το 2025, με έμφαση στην πρόληψη, την ασφάλεια και τον σεβασμό στον άνθρωπο

Νάξος – Μέλανες: Δύο (από τους τρείς) Κούρους αναμένεται να πάρουν το δρόμο για την υπό κατασκευή Νησίδα Μουσείων

Η απόφαση για τη μεταφορά δύο εκ των τριών ημίεργων Κούρων της Νάξου σε μουσειακό χώρο ανοίγει τον δρόμο για την προστασία και ανάδειξη μοναδικών μνημείων του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Κυκλάδες – Blue Star Ferries: Ξεκινούν τα θερινά δρομολόγια του “Blue Star 1”, πρωινό το “Blue Star Naxos”

Από την Κυριακή 1 Ιουνίου, το "Blue Star 1" αναλαμβάνει τη βραδινή αναχώρηση από Πειραιά, ενώ από Δευτέρα 2 Ιουνίου, το "Blue Star Naxos" ξεκινάει τα καθημερινά πρωινά του δρομολόγια προς Πάρο, Νάξο, Μικρές Κυκλάδες, Αμοργό και Αστυπάλαια.

Νάξος: Πυρκαγιά σε ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο καθοδόν προς τη Χώρα

Με ψυχραιμία και συνεργασία πολιτών και Πυροσβεστικής αποφεύχθηκε σοβαρό περιστατικό στο δρόμο Γλυνάδου – Χώρας

“Να βουίξει το Αιγαίο”: Το νέο τραγούδι του Γιάννη Βιτζηλαίου γεμίζει νησιώτικο ρυθμό το καλοκαίρι μας (video)

Θάλασσα, μελωδία και χορός ενώνονται στο νέο τραγούδι του Γιάννη Βιτζηλαίου που υπόσχεται να μας ταξιδέψει στα γαλανά νερά του Αιγαίου.

Νάξος: Έτοιμος ο νέος δρόμος που ενώνει Αγιο Προκόπιο με Κάπαρες (Πλάκα – Αγία Αννα)

Παραδόθηκε στην κυκλοφορία ο νέος οδικός άξονας που συνδέει τον Άγιο Προκόπιο με τις Κάπαρες, μειώνοντας τον χρόνο διαδρομής και αυξάνοντας την οδική ασφάλεια – Ευχαριστίες από τον πρόεδρο της κοινότητας Αγίου Αρσενίου

Mission (Not) Possible: Νορβηγοί, με ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο από Νάξο “πιάστηκαν” στα σύνορα

ζευγάρι τουριστών αποφάσισε να... κάνει εξαγωγή ενοικιαζόμενου αυτοκινήτου, αλλά το ταξίδι τους σταμάτησε λίγο πριν τη "μεγάλη έξοδο".

Κυκλάδες – “Μαριέττα Γιαννάκου”: Ξεκινά η ανακαίνιση 17 σχολείων μέσω του προγράμματος (πίνακας)

Υπογράφηκε η σύμβαση για την υλοποίηση σημαντικών παρεμβάσεων σε 426 σχολικές μονάδες πανελλαδικά – Εργασίες και σε σχολεία Πάρου, Νάξου, Μυκόνου, Σύρου, Τήνου, Θήρας και Ίου

Κουφονήσια – “Γιορτή Ψαρά”: Μια νύχτα αφιερωμένη στους ανθρώπους της θάλασσας (video)

Παράδοση, διάλογος και κοινότητα ενώθηκαν στη Γιορτή του Ψαρά στα Κουφονήσια, με την παρουσία τοπικών αρχών και ανθρώπων που κρατούν ζωντανό το νησιωτικό μας πνεύμα.

Η 15χρονη Τόνια Κορρέ από τη Νάξο κατακτά τις πίστες των Βαλκανίων!

Με εντυπωσιακές επιδόσεις στο BMU στις Σέρρες, η νεαρή αναβάτρια ανεβαίνει στο βάθρο και στοχεύει σε διεθνείς διακρίσεις.

«Κλείνουμε – γιατί αλλιώς θα μας κλείσουν»: Η εστίαση στην Πάρο κατεβάζει ρολά στις 5 Ιουνίου

Οι επαγγελματίες διαμαρτύρονται για τις καθυστερήσεις και τα εξοντωτικά πρόστιμα που απειλούν τη λειτουργία των επιχειρήσεων τους – Ζητούν άμεσες λύσεις