Κυριακή, 7 Σεπτεμβρίου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςΚλειδί ο χειροπέλεκυς

Κλειδί ο χειροπέλεκυς

|

Η ερευνητική ομάδα του Καθηγητή Τριστάν Κάρτερ του Πανεπιστημίου McMaster του Καναδά ανατρέπει τα έως σήμερα ιστορικά δεδομένα και τοποθετεί τη παρουσία του πρώτου ανθρώπου στη Νάξο στην Κατώτερη Παλαιολιθική Εποχή (300.000 π.Χ.) 

Εδώ και πολλά χρόνια ανάμεσα στους αρχαιολόγους υπήρχε η αίσθηση ότι υπάρχει κάτι ενδιαφέρον στην Στελίδα, της Νάξου. Από τις αρχές της δεκαετίας του 80 Γάλλοι και Έλληνες αρχαιολόγοι είχαν ανακαλύψει κυρίως με επιφανειακές έρευνες ευρήματα ικανά ώστε να αλλάξουν τα ιστορικά δεδομένα της παρουσίας του ανθρώπου στο νησί, που έως τα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας κανείς δεν μπορούσε να σκεφτεί ότι υπήρχε περίπτωση να έχει βρεθεί άνθρωπος νωρίτερα από το 5.000 π.Χ. στο νησί. Ναι μεν υπήρχαν οι ενδείξεις αλλά έλλειπε ο άνθρωπος που θα μπορούσε με ακρίβεια να προχωρήσει στην χρονολόγηση δεδομένων που ανατρέπουν την θεωρεία που όλοι γνωρίζαμε.

Το 2011, έχουμε την πρώτη αναφορά ότι στη Στελίδα της Νάξου υπάρχει εκτίμηση για παρουσία προϊστορικού ανθρώπου (της Μέσης και Ανώτερης Παλαιολιθικής εποχής) από την αρχαιολόγο Ειρήνη Λεγάκη της ΚΑ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων στη διάρκεια συνεδρίου στην Απείρανθο. Εκτίμηση που άρχισε να εξιτάρει τον κόσμο των αρχαιολόγων καθώς έως τότε δεν υπήρχαν ανάλογες αναφορές για παρουσία του προϊστορικού ανθρώπου στην νησιωτική Ελλάδα. Και έρχεται τώρα ο Καναδός Τριστάν Κάρτερ να επιβεβαιώσει αυτές τις εκτιμήσεις να ανατρέψει θεωρίες ετών για την κίνηση του προϊστορικού ανθρώπου στον Ελλαδικό χώρο. Η ομιλία του Καναδού αρχαιολόγου έγινε στο Θεατρικό Μουσείο «Ιάκωβος Καμπανέλλης» την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου (25/08) και στα πλαίσια της Σχολής της Νάξου, που διοργανώνει ο ΝΟΠΠΑΠΠΠΑ Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων .

Ο κ. Κάρτερ παρουσίασε τα συμπεράσματα των εργασιών του (γίνονται υπό την εποπτεία της ΚΑ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων) με τη βοήθεια των κ. Μαστρογιαννοπούλου και Μουτσίου σε ομιλία με τίτλο  τίτλο «The Stélida Naxos Archaeological Project: Early Humans in the Aegean (Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Στελίδας Νάξου: Οι Πρώιμοι Άνθρωποι στο Αιγαίο). Παρουσίασε αρχικά τον τρόπο εργασίας της ομάδας του, σημείωσε ότι τα ευρήματα μεταφέρονται στο Μουσείου της Νάξου όπου και γίνεται η καταμέτρηση και η ταυτοποίηση ανά περιόδους και σημείωσε ότι οι μεγαλύτερες εστίες εύρεσης αντικειμένων είναι τόσο στην κορυφή του λόφου (περίπου στα 120 μέτρα) όσο και στη Δυτική πλευρά, που είναι ιδιαίτερα δύσβατη.

Τα ευρήματα χωρίζονται σε τρεις μεγάλες περιόδους: στην Ανώτερη Παλαιολιθική εποχή (από το 10 έως το 80 χιλιάδες π.Χ.) όπου ο άνθρωπος ασχολείται με το κυνήγι και το ψάρεμα, ταξιδεύει στη θάλασσα και εμφανίζονται ίχνη εποχικού καταυλισμού στη νότια πλευρά της Στελίδας, όπου και βρέθηκαν εργασία από οψιανό, πέτρωμα που συναντάμε κυρίως σε ηφαιστειογενείς περιοχές όπως η Μήλος. Κάτι που σημαίνει ότι ο προϊστορικός άνθρωπος είχε ταξιδέψει από τη Μήλο προς τη Νάξο καλύπτοντας μία απόσταση 20 χιλιομέτρων με τους ειδικούς γεωλόγους να πιστεύουν ότι τη συγκεκριμένη περίοδο η περιοχή που καλύπτει σήμερα τα νησιά Νάξου, Πάρου, Τήνου και Σύρου ήταν ένα νησί. Η δεύτερη περίοδος είναι η Μέση Παλαιολιθική εποχή (80 έως 130.000 π.χ.), όπου τα ευρήματα χαρακτηρίζονται από την «τεχνική Λεβαλουά» και είναι αρκετά. Και πάλι όμως το ερώτημα είναι: «Ποιος τα έφτιαξε;» Ο Ηomo neandertalensis, ο άνθρωπος του Νεάντερταλ? Κινητικός που κάλυπτε περπατώντας τεράστιες αποστάσεις έφτασε κάποια στιγμή στη Στελίδα με στόχο τη κατασκευή όπλων για κυνήγι αλλά και για τη δημιουργία εργαλείων για κατεργασία δερμάτων και ξύλου, Η περιοχή έχει λατομεία πυριτόλιθου, ορυκτού ιδιαίτερα χρήσιμου για τον τότε άνθρωπο. ΝΑ σημειωθεί ότι έχουν βρεθεί 9 θέσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα όπου υπάρχει παρουσία του Νεάντερταλ, αλλά όχι στην νησιωτική. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρατήρηση του κ. Κάρτερ σχετικά με το ότι «εάν ο Νεάντερνταλ έχει έρθει στη Νάξο και δεν έχει καλύψει περπατώντας την απόσταση, σημαίνει ότι έχει αναπτύξει τη νοητική ικανότητα να κατασκευάζει πλοία».

Και η Τρίτη περίοδος, δεν είναι άλλη από την Κατώτερη Παλαιολιθική Εποχή (εκτείνεται έως το 300.000 π.Χ.) και ο Homo Erectus έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Όμως, δεν έχει παρουσία στην Ελλάδα. Περπατάει από την Αφρική προς την Ευρώπη μέσω σημερινού Ισραήλ, Συρίας, Τουρκίας και περνάει στη Βουλγαρία αλλά δεν σταματάει στην Ελλάδα γιατί πολύ απλά το Αιγαίο είναι μία κλειστή λίμνη και η σχέση του προϊστορικού ανθρώπου με τη θάλασσα είναι …κακή. Η πρόσφατη όμως ανακάλυψη χειροπέλεκυ στη περιοχή (Acheulian, από την προϊστορική θέση St. Acheul της βόρειας Γαλλίας) εργαλείου που χρησιμοποιούσαν οι προϊστορικοί άνθρωποι 1,5 εκατομμύριο χρόνια π.Χ. (τυπικό εργαλείο των πρώιμων κυνηγών και τροφοσυλλεκτών) αλλάζει όλα τα δεδομένα. Μάλιστα, ο συγκεκριμένος είναι από σμύριδα (πολύ σκληρό ορυκτό που δεν βρίσκεται στη περιοχή της Στελίδας αλλά κοντά στα 10 χιλιόμετρα από εκεί στο εσωτερικό του νησιού) και πλέον οι ανασκαφές είναι μονόδρομος.

Η πιο λογική εξήγηση που έδωσε ο καθηγητής; Ο Homo heidelbergensis (Χαϊδελβέργειος Άνθρωπος) που έζησε από το 300.000 έως το 250.000 π.Χ.) ήταν αυτός που πέρασε από την Στελίδα και δημιούργησε το πρώτο …διάδρομο επικοινωνίας ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία. Και οι ανασκαφές μικρής κλίμακας ενδεχομένως την επόμενη χρονιά όχι μόνο θα επιβεβαιώσουν την χρονολόγηση της πρώτης παρουσίας ανθρώπου στη νησιωτική Ελλάδα αλλά θα ανοίξουν κι ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του νησιού… Και η Στελίδα της Νάξου είναι το κλειδί χάρη σε έναν χειροπέλεκυ…


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Ο Χρήστος Σβάρνας πρώτη μεταγραφή του Πανναξιακού ΑΟΚ

Ο 31χρονος power forward, με εμπειρία σε Προμηθέα, Ραφήνα και Πεύκη, ενισχύει τη ρακέτα της ομάδας της Νάξου για τη νέα σεζόν.

Τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ, τι ανέφερε για τους νησιώτες

Από μηδενικό φόρο στους νέους έως 25 ετών και καταργήσεις ΕΝΦΙΑ στα χωριά, μέχρι μείωση ΦΠΑ 30% στα ακριτικά νησιά – Αναλυτικά οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού

Μ. Κουτουλάκης: «Ιστορική μείωση ΦΠΑ 30% στα νησιά έως 20.000 κατοίκους»

Ο Γενικός Γραμματέας Νησιωτικής Πολιτικής σχολιάζει τις ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ και μιλά για «μια νέα αρχή» στην ολοκληρωμένη νησιωτική πολιτική.

Διάκριση για τη Μαρία Δ. Πρασίνου από τη Δονούσα στο Συνέδριο ORCA 2025

Η νέα ερευνήτρια απέσπασε το Βραβείο Νεανίδων Επιστήμονα ORCA Nathan Cochrane στο Leeds.

«Ευγνωμοσύνη»: Έκθεση γλυπτικής & ζωγραφικής στο Κάστρο της Νάξου

Ο Νίκος Κανάκης και η Χρύσα Δημητροκάλλη παρουσιάζουν έργα με άξονα τον άνθρωπο, τη φύση και τις αξίες της ζωής.

Κατερίνα Μουστάκη: «Δεν αξίζουν αυτά τα παιδιά να κάνουν μάθημα σε σάπια κοντέινερ»

Σκληρή τοποθέτηση της Κατερίνας Μουστάκη για τις συνθήκες στο Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Νάξου και αιχμές κατά του Αντιδημάρχου Παιδείας Φώτη Μαυρομμάτη.

ΑΠΑΣ Νάξου: Όλα τα παιδιά στο κλειστό – Νέο ξεκίνημα για τις Ακαδημίες

Η ομάδα μπάσκετ της Νάξου γράφει ιστορία, προσφέροντας στις Ακαδημίες της αποκλειστική πρόσβαση στο κλειστό γήπεδο «Δ. Περιστεράκης».

Μύκονος: Εξαρθρώθηκε σπείρα που «χτυπούσε» τουριστικά καταλύματα, “κέρδη” άνω των 200.000 ευρώ (!!!)

Τρεις αλλοδαποί συνελήφθησαν για κλοπές άνω των 200.000 ευρώ – Κατασχέθηκαν και αποδόθηκαν στους ιδιοκτήτες πολλά από τα κλοπιμαία.

Σαντορίνη: Διακοπή στο δίκτυο ηλεκτροδότησης λόγω τεχνικών εργασιών

Η διακοπή ρεύματος θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 7, τη Δευτέρα 8 Και την Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου σε αρκετές περιοχές του νησιού

Τράπεζα Αίματος Σαντορίνης: «Έρχεται η εβδομάδα του Φθινοπώρου που το νησί πάλλεται στον ρυθμό της αγάπης»

Από τις 4 έως τις 12 Οκτωβρίου το νησί της Σαντορίνης ζει ξανά τη μεγάλη γιορτή της προσφοράς και της αλληλεγγύης.

Εκτακτο – Νάξος: Φωτιά στο ύψος του Τιμίου Σταυρού, στο δρόμος προς Γαλήνη

Φωτιά σε εξέλιξη στον επαρχιακό δρόμο Νάξου - Εγγαρών στο ύψος του Τιμίου Σταυρού

ΔΕΔΔΗΕ – Νάξος: Διακοπή ρεύματος το πρωί της Τρίτης 2 Σεπτεμβρίου, δείτε τις περιοχές

Ο ΔΕΔΔΗΕ ανακοίνωσε προγραμματισμένη διακοπή ηλεκτροδότησης λόγω τεχνικών εργασιών σε κεντρικές περιοχές της Χώρας Νάξου.

Blue Star Naxos: Φήμες για πώληση σε καναδική εταιρεία – Τι απαντά η Attica Group

Συζητήσεις στην ακτοπλοϊκή πιάτσα για τίμημα 36 εκατ. ευρώ – Η ιστορία του πλοίου που έγινε «σύμβολο» για τις Κυκλάδες

Νομική εκπροσώπηση για την «Αξιώτισσα» – Κ. Παπαδάκης: «Δεν θα περάσει ο εκφοβισμός και η συκοφαντία»

Ο γνωστός δικηγόρος αναλαμβάνει την υπόθεση της ταβέρνας στη Νάξο που βρίσκεται στο επίκεντρο διεθνούς εκστρατείας συκοφαντιών και απειλών.

ΑΜΠΕΛΙΦΕΣΤ 2025: Η Νάξος γιορτάζει με κρασί, μουσική και χορό στον αμπελώνα Τρανάμπελο

Δύο βραδιές (5 & 6 Σεπτεμβρίου) γεμάτες ρυθμούς, γεύσεις και φεγγαρόλουστες εμπειρίες στο πιο μεθυστικό φεστιβάλ του Αιγαίου.

Νάξος: Έντονες αντιδράσεις για την ακύρωση μίσθωσης ακινήτου και το μέλλον σχολικών μονάδων (video)

Συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο με αιχμές για «σπατάλη» 120.000 ευρώ, προτάσεις για τρεις νέες σχολικές μονάδες και διαφωνίες για το Δικαστικό Μέγαρο.

Νάξος: «Μαμά με καρότσι σε πόλη αφιλόξενη», η κραυγή αγωνίας μιας νέας μητέρας

Το σχόλιο του Στράτου Φουτάκογλου και η ανοιχτή επιστολή μαθήτριας του που φωτίζει την αδιαφορία για πεζούς, μητέρες και ΑμεΑ

Η Παπαβασιλείου αλλάζει όψη: Έρχεται η διαπλάτυνση των πεζοδρομίων στη Νάξο

Μετά την «παύση» λόγω σεισμών, ξεκινούν τα έργα υπογείωσης καλωδίων και ανακατασκευής πεζοδρομίων – Προϋπολογισμός 2,15 εκατ. ευρώ.

Νάξος: Διαδικτυακή επίθεση από Ισραηλινούς στη «Ταβέρνα Αξιώτισσα»

Μετά το επεισόδιο της 25ης Αυγούστου, το εστιατόριο δέχεται συντονισμένη επίθεση με fake reviews από το εξωτερικό, ενώ ο ιδιοκτήτης καταγγέλλει έλλειψη προστασίας από την Google.

Kεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο για το περιστατικό στη Νάξο «Σκηνές πογκρόμ του 19ου αιώνα»

Σκληρή ανακοίνωση του ΚΙΣ για τον αντισημιτισμό στην Ελλάδα – Κάνει λόγο για υπονόμευση της δημοκρατίας και καλεί σε μηδενική ανοχή στη ρητορική μίσους.