Κυριακή, 8 Ιουνίου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςΕλλάδα: Στα πρόθυρα της UNESCO ο "Τρανός Χορός"

Ελλάδα: Στα πρόθυρα της UNESCO ο “Τρανός Χορός”

|

Εικοσιέξι εγγραφές έχουν γίνει από το 2008 έως σήμερα, με πιο πρόσφατο το χορευτικό δρώμενο της Βλάστης, γνωστό ως «Τρανός χορός», που θα διεκδικήσει θέση και στον κατάλογο Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO, δίπλα στην παραδοσιακή μαστιχοκαλλιέργεια της Χίου, τη μεσογειακή διατροφή, την τηνιακή μαρμαροτεχνία, την τέχνη της ξερολιθιάς, το ρεμπέτικο

Τι κοινό έχουν ο Τρανός χορός της Βλάστης, η καλλιέργεια της μαύρης (κορινθιακής) σταφίδας, η αμπελοοινική κληρονομιά της Σαντορίνης (Θήρας – Θηρασίας), η υφαντική τέχνη στα Αστερούσια της Κρήτης, η παραδοσιακή τέχνη της πέτρας στα Λαγκάδια Αρκαδίας, η ξυλοναυπηγική και η ψαλτική τέχνη;

Oλα είναι ζωντανά και αναπόσπαστα στοιχεία της συλλογικής ταυτότητας, της μνήμης, της αυτογνωσίας μας και για τον λόγο αυτό έχουν ενταχθεί στο εθνικό ευρετήριο της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας. Εικοσιέξι εγγραφές έχουν γίνει από το 2008 έως σήμερα, με πιο πρόσφατο το χορευτικό δρώμενο της Βλάστης, γνωστό ως «Τρανός χορός», που θα διεκδικήσει θέση και στον κατάλογο Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO, δίπλα στην παραδοσιακή μαστιχοκαλλιέργεια της Χίου, τη μεσογειακή διατροφή, την τηνιακή μαρμαροτεχνία, την τέχνη της ξερολιθιάς, το ρεμπέτικο.

Ο Τρανός χορός είναι το δεύτερο έθιμο, μαζί με τα Μωμοέρια του Δωδεκαημέρου (εντάθηκε στον κατάλογο της UNESCO το 2015), με ρίζες βαθιές που διατηρούνται στον Νομό Κοζάνης. Το δρώμενο, με δομικά στοιχεία το δίπτυχο «τραγούδι – κίνηση» (φωνητικό τραγούδι – χορός) χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων, τελείται τρεις φορές τον χρόνο (27/7, 15 και 16/8) στη Βλάστη (Μπλάτσι), ένα ορεινό κεφαλοχώρι του Δήμου Εορδαίας, τόπο καταγωγής βαρόνων της Αυστρίας (Κων. Μπέλλιος, Νικ. Στ. Δούμπας εθνικοί ευεργέτες). Αποτελεί το αποκορύφωμα εορταστικού διημέρου τον Δεκαπενταύγουστο, ευκαιρία για ανταμώματα, προσκύνημα στον τόπο Βλατσιωτών της διασποράς. Σημείο συνάντησης τα Λιβάδια, μια τεράστια επίπεδη καταπράσινη έκταση όπου οι τελεστές, πιασμένοι σε έναν τεράστιο κύκλο, τραγουδούν εν χορώ στίχους που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά. «Για μας τους Βλατσιώτες αποτελεί τον τρανό, δηλαδή τον σημαίνοντα, τον σπουδαίο χορό, το σύμβολο της πολιτισμικής μας ταυτότητας», επισήμαναν στον φάκελο υποψηφιότητας.


Οι Βλατσιώτες χορεύουν για να επιτελέσουν την καθιερωμένη από την παράδοση τελετουργία.

Ο Τρανός χορός, εξηγούν, δεν έχει τον χαρακτήρα ενός απλού χορευτικού δρώμενου, αλλά μιας κοινοτικής πράξης. Παραπέμπει σε αρχαία τραγωδία. Οι Βλατσιώτες χορεύουν για να επιτελέσουν την καθιερωμένη από την παράδοση τελετουργία. Γι’ αυτό έχει τους κανόνες του: την ώρα προσέλευσης των χορευτών και της έναρξης (7η απογευματινή), την ιεράρχηση της διάταξης στον κύκλο κατά φύλο και ηλικία (προηγούνται οι άνδρες και ακολουθούν οι γυναίκες κατά σειρά ηλικίας), που συμβολίζει τον αέναο κύκλο της ζωής, τα κινητικά μοτίβα, τη σειρά των τραγουδιών, κυρίως του πρώτου (σήμερα έχουμε καιρό/να βγούμε στο σεργιάνι) και του τελευταίου.

Ο χορός ξεκινάει τη στιγμή που ο πρωτοχορευτής προβαίνει σε αντιπάτημα του αριστερού ποδιού πάνω στο δεξί. Είναι μια κίνηση συμβολική. Τελεί τον ίδιο ρόλο που θα είχε η άρση της μπαγκέτας ενός μαέστρου σε μια συμφωνική ορχήστρα. Ο κορυφαίος-πρωτοχορευτής αποδίδει τον πρώτο στίχο, μαζί του τραγουδάει το μεγαλύτερο τμήμα ανδρών και επαναλαμβάνεται από το ημιχόριο των γυναικών και των τελευταίων στη σειρά ανδρών. Τα χορευτικά βήματα είναι μικρά, βαριά, στρωτά, ρυθμικά, δωρικά.

Το δρώμενο, σύμφωνα με το σκεπτικό, δεν είναι ενταγμένο απλά στον ετήσιο κύκλο των κοινοτικών εκδηλώσεων. Δεν είναι διασκέδαση. Είναι βίωμα, μια ιεροτελεστία στην οποία όλα τα μέλη έχουν τον ρόλο του τελεστή. Τα χείλη τραγουδούν και το σώμα, με αργούς, ρυθμικούς βηματισμούς, υποβάλλεται στην εσωτερική σιωπή του καθενός. Χορός και τραγούδι μέσα σε λιγοστές γραμμές συμπυκνώνουν τις σκέψεις για τη ζωή, τον θάνατο, τον αγώνα, τη δημιουργία, την αγάπη.

Η παρουσίαση της ένταξης του Τρανού χορού στο εθνικό ευρετήριο της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας πραγματοποιείται αύριο στη Βλάστη, σε εκδήλωση που διοργανώνουν ο Δήμος Πτολεμαΐδας και η τοπική κοινότητα Βλάστης, με ομιλητές τους Ιωάννη Δρίνη, προϊστάμενο της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Λάμπρο Λιάβα, καθηγητή Εθνομουσικολογίας ΕΚΠΑ, και Νόρα Σκουτέρη, λαογράφο, ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ.

Με πληροφορίες από την ιστοσελίδα kathimerini.gr 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Πρώτη Ολυμπιάδα ανθρωποειδών ρομπότ στην Ολυμπία

Μια νέα εποχή για την τεχνητή νοημοσύνη και τον αθλητισμό

Εκτακτο – Olympic Air: Καθηλωμένο στο διάδρομο το αεροσκάφος λόγω προβλήματος στον κινητήρα

Εκτακτο.. Καθηλώθηκε αεροπλάνο της Olympic Air στον διάδρομο καθότι πήρε φωτιά ο κινητήρας του λίγο μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο της Νάξου

Νάξος – Σύλλογος Φιλωτιτών: Προσκύνημα στο Άγιον Όρος, μία πνευματική διαδρομή

Από το Φιλώτι στην «καρδιά» της Ορθοδοξίας – Ένα ταξίδι κατάνυξης και πνευματικής σύνδεσης με τις ιερές ρίζες της πίστης μας

Σεισμός 5,3 Ρίχτερ στο Άγιο Όρος, αισθητός σε πολλές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας

Ακολούθησε δόνηση 3,8 Ρίχτερ – Δεν έχουν αναφερθεί ζημιές ή τραυματισμοί

6ο Νηπιαγωγείο Νάξου: «Όλα τα παιδιά είναι Καλλιτέχνες» (φωτογραφίες)

Μια μοναδική έκθεση ζωγραφικής από τους μικρούς δημιουργούς του νηπιαγωγείου που απέδειξαν πως η Τέχνη δεν έχει ηλικία (φωτογραφίες)

Η Σίκινος επενδύει στον βιώσιμο τουρισμό με δημιουργία οργανισμού διαχείρισης προορισμού

Υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας με το Υπουργείο Τουρισμού – Στόχος η ολοκληρωμένη και στρατηγική ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος του νησιού

ΓΕΩΘΗΡΑ ΜΑΕ: Το Ελικοδρόμιο Θηρασιάς, επανέρχεται στην υπηρεσία των πολιτών

Ολοκληρώθηκαν με επιτυχία οι εργασίες αναβάθμισης – Έτοιμο να εξυπηρετήσει ανάγκες ΕΚΑΒ, Σωμάτων Ασφαλείας και Πολιτικής Προστασίας

Κατερίνα Μονογυιού: “Αναγκαία η Δίκαιη Αναμοριοδότηση των Σχολείων στις Κυκλάδες”

Παρέμβαση της Κατερίνας Μονογυιού για τη στήριξη των εκπαιδευτικών σε Θήρα και Νησιά – Έκκληση για άμεση αναθεώρηση μοριοδότησης με γνώμονα την ισότιμη εκπαίδευση

Με την Υπουργό Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη συναντήθηκε ο Φίλιππος Φόρτωμας

Συζητήθηκαν εκτενώς οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα νησιά των Κυκλάδων αναφορικά με ζητήματα εκπαίδευσης

Τα νησιά της σιωπής. Εκεί όπου ακόμα μπορείς να ακούσεις τον εαυτό σου – Ηρακλειά και Σίκινος ανάμεσά τους

Κι όμως υπάρχουν ακόμα νησιά στο Αιγαίο που δεν τα έχει αγγίξει η τουριστική λαίλαπα.

Νάξος – Μέλανες: Δύο (από τους τρείς) Κούρους αναμένεται να πάρουν το δρόμο για την υπό κατασκευή Νησίδα Μουσείων

Η απόφαση για τη μεταφορά δύο εκ των τριών ημίεργων Κούρων της Νάξου σε μουσειακό χώρο ανοίγει τον δρόμο για την προστασία και ανάδειξη μοναδικών μνημείων του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Νάξος: Πυρκαγιά σε ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο καθοδόν προς τη Χώρα

Με ψυχραιμία και συνεργασία πολιτών και Πυροσβεστικής αποφεύχθηκε σοβαρό περιστατικό στο δρόμο Γλυνάδου – Χώρας

“Να βουίξει το Αιγαίο”: Το νέο τραγούδι του Γιάννη Βιτζηλαίου γεμίζει νησιώτικο ρυθμό το καλοκαίρι μας (video)

Θάλασσα, μελωδία και χορός ενώνονται στο νέο τραγούδι του Γιάννη Βιτζηλαίου που υπόσχεται να μας ταξιδέψει στα γαλανά νερά του Αιγαίου.

Mission (Not) Possible: Νορβηγοί, με ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο από Νάξο “πιάστηκαν” στα σύνορα

ζευγάρι τουριστών αποφάσισε να... κάνει εξαγωγή ενοικιαζόμενου αυτοκινήτου, αλλά το ταξίδι τους σταμάτησε λίγο πριν τη "μεγάλη έξοδο".

Κουφονήσια – “Γιορτή Ψαρά”: Μια νύχτα αφιερωμένη στους ανθρώπους της θάλασσας (video)

Παράδοση, διάλογος και κοινότητα ενώθηκαν στη Γιορτή του Ψαρά στα Κουφονήσια, με την παρουσία τοπικών αρχών και ανθρώπων που κρατούν ζωντανό το νησιωτικό μας πνεύμα.

Η 15χρονη Τόνια Κορρέ από τη Νάξο κατακτά τις πίστες των Βαλκανίων!

Με εντυπωσιακές επιδόσεις στο BMU στις Σέρρες, η νεαρή αναβάτρια ανεβαίνει στο βάθρο και στοχεύει σε διεθνείς διακρίσεις.

Νάξος – Κόρωνος: Μια προσφορά από καρδιάς στη μνήμη του Νικόλα Μανωλά

Οι γονείς των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου Κορώνου Νάξου ευγνωμονεί την οικογένεια του Νικόλα Μανωλά για μια δωρεά που θα δώσει φωνή στις μαθητικές εκδηλώσεις

Εκτακτο – Olympic Air: Καθηλωμένο στο διάδρομο το αεροσκάφος λόγω προβλήματος στον κινητήρα

Εκτακτο.. Καθηλώθηκε αεροπλάνο της Olympic Air στον διάδρομο καθότι πήρε φωτιά ο κινητήρας του λίγο μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο της Νάξου

Θηρασία: Σημαντική ανακάλυψη (σφραγίδες) που αλλάζει την ιστορία της γραφής στο Αιγαίο

Σφραγίδες 4.500 ετών φέρνουν στο φως ένα άγνωστο κεφάλαιο επικοινωνίας και εμπορίου ανάμεσα σε Κυκλαδικά νησιά – Με προέλευση από τη Νάξο το πήλινο αγγείο

Νάξος – “Φάρος του Αλυκού”: Θαλασσινές λιχουδιές με την υπογραφή του Σταμάτη Μαργαρίτη

Μια ξεχωριστή συνεργασία με τον ψαρά Σταμάτη Μαργαρίτη και τη Φάρμα Ρότα δίνει άλλη νοστιμιά στο καλοκαίρι στο Αλυκό.