Δευτέρα, 30 Ιουνίου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμόςΕλλάδα: Στα πρόθυρα της UNESCO ο "Τρανός Χορός"

Ελλάδα: Στα πρόθυρα της UNESCO ο “Τρανός Χορός”

|

Εικοσιέξι εγγραφές έχουν γίνει από το 2008 έως σήμερα, με πιο πρόσφατο το χορευτικό δρώμενο της Βλάστης, γνωστό ως «Τρανός χορός», που θα διεκδικήσει θέση και στον κατάλογο Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO, δίπλα στην παραδοσιακή μαστιχοκαλλιέργεια της Χίου, τη μεσογειακή διατροφή, την τηνιακή μαρμαροτεχνία, την τέχνη της ξερολιθιάς, το ρεμπέτικο

Τι κοινό έχουν ο Τρανός χορός της Βλάστης, η καλλιέργεια της μαύρης (κορινθιακής) σταφίδας, η αμπελοοινική κληρονομιά της Σαντορίνης (Θήρας – Θηρασίας), η υφαντική τέχνη στα Αστερούσια της Κρήτης, η παραδοσιακή τέχνη της πέτρας στα Λαγκάδια Αρκαδίας, η ξυλοναυπηγική και η ψαλτική τέχνη;

Oλα είναι ζωντανά και αναπόσπαστα στοιχεία της συλλογικής ταυτότητας, της μνήμης, της αυτογνωσίας μας και για τον λόγο αυτό έχουν ενταχθεί στο εθνικό ευρετήριο της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας. Εικοσιέξι εγγραφές έχουν γίνει από το 2008 έως σήμερα, με πιο πρόσφατο το χορευτικό δρώμενο της Βλάστης, γνωστό ως «Τρανός χορός», που θα διεκδικήσει θέση και στον κατάλογο Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO, δίπλα στην παραδοσιακή μαστιχοκαλλιέργεια της Χίου, τη μεσογειακή διατροφή, την τηνιακή μαρμαροτεχνία, την τέχνη της ξερολιθιάς, το ρεμπέτικο.

Ο Τρανός χορός είναι το δεύτερο έθιμο, μαζί με τα Μωμοέρια του Δωδεκαημέρου (εντάθηκε στον κατάλογο της UNESCO το 2015), με ρίζες βαθιές που διατηρούνται στον Νομό Κοζάνης. Το δρώμενο, με δομικά στοιχεία το δίπτυχο «τραγούδι – κίνηση» (φωνητικό τραγούδι – χορός) χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων, τελείται τρεις φορές τον χρόνο (27/7, 15 και 16/8) στη Βλάστη (Μπλάτσι), ένα ορεινό κεφαλοχώρι του Δήμου Εορδαίας, τόπο καταγωγής βαρόνων της Αυστρίας (Κων. Μπέλλιος, Νικ. Στ. Δούμπας εθνικοί ευεργέτες). Αποτελεί το αποκορύφωμα εορταστικού διημέρου τον Δεκαπενταύγουστο, ευκαιρία για ανταμώματα, προσκύνημα στον τόπο Βλατσιωτών της διασποράς. Σημείο συνάντησης τα Λιβάδια, μια τεράστια επίπεδη καταπράσινη έκταση όπου οι τελεστές, πιασμένοι σε έναν τεράστιο κύκλο, τραγουδούν εν χορώ στίχους που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά. «Για μας τους Βλατσιώτες αποτελεί τον τρανό, δηλαδή τον σημαίνοντα, τον σπουδαίο χορό, το σύμβολο της πολιτισμικής μας ταυτότητας», επισήμαναν στον φάκελο υποψηφιότητας.


Οι Βλατσιώτες χορεύουν για να επιτελέσουν την καθιερωμένη από την παράδοση τελετουργία.

Ο Τρανός χορός, εξηγούν, δεν έχει τον χαρακτήρα ενός απλού χορευτικού δρώμενου, αλλά μιας κοινοτικής πράξης. Παραπέμπει σε αρχαία τραγωδία. Οι Βλατσιώτες χορεύουν για να επιτελέσουν την καθιερωμένη από την παράδοση τελετουργία. Γι’ αυτό έχει τους κανόνες του: την ώρα προσέλευσης των χορευτών και της έναρξης (7η απογευματινή), την ιεράρχηση της διάταξης στον κύκλο κατά φύλο και ηλικία (προηγούνται οι άνδρες και ακολουθούν οι γυναίκες κατά σειρά ηλικίας), που συμβολίζει τον αέναο κύκλο της ζωής, τα κινητικά μοτίβα, τη σειρά των τραγουδιών, κυρίως του πρώτου (σήμερα έχουμε καιρό/να βγούμε στο σεργιάνι) και του τελευταίου.

Ο χορός ξεκινάει τη στιγμή που ο πρωτοχορευτής προβαίνει σε αντιπάτημα του αριστερού ποδιού πάνω στο δεξί. Είναι μια κίνηση συμβολική. Τελεί τον ίδιο ρόλο που θα είχε η άρση της μπαγκέτας ενός μαέστρου σε μια συμφωνική ορχήστρα. Ο κορυφαίος-πρωτοχορευτής αποδίδει τον πρώτο στίχο, μαζί του τραγουδάει το μεγαλύτερο τμήμα ανδρών και επαναλαμβάνεται από το ημιχόριο των γυναικών και των τελευταίων στη σειρά ανδρών. Τα χορευτικά βήματα είναι μικρά, βαριά, στρωτά, ρυθμικά, δωρικά.

Το δρώμενο, σύμφωνα με το σκεπτικό, δεν είναι ενταγμένο απλά στον ετήσιο κύκλο των κοινοτικών εκδηλώσεων. Δεν είναι διασκέδαση. Είναι βίωμα, μια ιεροτελεστία στην οποία όλα τα μέλη έχουν τον ρόλο του τελεστή. Τα χείλη τραγουδούν και το σώμα, με αργούς, ρυθμικούς βηματισμούς, υποβάλλεται στην εσωτερική σιωπή του καθενός. Χορός και τραγούδι μέσα σε λιγοστές γραμμές συμπυκνώνουν τις σκέψεις για τη ζωή, τον θάνατο, τον αγώνα, τη δημιουργία, την αγάπη.

Η παρουσίαση της ένταξης του Τρανού χορού στο εθνικό ευρετήριο της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας πραγματοποιείται αύριο στη Βλάστη, σε εκδήλωση που διοργανώνουν ο Δήμος Πτολεμαΐδας και η τοπική κοινότητα Βλάστης, με ομιλητές τους Ιωάννη Δρίνη, προϊστάμενο της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Λάμπρο Λιάβα, καθηγητή Εθνομουσικολογίας ΕΚΠΑ, και Νόρα Σκουτέρη, λαογράφο, ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ.

Με πληροφορίες από την ιστοσελίδα kathimerini.gr 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Αμολήθηκαν τα θηρία να φάνε ακόμα ένα καπετάνιο

Η πρόσκρουση του Champion Jet 3 στην Πάρο φέρνει ξανά στο φως την επικινδυνότητα των λιμανιών και την ανάγκη για θεσμική στήριξη των πλοιάρχων – Όχι άλλο στοχοποίηση των ανθρώπων της θάλασσας

Στέφανος Γκίκας: “Εργαζόμαστε συστηματικά για την θεσμική αναγνώριση της έννοιας της νησιωτικότητας”

Εθνικό Συνέδριο για τη Νησιωτικότητα – Διάλογος Πολιτείας, Αυτοδιοίκησης και Κοινωνίας για μια Ολοκληρωμένη Θαλάσσια και Νησιωτική Στρατηγική

ΔΕΔΔΗΕ: Χωρίς ρεύμα την Τρίτη περιοχές της Νάξου, τι ώρα και πού θα γίνει διακοπή

Προγραμματισμένη διακοπή ρεύματος στις περιοχές Στελίδα, Άγιος Προκόπιος, Γλυφάδα και Πάγκοι Χώρας Νάξου λόγω τεχνικών εργασιών — Τι πρέπει να γνωρίζουν οι κάτοικοι

Σαντορίνη – Ε.Π.Τ.Α.: Στις 6 Ιουλίου, ενώνουμε δυνάμεις κατά των τροχαίων ατυχημάτων

Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και δράσεις στην πλατεία Εμπορείου, γιατί η πρόληψη είναι στο χέρι μας. Η εκδήλωση απευθύνεται σε όλους, μικρούς και μεγάλους. 

MTC Group: Ο τουρισμός στην Ελλάδα το 2026 – Στρατηγικές προσαρμογής μετά τις γεωπολιτικές αναταράξεις

Έκθεση της MTC GROUP καταγράφει τις γεωπολιτικές προκλήσεις, τη σημασία της εικόνας προορισμού και την ανάγκη επανατοποθέτησης της Ελλάδας στον διεθνή τουριστικό χάρτη

Εστία Πύργου Καλλίστης: Καλοκαίρι πολιτισμού στον Πύργο Σαντορίνης

Η “Εστία Πύργου Καλλίστης” προσκαλεί σε ένα πολυσύνθετο πρόγραμμα εκδηλώσεων. Μουσική, λόγος, εικαστικά, παιδικό θέατρο και παράδοση από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο

Εσπερινό ΓΕ.Λ. Νάξου: Ξεκίνησαν οι εγγραφές στο σχολείο που δίνει δεύτερες ευκαιρίες

Το Εσπερινό Λύκειο Νάξου προσφέρει γνώση, υποστήριξη και έμπνευση για όσους θέλουν να προχωρήσουν μπροστά – Οι εγγραφές για το 2025-2026 ξεκίνησαν

Πολιτική Προστασία: Επαγρύπνηση για τις πυρκαγιές στα νησιά των Κυκλάδων

Την ώρα που τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου βγαίνουν από την ενεργειακή απομόνωση, η Περιφέρεια καλεί πολίτες και παραγωγούς σε ετοιμότητα για την προστασία των δασών – Απαγόρευση κυκλοφορίας σε περιοχές NATURA λόγω ισχυρών ανέμων

Ιντερ – Φλουμινένσε: Μάχη πρόκρισης στο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων με over στα γκολ

Οι «νερατζούρι» αντιμετωπίζουν τη σκληροτράχηλη Φλουμινένσε στους «16» της διοργάνωσης – Όλα ανοιχτά στη Σάρλοτ και ποντάρουμε στα γκολ

Η Σχοινούσα, η Δονούσα και η Ηρακλειά στο φως του ΣΚΑΪ – Εκεί που «υπάρχει Ελλάδα» (video)

Η εκπομπή «Όπου Υπάρχει Ελλάδα» ταξιδεύει ξανά στις Μικρές Κυκλάδες με ζωντανές εικόνες, ιστορίες ανθρώπων και χρώματα Αιγαίου που συγκινούν.

Blue Star Ferries: Ακινητοποιημένα αύριο τα πλοία στο Νότιο Αιγαίο λόγω καιρικών συνθηκών

Δυσμενείς καιρικές συνθήκες φέρνουν ακυρώσεις σε όλα τα κυριακάτικα δρομολόγια των Blue Star Naxos, Myconos, Delos και Paros – Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ταξιδιώτες

Νάξος – ΕΠΑΛ: Ο Ιορδάνης Κυριακίδης και ο Νικήτας Θεολογίτης αφήνουν πίσω τους μία τεράστια παρακαταθήκη

Μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες αφοσίωσης στην Τεχνική Εκπαίδευση, οι δύο διευθυντές συνταξιοδοτούνται, αφήνοντας πίσω τους ένα σχολείο ανοιχτό στη γνώση, στην καινοτομία και στις αξίες της τοπικής κοινωνίας.

Νάξος: Ο Νέστορας Νέστορας, ο νέος MasterChef 2025, ξεκινά μαγειρικό ταξίδι στο “Avaton 1739”

Ο μεγάλος νικητής του φετινού διαγωνισμού μαγειρικής ξεκινά συνεργασία με το εστιατόριο "Avaton 1739" στο εμβληματικό Κάστρο της Νάξου.

Νάξος – Τρίποδες: “Sea Breeze”, μια νέα επιχείρηση με άρωμα καθαριότητας

Στηρίζουμε τη νέα προσπάθεια στο χωριό μας – Ένα καθαριστήριο με επαγγελματισμό, αγάπη και ρίζες στον τόπο

Ουρές για μια αλλαγή εισιτηρίου στο λιμάνι της Νάξου, η κακοκαιρία φέρνει ταξιδιωτικό… μποτιλιάρισμα

Η απαγόρευση απόπλου λόγω των θυελλωδών ανέμων φέρνει αναστάτωση σε εκατοντάδες επισκέπτες που σχηματίζουν ουρές στα πρακτορεία της Νάξου για να αλλάξουν τα δρομολόγιά τους

Ρευματοκλοπές σε τουριστικά νησιά: Ξενοδοχεία, καφέ και σούπερ μάρκετ «φούσκωσαν» το ταμείο τους σε βάρος όλων

Eκατοντάδες παραβάσεις σε Κρήτη, Ρόδο, Νάξο, Μύκονο, Σαντορίνη και άλλα νησιά – Ηλεκτρική ενέργεια αξίας άνω του 1 εκατ. ευρώ κλάπηκε από επιχειρήσεις υψηλής κατανάλωσης

Λυσιστράτη στη Νάξο: Όταν το θέατρο γίνεται υπόθεση όλων (video)

Ο σκηνοθέτης Θανάσης Αντωνίου μιλά για την τέχνη, την ελευθερία και το κοινό όραμα του θεάτρου.

Ακυρώνονται τα δρομολόγια των HighSpeed 3 και 4 λόγω κακοκαιρίας

Η Hellenic Seaways ενημερώνει για την αναστολή των δρομολογίων της Κυριακής 29 Ιουνίου και τις προσωρινές αλλαγές στη ροή του προγράμματος των ταχυπλόων

Πάρος: Αποχαιρετισμός με δάκρυα για την Πρεσβυτέρα Ευαγγελία Βιώνη – Ανουσάκη

Σε συγκινησιακά φορτισμένο κλίμα η εξόδιος ακολουθία στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νάουσα – Συγκλονιστικά λόγια από τον Μητροπολίτη Λεοντοπόλεως

Algérie Ferries: Καθησυχαστική ανακοίνωση για την κράτηση του “El Venizelos” στη Μασσαλία

Η εταιρεία ξεκαθαρίζει ότι οι θερινές διαδρομές δεν επηρεάζονται – Πρόκειται για προγραμματισμένο τεχνικό έλεγχο.