Από το Ντιτρόιτ έως την Υδρα και την Νάξο αλλά και στη Σύρο με την συνύπαρξη δογμάτων… Οι Ελληνες σε κάθε γωνιά του πλανήτη προσκυνούν και αποδίδουν τιμή στον Επιτάφιο ψάλλοντας το “ω, γλυκύ μου έαρ”
«Λοιπόν, ακούστε: Τώρα θα βγούμε έξω στον δρόμο με τον Επιτάφιο στους ώμους μας. Και όλοι όσοι δεν ξέρουν θα λένε “Oh, these Greeks again… They are crazy”, αλλά εμάς δεν θα μας νοιάζει καθόλου, γιατί είμαστε χριστιανοί και μας οδηγεί η ίδια μας η πίστη». Ακόμη θυμάμαι τα λόγια του μητροπολίτη Ντιτρόιτ Νικολάου να στέκεται μπροστά μου στην εκκλησία του Ευαγγελισμού στην αμερικανική πόλη, Μεγάλη Παρασκευή του 2016, και να δίνει τις τελευταίες εντολές στο ποίμνιο πριν από την περιφορά του Επιταφίου.
Της Μαργαρίτης Πουρνάρα (Καθημερινή)
Είχε δίκιο ότι πολλοί Αμερικανοί δεν έχουν ιδέα από τα έθιμά μας και εντυπωσιάστηκαν όταν στην καρδιά της ελληνικής συνοικίας, στα στενά με τις ταβέρνες, είδαν δεκάδες ανθρώπους με κεριά να κουβαλούν τον Επιτάφιο και να ψέλνουν μαζί με τον μητροπολίτη. Ηταν όμως μία από τις συγκινητικότερες εμπειρίες μου στις ΗΠΑ, καθώς αισθάνθηκα τη βαθιά σύνδεση των ανθρώπων μεταξύ τους, αλλά και με την Εκκλησία.
Για τους περισσότερους Ελληνες, η Μεγάλη Εβδομάδα είναι συνυφασμένη με την ελληνική φύση, που μόλις ξυπνάει από τον χειμώνα. Και η Μεγάλη Παρασκευή με τον καταστόλιστο Επιτάφιο έχει κάτι από την ευωδιά της ίδιας της άνοιξης. Συχνά έχει κάτι και από την αλμύρα της θάλασσας. Στο Καμίνι της Υδρας, λ.χ., ένα λιμανάκι που απέχει λίγο από τον κεντρικό οικισμό, το έθιμο είναι να μπαίνει ο Επιτάφιος μέσα στο νερό. Ο λόγος είναι ότι οι Υδραίοι ως βέροι νησιώτες ήθελαν να αγιάζονται τα ύδατα για την προστασία των ναυτικών. Ετσι, γίνεται δέηση υπέρ εκείνων που ταξιδεύουν, για ήσυχα ταξίδια και καλό γυρισμό. Το έθιμο πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στα Καμίνια το έτος 1923 και από τότε επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Λέγεται ότι ξεκίνησε από σφουγγαράδες των Καμινίων, των οποίων τα καΐκια αναχωρούσαν μετά την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως και επέστρεφαν κοντά στην ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
Ο Επιτάφιος στην εκκλησία του Ευαγγελισμού στο Ντιτρόιτ.
Κάτι αντίστοιχο συναντάμε εδώ και εννέα χρόνια στη Νάξο και δη στο Πολίχνι. Είχαν προηγηθεί ανάλογες δράσεις σε Σίφνο και Τήνο, όμως στη Νάξο, όλα είναι διαφορετικά. Με την ευλογία και του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη, ο Επιτάφιος από την Αγία Γρηγορούσα παίρνει το δρόμο για τη παραλία, καθαγιάζονται τα νερά της περιοχής. Και μπροστά στέκεται αγέρωχος ο Εσταυρωμένος…
Ως Συριανή, αισθάνομαι μεγάλο καμάρι που στην πατρίδα του πατέρα μου οι ορθόδοξοι και οι καθολικοί το δόγμα συνεορτάζουν τη Μεγάλη Εβδομάδα. Οι Επιτάφιοι από τις ενορίες τους βγαίνουν περίπου την ίδια ώρα και συναντιούνται στο κέντρο της Ερμούπολης σε πνεύμα ενότητας και συναδέλφωσης. Οι Κυκλάδες είναι ο μόνος τόπος στην Ελλάδα όπου συμβαίνει κάτι τέτοιο, ενδεικτικό της ανεκτικότητας των νησιωτών. Είναι όμορφα και στην Ανω Σύρα, η οποία έχει αμιγώς καθολικό πληθυσμό, να παρακολουθήσει κανείς τη λειτουργία στον ναό του Σαν Τζόρτζη και τον Επιτάφιο να γυρίζει ευωδιαστός στα ασβεστωμένα στενάκια.
Μα και η Αθήνα αλλάζει αυτές τις ημέρες. Η κατάνυξη είναι έντονη σε όλες τις εκκλησίες της Πλάκας και η περιφορά των Επιταφίων στα στενά σοκάκια της, κάτω από τη σκιά του Ιερού Βράχου, δίνει μια σπάνια αίσθηση ιστορικού βάθους. Στο Μετόχι του Πανάγιου Τάφου και στον Αγιο Νικόλα τον Ραγκαβά, θα βρει κανείς τους παλιούς Πλακιώτες να ψέλνουν και να δημιουργούν μοναδική ατμόσφαιρα.
