Το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2016 απονεμήθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία στον Μπομπ Ντίλαν που έγινε ο πρώτος μουσικός που τιμάται μ’ αυτό το βραβείο. Και η δικαιολογία; Έχει δημιουργήσει νέες μορφές ποιητικής έκφρασης μέσα στη σπουδαία αμερικανική μουσική παράδοση.
Κάλλιστα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως έκπληξη. Είναι όμως; Για όσους ξέρουν μάλλον όχι. Απλά ήταν θέμα χρόνου να συμβεί… Και μιλάμε για το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2016, που απονεμήθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία στον Μπομπ Ντίλαν. Η Ακαδημία ανέφερε πως ο Αμερικανός μουσικός και συγγραφέας έχει «έχει δημιουργήσει νέες μορφές ποιητικής έκφρασης μέσα στη σπουδαία αμερικανική μουσική παράδοση». Και γίνεται ο πρώτος μουσικός που κερδίζει αυτό το βραβείο… Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 820.500 ευρώ και την ανακοίνωση έκανε η γενική γραμματέας της Ακαδημίας Σάρα Ντάνιους υπό της επευφημίες των παρισταμένων στη μεγαλοπρεπή αίθουσα του Χρηματιστηρίου στην Στοκχόλμη.
Ο ανταγωνισμός για το φετινό βραβείο ήταν μεγάλος, καθώς πολλά μεγάλα ονόματα ήταν ανάμεσα στα «φαβορί» για το πολυπόθητο βραβείο. Η αγωνία φέτος παρατάθηκε σε σχέση με άλλες χρονιές, καθώς η ανακοίνωση του βραβείου καθυστέρησε μία εβδομάδα. Παραδοσιακά, το Νομπέλ Λογοτεχνίας ανακοινώνεται την ίδια εβδομάδα με τα Νομπέλ των θετικών επιστημών, φέτος όμως το βραβείο προγραμματίστηκε μία εβδομάδα αργότερα, κάτι που σύμφωνα με τους αναλυτές υποδείκνυε διαφωνία μεταξύ των κριτών για την επιλογή του νικητή.
Φαβορί και αουτσάιντερ
Ποια ήταν τα …φαβορί; Ουσιαστικά τα ίδια με πέρυσι: Ο αγαπημένος της Ευρώπης, Ιάπωνας συγγραφέας Χαρούκι Μουρακάμι, γνωστός για τα σουρεαλιστικά έργα του, βρισκόταν στην κορυφή των στοιχημάτων. Το όνομα του Μουρακάμι ακούγεται συχνά παραμονές του βραβείου, ενώ η δημοτικότητα του συγγραφέα αυξάνει χρόνο με το χρόνο. Όμως οι ειδικοί επέμεναν ότι παρότι εμφανίζεται πρώτος στα στοιχήματα, ο Μουρακάμι δεν θα λάβει, ακόμα, την πολυπόθητη διάκριση. Άλλοι φιναλίστ θεωρούνταν ο Σύρος ποιητής ‘Αδωνι, ο Κενυάτης μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας Ngugi Wa Thiong’o, ο Νορβηγός μυθιστοριογράφος Jon Fosse, ο Νοτιοκορεάτης ποιητής Ko Un και φυσικά το διαχρονικό «φαβορί» Φίλιπ Ροθ. Κριτικοί λογοτεχνίας βέβαια σχολιάζουν πως ο Ροθ δεν είχε πιθανότητες, καθώς εδώ και κάποια χρόνια έχει δηλώσει πως θα σταματήσει εντελώς τη συγγραφή. Εκπληξη; Για πρώτη φορά εμφανίστηκε στις λίστες το όνομα της Ιταλίδας Έλενα Φεράντε. Μάλιστα η Φεράντε «ανέβηκε» στα στοιχήματα μετά από δημοσίευμα αμερικανικού περιοδικού που αποκάλυψε την ταυτότητά της, η οποία παρέμενε επί χρόνια άγνωστη, καθώς η δημοφιλής συγγραφέας χρησιμοποιούσε ψευδώνυμο.
Όμως, υπάρχει και η άλλη πλευρά του Ατλαντικού… Κι έτσι εκτός του Ντίλαν ακούστηκαν κι άλλα ονόματα: οι συγγραφείς Μέριλιν Ρόμπινσον, Ντον Ντελλίλο και Τόμας Πύντσον, η διηγηματογράφος Λύντια Ντέιβις και ο ποιητής Τζον ‘Ασμπερι. Και με δεδομένο ότι είχε χρόνια να περάσει τον Ατλαντικό το βραβείο, οι πιο ψαγμένοι ψήφισαν …Αμερική.
Βιογραφικό του Ντίλαν
Ο Μπομπ Ντίλαν -Ρόμπερτ Άλεν Ζίμερμαν όπως είναι το πραγματικό του όνομα – γεννήθηκε στις 24 Μαΐου του 1941 στη Μινεσότα των ΗΠΑ και μεγάλωσε σε μία εβραϊκή μεσοαστική οικογένεια στην πόλη Χίμπινγκ. Ως έφηβος έπαιξε σε διάφορες μπάντες και με τον καιρό το ενδιαφέρον του για τη μουσική γινόταν ολοένα και μεγαλύτερο. Ως μαθητής γυμνασίου άρχισε να παίζει φυσαρμόνικα, πιάνο και κιθάρα, ενώ συμμετείχε για πρώτη φορά σε συγκρότημα, τους Golden Chords, ερμηνεύοντας τραγούδια των Τσακ Μπέρι και Λιτλ Ρίτσαρντ, με έμφαση στη ροκ εν ρολ, κάντρι, φολκ και μπλουζ μουσική.
Το 1959 φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Μινεάπολης. Εκεί άκουσε για πρώτη φορά την μουσική του φολκ θρύλου Γούντι Γκάθρι, έγινε λάτρης του και αποφάσισε να τον συναντήσει. Για το σκοπό αυτό παράτησε τις σπουδές του και έφτασε στη Νέα Υόρκη, την μητρόπολη της μουσικής αλλά και το μέρος που μπορούσε να συναντήσει το ίνδαλμα του.
Το 1960 άρχισε να παίζει σε διάφορους μουσικούς χώρους και έχοντας ως μουσικό πρότυπο τον Γκάθρι. Σύντομα, ο Ντίλαν υπέγραψε συμβόλαιο με την πολυεθνική δισκογραφική εταιρεία Κολούμπια. Μέχρι σήμερα ηχογραφεί στην ίδια εταιρεία.
Ο Ντίλαν έχει ηχογραφήσει πολλά άλμπουμ και τα θέματα των τραγουδιών του έχουν να κάνουν με τις κοινωνικές συνθήκες, τη θρησκεία, την πολιτική και την αγάπη. Τα ποίηματά του έχουν δημοσιευθεί σε βιβλίο με τον τίτλο Lyrics.
Σημαντικό του επίσης δημιούργημα είναι ο πρώτος τόμος της αυτοβιογραφίας του με τίτλο Chronicles, όπου ανασύρει μνήμες από τα πρώτα του χρόνια στη Νέα Υόρκη.
