Αναγνωρίζοντας αυτή τη συνεχή και συστηματική προσπάθεια για προστασία και ανάδειξη της μουσικής μας παράδοσης, το Υπουργείο Πολιτισμού έχει προτείνει την ένταξη των λαϊκών πνευστών του Αιγαίου και των «Μουσικών Συναντήσεων» στον Εθνικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Ωραίο δεν ακούγεται; Στον κατάλογο της Αύλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς τα λαϊκά πνευστά του Αιγαίου και οι μουσικές συναντήσεις; Πως μας ήρθε; Εεεε αφορμή τι άλλο από το διήμερο δράσεων που έγινε στην Αθήνα (σ.σ. για πρώτη φορά έξω από τα νησιά του Αιγαίου) στις 12 και 13 Οκτωβρίου 2019 και μιλάμε για την «17η Μουσική Συνάντηση Λαϊκών Πνευστών Αιγαίου» και την «13η Συνάντηση Παραδοσιακής Μουσικής Νέων Νοτίου Αιγαίου».
Και παρόντες (παραδοσιακά πλέον το 1/3 των συμμετεχόντων είναι κάτω των 25 ετών) ήταν περίπου 100 μουσικοί από 17 νησιά του Αιγαίου: τις Κυκλάδες (Άνδρο, Κέα, Κύθνο, Μύκονο, Σέριφο, Σύρο, Σαντορίνη, Πάρο, Νάξο και Αμοργό), τα Δωδεκάνησα (Λέρο, Κάρπαθο), το Ανατολικό Αιγαίο (Σάμο, Ικαρία, Χίο), την Εύβοια και την Κρήτη, αλλά και από τη Βόρεια Ελλάδα (γκάιντες και ζουρνάδες) και την Αθήνα. Και οι γειτονιές στο κέντρο της πρωτεύουσας γέμισαν με ήχους και το μουσικό ρυθμό του Αιγαίου, ενώ το κατευόδιο σφραγίστηκε από τη σταθερή θέληση όλων των συμμετεχόντων να συνεχιστεί το μεγάλο αυτό πολιτιστικό γεγονός του Αιγαίου αδιάλειπτα, με τον ίδιο δυναμισμό και χωρίς τα φετινά προβλήματα, ανανεώνοντας την υπόσχεση της συνάντησης για του χρόνου στο νησί της Τζιας.
Τι κρατάμε; Την είδηση που αναφέραμε νωρίτερα… Η πλατιά ομήγυρη που δημιουργήθηκε μέσα από τις «Μουσικές Συναντήσεις» συνιστά πλέον μια διαρκή και ενεργή πολιτιστική κοινότητα. Αναγνωρίζοντας αυτή τη συνεχή και συστηματική προσπάθεια για προστασία και ανάδειξη της μουσικής μας παράδοσης, το Υπουργείο Πολιτισμού έχει προτείνει την ένταξη των λαϊκών πνευστών του Αιγαίου και των «Μουσικών Συναντήσεων» στον Εθνικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Οι Μουσικές αυτές Συναντήσεις ξεκίνησαν το 2002 και το 2005 αντιστοίχως κι έχουν καταξιωθεί -σε ετήσια βάση- ως ένας εξαιρετικά επιτυχημένος θεσμός, ένα σημαντικό πολιτιστικό γεγονός υπερτοπικής σημασίας. Στόχος είναι να φέρουν σε επικοινωνία τους οργανοπαίκτες-θεματοφύλακες του παραδοσιακού ύφους και ήθους των νησιών, να τους δώσουν την ευκαιρία ν’ ανταλλάξουν γνώσεις και εμπειρίες, και ν’ αποκτήσουν κίνητρα για τη διάδοση και συνέχιση της μουσικής τους κληρονομιάς. Έτσι, οι νέοι έχουν την ευκαιρία να ακούσουν τους παλαιότερους οργανοπαίκτες, να μαθητεύσουν κοντά τους και να μυηθούν στον πλούτο και την ποικιλία της αυθεντικής μουσικής παράδοσης του Αιγαίου).
Οι «Μουσικές Συναντήσεις Λαϊκών Πνευστών Αιγαίου» έχουν καταξιωθεί ως ένας θεσμός μοναδικός στην Ελλάδα. Ξεκίνησαν το 2002 σε κυκλαδικό επίπεδο, με πρωτοβουλία του Τμήματος Πολιτισμού της τότε Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κυκλάδων και του Μουσείου Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων Φοίβου Ανωγειανάκη, έχοντας αποκτήσει πλέον παναιγαιακό χαρακτήρα.
Στο πλαίσιο των προηγούμενων Συναντήσεων (που έγιναν στην Κέα, την Κύθνο, τη Νάξο, τη Μύκονο, την Πάρο, την Αντίπαρο, την Άνδρο, τη Σύρο, τη Σαντορίνη και την Ικαρία) συμμετείχαν και καταγράφηκαν λαϊκοί οργανοπαίκτες απ’ όλα τα νησιά που παίζουν τα παραδοσιακά πνευστά μουσικά όργανα. Έτσι, στις μέρες μας η τσαμπούνα, το τουμπάκι και το σουραύλι, αν και απειλούνταν με εξαφάνιση, είναι όργανα που κυριολεκτικά έχουν αναγεννηθεί, καθώς οι Συναντήσεις έδωσαν κίνητρα για τη διδασκαλία και διάδοση των οργάνων στους νέους. Στη διοργάνωση, εκτός από τους μουσικούς του Νοτίου Αιγαίου (Κυκλάδες και Δωδεκάνησα), συμμετέχουν σε μόνιμη πλέον βάση και οργανοπαίκτες από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου: Σάμο, Χίο και Ικαρία, καθώς και -κατά καιρούς- μουσικοί και από άλλες περιοχές της χώρας (Κρήτη, Πόντο, Εύβοια, Μακεδονία-Θράκη κ.ά.). Έτσι, ο θεσμός αυτός τείνει να αποκτήσει έναν πανηγυρικό χαρακτήρα πανελλαδικής απήχησης.
Ανάλογη δράση είναι και οι «Συναντήσεις Παραδοσιακής Μουσικής Νέων Νοτίου Αιγαίου», που ξεκίνησαν το 2005 από τους ίδιους διοργανωτές και με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Φοίνικα Σύρου. Απευθύνονται ειδικότερα στους νεαρούς Κυκλαδίτες μουσικούς που ασχολούνται με τα κάθε είδους παραδοσιακά όργανα του τόπου τους. Οι «Συναντήσεις Παραδοσιακής Μουσικής Νέων» έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα με μεγάλη συμμετοχή στη Σύρο, Νάξο, Τήνο, Αμοργό, Σέριφο και Σίφνο.
Οι «Μουσικές Συναντήσεις» στάθηκαν αφετηρία για επιστημονική έρευνα και συστηματική καταγραφή (ηχογράφηση, κινηματογράφηση, φωτογράφηση και συνεντεύξεις), η οποία έχει δώσει πλούσιους καρπούς με την εκπόνηση ειδικών επιστημονικών εργασιών (διδακτορικές διατριβές, πτυχιακές εργασίες, δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, ανακοινώσεις σε συνέδρια κ.λπ.). Οι καταγραφές πραγματοποιούνται σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής «Φοίβος Ανωγειανάκης» και ομάδα από εθνομουσικολόγους-φοιτητές και διδάκτορες του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ που συντονίζει ο καθηγητής Λάμπρος Λιάβας. Επίσης, το Τμήμα Πολιτισμού Κυκλάδων της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, μετά από ειδικές εθνομουσικολογικές επιτόπιες έρευνες, προχώρησε στην παραγωγή εθνογραφικών ταινιών-ντοκιμαντέρ για τις μουσικές παραδόσεις των νησιών, ξεκινώντας από την Άνδρο και τη Νάξο.
Υπάρχει δηλαδή όλο το πακέτο για να μπορέσει να ενταχθεί στον Εθνικό Κατάλογο της Αύλης Πολιτιστικής μας κληρονομιάς…
(φωτό από την ιστοσελίδα της Κατερίνας Σιδερή στα social media)
