Η Αδέσμευτη Κίνηση Πολιτών Νάξου – ΕΔΩ – παρουσιάζει το Χωροταξικό της Νάξου μέσα από την δική της οπτική.. Με τα θετικά και τα αρνητικά… Δείτε video
Ο χωροταξικός σχεδιασμός της Νάξου βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, καθώς από τη μία είναι μία ανάσα πριν την ολοκλήρωσή του ενώ από την άλλη χρειάζεται επικαιροποίηση καθώς έχουν περάσει 12 χρόνια (!!) από την παραλαβή του από τον τότε Δήμο Νάξου. Μέσα σε δώδεκα χρόνια, έχουν αλλάξει πολλά. Ο Δήμος Νάξου είναι πλέον Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, η πόλη της Νάξου έχει αλλάξει, το ίδιο και όλο το νησί.. Μήπως ήρθε η ώρα να δούμε το project “Χωροταξικό Νάξου” μέσα από ένα άλλο πρίσμα κι όχι με την λογική ότι “εμείς είμαστε τώρα εδώ και κανείς άλλος”;
Η Αδέσμευτη Κίνηση Πολιτών Νάξου – ΕΔΩ – παρουσίαζει τις θέσεις της κίνησης για το υπό μελέτη χωροταξικό σχέδιο της Νάξου όπως συνδιαμορφώθηκαν από τα μέλη της. Μάλιστα υπάρχει μία σειρά από θετικά και αρνητικά για το υπό μελέτη χωροταξικό, υπάρχουν και συμπεράσματα, ενώ μέσα από δύο video μπορείτε να ακούσετε με προσοχή όχι μόνο τις προτάσεις αλλά και το σκεπτικό που υπάρχει για ένα ολοκληρωμένο Χωροταξικό που θα έχει ως βάθος το 2050 και όχι μία πενταετία μπροστά μας.. Και μάλιστα με στοιχεία της προηγούμενης δεκαετίας…
Μερικά θετικά πράγματα για το υπό μελέτη χωροταξικό της Νάξου
1.Το χωροταξικό σχέδιο βάζει όρους στη χρήση της γης και βάζει σε τάξη τις δραστηριότητες των ανθρώπων, όπως η αγροτική παραγωγή, η τουριστική ανάπτυξη, η βιοτεχνία κλπ. Αυτό συχνά βοηθά να εξομαλυνθούν οι έντονες αντιθέσεις που παρατηρούνται ανάμεσα σε γειτνιάζουσες δραστηριότητες όπως για παράδειγμα η κτηνοτροφία με την κατοίκιση και τον τουρισμό και να οριστεί η έκταση αυτών.
2.Μεγαλώνουν τα όρια των οικισμών και αυτό θεωρητικά βοηθάει στην ανάπτυξή τους όπως και στην πολεοδομική συνοχή τους. Αυτό σε συνδυασμό με την οριοθέτηση της Χώρας μπορεί να λειτουργήσει θετικά στην εγκατάσταση νέων κατοίκων στα χωριά του νησιού, αντιστρέφοντας την τάση εγκατάλειψης που παρατηρείται τα τελευταία 80 χρόνια κυρίως στους ορεινούς οικισμούς του νησιού.
3.Περιορίζεται η, ανεξέλεγκτη μέχρι σήμερα, εκτός σχεδίου δόμηση και όπου επιτρέπεται, γίνεται με έλεγχο της οικιστικής εξάπλωσης. Αυτό συνηγορεί στην εδραίωση των οριοθετημένων οικισμών ως κέντρα ανάπτυξης του νησιού ισχυροποιώντας τις οικιστικές ιδιαιτερότητες τους όπως και το πολιτισμικό τους κεφάλαιο. Ο έλεγχος της εκτός σχεδίου δόμησης μπορεί να λειτουργήσει συνεκτικά και ως προς τις κοινωνίες του τόπου μιας και η ενίσχυση της εντός ορίου δόμησης προϋποθέτει κοινωνική οργάνωση και συνεννόηση.
4.Ορίζονται περιοχές ειδικής προστασίας, όπως τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι αλλά και φυσικοί σχηματισμοί όπως τα ρέματα και οι παράκτιοι σχηματισμοί. Η προστασία αυτών βρίσκεται στο κέντρο της αναγνωρισιμότητας του χώρου και στο επίκεντρο του ορισμού του ίδιου του τόπου.
5.Ορίζεται και ιεραρχείται το οδικό δίκτυο, βάζοντας έτσι όρια στην ανάπτυξή του αλλά και στην ανάπτυξη παραπλήσια αυτού. Αυτό δημιουργεί μια οδική ραχοκοκκαλιά πάνω στην οποία θα στηριχθεί ένα νέο πολιτικό σχέδιο ανάπτυξης του νησιού βάσει των αναγκών της κοινωνίας του τόπου.
6.Το χωροταξικό σχέδιο λειτουργεί ως πρότυπο για την χωροταξία του υπόλοιπου νησιού (πρώην Δήμος Δρυμαλίας) και ανοίγει την κουβέντα για το πως μπορούν οι κοινωνίες των ορεινών οικισμών να σχεδιάσουν το μέλλον τους βάσει της οριοθέτησης των αναγκών τους και του ίδιου του χώρου στον οποίο αναπτύσσονται.
...μερικά αρνητικά…
1.Το υπό μελέτη χωροταξικό σχέδιο της Νάξου απευθύνεται και επιχειρεί να οργανώσει χωροταξικά μόνον την περιοχή του πρώην Δήμου Νάξου. Αυτό σημαίνει ότι η μελέτη επιχειρεί να καλύψει τις ανάγκες ενός μέρους του πληθυσμού μη λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις που θα έχει αυτό στο σύνολο των ανθρώπων του νησιού.
2.Από την ανάθεση της μελέτης του χωροταξικού σχεδίου έχουν περάσει 19 χρόνια. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα οι παγκόσμιες οικονομικές συνθήκες μαζί με ατελείωτα χρόνια κοινωνικο-οικονομικής κρίσης έχουν αλλάξει τα δεδομένα και οι προβλέψεις που έγιναν τότε από τους μελετητές δεν ανταποκρίνονται στην σημερινή πραγματικότητα. Ολόκληρες περιοχές ειδικής προστασίας έχουν ήδη αλλοιωθεί μέσω της ανεξέλεγκτης δόμησης ενώ η τουριστική ανάπτυξη έχει καταπιεί ολόκληρα κομμάτια του νησιού.
3.Συγκεκριμένα για τον ορισμό των προτεινόμενων νέων ορίων ανάπτυξης των οικισμών, φαίνεται πως η πρόθεση των μελετητών είναι να χρησιμοποιήσουν το επαρχιακό οδικό δίκτυο ως κεντρικό σημείο αναφοράς, πράγμα που, όπως έχει ήδη φανεί σε άλλους οικισμούς του νησιού, λειτουργεί πολύ αρνητικά στην αστική τους οργάνωση και οικονομία. Είναι πλέον η ώρα και μετά τα μαθήματα που έχουμε πάρει να σκεφτούμε την ανάπτυξη των οικισμών με κέντρο τα παραδοσιακά τους κέντρα και όχι τον δρόμο, να δούμε την ανάπτυξη των κοινωνιών βάσει των δυνατοτήτων του τόπου και τις ιδιαιτερότητες του φυσικο-ιστορικού τοπίου.
4.Διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας για την εδραίωση ανάπτυξης παραθαλάσσιων οικισμών που οι μόνιμοι κάτοικοι είναι λιγότεροι από τους επισκέπτες. Η ανάπτυξη τέτοιων τουριστικών οικισμών λειτουργεί εις βάρος της οικονομίας των οικισμών της ορεινής Νάξου και εδραιώνει ένα παραλιακό μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης που έχει ήδη καταστρέψει όχι μόνο τεράστιες περιοχές του νησιού αλλά και ολόκληρες επαρχίες χωρών όλου του κόσμου. Είναι σαφές άλλωστε ότι άλλες μεσογειακές ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη αρχίσει να απαναπροσδιορίζουν το τουριστικό τους μοντέλο παραλιακής ανάπτυξης βλέποντας την υποβάθμιση του ίδιου του τουριστικού προϊόντος. Σε αυτό ακριβώς αποτυχημένο μοντέλο βασίζονται και οι ανά καιρούς συζητήσεις περί περιφερειακού δρόμου της Νάξου.
5.Διαφωνούμε με την γιγάντωση του οικισμού της Χώρας της Νάξου με το σκεπτικό ότι οποιαδήποτε πληθυσμιακή μεταβολή θα προέλθει κυρίως από την αφαίμαξη των πληθυσμών των οικισμών της ορεινής Νάξου. Αυτό εξάλλου αποτελεί και πολιτικό μας στόχο. Η ανάπτυξη όλων των οικισμών του νησιού ισοδυναμεί για εμάς με πολιτιστικό πλούτο, όχι μόνο στα στενά όρια της διάσωσης των παραδόσεων αλλά ως εκμαγείο πολιτισμού, ιστορίας, γλώσσας και ποιότητας ζωής των ανθρώπων του τόπου.
…και συνοψίζοντας
Δυστυχώς μας έχει τελειώσει ο χρόνος.
Σε ιδανικές συνθήκες θα θέλαμε αυτός ο σχεδιασμός να έχει γίνει από την ίδια την κοινωνία, η οποία θα έχει χαράξει τους στόχους της για το μέλλον, για το πως θέλει να είναι το νησί σε 50 χρόνια από τώρα και ποιες ανάγκες μπορούν να καλυφθούν με αυτό το σχέδιο. Θα θέλαμε ιδανικά οι άνθρωποι κάθε χωριού της Νάξου να έχουν προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά του τόπου που το κάνουν αυτό που είναι και από εκεί να προκύψουν τα νέα όρια επέκτασης του σχεδίου.
Δυστυχώς για εμάς, μας έχει προλάβει το άχαρο παρόν της πολιτικής ύβρης της εξουσίας που με την αβάντα της παγκοσμιοποίησης μεταλλάσσει το κοινό μας μέλλον σε ιδιωτικό και αφήνει βάρβαρα τα μορφολογικά του κατάλοιπα στο τόπο μας πληγώνοντας ανεπανόρθωτα τις κοινωνίες και το τοπίου του νησιού.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο να μπει κάποιο φρένο και το μόνο θεσμικό εργαλείο που έχουμε αυτή τη στιγμή εύκαιρο είναι αυτό το χωροταξικό σχέδιο. Προτείνουμε λοιπόν στην κοινωνία να απαιτήσει την άμεση ολοκλήρωσή του και τις δημοτικές παρατάξεις και κόμματα να συσπειρωθούν γύρω από αυτόν τον εφικτό στόχο.
Μακροπρόθεσμα και μέσω των συναντήσεών μας με τους κατοίκους των οικισμών της Νάξου θα φτιάξουμε μαζί ένα πλάνο για το πως μπορούμε αυτά τα εργαλεία να τα χρησιμοποιήσουμε υπέρ μας.
