Εγκύκλιο με την οποία υπενθυμίζει τις υποχρεώσεις, αλλά και τα δικαιώματα των στελεχών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) απέστειλε στις υπηρεσίες της φορολογικής διοίκησης ο Διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής, αναφερόμενος διεξοδικά στην πειθαρχική, ποινική και αστική ευθύνη τους.
Εγκύκλιο με την οποία υπενθυμίζει τις υποχρεώσεις, αλλά και τα δικαιώματα των στελεχών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) απέστειλε στις υπηρεσίες της φορολογικής διοίκησης ο Διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής, αναφερόμενος διεξοδικά στην πειθαρχική, ποινική και αστική ευθύνη τους.
Η εγκύκλιος οριοθετεί το πλαίσιο μέσα στα οποίο καλούνται οι υπάλληλοι όλων των βαθμίδων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων να εργαστούν ώστε να γίνουν πιο αποδοτικοί και αποτελεσματικοί καθώς θα γνωρίζουν τόσο τις υποχρεώσεις τους όσο και τα δικαιώματά τους.
Μεταξύ άλλων παρουσιάζονται σε ξεχωριστά κεφάλαια τα τρία είδη ευθύνης που φέρουν οι υπάλληλοι κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ήτοι, της πειθαρχικής ή διοικητικής, της ποινικής και της αστικής, ενώ στη συνέχεια αναλύεται διεξοδικότερα η κάθε μία από αυτές, αποσαφηνίζοντας τη σχετική διαδικασία, τις συνέπειες αλλά και τα δικαιώματα των υπαλλήλων.
Μάλιστα, για την καλύτερη κατανόηση όλων των σχετικών θεμάτων παρατίθενται πραγματικά παραδείγματα στοιχειοθέτησης ευθύνης.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο οι υπάλληλοι της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, όπως εξάλλου και όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι, υπέχουν, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, για υπαίτια πράξη ή παράλειψη, τρία διαφορετικά είδη ευθύνης ήτοι, πειθαρχική, ποινική και αστική ευθύνη. Για τη στοιχειοθέτηση της κάθε είδους ευθύνης συντρέχουν διαφορετικές προϋποθέσεις και υπάρχουν διαφορετικές έννομες συνέπειες.
Οι ευθύνες αυτές δεν ταυτίζονται μεταξύ τους αλλά δύναται να συντρέχουν παράλληλα.
Συγκεκριμένα, η εγκύκλιος αναφέρει πως η πειθαρχική ευθύνη απορρέει από την ειδική έννομη σχέση η οποία συνδέει τον υπάλληλο με το Κράτος, σχετίζεται με την ορθή εκτέλεση των καθηκόντων του και επισύρει πειθαρχικές ποινές.
Η πειθαρχική ευθύνη των υπαλλήλων ρυθμίζεται από τις διατάξεις του πειθαρχικού δικαίου, το οποίο αποτελεί κομμάτι του δημοσιοϋπαλληλικού δικαίου, και περιλαμβάνει δύο επιμέρους τμήματα
α) το ουσιαστικό πειθαρχικό δίκαιο το οποίο περιλαμβάνει τα πειθαρχικά παραπτώματα και τις πειθαρχικές ποινές ή κυρώσεις και
β) το διαδικαστικό πειθαρχικό δίκαιο το οποίο προβλέπει τα αρμόδια πειθαρχικά όργανα καθώς και τη διαδικασία επιβολής των προβλεπομένων πειθαρχικών ποινών.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο Πιτσιλή η ποινική ευθύνη των υπαλλήλων γεννάται από πράξεις ή παραλείψεις τους που, βάσει των κανόνων του ποινικού δικαίου, χαρακτηρίζονται ως αδικήματα και προσβάλλουν όχι μόνο την εύρυθμη λειτουργία της υπηρεσίας αλλά και την ομαλή κοινωνική συμβίωση.
Οι ποινές που επιβάλλονται σε περίπτωση ενεργοποίησης της ποινικής ευθύνης είναι είτε χρηματικές κυρώσεις – πρόστιμα, είτε ποινές στερητικές της ελευθερίας δηλ. φυλάκιση ή κάθειρξη, ανάλογα με τη βαρύτητα και τις συνθήκες τέλεσης του συγκεκριμένου ποινικού αδικήματος.
Τα βασικότερα από τα ποινικά αδικήματα για τα οποία μπορεί να κατηγορηθούν οι υπάλληλοι της ΑΑΔΕ, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, είναι τα εξής:
•Δωροληψία υπαλλήλου (άρθρο 235 του Ποινικού Κώδικα ΠΚ),
•Εμπορία επιρροής – μεσάζοντες (άρθρο 237Α ΠΚ),
•Κατάχρηση εξουσίας (άρθρο 239 του ΠΚ),
•Διάπραξη παραβάσεων κατά την εκτέλεση των ποινών (άρθρο 240 του ΠΚ), •Παραβίαση του οικιακού ασύλου (άρθρο 241 του ΠΚ),
•Ψευδής βεβαίωση, νόθευση, καταστροφή ή υπεξαγωγή εγγράφου (άρθρο 242 του ΠΚ),
•Παράλειψη βεβαίωσης ταυτότητας του προσώπου που αναφέρεται στο έγγραφο από τον συντάκτη αυτού (άρθρο 243 του ΠΚ),
•Καταπίεση (άρθρο 244 του ΠΚ),
•Παραβίαση του υπηρεσιακού απορρήτου (άρθρο 252 του ΠΚ), • αποσιώπηση λόγου εξαίρεσης (άρθρο 254 του ΠΚ), • αθέμιτη συμμετοχή (άρθρο 255 του ΠΚ),
• Απιστία στην υπηρεσία (άρθρο 256 του ΠΚ),
•Εκμετάλλευση εμπιστευμένων εγγράφων (άρθρο 257 του ΠΚ),
•Υπεξαίρεση στην υπηρεσία (άρθρο 258 του ΠΚ),
•Παράβαση καθήκοντος (άρθρο 259 του ΠΚ),
•Παρότρυνση υφισταμένων και ανοχή (άρθρο 261 του ΠΚ).
Τέλος, όσον αφορά την αστική ευθύνη των υπαλλήλων, αυτή κατά την ΑΑΔΕ σχετίζεται με τη ζημία που μπορεί να προξενήσουν είτε στο Δημόσιο είτε στους διοικουμένους, με πράξεις ή παραλείψεις τους, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Η ευθύνη βέβαια αυτή των υπαλλήλων υφίσταται μόνο έναντι του Δημοσίου και όχι έναντι τρίτων προσώπων- διοικουμένων που τυχόν βλάπτονται. Τούτο σημαίνει ότι οι διοικούμενοι δεν μπορούν, πλην εξαιρετικών περιπτώσεων, να ασκήσουν ευθεία αγωγή αποζημίωσης κατά δημοσίων υπαλλήλων για ζημία που τους προξένησαν οι τελευταίοι κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Μπορούν, όμως, να καταθέσουν τέτοια αγωγή κατά του Δημοσίου, το οποίο είναι αστικώς υπεύθυνο για την αποκατάσταση της ζημίας την οποία προξένησαν οι υπάλληλοί του, το οποίο δύναται στη συνέχεια να στραφεί αναγωγικά κατά αυτών. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται έκδοση απόφασης των αρμοδίων διοικητικών δικαστηρίων.
