Η έκπληξη του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης κου Αποστόλου στους Ναξιώρες με την παραχώρηση του ακινήτου δίπλα στο Νοσοκομείο Νάξου, οι αναφορές σε μεταποιητικές δράσεις στην Νάξο, το Φράγμα του Τσικαλαριού και τα υπό ένταξη προϊόντα σε επίπεδο ΠΟΠ, ήτοι Φάβα Αμοργού και Αρσενικό Νάξου
Απόγευμα Πέμπτης 31 Μαΐου και ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλης Αποστόλου είναι καλεσμένος τηλεφωνικά στην εκπομπή «Όσα σέρνει το τρακτέρι» του ραδιοφωνικού σταθμού «Aegean Voice 107.5, η Φωνή του Αιγαίου».. Και στην ερώτηση που του τίθεται από την Ξένια Μπαμπούνη, την οικοδέσποινα της εκπομπής για το εάν «φέρνει κάποιο δώρο στη Νάξο», ο υπουργός χαμογελάει και τονίζει «θα τα πούμε στην εκδήλωση»… Και από το βήμα της 1ης Θεματικής Συνεδρίας του β’ μέρους (ή 15ου) Περιφερειακού Συνεδρίου (οι άλλες έξι ενότητες στην Σύρο στις 5 και 6 Ιουνίου) απασφάλισε την …βόμβα. Όπως ανακοίνωσε μετά από συνεργασία και αίτημα του αναπληρωτή διοικητή του Νοσοκομείου – Κέντρου Υγείας Νάξου κου Κώστα Απιδόπουλου (σε συνεργασία με το ΔΣ), το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης παραχωρεί το γειτονικό ακίνητο από το Νοσοκομείο ώστε να πραγματοποιηθεί στο άμεσο μέλλον κτηριακή επέκταση. Και η αρχική παγωμάρα έφερε δυναμική αντίδραση στο χώρο του Πολιτιστικού Κέντρου Φιλωτίου με την κάμερα να πιάνει τον κο Απιδόπουλο να δακρύζει.. Και μιλάμε για το πάλαι ποτέ κτήριο του πατατοσπόρου, ακίνητο συνολικής έκτασης σχεδόν τριών στρεμμάτων (2,8 για την ακρίβεια) και θα μπορέσει να λύσει τα χέρια της τοπικής διοίκησης ακόμη και σε θέμα στέγασης των γιατρών που ενδεχομένως θέλουν να έρθουν στο νησί.. Όσο για τις υπηρεσίες που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο χώρο, στο άμεσο μέλλον θα μετακινηθούν σε άλλους χώρους. Από χώροι ειδικά το Δημόσιο έχει δεκάδες, το πρόβλημα είναι η αδυναμία εκμετάλλευσής τους..
δράσεις σε Νάξο
Από εκεί και πέρα, ο κος Αποστόλου αναφέρθηκε σε δράσεις που έχουν σχέση με τη Νάξο τονίζοντας ότι «Οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί στη νέα πρόσκληση του μέτρου της μεταποίησης του ΠΑΑ 2014-2020 για τη Νάξο είναι 7, με αιτούμενο προϋπολογισμό 16,4 εκατ. € και επιχορήγηση 12.4 εκατ. €, και βρίσκονται ήδη υπό αξιολόγηση στις αρμόδιες υπηρεσίες»… Μίλησε για θέματα προστασίας Ονόματος και Γεωγραφικής προέλευσης των τοπικών προϊόντων λέγοντας «Στο Ενωσιακό Μητρώο Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενων Γεωγραφικών Ενδείξεων (ΠΓΕ), έχουν ενταχθεί από την Περιφέρεια Ενότητα των Κυκλάδων, η Φάβα Σαντορίνης, η Γραβιέρα Νάξου το τυρί Σαν Μιχάλη Σύρου, η κοπανιστή Κυκλάδων, η πατάτα Νάξου και το τοματάκι Σαντορίνης». Και αποκάλυψε τις εξελίξεις γύρω από τη Φάβα Αμοργού, Αρσενικό Νάξου και Φάβα Σαντορίνης … «Έχει υποβληθεί αίτημα επίσης, για καταχώριση της ονομασίας «Φάβα Αμοργού» ως ΠΓΕ. Η υπηρεσία αξιολόγησε το αίτημα και απέστειλε τις παρατηρήσεις της στην αιτούσα ομάδα, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει επανέλθει με διορθωμένο φάκελο. Αιτήματα που έχουν διαβιβαστεί και αξιολογούνται προς θετική κατεύθυνση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: «Αρσενικό Νάξου» (Αίτημα καταχώρισης ως ΠΟΠ) και «Φάβα Σαντορίνης» ΠΟΠ. (Αίτηση τροποποίησης προδιαγραφών ήσσονος σημασίας)».
Αναλυτικά η ομιλία του κου Αποστόλου έχει ως εξής:
Παρά, την «ανεξάρτητη» υπόσταση του κάθε κυκλαδίτικου νησιού, το ιστορικό-γεωγραφικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων αποτελεί μια ενιαία παραγωγική-οικονομική οντότητα, για την οποία πρέπει να εκπονηθεί ένα ενιαίο στρατηγικό αναπτυξιακό σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης. Όλα τα Κυκλαδονήσια παρουσιάζουν τα γνωστά χαρακτηριστικά της νησιωτικότητας: απομόνωση, οριοθέτηση όλων των δραστηριοτήτων, λιγοστούς φυσικούς πόρους, μικρή αγορά, μεγάλο κόστος παραγωγής ελλείψεις στις υποδομές, δύσκολη προσβασιμότητα, και προσπελασιμότητα από και προς το κέντρο ή τα γειτονικά νησιά.
Η αυθόρμητη τάση των νησιών να αναπτύξουν όλες τις αναγκαίες λειτουργίες, παραγωγικές και κοινωνικές, για την επιβίωση των κατοίκων, η τάση να γίνουν αυτοεξυπηρετούμενες κλειστές οικονομίες αν και δεν πέτυχε σχεδόν ποτέ, υπηρετήθηκε σχεδόν αποκλειστικά. Βέβαια η επέκταση σε άλλες παραγωγικές δραστηριότητες και Υπηρεσίες ήταν ραγδαίες, ιδιαίτερα στη μεταπολεμική περίοδο με αποτέλεσμα η απασχόληση να πάρει άλλη διάσταση. Ο τριτογενής τομέας πήρε την πρωτοπορία στην ανάπτυξη, υποσκελίζοντας με ραγδαίο ρυθμό τον πρωτογενή και το δευτερογενή τομέα, σε επικίνδυνο βαθμό, αφού τείνει να γίνει απόλυτη μονοκαλλιέργεια.
Ο αγροτικός χώρος των Κυκλάδων – γι αυτόν θα μιλήσουμε στη σημερινή μας συνάντηση – αποτελεί ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και πρόοδο του κοινωνικού ιστού. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στα τέσσερα ισχυρά σημεία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, μαζί με το φυσικό περιβάλλον, τη τουριστική ανάπτυξη και τη πολιτιστική κληρονομιά. Και η συνάντησή μας αυτή γίνεται στη Νάξο, όχι μόνο γιατί έχει τα πρωτεία στην αγροτική δραστηριότητα, αλλά και γιατί έχει και τεράστιες δυνατότητες.
Έχει δυνατότητες ανάπτυξης παρόλα τα γεωμορφολογικά προβλήματα που κυρίως αντιμετωπίζει και τα οποία κατά κύριο λόγο αφορούν σε προβλήματα 1) στενότητας των φυσικών πόρων, δηλαδή εύφορης γης και επάρκειας υδάτινου δυναμικού και 2) κόστους μεταφοράς γεωργοκτηνοτροφικών εφοδίων και προϊόντων. Όμως το νέο παραγωγικό μοντέλο πρέπει να στηριχθεί και στη συνθετική αξιοποίηση των κοινών ή ξεχωριστών παραγωγικών δυνατοτήτων όλων των νησιών, ώστε να προκύπτουν καινοτόμα προϊόντα, υπηρεσίες ή υποδομές, με κυκλαδική προστιθέμενη υπεραξία.
Με τη συγκρότηση μιας ενιαίας Κυκλαδικής παραγωγικής ταυτότητας, θα διαμορφωθούν νέα ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα (σε υψηλότερο επίπεδο από αυτό του νησιού), που θα καθιερώνουν τις Κυκλάδες ως μια ισχυρή δύναμη της αγοράς. Οποιαδήποτε όμως συζήτηση για την ανάπτυξη του αγροτικού χώρου πρέπει να γίνει στα πλαίσια της ΚΑΠ, όχι γιατί σώνει και καλά είμαστε θιασώτες της, αλλά γιατί είναι οι μόνοι πόροι που έχουμε.
Στις Κυκλάδες κυριαρχούν σήμερα οι δενδρώδεις καλλιέργειες (ελιές), η αμπελοκαλλιέργεια (παραγωγή ΠΟΠ οίνων), ενώ σημαντική είναι και η καλλιέργεια κηπευτικών. Έντονη αμπελοκαλλιέργεια για οινοποίηση παρατηρείται στη Σαντορίνη, όπου πρέπει να δούμε το πρόβλημα της προστασίας των χρήσεων γης σε εκτάσεις γεωργικού χαρακτήρα. Η ενίσχυση για κάποιον που κάνει όλες τις δράσεις (εκρίζωση- επαναφύτευση – βελτίωση τεχνικών διαχείρισης) ξεκινάει από 1.260 ευρώ/στρ και φτάνει έως 1.845 ευρώ/στρ., ανάλογα με τις περιοχές πού εφαρμόζεται το πρόγραμμα.
Στη Νάξο η καλλιέργεια πατατόσπορου και πατάτας αποτελεί ένα σημαντικό κρίκο της αλυσίδας: πατάτα-κτηνοτροφικά φυτά-αγελαδοτροφία-γάλα-τυροκομικά προϊόντα – τουρισμός, εξασφαλίζοντας την απασχόληση, το εισόδημά τους, την διατήρηση και την διαδοχή των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, παράλληλα με την ύπαρξη και ανάπτυξη του τουρισμού. Η παράλληλη όμως ενασχόληση με τον τουρισμό και η επιλογή διακίνησης της παραγωγής πατάτας ως «ΠΡΟΪΟΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΝΔΕΙΞΗΣ», λειτουργεί αρκετές φορές χαλαρωτικά στην παραγωγή πατατοσπόρου, ο οποίος απαιτεί ιδιαίτερες φροντίδες. Ο τομέας της κτηνοτροφίας αποτελεί μια άλλη βασική συνιστώσα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής των νησιών. Εκτρέφονται κυρίως αιγοπρόβατα, βοοειδή, χοίροι.
Τα νησιά των Κυκλάδων και της Περιφέρειας θα έλεγα, που έχουν κτηνοτροφία είναι: κυρίως η Νάξος, αλλά και η Τήνος, η Πάρος και η Κέα. Αντίστοιχη παρουσιάζεται και η παραγωγή κτηνοτροφικών φυτών. Τα προβλήματα πολλά, όπως το υψηλό κόστος παραγωγής (ιδίως ζωοτροφών αν και πολλές από αυτές είναι ιδιοπαραγόμενες), η υπερβόσκηση, η απουσία σφαγείων από ορισμένα νησιά καθώς και η έλλειψη προσωπικού (γεωπονικού και κτηνιατρικού τομέα, κυρίως λόγω μνημονιακών υποχρεώσεων). Επίσης αξιόλογη είναι και η δράση των μελισσοκόμων. Η μεταποίηση και το εμπόριο αγροτικών προϊόντων εστιάζεται κυρίως σε τρία βασικά αγροτικά προϊόντα: Κρασί, Τυροκομικά και Ελαιόλαδο.
Οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί στη νέα πρόσκληση του μέτρου της μεταποίησης του ΠΑΑ 2014-2020 για τη Νάξο είναι 7, με αιτούμενο προϋπολογισμό 16,4 εκατ. € και επιχορήγηση 12.4 εκατ. €, και βρίσκονται ήδη υπό αξιολόγηση στις αρμόδιες υπηρεσίες. Τα έργα που ήρθαν από την προηγούμενη Προγραμματική Περίοδο, στην ΠΕ Κυκλάδων ανέρχονται σε 14, συνολικής δημόσιας δαπάνης 6,7 εκ. €, εκ των οποίων μέχρι στιγμής έχουν αποπληρωθεί τα 5,3 εκ. €.
Οι Κυκλάδες παρουσιάζουν και έντονη αλιευτική δραστηριότητα και θα επωφεληθούν από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας 2014-20 συνολικού προϋπολογισμού 550 εκ ευρώ, αλλά νομοθετικών πρωτοβουλιών που ετοιμάζουμε.
Αίτημα για Φάβα Αμοργού
Στο Ενωσιακό Μητρώο Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενων Γεωγραφικών Ενδείξεων (ΠΓΕ), έχουν ενταχθεί από την Περιφέρεια Ενότητα των Κυκλάδων, η Φάβα Σαντορίνης, η Γραβιέρα Νάξου το τυρί Σαν Μιχάλη Σύρου, η κοπανιστή Κυκλάδων, η πατάτα Νάξου και το τοματάκι Σαντορίνης. Έχει υποβληθεί αίτημα επίσης, για καταχώριση της ονομασίας «Φάβα Αμοργού» ως ΠΓΕ. Η υπηρεσία αξιολόγησε το αίτημα και απέστειλε τις παρατηρήσεις της στην αιτούσα ομάδα, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει επανέλθει με διορθωμένο φάκελο.
Αιτήματα που έχουν διαβιβαστεί και αξιολογούνται προς θετική κατεύθυνση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
«Αρσενικό Νάξου» (Αίτημα καταχώρισης ως ΠΟΠ).
«Φάβα Σαντορίνης» ΠΟΠ. (Αίτηση τροποποίησης προδιαγραφών ήσσονος σημασίας).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με την ως άνω πιστοποίηση α) διασφαλίζεται η φήμη των παραδοσιακών προϊόντων, β) επιτυγχάνονται καλύτερες τιμές στην αγορά, γεγονός που συμβάλλει στην προστασία του εισοδήματος των παραγωγών, ιδιαίτερα των μειονεκτικών απομακρυσμένων και ορεινών περιοχών και γ) διασφαλίζει τους καταναλωτές.
Η κυβέρνησή μας στηρίζει με συγκεκριμένες παρεμβάσεις όλες αυτές τις δραστηριότητες της Περιφέρειας, τόσο με την εκχώρηση για έργα 25,3 εκατ. ευρώ που μαζί με το LEADER 18,8 εκατ. το συνολικό ποσό θα φτάσει στα 44,1 εκ.€, όσο και στο πλαίσιο του ΠΑΑ 2014-2020 με την ένταξη έργων συνολικού προϋπολογισμού 74,7 εκατ., εκ των οποίων έχουν ήδη πληρωθεί περί τα 37,6 εκατ. €.
Και δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι είναι αυτή η Κυβέρνηση που έκανε πράξη το σύνθημά της Αποκέντρωση με Αυτοδιοίκηση, εκχωρώντας στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση το 37,4% των πόρων του ΠΑΑ 2014-2020, δηλαδή περίπου 1,8 δις.
Σημειώνεται ότι ήδη η πλειοψηφία των αναπτυξιακών μέτρων του προγράμματος έχει προκηρυχθεί. Μέτρα όπως η μεταποίηση η εγκατάσταση νέων γεωργών, τα σχέδια βελτίωσης, η βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία, οι ομάδες και οργανώσεις παραγωγών και η Συνεργασία στον αγροτικό τομέα με στόχο την εισαγωγή καινοτόμων ιδεών στο χώρο, αποτελούν ορισμένα από εκείνα τα μέτρα/εργαλεία τα οποία έρχονται να τονώσουν τον αγροδιατροφικό τομέα των Κυκλάδων.
Ειδικές παρεμβάσεις επίσης έχουν προβλεφθεί για την τόνωση της νησιωτικότητας και την αύξηση του ποσού ενίσχυσης σε διάφορες δράσεις του νέου ΠΑΑ, όπως στο μέτρο των νέων αγροτών με την αύξηση του ποσού ατομικής ενίσχυσης από 17.000 € σε 22.000 € και στα κριτήρια βαθμολογίας, πριμοδοτώντας επιπλέον τα χαρακτηριστικά, ορεινότητα και νησιωτικότητα του τόπου μόνιμης κατοικίας των αρχηγών εκμεταλλεύσεων.
Το μέτρο αυτό, ο προϋπολογισμός του οποίου αναμένεται να αυξηθεί στα 70 εκατ. €. εφαρμόζεται για πρώτη φορά και ενισχύει μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, όπως αυτές που απαντώνται στα μικρά νησιά του Αιγαίου και θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο ενίσχυσης με δεδομένο ότι δεν απαιτείται και ιδιωτική συμμετοχή από τους δικαιούχους.
Επίσης υπάρχουν ειδικά Μέτρα – κίνητρα για ενίσχυση του εκσυγχρονισμού των Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων (Σχέδια Βελτίωσης):
Για τις νησιωτικές περιοχές το ποσοστό ενίσχυσης ανέρχεται σε 75% και μπορεί να φτάσει και στο 85%, στις περιπτώσεις των νέων γεωργών και σε συλλογικές επενδύσεις.
Στα ίδια επίπεδα θα διαμορφωθούν και οι ενισχύσεις στη μεταποίηση και Εμπορία Γεωργικών Προϊόντων, φτάνοντας μάλιστα στις περιπτώσεις δικαιούχων που συνδέονται με συγχωνεύσεις οργανώσεων παραγωγών στο 90% .
Ειδικό πρόγραμμα ενισχύσεων ύψους 24 εκατ. ευρώ για τη τρέχουσα προγραμματική περίοδο, το αποκαλούμενο πρόγραμμα μικρών νησιών Αιγαίου, εφαρμόζεται κάθε χρόνο, ώστε να τονώσει τον αγροδιατροφικό τομέα της Περιφέρειας σε δύο βασικούς άξονες
α) σε αυτόν της ενίσχυσης της μεταφοράς πρώτων υλών από την ηπειρωτική Ελλάδα στα μικρά νησιά (π.χ. ζωοτροφές, άλευρα) και
β) σε αυτόν της ενίσχυσης της τοπικής γεωργικής παραγωγής και των παραδοσιακών εξαγωγών από τα μικρά νησιά (π.χ. φυτική παραγωγή, μελισσοκομία, ενίσχυση γάλακτος).
Η χρηματοδότηση επιμερίζεται ανά τομείς ενισχύσεων. Σημειώνεται ότι ο προϋπολογισμός του 2019 θα είναι ενισχυμένος επιπλέον κατά 1 εκ. € στον τομέα των ζωοτροφών και κατά 340.000 € στον τομέα του γάλακτος.
Για το τρέχον (2018) έτος θα υπάρξουν ανάλογες τροποποιήσεις, μόλις ολοκληρωθούν οι υπολειπόμενες πληρωμές του έτους ενίσχυσης 2017.
Στα πλαίσια της διαδικασίας ενδιάμεσης αναθεώρησης (omnibus) έχει δεσμευτεί ο Επίτροπος για την αύξηση του συνολικού ποσού του ειδικού αυτού προγράμματος από τα 24 εκατ. που είναι σήμερα στα 40 εκ.
LEADER – Στρατηγικές Τοπικής Ανάπτυξης. Εγκρίθηκαν όλα τα τοπικά προγράμματα για τις νησιωτικές περιοχές που πληρούσαν τα κριτήρια της σχετικής προκήρυξης.
Προγράμματα Προώθησης Αγροτικών Προϊόντων στα πλαίσια ευρωπαϊκών κανονισμών. Συμμετέχουν τα τοπικά προϊόντα Γραβιέρα Νάξου καθώς και προϊόντα ΠΟΠ Σαντορίνης (συνολικού ύψους ~ 5,6 εκ)
Ειδικά για τα εγγειοβελτιωτικά έργα θα σταθώ στο φράγμα του Τσικαλαριού, που οι εργασίες του, μετά το ξεμπλοκάρισμα που κάναμε εξελίσσονται κανονικά
Η αλιεία αποτελεί αυτή την περίοδο ένα χώρο που θα γίνουν σημαντικές παρεμβάσεις. Βρίσκεται ήδη σε επεξεργασία νέος νόμος για τις κυρώσεις, ο οποίος θα αποτρέπει την παράνομη και λαθραία αλιεία, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ιχνηλασιμότητα των αλιευτικών προϊόντων.
Εργαλείο σε αυτή την προσπάθεια είναι το Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων. Υπογράψαμε το φθινόπωρο του 2017 τη σχετική σύμβαση ανάθεσής του με το ΕΛΚΕΘΕ. Ένα πρόγραμμα που δεν υλοποιούνταν, παρότι αποτελεί το βασικό εργαλείο κάθε χώρας για να μπορεί να διαχειριστεί βιώσιμα και αειφόρα, τα ιχθυοαποθέματά της και να διατηρεί βιώσιμο το επάγγελμα των αλιέων.
Στα πλαίσια του Leader αλιείας επιλέχθηκαν για χρηματοδότηση συνολικά 2 Στρατηγικές Τοπικής Ανάπτυξης στην Περιφέρεια, με περιοχές παρέμβασης τις Π. Ε. Κυκλάδων και Δωδεκανήσου (εκτός της πόλεως της Ρόδου), συνολικής δημόσιας δαπάνης 5,3 εκ. €. Για τη δράση «Οριστική παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων», στο Νότιο Αιγαίο τα σκάφη που θα συμμετέχουν στη δράση είναι 132 με συνολικό προϋπολογισμό 10,4 εκατ. € για τις Κυκλάδες 39 σκάφη 2,9 εκατ, ευρώ.
Κι έρχομαι σε ένα θέμα που έχει σχέση με τη διακίνηση του αιγοπρόβειου γάλακτος. Είναι γεγονός ότι βιώνουμε μία κρίση στον γαλακτοκομικό τομέα. Για να την αντιμετωπίσουμε πρέπει να εξακριβώσουμε τις πραγματικές διαστάσεις της, αλλά και τα αίτια που την προκαλούν.
Σε όσους μιλούν για επιβολή απαγορεύσεων έναντι των πιέσεων που δέχονται οι τιμές στο γάλα, η απάντηση είναι απλή: Στο πλαίσιο λειτουργίας της Ε.Ε, που ασφαλώς το αποδεχόμαστε, η διακίνηση γάλακτος μεταξύ των ΚΜ, για τη μεταποίηση και παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων ή άλλων τροφίμων δεν αντίκειται στην εθνική και ενωσιακή νομοθεσία.
Οι ποσότητες γάλακτος που εισέρχονται στη χώρα βάσει του τελωνειακού κώδικα της ΕΕ από τη στιγμή που μεταποιούνται ουσιωδώς στη χώρα μας, το τελικώς παραγόμενο θερμικά επεξεργασμένο γάλα ή γαλακτοκομικό προϊόν χαρακτηρίζεται ελληνικό προϊόν.
Τι κάναμε όμως εμείς για να υπερασπιστούμε τη ντόπια γαλακτοπαραγωγή από αυτό που βλέπαμε ότι ερχόταν;
Μετά από έντονη και επίπονη διαβούλευση στο πλαίσιο της ΕΕ, θεσπίσαμε με το Νόμο 4492/2017 την υποχρεωτική αναγραφή προέλευσης του γάλακτος στα γαλακτοκομικά προϊόντα, με σκοπό να λειτουργήσει προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της διαφάνειας της αγοράς και της αποφυγής παραπλάνησης του καταναλωτή.
Η υποχρεωτική αναγραφή προέλευσης αφορά στο σύνολο των γαλακτοκομικών προϊόντων και όχι μόνο στα προϊόντα ΠΟΠ, όπως η φέτα, που είχαν ήδη ως τέτοια ειδική προστασία. Δεν μπορούσε ο ΕΛΟΓΑΚ να κάνει ισοζύγιο σε προϊόντα που δεν ήταν ΠΟΠ.
Την ίδια ώρα θεσπίσαμε και την υποχρεωτική πληρωμή όλων των νωπών και ευαλλοίωτων προϊόντων σε 60 ημέρες. Πριν μπούμε στα του ελέγχου, που ασφαλώς είναι τα σημαντικότερα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα:
Η τιμή παραγωγού των κτηνοτροφικών προϊόντων, όπως είναι το γάλα, τόσο στην ελληνική όσο και στην ευρωπαϊκή αγορά, διαμορφώνεται ελεύθερα με βάση την προσφορά και τη ζήτηση και δεν υπάρχει δυνατότητα κρατικής παρέμβασης στον καθορισμό της.
Είναι σημαντικό όμως να διερευνηθεί συνολικότερα ο έλεγχος της λειτουργίας του υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά, τα φαινόμενα αισχροκέρδειας αλλά και τις τυχόν εναρμονισμένες πρακτικές αρμοδιότητας της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Τα περί παρέμβασης του εισαγγελέα που ζητάει μια μερίδα κτηνοτρόφων ασφαλώς και δεν στέκουν. Δεν έχει κανένα δικαίωμα να ζητήσει κάτι τέτοιο ο Υπουργός. Πως τότε θα βοηθήσουμε το κλάδο; Σίγουρα όχι παρεμβαίνοντας στην αγορά γιατί τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και ο Πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού «μας περιμένει στη γωνία».
Αν συμβαίνει κάτι διαφορετικό θα φανεί στους ελέγχους που τονίζω για μια ακόμη φορά θα είναι συνεχείς και εξαντλητικοί. Αν θέλουν οι κτηνοτρόφοι ουσιαστική συμμετοχή στη λειτουργία του ΕΛΟΓΑΚ η Κυβέρνηση δεν θα είχε καμία αντίρρηση, ακόμη και να τους παραδώσει τη διαχείρισή του.
Αλλά με ποιο τρόπο; Με ποια οντότητα θα αναλάβουν αυτό το έργο; Με ποια Διεπαγγελματική Οργάνωση;
Έχουμε συναντηθεί πολλές φορές… εξακολουθώ να έχω μπροστά μου δύο αντικρουόμενες αιτήσεις αναγνώρισης διεπαγγελματικών οργανώσεων για τη ΦΕΤΑ, για ένα θεσμό, που έπρεπε να έχει δημιουργηθεί εδώ και δεκαετίες, ώστε να έχει χαράξει και υλοποιήσει στρατηγική ανάπτυξης και αυτοκάθαρσης του χώρου και ένα εξώδικο, επειδή προσπαθώ να επιτευχθεί εθνική συνεννόηση.
Δε μπορεί να δίνουμε μάχες στα πλαίσια των διεθνών συμφωνιών της Ε.Ε. με τις τρίτες χώρες, μέσα σε δύσκολες συνθήκες και προδιαγεγραμμένες αποφάσεις για την υπεράσπιση της φέτας και να μην μπορούμε να συνεννοηθούμε. Όπως επίσης δεν μπορεί να διαθέτουμε περισσότερα από 160 εκατ. ευρώ το χρόνο για τη στήριξη των ποιοτικών μας προϊόντων στις διεθνείς αγορές, με σημαία μάλιστα τη φέτα και να λειτουργούμε διασπαστικά.
Ανακοινώθηκαν συγκεκριμένα μέτρα, με σπουδαιότερο αυτό της αύξησης των συνδεδεμένων ενισχύσεων των κτηνοτρόφων:
– Αυξήσαμε τους δικαιούχους, από 33.000 το 2016 σε 49500 το 2017, δηλαδή αύξηση 49%.
– Αυξήσαμε το συνολικό ποσό από 47,5 εκατ. ευρώ σε 87,3 εκατ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν στο διπλάσιο.
– Για τους αιγοπροβατοτρόφους, από 6,2 ευρώ ανά ζώο το 2016 δόθηκε 9,7 ευρώ ανά ζώο.
– Για τους αγελαδοτρόφους, από 140 ευρώ το ζώο το 2016, δόθηκαν 192,5 ευρώ ανά ζώο.
Επίσης παρακολουθούμε στενά την εξέλιξη της αγοράς. Εάν χρειαστεί να γίνουν και άλλες παρεμβάσεις, θα το εξετάσουμε.
Εξετάζουμε επίσης το ενδεχόμενο απορρόφησης αποθεμάτων τυριών μέσα από την υλοποίηση των προγραμμάτων του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας Απόρων Εποπτείας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Ο επίσημος έλεγχος της αγοράς είναι αποκλειστική ευθύνη της Κυβέρνησης, όλων των συναρμόδιων Υπουργείων.
Όμως δεν είναι εξίσου σημαντικό και το θέμα του αυτοελέγχου της αγοράς, πόσο μάλλον σε περιόδους όπου η δημόσια διοίκηση βιώνει έντονα τα φαινόμενα της υποστελέχωσης και της έλλειψης πόρων;
Ο αυτοέλεγχος όμως προϋποθέτει συνεννόηση.
Προϋποθέτει εμπιστοσύνη, αποτελεσματική επικοινωνία και χάραξη κοινής στρατηγικής. Η ίδια η αγορά γνωρίζει αυτό που πολλές φορές ο επίσημος έλεγχος δεν μπορεί να διαπιστώσει.
Αλλά, τα μηνύματα δεν είναι ευοίωνα, όταν αντιμετωπίζουμε:
1) δύο αντικρουόμενες αιτήσεις αναγνώρισης διεπαγγελματικών οργανώσεων για τη ΦΕΤΑ, και
2) εξώδικα στο Υπουργείο επειδή καταβάλουμε προσπάθεια επίτευξης εθνικής συνεννόησης.
Επειδή μπορεί η διχόνοια να είναι κατάρα, η ομόνοια όνειρο απατηλό, όμως η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία. Γι αυτό θα επαναλάβω για μια ακόμη φορά την έκκλησή μου προς όλους τους εμπλεκόμενους να’ρθούν σε συνεννόηση για τη δημιουργία μίας Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης για τη ΦΕΤΑ.
