Η μονάδα αφαλάτωσης είναι πλέον πραγματικότητα για τη Νάξο ένα από τα πλέον πλούσια σε νερό νησιά των Κυκλάδων – Τι δηλώνει ο Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων κος Μαργαρίτης αλλά και ο Ηλίας Νόκας τόσο για τις γεωτρήσεων αλλά και το φράγμα Τσικαλαριού / Ποταμιάς
Πως αλλάζουν οι καιροί ε; Τον Μάρτιο του 2016 η αντιπολίτευση αλλά και μέρος του Τοπικού Τύπου είχε αρχίζει να μιλάει για την ανάγκη δυναμικών λύσεων ώστε να αποφύγουμε τα χειρότερα στη Νάξο καθότι η λειψυδρία έρχονταν…. Με βάση και τα στατιστικά ο κύκλος της απουσίας βροχοπτώσεων είχε ξεκινήσει όπως συμβαίνει ανά δεκαετία αλλά για την Δημοτική Αρχή κάθε σκέψη για λήψη μέτρων ήταν … κατάρα και προσβολή για τους τουρίστες… Μην μάθουν οι τουρίστες ότι δεν έχουμε νερό ακούγονταν στα Δημοτικά Συμβούλια και η μοναδική λύση από τη στιγμή που απουσίασαν οι βροχές ήταν οι …γεωτρήσεις. Και το νησί της Νάξου έγινε … ελβετικό τυρί ενώ φέτος και μετά από δύο χρόνια πίεσης φτάσαμε στο σημείο να έχουμε και … έντονη απουσία νερού από τις βρύσες και της πόλης παρά τη προσπάθεια που έγινε από τη Δημοτική Αρχή να μείνει … αλώβητη η πόλη και τα δυτικά παράλια, εις βάρος των κατοίκων της Ορεινής κυρίως Νάξου..
Και όταν από πέρυσι ανέβηκαν οι τόνοι για κατασκευή έστω αφαλάτωσης, και πάλι η αντίδραση ήταν έντονη… Και χρειάστηκε να έρθει το φετινό καλοκαίρι των παθών, να εμφανιστεί ο σωτήριος Νόμος 4487/17 για να έχουμε εδώ και μερικές εβδομάδες (!!!) Αφαλάτωση. Είπαμε εκτός τουριστικής περιόδου να μην μας βλέπουν οι ξένοι…
Και χθες διαβάσαμε ένα πολύ όμορφο άρθρο στην εφημερίδα «Καθημερινή» για την αφαλάτωση στη Νάξο, με δηλώσεις του Δημάρχου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων κου Μαργαρίτη που αναφέρει ότι εκτός από την απουσία βροχοπτώσεων το πρόβλημα δημιουργήθηκε γιατί είχαμε και αύξηση επισκεπτών (σ.σ. και πέρυσι είχε αναφέρει στην ίδια εφημερίδα ότι για το κυκλοφοριακό στη Νάξο το πρόβλημα ήταν η αύξηση επισκεπτών) και προανήγγειλε μονάδα αφαλάτωσης 5000 κυβικών τα επόμενα χρόνια στη περιοχή του Αμμίτη, στις Εγγαρές. Να πούμε βέβαια ότι ένα τέτοιο έργο θέλει λεφτά (σ.σ. στη Σαντορίνη το αντίστοιχο έργο θα κοστίσει περίπου δέκα εκατομμύρια) και σίγουρα δεν θα γίνει σε μία ημέρα… Παράλληλα, φιλοξενεί δηλώσεις και του κου Νόκα – Διευθυντής Υδάτων στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου – που αποκαλύπτει το παρασκήνιο γύρω από τις ενοικιάσεις των γεωτρήσεων αλλά και τονίζει ότι το φράγμα του Τσικαλαριού / Ποταμιάς προϋπολογισμού 40 εκατομμυρίων ευρώ είναι … κακή επιλογή.
Ας δούμε τι αναφέρει το σχετικό άρθρο με τίτλο «Η λειψυδρία οδηγεί στην αφαλάτωση και τη Νάξο»
Αφαλάτωση σε… χρόνο-ρεκόρ απέκτησε η Νάξος. Το νησί, που θεωρούνταν πάντα πλούσιο σε νερά, «γονάτισε» φέτος μετά από δύο άνυδρους χειμώνες καθώς το φράγμα και η λιμνοδεξαμενή του άδειασαν εντελώς. Χάρη σε μια νέα διαδικασία, ο δήμος δημοπράτησε και ανέθεσε σε λιγότερο από δύο μήνες την εγκατάσταση της μονάδας, η οποία τοποθετήθηκε και συνδέθηκε άμεσα με το δίκτυο, δίνοντας μια «ανάσα» στο δυτικό μέρος του νησιού. Η λειψυδρία πάντως «χώρισε στα δύο» το νησί, καθώς οι κάτοικοι των ορεινών χωριών εμπόδισαν δυναμικά τη δημιουργία νέων γεωτρήσεων.
Η Νάξος, λοιπόν, το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων και το μόνο με τόσο εκτεταμένη αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, αναγκάστηκε πλέον να στραφεί και αυτή στην αφαλάτωση. Χάρη σε μια πρόσφατη, ευεργετική ρύθμιση του υπουργείου Ναυτιλίας (ν.4487/17) ο δήμος κατάφερε σε ελάχιστο χρόνο να αναθέσει σε ιδιώτη (στην εταιρεία Sychem, τη μια από τις τρεις ελληνικές που δραστηριοποιούνται στο χώρο) την εγκατάσταση και λειτουργία για 4 μήνες μονάδας αφαλάτωσης. Η μονάδα εγκαταστάθηκε στην άκρη του λιμανιού, σε τμήμα του δημοτικού πάρκινγκ και μέσα σε 10 ημέρες συνδέθηκε απευθείας με το δίκτυο ύδρευσης, ανακουφίζοντας άμεσα το οξύ πρόβλημα.
«Τα τελευταία 1,5-2 χρόνια δεν βρέχει καθόλου. Η λιμνοδεξαμενή (χωρητικότητας 600.000 κυβικών) και το φράγμα (1,6 εκατ. κυβικών) άδειασαν εντελώς πριν από το καλοκαίρι», λέει ο δήμαρχος του νησιού Μανώλης Μαργαρίτης. «Συν τοις άλλοις, είχαμε φέτος τεράστια αύξηση του τουρισμού, περίπου 12-13%. Αντιμετωπίσαμε την κατάσταση με γεωτρήσεις, δημοτικές ή ιδιωτικές και εκμεταλλευόμενοι το νέο νόμο εγκαταστήσαμε πολύ γρήγορα την αφαλάτωση, που παράγει 1.000 κυβικά/ημέρα».
Το νερό καλύπτει μέρος των αναγκών του δυτικού τμήματος του νησιού, που το χειμώνα έχει κατανάλωση 2.000 κυβικών και το καλοκαίρι 9.000 κυβικών/ημέρα. «Να δούμε πόσο θα βρέξει φέτος. Ελπίζουμε ότι η χρονιά θα είναι καλύτερη. Παράλληλα, ξεκινήσαμε μελέτες για να γίνει μια μόνιμη μονάδα αφαλάτωσης, 5.000 κυβικών, στο διυλιστήριό μας». Οι προσπάθειες του δήμου να γίνουν νέες γεωτρήσεις συνάντησαν δυναμικές αντιδράσεις. Ο κ. Μαργαρίτης υποστηρίζει ότι ήταν υποκινούμενες από την αντιπολίτευση, καθώς πλέον έχουμε εισέλθει σε προεκλογική περίοδο για την αυτοδιοίκηση. «Αντί να κοιτούν το καλό του τόπου, πήγαν και ξεσήκωσαν τους αγρότες ότι θα στερέψουν τα πηγάδια τους!», λέει. «Η γεώτρηση έγινε σε σημείο όπου περνά υπόγειος ποταμός, ο οποίος καταλήγει στη θάλασσα».
Από την άλλη πλευρά, ο δήμος δείχνει να αντιμετωπίζει το πρόβλημα ως παροδικό, χωρίς να υποστηρίζει μια πολιτική μείωσης της κατανάλωσης. Για παράδειγμα, το νερό υποτιμολογείται (0,40 ευρώ/κυβικό) όχι μόνο στη Νάξο αλλά και στις Μικρές Κυκλάδες (ανήκουν στον ίδιο δήμο) που χρησιμοποιούν αφαλατώσεις, επομένως έχουν τριπλάσιο κόστος παραγωγής. «Το νερό είναι κοινωνικό αγαθό. Αν επιμείνεις να μειώσεις την κατανάλωση με αύξηση της τιμής, τότε ο απλός λαός δεν θα μπορεί να πληρώσει. Ήδη έχουμε πολλές οφειλές στο δήμο. Παράλληλα, είμαστε ένα τουριστικό μέρος. Δεν μπορείς να πεις στον τουρίστα λ.χ. να μην πλυθεί γιατί εμείς δεν έχουμε νερό. Πρέπει να παράγουμε περισσότερο νερό για προσφέρουμε υπηρεσίες φιλοξενίας υψηλού επιπέδου».
Νόκας – Κακές επιλογές
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η απουσία μιας σύγχρονης, αειφορικής πολιτικής για το νερό όχι μόνο στη Νάξο αλλά και σε ολόκληρο το νότιο Αιγαίο οδηγεί σε αυτοσχεδιασμούς και σε κακές επιλογές. «Ο δήμος αναγκάστηκε φέτος να ενοικιάσει γεωτρήσεις από αγρότες. Τους είπε “μην βάλετε πατάτες φέτος, θα σας αγοράσουμε το νερό και θα κερδίσετε”. Όμως κι οι αγρότες δεν το είδαν με καλό μάτι, φοβούνται ότι ο δήμος θα αντλήσει πολύ νερό και δεν θα έχουν για την επόμενη χρονιά», εξηγεί ο Ηλίας Νόκας, Διευθυντής Υδάτων στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. «Ο δήμος έχει δίκιο να διαμαρτύρεται γιατί εμποδίστηκε η δημιουργία νέων γεωτρήσεων. Όντως η συγκεκριμένη γεώτρηση δεν θα επιβάρυνε τον υπόγειο υδροφορέα, είναι σε νερά που καταλήγουν στη θάλασσα υπογείως. Υπάρχει λοιπόν ένας λαϊκισμός. Από την άλλη πλευρά, το νερό είναι τόσο φθηνό που συμφέρει να ποτίζεις κήπους και γκαζόν. Ο δήμος δεν έχει οργανωμένη ΔΕΥΑ, μόλις πρόσφατα έκανε τα πρώτα βήματα για να δει αν έχει διαρροές ή κλοπή νερού, που κατά τη γνώμη μου είναι εκτεταμένη. Επιπλέον όλοι έχουν επαναπαυθεί ότι η Νάξος είναι νησί πλούσιο σε νερό. Δεν υπήρχαν εναλλακτικές λύσεις και φυσικά δεν υπάρχει σχεδιασμός».
Το μόνο έργο που γίνεται σήμερα στο νησί είναι αμφίβολο αν θα αποδώσει. «Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κατασκευάζει σήμερα ένα νέο φράγμα, με κόστος 10 εκατ. ευρώ και θα δημοπρατήσει δίκτυο για τη μεταφορά του νερού με επιπλέον 30 εκατ. ευρώ με στόχο να αρδευτεί ο κάμπος του Λιβαδίου. Για εμένα αυτό είναι μια κακή επιλογή, ένα φαραωνικό έργο που σχεδιάστηκε άλλες εποχές και σήμερα δεν θα αποδώσει. Πρέπει λοιπόν ο σχεδιασμός να αναθεωρηθεί γρήγορα και να μην σπαταλώνται τόσα χρήματα για έργα αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Για παράδειγμα, θα μπορούσε με πολύ λιγότερα χρήματα να δρομολογηθεί ο τεχνητός εμπλουτισμός των υπογείων υδάτων με το νερό του βιολογικού καθαρισμού και άλλες εναλλακτικές λύσεις. Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται σοβαρός σχεδιασμός».
