Παρασκευή, 1 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΠεριβάλλονΤα μυστήρια της πέτρας

Τα μυστήρια της πέτρας

|

Το BHmagazino (17/05) ασχολείται με τους βράχους  της Νάξου που έχουν αποτυπωμένη πάνω τους την εμπειρία της φύσης, δείχνοντας τον εσωτερικό κόσμο αυτού του συναρπαστικού νησιού

Οι πέτρες της Νάξου ακτινοβολούν γοητεία και µυστήριο. Η Πορτάρα, τα όρθια και τα ξαπλωµένα µαρµάρινα µέλη του ναού του Απόλλωνα πάνω στο νησάκι Παλάτια, σε υποδέχεται στο νησί και µοιάζει να αποτελεί τη δίοδο για να µπεις στην επικράτεια της πέτρας. Οχι στην επικράτεια των ακατέργαστων βραχωδών ορέων – ο Ζας είναι η ψηλότερη κορυφή πάνω από τις Κυκλάδες – αλλά της δουλεµένης, της πελεκηµένης πέτρας. Ο βράχος έχει αποτυπωµένη πάνω του την εµπειρία της φύσης, σαν βαθιές ρυτίδες στο ηλιοκαµένο πρόσωπο του τόπου, ενώ η πέτρα έχει πάνω της την εµπειρία του ανθρώπου. Και είναι πολιτισµός όταν λαξεύεις την πέτρα για να φτιάξεις µια στέρεη ξερολιθιά, αλλά και όµορφη σαν ένα γλυπτό, ενσωµατωµένο στο νησί.
Η γλύπτρια Ειρήνη Γκόνου και ο ζωγράφος Μίλτος Παντελιάς απολαμβάνουν την εμπειρία της Νάξου στο κτήμα τους στον Αμπράμ. Η καθημερινότητά τους, η ζωή τους, βρίσκεται σε διαρκή διάλογο με την τέχνη τους. Και όσο βρίσκονται στο νησί το ψηλαφούν. Ετσι αναζήτησαν στις περιπλανήσεις τους την ακατέργαστη, πέτρινη σπηλιά του Ζα, αλλά και τις επίσης φυσικές πέτρες, τις οποίες όμως τοποθέτησε ανθρώπινο χέρι γύρω από τους κυκλικούς τάφους του γεωμετρικού νεκροταφείου στο Τσικαλαριό, μέσα σε ένα δραματικό ορεινό τοπίο, εκεί στα βάθη της Νάξου, «που οι πέτρες μοιάζουν με Τζιότο» καθώς λέει η Ειρήνη. «Α, τα αλωνάκια ψάχνετε» τους είπε ένας ντόπιος και τους έδωσε να πιάσουν ξανά το νήμα που ξετύλιγαν από την πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αλλά κάπου το είχαν χάσει. Ετσι έλεγαν πάντοτε οι αυτόχθονες αυτούς τους κυκλικούς τάφους: αλωνάκια.
Τα μνημειακά «αλωνάκια» των αυτοχθόνων εκείνης της εποχής, γύρω από ένα μενίρ, ωθούν τους μελετητές να τους συσχετίσουν με τους μυθικούς οικιστές της Νάξου, τους Κάρες. Αυτοί οι ευγενείς ξωμάχοι, κάπου τον 8ο αιώνα π.Χ., λάτρευαν τη Δήμητρα στο ιερό στο Σαγκρί. Οχι, αυτά τα αστραφτερά λευκά μάρμαρα που μπροστά τους στέκεται ο καθηγητής Βασίλης Λαμπρινουδάκης και μας μιλάει για τον τόσο ατμοσφαιρικό αρχαιολογικό χώρο του Γύρουλα δεν είναι από εκείνο τον ναό αλλά δύο αιώνες νεότερο. Οι δουλεμένοι με περισσή μαστοριά ντελικάτοι κίονες και η μαρμαρόστρωτη σκεπή του προβάλλονταν πάνω στον τραχύ όσο και μεγαλόπρεπο Ζα. Αυτό είναι το δεύτερο βήμα της μεγάλης ιωνικής αρχιτεκτονικής που οδήγησε στην Ακρόπολη της Αθήνας και στον Παρθενώνα. Αλλά και το πρώτο έγινε πάλι στη Νάξο, όχι όμως στην ενδοχώρα, αλλά στην παραλία, στον ναό των Υρίων, τον αφιερωμένο στον Διόνυσο.
Ο ναός του Απόλλωνα δημιούργησε δικό του καλλιτεχνικό χώρο. Η καμπυλότητα και η σύγκλιση των κιόνων εμφανίζονται εδώ και δημιουργούν μια δυναμική του βλέμματος και της ψυχής προς τα άνω, πιο ψηλά από την κορυφή του Ζα, προς τον ουρανό. Αυτή η τάση χαρακτηρίζει όλες τις μετέπειτα λατρείες που συναντώνται σε αυτό το σταυροδρόμι των πολιτισμών, καθώς πάνω από τους αρχαίους ναούς κτίστηκε μια παλαιοχριστιανική βασιλική και πάνω από εκείνη το μοναστηράκι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.
 

Ο κούρος των Μελάνων ζει κάτω από το λιοπύρι, μέσα στη μοναξιά. Φωτογραφία: Νίκος Γ. Μαστροπαύλος

Στον Κυνίδαρο είδαµε τα ενεργά ακόµη λατοµεία µαρµάρου. Είχαν άφθονο µάρµαρο εδώ και πάντα ήξεραν να το δουλεύουν. Η χάρη των τεχνιτών έφτασε ως τους Δελφούς µε την περίφηµη Σφίγγα των Ναξίων. Αλλά τα µεγάλα µυστήρια της πέτρας έµειναν στις ερηµιές του νησιού. Τα παιδιά από τον Απόλλωνα και τους κοντινούς οικισµούς, ανάµεσά τους και η Ειρήνη Γκόνου, έκαναν τσουλήθρα πάνω στο τεράστιο, πέτρινο σώµα του γενειοφόρου άνδρα που φέρνει πολύ στον θεό του κεφιού, της γιορτής και του παιχνιδιού, Διόνυσο, που παντρεύτηκε εδώ την Αριάδνη. Εκεί γύρω υπάρχουν πολλά αµπέλια και αυτός ο κούρος είναι ο πιο εύκολος στην ανακάλυψή του, καθώς είναι πολύ κοντά στον αµαξιτό δρόµο. Δεν ξέρω αν η πρόθεση αυτών των αρχαϊκών λιθοξόων ήταν να αποσπάσουν από τον βράχο, να µεταφέρουν κάπου αλλού και να στήσουν όρθιο ένα άγαλµα ύψους άνω των 10 µέτρων και βάρους πολλών τόνων, που όµοιό του δεν υπάρχει στον ελλαδικό χώρο. Ο κούρος έχει µείνει εκεί, ξαπλωµένος, ενσωµατωµένος στο αρχαίο λατοµείο, πέτρα ριζιµιά, για να συντηρεί το µυστήριό του µε ένα αδιόρατο χαµόγελο. Μισοτελειωµένος, για να µην πει ποτέ όλη την αλήθεια του. Και να κυλά η ζωή πάνω του…

 
Το ίδιο και ο κούρος στο Φλεριό, µέσα στη ρεµατιά, κάτω από το γιγάντιο δέντρο. Μοιάζει να απολαµβάνει τη σκιά αιώνες τώρα. Οχι όπως ο κούρος των Μελάνων λίγο πιο πάνω, που έχει ζήσει όλη τη ζωή του κάτω από το λιοπύρι, µέσα στη µοναξιά. Ως πριν από λίγο που πήγε δρόµος, έπρεπε να σου τον δείξει κάποιος αυτόχθων για να µπορέσεις να τον συναντήσεις. Είναι και ο πιο µικρός από τους τρεις. Στη µέση του πουθενά, µε δυσδιάκριτα τα ίχνη του αρχαίου λατοµείου. Οµιλούσα πέτρα, που λέει µόνο αινίγµατα για τον πάµπλουτο εσωτερικό κόσµο αυτού του συναρπαστικού νησιού. Μα πιο γοητευτική είναι η αναζήτηση του µονοπατιού για τη λύση του αινίγµατος παρά η ίδια η λύση. Ισως και αυτό να είναι η τελική λύση… 
Πηγή: BHmagazino (17/05) 

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Παρέμβαση του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για την προστασία του αρχαιολογικού χώρου, τι αναφέρει ο Δημήτρης Λιανός

Εικόνες ντροπής με επισκέπτες να περιφέρονται ημίγυμνοι και να τρώνε πάνω στις αρχαιότητες προκαλούν αντιδράσεις. Ζητάμε οργανωμένη φύλαξη και ανάδειξη, δηλώνει ο Δήμαρχος Δημήτρης Λιανός.

ΠΝΑΙ – Λεονταρίτης: Έργο 1 εκατομμυρίου ευρώ για την αναβάθμιση του επαρχιακού οδικού δικτύου Πάρου

Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου υλοποιεί τη γ’ φάση ασφαλτοστρώσεων στην Πάρο – Άμεση εκκίνηση μετά τη δημοπράτηση του έργου

Η Σαντορίνη των ηφαιστείων τιμά τη δική της φωνή της επιστήμης. Τιμά τη Βοθωνιάτισσα Εύη Νομικού!

Η Σαντορίνη τιμά την καθηγήτρια Εύη Νομικού για την προσφορά της στην επιστήμη και τον τόπο που δεν ξέχασε ποτέ

Η Νάξος «απογειώνεται»: Ανάμεσα στους Top 5 παγκόσμιους προορισμούς για Αμερικανούς ταξιδιώτες

Με αύξηση +327% στις αναζητήσεις από τις ΗΠΑ, η Νάξος καταγράφει εντυπωσιακή άνοδο στον διεθνή τουριστικό χάρτη, δίπλα στην Κρήτη και κορυφαίους ισπανικούς προορισμούς.

Γκιντίκι live στη Μονή Νάξου, ένα πανηγύρι γεμάτο ρυθμό και ελευθερία! (αφίσα)

Το αγαπημένο σχήμα της σύγχρονης παραδοσιακής σκηνής «Γκιντίκι» έρχεται την Πέμπτη 7 Αυγούστου στο Δημοτικό Σχολείο Μονής, για μια αξέχαστη βραδιά μουσικού αυτοσχεδιασμού και αυθεντικής γιορτής.

Αντ. Σέργης: “Πορτάρα χωρίς φύλαξη, Κούροι υπό μετακίνηση, ποιος φυλάει την πολιτιστική κληρονομιά της Νάξου;”

Όταν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων σιωπά μπροστά στη βεβήλωση της Πορτάρας και επιμένει στη μεταφορά των Κούρων από τον φυσικό τους τόπο, γεννώνται κρίσιμα ερωτήματα για τον ρόλο και τις προτεραιότητές της.

Μάρκος Καφούρος για την Πορτάρα Νάξου: “Ανεπίτρεπτες εικόνες βεβήλωσης, απαιτείται άμεση προστασία”

Ο βουλευτής Κυκλάδων ζητά από την Υπουργό Πολιτισμού την άμεση ενίσχυση της φύλαξης στον αρχαιολογικό χώρο, μετά από καταγγελίες πολιτών και δημοσιεύματα για βανδαλισμούς και ανευθυνότητα επισκεπτών.

Ελ. Ψυχογιού: ” Λευτεριά στην Παλαιστίνη και Λευτεριά στην Αμοργό γιατί χουντιάσαμε!”

Σε μια εκτενή και άκρως αιχμηρή τοποθέτηση, η δημοτική σύμβουλος Αμοργού Ελευθερία Ψυχογιού τοποθετείται δημόσια σχετικά με τα θλιβερά επεισόδια που σημειώθηκαν στο πανηγύρι της Ψημένης Ρακής στο νησί

Νάξος (Δαμαριώνας): ΗΧΟ-ΤΟΠΙΑ 2025 στη βρύση Αδησαρού, ένα μουσικό και ιστορικό ταξίδι

Μια βραδιά γεμάτη πολιτισμό, ξενάγηση και jazz ήχους σε έναν μοναδικό τόπο της Νάξου

Ακυβερνησία σκάφους με επτά αλλοδαπούς στο στενό Πάρου – Αντίπαρου

Άμεση παρέμβαση των αρχών – Προσάραξε με ασφάλεια το σκάφος στο λιμάνι Αντίπαρου χωρίς τραυματισμούς ή θαλάσσια ρύπανση

Νάξος: Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων βάζει “όρια” στην Πορτάρα, τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων βάζει “όρια” στην Πορτάρα – Τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση - Όταν ο σεβασμός δεν είναι αυτονόητος, η προστασία γίνεται μονόδρομος

Ο Tom Hanks στη Νάξο: Στιγμές απλότητας, χαμόγελα και μια σέλφι στην Απείρανθο

Ο χολιγουντιανός σταρ επισκέφθηκε τη Νάξο την Τετάρτη 30 Ιουλίου, ανακαλύπτοντας τη μαγεία του Σαγκρίου και της Απειράνθου – Ένα γεύμα, μια σέλφι και πολλές όμορφες αναμνήσεις

Δικαστική δικαίωση για τους κατοίκους του Καλοξύλου, ακυρώθηκε η άδεια λειτουργίας του νέου τυροκομείου της ΕΑΣ Νάξου

Μετά από μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λειτουργίας του υπό ανέγερση τυροκομείου, δικαιώνοντας πλήρως τους περιοίκους

Νάξος – Τραγαία: Όταν η προσπάθεια γράφει ιστορία, Επιτυχίες για τους μαθητές του Γενικού Λυκείου (πίνακας)

Με δάκρυα συγκίνησης, χαμόγελα και βαθιά υπερηφάνεια, οι μαθητές του ΓΕΛ Τραγαίας πέτυχαν σπουδαίες εισαγωγές στις Πανελλαδικές 2025 — αποδεικνύοντας πως τα μεγάλα όνειρα ανθίζουν και στα μικρά σχολεία

Κυκλάδες: Γυρίζουν την πλάτη στα «χρυσά» νησιά, “χαμένη” και η Αμοργός, σταθερή η Νάξος

Υψηλές τιμές και οικονομική πίεση στρέφουν Έλληνες και ξένους σε εναλλακτικούς, οικονομικότερους προορισμούς

Αμοργός: Ένταση και επεισόδια στο πανηγύρι της ψημένης ρακής μετά από πολιτικό σύνθημα

Απρόσμενη τροπή πήρε το παραδοσιακό γλέντι στα Κατάπολα, όταν συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης προκάλεσαν αντιδράσεις, λογομαχίες και τελικά, διακοπή της γιορτής.

Πολεοδομική επανεκκίνηση σε Αντίπαρο και Μικρές Κυκλάδες: Νέα Ειδικά Σχέδια για Ηρακλειά, Σχοινούσα, Κουφονήσια και Δονούσα

Με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, ξεκινά ένα ολιστικό πολεοδομικό σχέδιο που αλλάζει το αναπτυξιακό τοπίο σε πέντε νησιά των Κυκλάδων

Hellenic Seaways: Το “HIGHSPEED 4” αντικαθιστά το “HELLENIC HIGHSPEED”, ποιος ο λόγος;

Αλλαγή πλοίου στη γραμμή Πειραιάς – Κυκλάδες – Κατάπολα – Επιστροφή, σύμφωνα με ανακοίνωση της Hellenic Seaways

Πανελλαδικές 2025: «Πνοή» επιτυχίας για τους μαθητές της Νάξου

Μαθητές και μαθήτριες του φροντιστηρίου «ΠΝΟΗ» στη Νάξο διακρίνονται στις Πανελλαδικές εξετάσεις – Πού πέρασαν και τι βαθμούς συγκέντρωσαν

Αυτοδιοικητικές εκλογές: Καταργείται ο δεύτερος γύρος, εκλογές τον Νοέμβριο, Νέο όριο το 42% για εκλογή Δημάρχου

Η κυβέρνηση φέρνει ριζικές αλλαγές στον εκλογικό νόμο για δήμους και περιφέρειες – Τέλος ο δεύτερος γύρος, λιγότεροι υποψήφιοι και αλλαγές στη σταυροδοσία.