Παρασκευή, 15 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΕλλάδαΤα κινήματα πολιτών για τις παραλίες: Απολογισμός μιας εκδήλωσης

Τα κινήματα πολιτών για τις παραλίες: Απολογισμός μιας εκδήλωσης

|

Το Σαββατόβραδο της 9 Δεκεμβρίου 2023 η αίθουσα Παναγούλη στο Πνευματικό Κέντρο Ερμούπολης γέμισε από 120 άτομα. Ακόμα 70 άτομα «στριμώχτηκαν» διαδικτυακά. Τι όμως έφερε όλους αυτούς τους ανθρώπους κοντά;

Ήταν η εκδήλωση «Ένα παράξενο καλοκαίρι: Τα κινήματα πολιτών για τις παραλίες» που συνδιοργάνωσε το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου και το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων & Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Μια εκδήλωση με άκρως καλοκαιρινό θέμα, στο -αργοπορημένο- ξεκίνημα του χειμώνα.

To θέμα της εκδήλωσης ήταν κοινωνικό και, τελικά, βαθιά πολιτικό: η υπεράσπιση του δημόσιου χώρου, η προάσπιση του δικαιώματος των πολιτών για ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες του τόπου μας. Την αφορμή για την εκδήλωση έδωσαν τα ποικιλόμορφα κινήματα για τις παραλίες που τάραξαν τα νερά στην Ελλάδα (και διεθνώς) προσφέροντας θετικές ειδήσεις στο δύσκολο καλοκαίρι του 2023. Τα κινήματα αυτά κινητοποίησαν χιλιάδες ενεργούς πολίτες που ανέπτυξαν θεσμικές και κινηματικές δράσεις διεκδικώντας το αυτονόητο. Ελεύθερο χώρο για τους πολίτες.

Η εκδήλωση φιλοξένησε εκπροσώπους τέτοιων δραστήριων κινήσεων πολιτών από την Πάρο, τη Ρόδο και τη Νάξο που παρουσίασαν το χρονικό των δράσεών τους, τους τρόπους που οργανώθηκαν, τα αποτελέσματα που πέτυχαν.

Από τις τοποθετήσεις των ομιλητών αναδείχθηκε ότι το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο ευνοεί την παραβατικότητα στις παραλίες. Η πολυνομία και η αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων των πολλών εμπλεκόμενων φορέων (Δήμοι, Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου, Αστυνομία, Λιμεναρχείο, Λιμενικό Ταμείο, ΤΑΙΠΕΔ, Πολεοδομία, κλπ) δυσχεραίνει την εφαρμογή της νομοθεσίας και των διοικητικών και δικαστικών αποφάσεων. Η αδυναμία εφαρμογής του Νόμου αποθρασύνει τους καταπατητές «επιχειρηματίες» που ιδιοποιούνται αυθαίρετα δημόσιο χώρο στις παραλίες (με τοποθέτηση ομπρελών/ξαπλωστρών ή με μόνιμες/ημιμόνιμες κατασκευές), κατά παράβαση των όρων παραχώρησης απλής χρήσης αιγιαλού, ενίοτε δε χωρίς να υπάρχει καμία άδεια παραχώρησης.

Ιωάννα Δρόσου (δημοσιογράφος), Χρήστος Γεωργούσης (Κίνηση Πολιτών Πάρου)
Δαμιανός Γαβαλάς (Κίνηση Πολιτών Πάρου)
Ιάκωβος Γρύλλης (Δίκτυο Ομπρέλα, Ρόδος)
Αλεξία Τζεφρίδη (Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου)

Αναδείχθηκε, επίσης, η σημασία της αναλυτικής τεκμηρίωσης των παραβάσεων, όπως συνέβη με το διαδραστικό «χάρτη παρανομίας» digitallabparos που κατέδειξε τη βαρύτητα και το εύρος των παραβάσεων στις παραλίες της Πάρου, αντιπαραβάλλοντας τα νομίμως παραχωρημένα τμήματα παραλιών (βάσει των συμβάσεων παραχώρησης που έχουν αναρτηθεί στη «Διαύγεια») με τις πραγματικές καλύψεις από ξαπλώστρες (αεροφωτογραφίες από drones).

Παρουσιάσθηκαν εκτενώς οι άξονες δράσης της Κίνησης Πολιτών στην Πάρο που περιλάμβαναν θεσμική και κινηματική δράση: καταγραφή κραυγαλέων παραβάσεων στις παραλίες που καταγγέλθηκαν στον Εισαγγελέα, συνδυαστικά με διαμαρτυρίες χιλιάδων πολιτών σε παραλίες του νησιού και παραστάσεις σε συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου.

Διαμαρτυρίες σε παραλίες της Πάρου το καλοκαίρι του 2023

Τα κινήματα πολιτών για τις παραλίες είχαν μεγάλη διάδοση, στα νησιά του Αιγαίου και ευρύτερα (Πάρο, Νάξο, Ρόδο, Χανιά, Αττική, Ίο, Αίγινα, Χαλκιδική, Θεσπρωτία, Θάσο, Λευκάδα, και αλλού). Γνώρισαν, μάλιστα, εντυπωσιακή δημοσιότητα, τυγχάνοντας θετικής προβολής από το σύνολο των μέσων, πανελλαδικών και περιφερειακών, συστημικών και εναλλακτικών, δεξιών και αριστερών. Μόνη παραφωνία η αποσιώπηση των δράσεων τους, έως και δυσφήμισή τους, από τη μεγάλη μερίδα των τοπικών μέσων.

Αναφορές στα κινήματα πολιτών για τις παραλίες στον Ελληνικό τύπο.
Αναφορές στα κινήματα πολιτών για τις παραλίες στο διεθνή τύπο: Der Spiegel (Γερμανία), New York Times (ΗΠΑ), BBC (Βρετανία), Il Piccolo (Ιταλία)

Οι κινήσεις πολιτών απέδωσαν αποτελέσματα -και- σε πρακτικό επίπεδο. Κατ’ αρχάς, και με τη βοήθεια της δημοσιότητας που πήρε το θέμα, υπήρξε  αντίδραση σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο με τον Υπουργό Οικονομικών (και προϊστάμενο της Κτηματικής Υπηρεσίας) κ. Χατζηδάκη να απειλεί τους παρανομούντες ότι «θα τους ταράξει στη νομιμότητα» ενώ προαναγγέλθηκαν και νομοθετικές παρεμβάσεις. Η εισαγγελέας Αρείου Πάγου προχώρησε σε κατεπείγουσα εισαγγελική παραγγελία, συνεπεία της οποίας είχαμε την παρέμβαση του Εισαγγελέα Εφετών κ. Τσορμπατζόγλου στην Πάρο αλλά και άλλα νησιά (στην Τήνο, στη Νάξο και αλλού). Για πρώτη φορά, κλιμάκια της Κτηματικής Υπηρεσίας αλλά και μικτά κλιμάκια Αστυνομίας-Δημοτικών υπαλλήλων έκαναν εκτεταμένους ελέγχους στις παραλίες, διαπίστωσαν παραβάσεις και προχώρησαν σε δεκάδες αυτόφωρες συλλήψεις. Στην Πάρο, στρέμματα ολόκληρα παραλίας απελευθερώθηκαν και επέστρεψαν στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, τους πολίτες.

Ποια είναι όμως η κατάσταση στη Σύρο; Αίσθηση προκάλεσε η τοποθέτηση εκπρόσωπου του Παρατηρητηρίου Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου που παρουσίασε την τρέχουσα κατάσταση των παραλιών στο νησί. Η εικόνα με τα παλουκοδρόμια (δάση από στύλους ομπρελών με τσιμεντένιες βάσεις πακτωμένων στην άμμο που δεν αφαιρούνται ούτε το χειμώνα) σε όλες σχεδόν τις παραλίες της νότιας Σύρου είναι οικτρή. Φαίνεται, μάλιστα, πως το φαινόμενο αποτελεί είδος ενδημικό της Σύρου καθώς δεν υπάρχουν αντίστοιχες αναφορές από αλλού. Και είναι απολύτως ενδεικτικό του πώς εννοείται από ορισμένους η τουριστική «ανάπτυξη»: Παραλίες που προσφέρονται για «κατανάλωση» αποκλειστικά από επισκέπτες που διατίθενται να πληρώσουν αδρά για ένα σετ ξαπλώστρες. Παραλίες που δεν αποδίδονται στους μόνιμους κατοίκους (πολίτες Β’ κατηγορίας) ούτε καν το χειμώνα, όσο οι «επιχειρήσεις» παραμένουν κλειστές. Παραλίες θλιβερές και αφιλόξενες, ακατάλληλες για πικνίκ, για περίπατο, για σχολικές εκδρομές, για παιδικό παιχνίδι.

Η νέα δημοτική αρχή πρέπει να αναλάβει άμεσα δράση αποκαθιστώντας το δημόσιο χαρακτήρα των παραλιών. Οφείλει να διενεργεί συστηματικά (και όχι μόνο κατόπιν καταγγελιών) ελέγχους στις παραλίες, επιτηρώντας τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τους όρους παραχώρησης και ανακαλώντας την άδεια παραχώρησης όταν οι όροι παραβιάζονται. Οφείλει να περιορίσει δραστικά τις παραχωρήσεις τμημάτων αιγιαλού που ως σήμερα παραχωρούνται αντί αστείου τιμήματος χωρίς ίχνος ανταποδοτικού οφέλους προς τον πολίτη. Και, ασφαλώς, οφείλει να φροντίσει ώστε να απομακρύνονται κατά τη χειμερινή περίοδο οι στύλοι από τις παραλίες, όπως ο Νόμος και οι συμβάσεις παραχώρησης προβλέπουν.

Ας μην το ξεχνάμε: Η παραβίαση των όρων παραχώρησης αιγιαλού και η παγίωση της ανομίας, βάλει ευθέως κατά του δικαιώματος των πολιτών για ελεύθερη πρόσβαση και χρήση των κοινών αγαθών, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις έχει ως συνέπεια και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τη διατάραξη του ευαίσθητου οικοσυστήματος του αιγιαλού. Ο Δήμος έχει την υποχρέωση να ενεργεί σύμφωνα με τις αρμοδιότητές του διασφαλίζοντας το δημόσιο χαρακτήρα των παραλιών.

Αγκαθωπές (Σύρος), Δεκέμβριος 2023
Μέγας Γυαλός (Σύρος), Δεκέμβριος 2023
Γαλησσάς (Σύρος), Δεκέμβριος 2023
Βάρη (Σύρος), Δεκέμβριος 2023

Το βασικό μήνυμα της εκδήλωσης ήταν αισιόδοξο. Τα κινήματα για τις παραλίες ανέδειξαν τη δυσφορία της πλειοψηφίας των πολιτών για τον αποκλεισμό τους από χώρους που μέχρι πρόσφατα μπορούσαν να απολαύσουν ελεύθερα αλλά πλέον διαμορφώνονται σε ζώνες ταξικού διαχωρισμού. Τα κινήματα του καλοκαιριού συγκρότησαν συλλογικότητες ανθρώπων με κοινή αγωνία για το μέλλον των τόπων μας, που ζητούν έναν αναστοχασμό και μια άλλου είδους ανάπτυξη που θα τοποθετεί στο κέντρο της τον άνθρωπο, την ευημερία των πολλών, το φυσικό περιβάλλον, το ίδιο το δικαίωμα των επόμενων γενεών να ζήσουν σε τόπους οι οποίοι υπήρχαν και πριν τους ανακαλύψει ο τουρισμός. Τα κινήματα των παραλιών προσέφεραν ένα θετικό υπόδειγμα συλλογικής διεκδίκησης με όραμα, επιμονή και οργάνωση που μπορεί να πετυχαίνει νίκες.

Δαμιανός Γαβαλάς


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Υπό πλήρη έλεγχο η φωτιά στον ΧΥΤΑ Νάξου (video)

Η έγκαιρη επέμβαση απέτρεψε την εξάπλωση της πυρκαγιάς παρά τους δυνατούς ανέμους (video)

Νάξος: Νεκρή χελώνα Caretta caretta από χτύπημα προπέλας

Λίγες μέρες μετά τις θετικές ειδήσεις για φωλιές χελωνών στο νησί, ένα νέο περιστατικό υπενθυμίζει την ανάγκη προστασίας τους

Νάξος – Ο Αγγειοχειρουργός Γιώργος Σφυρόερας τη Δευτέρα 18 Αυγούστου στο “Naxos Medical”

Ο Επίκουρος Καθηγητής Γεώργιος Σφυροέρας διαθέσιμος για ραντεβού – Εξειδικευμένες εξετάσεις και θεραπείες

Το ΕΚΠΑ σύμβουλος της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου για την προστασία της Καλντέρας Σαντορίνης

Ερευνητικό έργο έξι μηνών για την ανάλυση κατολισθητικών κινδύνων και την εφαρμογή μέτρων πρόληψης σε σημεία υψηλής διακινδύνευσης

«Η Αμοργός που έζησα», παρουσίαση του βιβλίου του Νικολάου Σίμου από τον “Σημωνίδη’

Κυριακή 17 Αυγούστου η Δημοτική Βιβλιοθήκη Αμοργού υποδέχεται την πολύτιμη μαρτυρία ζωής και μνήμης ενός γνήσιου Αμοργιανού

Εκτακτο: Φωτιά στον ΧΥΤΑ της Νάξου

Λίγο μετά τις 4 το απόγευμα ενημέρωση για φωτιά στο ΧΥΤΑ της Νάξου

Κάτω Κουφονήσι: Ένας ναός κρυμμένος στη γη, φάρος πίστης κάθε Δεκαπενταύγουστο και ο “Σκοπελίτης” (video)

Από την εποχή της τουρκοκρατίας έως σήμερα, η παράδοση και η αγάπη των κατοίκων κρατούν ζωντανή τη γιορτή της Παναγίας, με τον «Σκοπελίτη» να τιμά κάθε χρόνο το μικρό εκκλησάκι. (video)

Πάρος – Κατερίνα Μονογυιού: Στην Παναγία Εκατονταπυλιανή εκπροσωπώντας τη Βουλή των Ελλήνων

Με κατάνυξη και συγκίνηση στους λαμπρούς εορτασμούς της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Πάρο.

Η Νάξος τιμά τον Ιάκωβο Καμπανέλλη μέσα από τη ματιά του Μανόλη Σέργη

Παρουσίαση του βιβλίου Μελέτες Ναξιακής Λαογραφίας τ. Ε΄ – Μια γέφυρα ανάμεσα στη θεατρική δημιουργία και τη λαογραφία.

Κωμιακή: Φωτιά δίπλα στο Δημοτικό Σχολείο σβήστηκε άμεσα

Η γρήγορη επέμβαση κατοίκων και Πυροσβεστικής απέτρεψε τραγωδία ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου.

Νάξος: Διάσωση δύο ηλικιωμένων κολυμβητών στον Άγιο Γεώργιο με πρωταγωνιστή τον Lennart Neubauer

Ο πρωταθλητής του windsurfing εντόπισε και κράτησε στην επιφάνεια δύο ηλικιωμένους που είχαν παρασυρθεί από ρεύματα και κύματα – Κίνδυνος στην περιοχή του «Πορτοκάλι».

Κυκλοφοριακό χάος στο Χαλκί Νάξου: Εικόνες αγανάκτησης και πλήγμα στον τουρισμό

Ακινητοποιημένα αυτοκίνητα, εγκλωβισμένοι οδηγοί και επισκέπτες – Ζητούνται λύσεις για υποδομές και συγκοινωνία στο μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων

Ένταση στο λιμάνι του Πειραιά: Επιβάτες για Νάξο ανέβηκαν στον καταπέλτη μετά από νέα ακύρωση δρομολογίου

Πάνω από 100 ταξιδιώτες αντέδρασαν έντονα μετά την αιφνιδιαστική ενημέρωση ότι δεν θα ταξιδέψουν ούτε σήμερα, παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις της εταιρείας.

Πολυχρόνης Ραπτάκης, πλοίαρχος “Blue Star Naxos”: «Στην ακτοπλοΐα είμαστε πολύ πίσω σε σχέση με το εξωτερικό» (video)

Τι λέει για τις ελλείψεις στις υποδομές, τις “ουρές” στα λιμάνια και τη βοήθεια του Blue Star Delos σε ιστιοπλοϊκό με Γάλλους τουρίστες (video)

Νάξος: Χάος στο λιμάνι μετά το απαγορευτικό – Οι λιμενικοί κράτησαν την τάξη

Μέρα-ρεκόρ με 5.000 επιβάτες και 1.000 οχήματα σε λίγες ώρες, αλλά το Λιμενικό Σώμα διασφάλισε ομαλή αποβίβαση και επιβίβαση παρά τις ελλείψεις υποδομών.

Τραγωδία στη Σαντορίνη: 45χρονος από τη Μεσοποταμία Καστοριάς βρέθηκε νεκρός σε πισίνα ξενοδοχείου

Ο άνδρας εργαζόταν εποχικά στο νησί – Οι αρχές ερευνούν τις συνθήκες του δυστυχήματος.

Χρήστος Σπανός: «Προσπαθώ να χτίσω μια γέφυρα επικοινωνίας με τη Νάξο» (video)

Ο γνωστός ηθοποιός βρέθηκε στο νησί για τη συναυλία της κόρης του Μαρίνας Σπανού, μιλά για τη δουλειά του, τις συνεργασίες του και την καταγωγή του από τον Κυνίδαρο (video)

Ρεκόρ αφίξεων τον Ιούλιο στη Νάξο: +7,2% οι επιβάτες – Στο «κόκκινο» το λιμάνι και οι υποδομές

Τα στοιχεία του Λιμεναρχείου δείχνουν νέα άνοδο στην επιβατική και οδική κίνηση, αλλά και αυξανόμενη πίεση σε λιμάνι και οδικό δίκτυο, επηρεάζοντας την καθημερινότητα κατοίκων και επισκεπτών.

Νάξος – Ταυτόχρονη άφιξη Blue Star Naxos και Blue Star Delos έφερε χιλιάδες επιβάτες και οχήματα (video)

Εντυπωσιακοί ελιγμοί, ασφυκτική κίνηση και δοκιμασία για τις υποδομές – Σε πλήρη εγρήγορση το Λιμεναρχείο Νάξου και η Δημοτική Αστυνομία. (video)

Νάξος – Μικρές Κυκλάδες: “Ο Σκοπελίτης προβάλλει ατρόμητος” (video)

“Ο Σκοπελίτης προβάλλει ατρόμητος” – Συγκινητική αναφορά στον ήρωα των Μικρών Κυκλάδων από τον Πέτρο Αξαόπουλο (video)