Σάββατο, 26 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΕλλάδαΤα κινήματα πολιτών για τις παραλίες: Απολογισμός μιας εκδήλωσης

Τα κινήματα πολιτών για τις παραλίες: Απολογισμός μιας εκδήλωσης

|

Το Σαββατόβραδο της 9 Δεκεμβρίου 2023 η αίθουσα Παναγούλη στο Πνευματικό Κέντρο Ερμούπολης γέμισε από 120 άτομα. Ακόμα 70 άτομα «στριμώχτηκαν» διαδικτυακά. Τι όμως έφερε όλους αυτούς τους ανθρώπους κοντά;

Ήταν η εκδήλωση «Ένα παράξενο καλοκαίρι: Τα κινήματα πολιτών για τις παραλίες» που συνδιοργάνωσε το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου και το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων & Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Μια εκδήλωση με άκρως καλοκαιρινό θέμα, στο -αργοπορημένο- ξεκίνημα του χειμώνα.

To θέμα της εκδήλωσης ήταν κοινωνικό και, τελικά, βαθιά πολιτικό: η υπεράσπιση του δημόσιου χώρου, η προάσπιση του δικαιώματος των πολιτών για ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες του τόπου μας. Την αφορμή για την εκδήλωση έδωσαν τα ποικιλόμορφα κινήματα για τις παραλίες που τάραξαν τα νερά στην Ελλάδα (και διεθνώς) προσφέροντας θετικές ειδήσεις στο δύσκολο καλοκαίρι του 2023. Τα κινήματα αυτά κινητοποίησαν χιλιάδες ενεργούς πολίτες που ανέπτυξαν θεσμικές και κινηματικές δράσεις διεκδικώντας το αυτονόητο. Ελεύθερο χώρο για τους πολίτες.

Η εκδήλωση φιλοξένησε εκπροσώπους τέτοιων δραστήριων κινήσεων πολιτών από την Πάρο, τη Ρόδο και τη Νάξο που παρουσίασαν το χρονικό των δράσεών τους, τους τρόπους που οργανώθηκαν, τα αποτελέσματα που πέτυχαν.

Από τις τοποθετήσεις των ομιλητών αναδείχθηκε ότι το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο ευνοεί την παραβατικότητα στις παραλίες. Η πολυνομία και η αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων των πολλών εμπλεκόμενων φορέων (Δήμοι, Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου, Αστυνομία, Λιμεναρχείο, Λιμενικό Ταμείο, ΤΑΙΠΕΔ, Πολεοδομία, κλπ) δυσχεραίνει την εφαρμογή της νομοθεσίας και των διοικητικών και δικαστικών αποφάσεων. Η αδυναμία εφαρμογής του Νόμου αποθρασύνει τους καταπατητές «επιχειρηματίες» που ιδιοποιούνται αυθαίρετα δημόσιο χώρο στις παραλίες (με τοποθέτηση ομπρελών/ξαπλωστρών ή με μόνιμες/ημιμόνιμες κατασκευές), κατά παράβαση των όρων παραχώρησης απλής χρήσης αιγιαλού, ενίοτε δε χωρίς να υπάρχει καμία άδεια παραχώρησης.

Ιωάννα Δρόσου (δημοσιογράφος), Χρήστος Γεωργούσης (Κίνηση Πολιτών Πάρου)
Δαμιανός Γαβαλάς (Κίνηση Πολιτών Πάρου)
Ιάκωβος Γρύλλης (Δίκτυο Ομπρέλα, Ρόδος)
Αλεξία Τζεφρίδη (Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου)

Αναδείχθηκε, επίσης, η σημασία της αναλυτικής τεκμηρίωσης των παραβάσεων, όπως συνέβη με το διαδραστικό «χάρτη παρανομίας» digitallabparos που κατέδειξε τη βαρύτητα και το εύρος των παραβάσεων στις παραλίες της Πάρου, αντιπαραβάλλοντας τα νομίμως παραχωρημένα τμήματα παραλιών (βάσει των συμβάσεων παραχώρησης που έχουν αναρτηθεί στη «Διαύγεια») με τις πραγματικές καλύψεις από ξαπλώστρες (αεροφωτογραφίες από drones).

Παρουσιάσθηκαν εκτενώς οι άξονες δράσης της Κίνησης Πολιτών στην Πάρο που περιλάμβαναν θεσμική και κινηματική δράση: καταγραφή κραυγαλέων παραβάσεων στις παραλίες που καταγγέλθηκαν στον Εισαγγελέα, συνδυαστικά με διαμαρτυρίες χιλιάδων πολιτών σε παραλίες του νησιού και παραστάσεις σε συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου.

Διαμαρτυρίες σε παραλίες της Πάρου το καλοκαίρι του 2023

Τα κινήματα πολιτών για τις παραλίες είχαν μεγάλη διάδοση, στα νησιά του Αιγαίου και ευρύτερα (Πάρο, Νάξο, Ρόδο, Χανιά, Αττική, Ίο, Αίγινα, Χαλκιδική, Θεσπρωτία, Θάσο, Λευκάδα, και αλλού). Γνώρισαν, μάλιστα, εντυπωσιακή δημοσιότητα, τυγχάνοντας θετικής προβολής από το σύνολο των μέσων, πανελλαδικών και περιφερειακών, συστημικών και εναλλακτικών, δεξιών και αριστερών. Μόνη παραφωνία η αποσιώπηση των δράσεων τους, έως και δυσφήμισή τους, από τη μεγάλη μερίδα των τοπικών μέσων.

Αναφορές στα κινήματα πολιτών για τις παραλίες στον Ελληνικό τύπο.
Αναφορές στα κινήματα πολιτών για τις παραλίες στο διεθνή τύπο: Der Spiegel (Γερμανία), New York Times (ΗΠΑ), BBC (Βρετανία), Il Piccolo (Ιταλία)

Οι κινήσεις πολιτών απέδωσαν αποτελέσματα -και- σε πρακτικό επίπεδο. Κατ’ αρχάς, και με τη βοήθεια της δημοσιότητας που πήρε το θέμα, υπήρξε  αντίδραση σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο με τον Υπουργό Οικονομικών (και προϊστάμενο της Κτηματικής Υπηρεσίας) κ. Χατζηδάκη να απειλεί τους παρανομούντες ότι «θα τους ταράξει στη νομιμότητα» ενώ προαναγγέλθηκαν και νομοθετικές παρεμβάσεις. Η εισαγγελέας Αρείου Πάγου προχώρησε σε κατεπείγουσα εισαγγελική παραγγελία, συνεπεία της οποίας είχαμε την παρέμβαση του Εισαγγελέα Εφετών κ. Τσορμπατζόγλου στην Πάρο αλλά και άλλα νησιά (στην Τήνο, στη Νάξο και αλλού). Για πρώτη φορά, κλιμάκια της Κτηματικής Υπηρεσίας αλλά και μικτά κλιμάκια Αστυνομίας-Δημοτικών υπαλλήλων έκαναν εκτεταμένους ελέγχους στις παραλίες, διαπίστωσαν παραβάσεις και προχώρησαν σε δεκάδες αυτόφωρες συλλήψεις. Στην Πάρο, στρέμματα ολόκληρα παραλίας απελευθερώθηκαν και επέστρεψαν στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, τους πολίτες.

Ποια είναι όμως η κατάσταση στη Σύρο; Αίσθηση προκάλεσε η τοποθέτηση εκπρόσωπου του Παρατηρητηρίου Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου που παρουσίασε την τρέχουσα κατάσταση των παραλιών στο νησί. Η εικόνα με τα παλουκοδρόμια (δάση από στύλους ομπρελών με τσιμεντένιες βάσεις πακτωμένων στην άμμο που δεν αφαιρούνται ούτε το χειμώνα) σε όλες σχεδόν τις παραλίες της νότιας Σύρου είναι οικτρή. Φαίνεται, μάλιστα, πως το φαινόμενο αποτελεί είδος ενδημικό της Σύρου καθώς δεν υπάρχουν αντίστοιχες αναφορές από αλλού. Και είναι απολύτως ενδεικτικό του πώς εννοείται από ορισμένους η τουριστική «ανάπτυξη»: Παραλίες που προσφέρονται για «κατανάλωση» αποκλειστικά από επισκέπτες που διατίθενται να πληρώσουν αδρά για ένα σετ ξαπλώστρες. Παραλίες που δεν αποδίδονται στους μόνιμους κατοίκους (πολίτες Β’ κατηγορίας) ούτε καν το χειμώνα, όσο οι «επιχειρήσεις» παραμένουν κλειστές. Παραλίες θλιβερές και αφιλόξενες, ακατάλληλες για πικνίκ, για περίπατο, για σχολικές εκδρομές, για παιδικό παιχνίδι.

Η νέα δημοτική αρχή πρέπει να αναλάβει άμεσα δράση αποκαθιστώντας το δημόσιο χαρακτήρα των παραλιών. Οφείλει να διενεργεί συστηματικά (και όχι μόνο κατόπιν καταγγελιών) ελέγχους στις παραλίες, επιτηρώντας τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τους όρους παραχώρησης και ανακαλώντας την άδεια παραχώρησης όταν οι όροι παραβιάζονται. Οφείλει να περιορίσει δραστικά τις παραχωρήσεις τμημάτων αιγιαλού που ως σήμερα παραχωρούνται αντί αστείου τιμήματος χωρίς ίχνος ανταποδοτικού οφέλους προς τον πολίτη. Και, ασφαλώς, οφείλει να φροντίσει ώστε να απομακρύνονται κατά τη χειμερινή περίοδο οι στύλοι από τις παραλίες, όπως ο Νόμος και οι συμβάσεις παραχώρησης προβλέπουν.

Ας μην το ξεχνάμε: Η παραβίαση των όρων παραχώρησης αιγιαλού και η παγίωση της ανομίας, βάλει ευθέως κατά του δικαιώματος των πολιτών για ελεύθερη πρόσβαση και χρήση των κοινών αγαθών, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις έχει ως συνέπεια και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τη διατάραξη του ευαίσθητου οικοσυστήματος του αιγιαλού. Ο Δήμος έχει την υποχρέωση να ενεργεί σύμφωνα με τις αρμοδιότητές του διασφαλίζοντας το δημόσιο χαρακτήρα των παραλιών.

Αγκαθωπές (Σύρος), Δεκέμβριος 2023
Μέγας Γυαλός (Σύρος), Δεκέμβριος 2023
Γαλησσάς (Σύρος), Δεκέμβριος 2023
Βάρη (Σύρος), Δεκέμβριος 2023

Το βασικό μήνυμα της εκδήλωσης ήταν αισιόδοξο. Τα κινήματα για τις παραλίες ανέδειξαν τη δυσφορία της πλειοψηφίας των πολιτών για τον αποκλεισμό τους από χώρους που μέχρι πρόσφατα μπορούσαν να απολαύσουν ελεύθερα αλλά πλέον διαμορφώνονται σε ζώνες ταξικού διαχωρισμού. Τα κινήματα του καλοκαιριού συγκρότησαν συλλογικότητες ανθρώπων με κοινή αγωνία για το μέλλον των τόπων μας, που ζητούν έναν αναστοχασμό και μια άλλου είδους ανάπτυξη που θα τοποθετεί στο κέντρο της τον άνθρωπο, την ευημερία των πολλών, το φυσικό περιβάλλον, το ίδιο το δικαίωμα των επόμενων γενεών να ζήσουν σε τόπους οι οποίοι υπήρχαν και πριν τους ανακαλύψει ο τουρισμός. Τα κινήματα των παραλιών προσέφεραν ένα θετικό υπόδειγμα συλλογικής διεκδίκησης με όραμα, επιμονή και οργάνωση που μπορεί να πετυχαίνει νίκες.

Δαμιανός Γαβαλάς


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Ζούλτε Βάρεγκεμ – Μαλίν: Με ρυθμό, φάσεις και γκολ στην πρεμιέρα της Pro League

Με φόντο την επιθετική φόρμα και των δύο ομάδων, η πρεμιέρα του βελγικού πρωταθλήματος «μυρίζει» γκολ – δυνατό combo το G/G & Over 2.5

Ημέρα γιορτής: Η Αγία Παρασκευή στο Νιο Χωριό, ιστορία, πίστη και ρίζες Κρητικές στη Χώρα Νάξου

Μια μεγάλη γιορτή για τους Νιοχωρίτες – Εκατοντάδες προσκυνητές τίμησαν την προστάτιδα τους Αγία Παρασκευή, σε έναν από τους παλαιότερους ενοριακούς ναούς της Χώρας

Νάξος: Μουσική πανδαισία στον Απόλλωνα, γιορτάζει απόψε (25/07) με μελωδίες, κρασί και χορό!

Το χωριό Απόλλωνας στήνει γλέντι το Σάββατο 26 Ιουλίου με ζωντανή μουσική, ντόπιο κρασί, κεράσματα και την ομάδα «Αξοπατήματα» σε ένα μαγευτικό καλοκαιρινό βράδυ

Νάξος – Οι καρποί του φροντιστηρίου “Παιδεία”: Επιτυχίες μαθητών στις Πανελλαδικές 2025

Με κόπο, επιμονή και την υποστήριξη του φροντιστηρίου «Παιδεία» του Γιώργου Βάβουλα, οι μαθητές της Νάξου κατακτούν τις κορυφαίες σχολές της χώρας.

Νάξος – Τραγαία: Όταν η προσπάθεια γράφει ιστορία, Επιτυχίες για τους μαθητές του Γενικού Λυκείου (πίνακας)

Με δάκρυα συγκίνησης, χαμόγελα και βαθιά υπερηφάνεια, οι μαθητές του ΓΕΛ Τραγαίας πέτυχαν σπουδαίες εισαγωγές στις Πανελλαδικές 2025 — αποδεικνύοντας πως τα μεγάλα όνειρα ανθίζουν και στα μικρά σχολεία

Με καρδιά και γνώση: Το σούπερ 13αρι του Φροντιστηρίου “Αντώνη Χερουβείμ” στις Πανελλαδικές 2025

Μαθητές από τη Νάξο κατέκτησαν τις σχολές των ονείρων τους με τη στήριξη του φροντιστηρίου – Πρωτιές, υψηλές θέσεις και πολλή περηφάνια!

Καμίνι η Ελλάδα! Στους 45.8°C η μέγιστη θερμοκρασία (Σκάλα Μεσσηνίας), στους 39°C η Ηρακλειά, 36°C η Σχοινούσα (πίνακας)

Πρωτοφανές θερμικό κύμα έπληξε τη χώρα – Αναλυτικά οι θερμοκρασίες στις Κυκλάδες και η εικόνα της Νάξου

Η Γιορτή του Βοσκού “επιστρέφει” στην Κωμιακή με τυροκόμηση, μουσική και το «ταξίδι του μαλλιού»

Μια αυθεντική εμπειρία παράδοσης και γεύσης στην αυλή της Θεοσκέπαστης, με πρωταγωνιστές τους βοσκούς της Νάξου

Οι ψίθυροι της πέτρας: Η γλυπτική …ποίηση του Γιάννη Φραντζέσκου στον Καλόξυλο

Ο πολυδιάστατος Ναξιώτης δημιουργός σε μια μοναδική έκθεση γλυπτικής, ακολουθώντας το κάλεσμα των λίθων και της μνήμης – 26 και 27 Ιουλίου στην αίθουσα «Δρακούλη»

Κατασκευή Ιστοσελίδων Τουρισμού στη Νάξο με την υπογραφή Prime Digital & iArk Boutique Digital Agency

Η Νάξος, με τον τουρισμό της σε διαρκή ανάπτυξη, εμπιστεύεται την Prime Digital και την iArk Boutique Digital Agency για την επαγγελματική και στρατηγικά σχεδιασμένη κατασκευή ιστοσελίδων

“Μαχαιριά” στο λιμάνι της Νάξου: Σοβαρό επεισόδιο βίας μεταξύ νεαρών εργαζομένων

Ένα μεσημέρι του Ιουλίου μετατράπηκε σε σκηνικό τρόμου για περαστικούς και ντόπιους, όταν διαπληκτισμός ανάμεσα σε δύο υπαλλήλους γραφείου ενοικίασης εξελίχθηκε σε αιματηρό περιστατικό.

Νάξος – «Τέλος στα πρόστιμα, Δήμαρχε – Πεζοδρόμηση τώρα»: Η κραυγή μίας πόλης που πνίγεται

Αδικημένοι επαγγελματίες κρεμούν πανό αγανάκτησης στην καρδιά της Νάξου και ζητούν κάτι απλό: Ίδιους όρους για όλους.

Δικαστική δικαίωση για τους κατοίκους του Καλοξύλου, ακυρώθηκε η άδεια λειτουργίας του νέου τυροκομείου της ΕΑΣ Νάξου

Μετά από μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λειτουργίας του υπό ανέγερση τυροκομείου, δικαιώνοντας πλήρως τους περιοίκους

Όταν το GPS σε οδηγεί… σε αδιέξοδο: Τουρίστας σφήνωσε όχημα σε σοκάκι της Νάξου

Αμερικανός οδηγός ακολούθησε πιστά τις οδηγίες πλοήγησης και κατέληξε… στα στενά της Φουντάνας – Η φωτογραφία που έγινε viral και η ανάγκη για καλύτερη καθοδήγηση στους τουρίστες

Δονούσα: Ο τραυματισμός κοπέλας από ομπρέλα (!!!) αποκαλύπτει μια τρύπα στο σύστημα

Μια γυναίκα τραυματίστηκε σοβαρά σε απομονωμένη παραλία της Δονούσας και σώθηκε χάρη στην αλληλεγγύη ντόπιων και τουριστών — αλλά η πολιτεία έλειπε. Και την επόμενη φορά;

Αλυκό Νάξου: Κατεδαφίζεται το φάντασμα του ξενοδοχείου – Σώζεται το κεδροδάσος

Υπεγράφη η σύμβαση κατεδάφισης των ερειπίων στο Αλυκό – Ένα διαχρονικό «τραύμα» για τη Νάξο οδεύει προς θεραπεία μετά από δεκαετίες αδράνειας

Έκτακτα μέτρα στη Σέριφο λόγω υπερκατανάλωσης νερού – Απαγορεύσεις και πρόστιμα

Ο Δήμος Σερίφου καλεί τους πολίτες να περιορίσουν τη χρήση νερού λόγω αυξημένης κατανάλωσης και περιορισμένων αποθεμάτων – Πρόστιμα έως και 1.000€ για παραβάτες.

Κυκλάδες – Ανατροπή στο τουριστικό χάρτη: Νάξος και Πάρος ανεβαίνουν, Μύκονος και Σαντορίνη «κατεβαίνουν»

Το καλοκαίρι του 2025 φέρνει ανακατατάξεις στους δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς – Η Νάξος και η Πάρος «λάμπουν» με αύξηση ζήτησης, ενώ Σαντορίνη και Μύκονος μετρούν απώλειες και ανησυχίες

Θλίψη στη Σχοινούσα: Το ύστατο χαίρε στη Ρίτα Μούρτζη από τον Σύλλογο Σχοινουσιωτών

Μια αγαπημένη παρουσία του νησιού έφυγε πρόωρα – Συγκινητικό μήνυμα αποχαιρετισμού και κάλεσμα για στήριξη στη μνήμη της

Νάξος -“Ξόβορα 2025”: Μουσικά σεμινάρια, χορός και παράδοση στην καρδιά της Απειράνθου

Από 26 έως 31 Ιουλίου, η Απείρανθος φιλοξενεί για τέταρτη χρονιά τα Ξόβορα — με δασκάλους τον Γ. Ζευγόλη, Ν. Αγγελόπουλο, Δ. Παππούλη και Στ. Γανωτή — σε ένα πενθήμερο γεμάτο μουσική, χορό, παραμύθι και εξορμήσεις