Τετάρτη, 2 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΠεριβάλλονΣαντορίνη: Το πρόγραμμα Mo.Na έρχεται να "σώσει" Καλντέρα - Θηρασιά

Σαντορίνη: Το πρόγραμμα Mo.Na έρχεται να “σώσει” Καλντέρα – Θηρασιά

|

Πώς η πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος Monuments in Nature θωράκισε τοπόσημα σε τέσσερις περιοχές της Ευρώπης – Τι λένε Κίτσου (Αντιδήμαρχος Σαντορίνης) και Αθανασούλης (Εφορεία Αρχαιοτήτητων Κυκλάδων) για το πρόγραμμα 

Τι κοινό έχουν η Καλντέρα της Σαντορίνης, η Μονή Κύκκου στο δάσος της Πάφου στην Κύπρο, το Βουθρωτό της Αλβανίας και η Μεσημβρία της Βουλγαρίας; Πέρα από την υψηλή πολιτισμική τους αξία είναι οι πρώτες πιστοποιημένες περιοχές που έχουν ενταχθεί στον κατάλογο του Μο.Νa (Monuments in Nature) για την ολιστική διαχείριση μνημείου και φυσικού περιβάλλοντος. Η τελετή πιστοποίησης που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα σήμανε τη λήξη του ευρωπαϊκού προγράμματος, αφήνοντας ως παρακαταθήκη ένα πρωτοποριακό μοντέλο για τη θωράκιση μνημείων στη φύση απέναντι στην κλιματική κρίση και στις απειλές από ακραία καιρικά φαινόμενα ή ανθρώπινες παρεμβάσεις.

Αν και για το θέμα αυτό το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε έργα ύψους 24 εκατ. ευρώ χρηματοδοτούμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης σε μείζονες αρχαιολογικούς χώρους της χώρας, το Ευρωπαϊκό κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων Θεσσαλονίκης (ΕΚΒΜΜ-Θ) έκανε ένα διαφορετικό βήμα.

Ως φορέας του ευρωπαϊκού έργου Mo.Na: Monuments in Nature: A creative Co-existence (Mo.Na) συγχρηματοδοτούμενου από το πρόγραμμα Interreg V-Bakan-Mediterranean 2014-2020 και εθνικούς πόρους, ανέπτυξε έξυπνη στρατηγική με έργα και δράσεις στις τέσσερις περιοχές της Ευρώπης που συμμετείχαν στην πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος.

«Η Μονή Κύκκου θα είχε την ίδια πολιτισμική αξία χωρίς το δάσος της Πάφου και η Σαντορίνη χωρίς τον αρχαίο πολιτισμό της, το γεωλογικό της θαύμα και το θαλάσσιο οικοσύστημα; Ποια θα ήταν η κατάληξη του αρχαιολογικού χώρου στο Βουθρωτό Αλβανίας εάν δεν λαμβάνονταν μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας και της μεσαιωνικής Μεσημβρίας στη Βουλγαρία εάν δεν προστατευθεί από ανθρώπινες παρεμβάσεις; Αυτά τα ερωτήματα μπήκαν στο τραπέζι, για να καταρτίσουμε στρατηγική επεμβάσεων και να δομήσουμε ένα σύστημα πιστοποίησης περιοχών Mo.Na τόσο με περιβαλλοντικά όσο και με πολιτιστικά κριτήρια. Το πρόγραμμα αφορούσε τη λήψη μέτρων που αναδεικνύουν, προστατεύουν, προβάλλουν από κοινού τα πολιτιστικά και περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής με απώτερο στόχο την ανάπτυξη ενός εξειδικευμένου τουριστικού προϊόντος», επισημαίνει η διευθύντρια του ΕΚΒΜΜ, Φλώρα Καραγιάννη, υπεύθυνη του προγράμματος Mo.Νa.

«Οι τέσσερις περιοχές που επιλέξαμε είναι προστατευμένες από την UNESCO ή εντάσσονται στους πολιτιστικούς καταλόγους κάθε χώρας και βρίσκονται σε χώρους ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας και φυσικού κάλλους. Επίσης, πραγματοποιήθηκε χαρτογράφηση και καταγραφή της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας στη Σαντορίνη, στη Μεσημβρία και στο Βουθρωτό από το Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), ενώ δημιουργήθηκε ψηφιακή διαδραστική αφήγηση (storytelling) για νέους με στόχο την ευαισθητοποίησή τους».

Σαντορίνη

Το Mo.Νa ήταν το ιδανικό πρόγραμμα για να προχωρήσουμε έργα ώστε με μια ήπια και βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη να υπενθυμίσουμε στο παγκόσμιο κοινό ότι η Σαντορίνη δεν αξίζει μόνο για το ηλιοβασίλεμά της, αλλά για τον πολιτιστικό και γεωλογικό της πλούτο», εξήγησε στην «Καθημερινή» η αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Σοφία Κίτσου. Το Mo.Na «ήρθε την κατάλληλη στιγμή, όταν η δημοτική αρχή διαπίστωσε τον κορεσμό του νησιού και αναζητούσε εναλλακτικές λύσεις για την ολιστική διαχείριση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της Καλντέρας, να αναδείξει δηλαδή τον πολιτιστικό θησαυρό της μέσα στο γεωλογικό της θαύμα. Ειδικά για τη Θηρασιά, η οποία για καλή της τύχη διατηρεί τη γοητεία του παρθένου χώρου, έχοντας τη γνώση και την εμπειρία από τα λάθη των παρελθόντων ετών με την αλόγιστη οικιστική ανάπτυξη, επιδιώκουμε μια ισορροπία περιβάλλοντος και πολιτισμικού αποθέματος».

Τα έργα που εντάχθηκαν στο Μο.Νa και ολοκληρώθηκαν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων ήταν η πλήρης καταγραφή και τεκμηρίωση όλων των μνημείων που βρίσκονται περιμετρικά της Καλντέρας, τόσο στο μέτωπο της Σαντορίνης όσο και σε αυτό της Θηρασιάς. Ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκαν εργασίες στο μεσαιωνικό Κάστρο του Σκάρου – διαχρονική θέση (αρχαία, βυζαντινή) στρατηγικής σημασίας και έργα μικρότερης κλίμακας στο Βυζαντινό Κάστρο και στον Προφήτη Ηλία της Θηρασιάς, όπου εντοπίζεται αρχαία κατοίκηση στο χείλος της Καλντέρας.

«Το Mo.Na έχει μία βασική παράμετρο», σημειώνει ο αρχαιολόγος και έφορος αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης. «Δεν αντιμετωπίζει τα μνημεία μεμονωμένα αλλά ενταγμένα σε ένα ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον, που κινδυνεύει από τη φυσική φθορά και την ανθρώπινη δραστηριότητα. Ρίξαμε φως σε ένα παραγνωρισμένο κομμάτι της θηραϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, αναδεικνύοντας τη σημασία της Καλντέρας σε ένα σύνθετο φυσικό και πολιτισμικό τοπίο. Δημιουργείται επομένως ένα πολιτιστικό δίκτυο μέσα στο ηφαιστειογενές και θαλάσσιο περιβάλλον με επίκεντρο το μεσαιωνικό κάστρο στον Σκάρο, την πρωτεύουσα της μεσαιωνικής Θήρας, που δεσπόζει στην Καλντέρα».

Κύπρος

«Μπαίνοντας στο πρόγραμμα του Mo.Na δεν φανταζόμασταν ότι μπορούσαμε να συνδυάσουμε δύο εκ διαμέτρου αντίθετα πεδία. Μας βρήκε όμως την κατάλληλη στιγμή, ενώ προσπαθούσαμε να αναδείξουμε το παλαιό δασικό μονοπάτι της Παναγιάς Κύκκου στο δάσος της Πάφου –προστατευόμενη περιοχή (Natura 2000)– έκτασης 60.000 εκταρίων ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας», υπογραμμίζει στην «Κ» ο κ. Σάββας Ιεζεκιήλ, υποδιευθυντής του Τμήματος Δασών του υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κύπρου.

Πρόκειται για ιστορικό μονοπάτι και φέρει πολύτιμη πολιτιστική κληρονομιά, γιατί συνδέεται με τη ζωή και τις εμπειρίες των κατοίκων. Με το πρόγραμμα του Mo.Νa πραγματοποιήθηκαν η αποκατάσταση του παλαιού δασικού μονοπατιού, μήκους 11 χλμ. (από τα περίπου 22 χλμ.), η χαρτογράφησή του, η σηματοδότησή του με επεξηγηματικές πινακίδες καθώς και η αναπαλαίωση έξι δασικών σταθμών (κρησφύγετα της ΕΟΚΑ), εξηγεί ο Χαράλαμπος Χοτζάκογλου, πρόεδρος της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών. Κάποιοι από τους σταθμούς εντάχτηκαν στο υπουργείο Τουρισμού προκειμένου να μετατραπούν σε ξενώνες, καθώς τα τελευταία χρονιά αυξήθηκε η επισκεψιμότητα από περιπατητές και κατασκηνωτές που αναζητούν παρθένες δασικές περιοχές.

Βουθρωτό

Ο αρχαιολογικός χώρος του Βουθρωτού στην Αλβανία –μνημείο της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO– πνίγεται στο νερό, απειλώντας σπουδαίες αρχαιότητες που διασώζονται από την αρχαία ελληνική πόλη με ιστορία κατοίκησης από τα προϊστορικά έως τα μεσαιωνικά χρόνια. Το ερώτημα για τους φορείς της Αλβανίας είναι αν η φύση απειλεί τον αρχαιολογικό χώρο του Βουθρωτού ή αν το μνημείο εντείνει τις πλημμύρες στο εθνικό πάρκο του Βουθρωτού. Η λύση βρίσκεται στην ολιστική διαχείριση αρχαιολογικού και περιβάλλοντος χώρου. Για τον λόγο αυτόν εντάχθηκαν στο Mo.Na μελέτες επιπτώσεων για την αποστράγγιση του εδάφους στα μνημεία.

Μεσημβρία

Η φθορά του χρόνου και η ανθρώπινη δραστηριότητα αποτελούν τις βασικότερες απειλές για το «μαργαριτάρι της Μαύρης Θάλασσας», όπως αποκαλούν την αρχαία πόλη της Μεσημβρίας (σημερινό Νεσέμπαρ), από τους σημαντικότερους τουριστικούς τόπους της Βουλγαρίας. Η αρχαία ελληνική πόλη της Θράκης με ιστορία 3.000 ετών, που διατηρεί τον μεσαιωνικό της χαρακτήρα, εντάχθηκε στο Mo.Na για την ολιστική διαχείριση της πόλης-μουσείου στη βραχώδη χερσόνησο που ενώνεται με μια λωρίδα γης με τη στεριά. 

Με πληροφορίες από την σελίδα kathimerini.gr 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Παρέμβαση Καφούρου για το Αεροδρόμιο Πάρου: «Οι καθυστερήσεις πλήττουν την εικόνα του νησιού»

Ερώτηση στη Βουλή από τον Μάρκο Καφούρο για το έργο-κλειδί του Αεροδρομίου Πάρου που μετατίθεται για Απρίλιο 2026 – Αντίδραση για την ασφυκτική κατάσταση και τον κίνδυνο απώλειας τουριστικής δυναμικής

«Η Νάξος αναπνέει αλήθεια»: Η Μαρία Πολυκρέτη στην εκπομπή «Όπου Υπάρχει Ελλάδα» (video)

Με βαθιά συγκίνηση και αυθεντικότητα, η Μαρία Πολυκρέτη μίλησε για την εμπειρία μαγειρικής στο κτήμα και τη δύναμη της παράδοσης που ενώνει γη, άνθρωπο και μνήμη (video)

Επίσκεψη Δημάρχου Πάρου σε έργα υποδομής στην Αγκαιριά

Ο Κωνσταντίνος Μπιζάς επιθεώρησε τρία σημαντικά έργα της Δημοτικής Κοινότητας Αγκαιριάς, αναδεικνύοντας την έμπρακτη μέριμνα του Δήμου για την ενίσχυση της καθημερινότητας των πολιτών

«Μουσικός Περίβολος» 2025: 7 νύχτες, 7 συναυλίες στο Γυμνάσιο Νάξου

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων εγκαινιάζει έναν νέο θεσμό πολιτισμού, με συναυλίες κορυφαίων καλλιτεχνών και δράσεις σε έναν ιστορικό χώρο

«Το Μυστικό του Αρχιπελάγους»: Όταν η μυθοπλασία συναντά την ιστορική μνήμη (video)

Ο Ναξιώτης συγγραφέας Γ. Καστελλάνος μιλά για το πρώτο του μυθιστόρημα «Το Μυστικό του Αρχιπελάγους» και την ανάγκη να αναδείξουμε την ιστορική ταυτότητα του νησιού

Sea Jets: Με το “Superstar II” ταξιδεύει στο Ανατολικό Αιγαίο (video)

Από 2 Ιουλίου, νέα δρομολόγια με ανανεωμένο στυλ και άνεση, ενώνουν Πειραιά, Κυκλάδες, Ικαρία, Σάμο και Δωδεκάνησα — με προσιτές τιμές και VIP εμπειρία (video)

1η Ιουλίου στην Πάρο: Όταν τα πλοία γράφουν ιστορία στο Αιγαίο

Μια ημερομηνία-σταθμός για την Παροικιά και την ακτοπλοϊκή μνήμη – Σαν σήμερα, ιστορικά πλοία έδεσαν, ξεκίνησαν ή άλλαξαν ρυθμούς στα νερά της Πάρου.

Η Sichuan Airlines εγκαινιάζει το πρώτο δρομολόγιο από την Κεντρική και Δυτική Κίνα προς την Αθήνα

Ξεκίνησε επίσημα η γραμμή Τσενγκντού – Κωνσταντινούπολη – Αθήνα, με 4 πτήσεις την εβδομάδα και στόχο την ενίσχυση της συνδεσιμότητας Κίνας – Ευρώπης.

Ο Παύλος Γεραμάνης στα «Φανάρια», σημαντική μεταγραφή για τον ΑΠΑΣ Νάξου

Ο 24χρονος φόργουορντ με εμπειρία στη National League 1 ενισχύει το ρόστερ της ομάδας της Νάξου, με στόχο μια άνετη πορεία στη νέα σεζόν.

Νάξος: «Η Φλόγα της Παράδοσης» ανάβει για δεύτερη φορά, ένα διήμερο γιορτής, χορού και πολιτιστικής μνήμης

Αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου στις Τρίποδες και παραδοσιακοί χοροί από όλη την Ελλάδα στην Παραλία της Χώρας – Δύο νύχτες που αναβιώνουν το ελληνικό πνεύμα

Blue Star Ferries: Ακινητοποιημένα αύριο τα πλοία στο Νότιο Αιγαίο λόγω καιρικών συνθηκών

Δυσμενείς καιρικές συνθήκες φέρνουν ακυρώσεις σε όλα τα κυριακάτικα δρομολόγια των Blue Star Naxos, Myconos, Delos και Paros – Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ταξιδιώτες

Νάξος: Ο Νέστορας Νέστορας, ο νέος MasterChef 2025, ξεκινά μαγειρικό ταξίδι στο “Avaton 1739”

Ο μεγάλος νικητής του φετινού διαγωνισμού μαγειρικής ξεκινά συνεργασία με το εστιατόριο "Avaton 1739" στο εμβληματικό Κάστρο της Νάξου.

Ουρές για μια αλλαγή εισιτηρίου στο λιμάνι της Νάξου, η κακοκαιρία φέρνει ταξιδιωτικό… μποτιλιάρισμα

Η απαγόρευση απόπλου λόγω των θυελλωδών ανέμων φέρνει αναστάτωση σε εκατοντάδες επισκέπτες που σχηματίζουν ουρές στα πρακτορεία της Νάξου για να αλλάξουν τα δρομολόγιά τους

Ρευματοκλοπές σε τουριστικά νησιά: Ξενοδοχεία, καφέ και σούπερ μάρκετ «φούσκωσαν» το ταμείο τους σε βάρος όλων

Eκατοντάδες παραβάσεις σε Κρήτη, Ρόδο, Νάξο, Μύκονο, Σαντορίνη και άλλα νησιά – Ηλεκτρική ενέργεια αξίας άνω του 1 εκατ. ευρώ κλάπηκε από επιχειρήσεις υψηλής κατανάλωσης

Ακυρώνονται τα δρομολόγια των HighSpeed 3 και 4 λόγω κακοκαιρίας

Η Hellenic Seaways ενημερώνει για την αναστολή των δρομολογίων της Κυριακής 29 Ιουνίου και τις προσωρινές αλλαγές στη ροή του προγράμματος των ταχυπλόων

Πάρος: Αποχαιρετισμός με δάκρυα για την Πρεσβυτέρα Ευαγγελία Βιώνη – Ανουσάκη

Σε συγκινησιακά φορτισμένο κλίμα η εξόδιος ακολουθία στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νάουσα – Συγκλονιστικά λόγια από τον Μητροπολίτη Λεοντοπόλεως

Algérie Ferries: Καθησυχαστική ανακοίνωση για την κράτηση του “El Venizelos” στη Μασσαλία

Η εταιρεία ξεκαθαρίζει ότι οι θερινές διαδρομές δεν επηρεάζονται – Πρόκειται για προγραμματισμένο τεχνικό έλεγχο.

Πανελλαδικές 2025: «Γράψατε Ιστορία», οι μαθητές του Φροντιστηρίου Αντώνη Χερουβείμ στην κορυφή

Μια αληθινή γιορτή γνώσης, προσήλωσης και ονείρων – Ένα μεγάλο «μπράβο» σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς που μοιράστηκαν το ταξίδι της επιτυχίας

Νάξος: Έφυγε ο “Κρινακογιώργης”, η Κωμιακή αποχαιρετά έναν δικό της άνθρωπο

Ο Γιώργος Χωριανόπουλος, ο άνθρωπος του ταξί, του κυνηγιού και της καθημερινότητας του χωριού, φεύγει πλήρης ημερών, αφήνοντας πίσω του αναμνήσεις, χαμόγελα και μια σιωπηλή απουσία.

Νάξος – Τρίποδες: “Sea Breeze”, μια νέα επιχείρηση με άρωμα καθαριότητας

Στηρίζουμε τη νέα προσπάθεια στο χωριό μας – Ένα καθαριστήριο με επαγγελματισμό, αγάπη και ρίζες στον τόπο