Δευτέρα, 7 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΠεριβάλλονΣαντορίνη - Μ. Καφούρος: "Το ηφαίστειο είναι εδώ, συγκατοικεί με τους Σαντορινιούς"

Σαντορίνη – Μ. Καφούρος: “Το ηφαίστειο είναι εδώ, συγκατοικεί με τους Σαντορινιούς”

|

Άρθρο του Μάρκου Καφούρου – Γεωπόνος – MSc Διαχείρισης Κρίσεων & Φυσικών καταστροφών, πρώην Αντιδήμαρχος για θέματα Πολιτικής Προστασίας –  για το ηφαίστειο της Σαντορίνης και την προστασία των πολιτών.

“…. Η ηφαιστειακή κρίση  της περιόδου 2011 -2012, λειτούργησε ως ευκαιρία για την πρόληψη και την προετοιμασία, έναντι του ηφαιστειακού κινδύνου. Τα επιστημονικά όργανα παρακολούθησης της  ηφαιστειακής δραστηριότητας   που στάλθηκαν από το εξωτερικό, θωράκισαν το νησί σε επίπεδο πρόληψης. Τα όργανα αυτά όμως  πρέπει αφενός  να συντηρούνται και αφετέρου να  ανανεωθούν με πιο σύγχρονα μέσα. ….  Σίγουρα πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη, το σημαντικότερο όμως είναι, η όποια ηφαιστειακή ηρεμία να μην λειτουργήσει ως παράγοντας εφησυχασμού και αδιαφορίας. Το ηφαίστειο είναι εκεί, συγκατοικεί με τους Σαντορινιούς, έχοντας  τα θετικά του και τα αρνητικά του…..  Τα γεωλογικά δεδομένα δείχνουν ότι τυχόν έξαρση του ηφαιστείου σήμερα θα οδηγούσε πιθανότατα σε μία ιστορική έκρηξη, τύπου Καμένης….” 

Μέρος από το άρθρου του Μάρκου Καφούρου (σ.σ. Γεωπόνος – MSc Διαχείρισης Κρίσεων & Φυσικών καταστροφών, πρώην Αντιδήμαρχος για θέματα Πολιτικής Προστασίας και νυν πρόεδρος της Ενωσης  Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων) σχετικά με το ηφαίστειο της Σαντορίνης και την καλύτερη δυνατή προστασία του νησιού…  Και αφού καταθέτει την άποψή του μέσα από την εμπειρία του 2011 – 12 καταλήγει “Το ηφαίστειο της Σαντορίνης χρειάζεται σεβασμό, συνεχή επιστημονική  παρακολούθηση και προετοιμασία τόσο  από την  Πολιτεία, όσο  και από  την τοπική κοινωνία  για την αντιμετώπιση κάθε πιθανού κινδύνου”. 

Αναλυτικά, το άρθρου του κου Καφούρου 

Το γεγονός ότι η τελευταία έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης έλαβε χώρα το μακρινό  1950 και για πολλές δεκαετίες αυτό βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας,  οδήγησε την  Πολιτεία αλλά και τους κατοίκους της Σαντορίνης σε έναν μακρύ εφησυχασμό. Ο ηφαιστειακός κίνδυνος δεν αναφερόταν σε κανένα εγχειρίδιο της    Πολιτικής Προστασίας και κατά συνέπεια κανένα μέτρο πρόληψης δεν τηρείτο έναντι του κινδύνου αυτού. Η κατάσταση για πολλές δεκαετίες  ήταν τραγική.

  • Ο όποιος επιστημονικός εξοπλισμός  πρόγνωσης και παρακολούθησης  υπήρχε, ήταν αποσπασματικός και  πρωτοβουλία μεμονωμένων επιστημόνων, οι οποίοι κυριολεκτικά  παρακαλούσαν για εξεύρεση πόρων,  την Πολιτεία ή τους τοπικούς φορείς,  προκειμένου να τον διατηρήσουν σε λειτουργική κατάσταση.
  • Το ηφαίστειο αντιμετωπιζόταν ως προορισμός αναψυχής, αφού  αποτελούσε καθημερινό  προορισμό για χιλιάδες τουρίστες, χωρίς καμία υποδομή και χωρίς κανένα  στοιχειώδες μέσον προστασίας για τους επισκέπτες του. Για πολλά χρόνια στερούνταν ακόμη κι ενός στοιχειώδους στεγάστρου για τους επισκέπτες.
  • Η ραγδαία τουριστική ανάπτυξη είχε ως επακόλουθο την άναρχη και ραγδαία δόμηση του νησιού από άκρη σε άκρη και κυρίως στα επικίνδυνα πρανή της καλδέρας, σε όλο το μήκος της, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο πιθανός κίνδυνος από μια σεισμική δραστηριότητα ή την  εκτόξευση βολίδων σε μια ενεργοποίηση του ηφαιστείου.
  • Το σημαντικότερο δε, η απρονοησία για σχέδια πολιτικής προστασίας και για  πύλες διαφυγής από το   νησί σε περίπτωση, που η ηφαιστειακή δραστηριότητα της Καμένης θα ακύρωνε τη λειτουργία του λιμένα του Αθηνιού και του αεροδρομίου, με κίνδυνο να εγκλωβιστούν ειδικά τους θερινούς μήνες εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, επισκέπτες, εποχιακά εργαζόμενοι και μόνιμοι κάτοικοι.

Χρειάστηκε να φθάσουμε στη σοβαρή ηφαιστειακή κρίση της περιόδου 2011 – 2012, λίγο πριν το μάγμα φθάσει στην επιφάνεια του εδάφους, για να αντιληφθούν τόσο  η Πολιτεία, όσο και η τοπική κοινωνία, φορείς και κάτοικοι, ότι το ηφαίστειο δεν αποτελεί απλά ένα εκδρομικό προορισμό, αλλά αποτελεί και μια σοβαρή απειλή για τον άνθρωπο και ολόκληρο το νησί.

  • Από τον Ιανουάριο του έτους 2011 και μέχρι τον Μάιο του 2012, καταγράφηκαν σημαντικές μεταβολές στα υπό παρακολούθηση μεγέθη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, όπως τη σεισμικότητα, την παραμόρφωση του  τοπογραφικού ανάγλυφου, τη  θερμική κατάσταση, και το  χημισμό θερμών ρευστών και εδαφικών αερίων. Με βάση τις καταγραφές των εγκατεστημένων δικτύων παρακολούθησης οι μεταβολές αυτές ήταν  εκτός των ορίων τα οποία είχαν  οριστεί ως «φυσιολογική κατάσταση» του ηφαιστειακού κέντρου των Καμένων και της ευρύτερης περιοχής της καλδέρας.
  • Η έντονη σεισμικότητα διήρκησε περισσότερο από ένα έτος, και η συγκέντρωση της μεγάλης πλειοψηφίας των επικέντρων των σεισμικών γεγονότων, εντοπίζεται  κατά μήκος της «γραμμής Καμένης», με διεύθυνση ΒΑ – ΝΔ,  ζώνη στην οποία εκδηλώθηκαν οι πόροι όλων των υποβρύχιων και χερσαίων ενδοκαλδερικών ιστορικών ηφαιστειακών δράσεων.
  • Η πιο σεισμικά ενεργή περίοδος της ηφαιστειακής κρίσης του 2011 ήταν από 23- 28 Ιανουαρίου 2012, περίοδο που   ενεργοποιήθηκε και  η περιοχή των Χριστιανών και  σημειώθηκαν οι μεγαλύτεροι σεισμοί στην ευρύτερη περιοχή από το 1956, με μέγεθος  5,1 στις 26 Ιανουαρίου και 5,2 στις 27 Ιανουαρίου και οι οποίοι  ακολουθήθηκαν από μεγάλο αριθμό μετασεισμών.
  • Για ενάμισι περίπου χρόνο η Σαντορίνη, ήταν στο επίκεντρο ενδιαφέροντος και αποτέλεσε σημείο συνάντησης κορυφαίων επιστημόνων από όλον τον κόσμο, κυρίως Ιταλών, Βρετανών και Αμερικάνων.
  • Η τοπική κοινωνία συνειδητοποίησε το μέγεθος του προβλήματος και οι αίθουσες του νησιού, απεδείχθησαν εξαιρετικά μικρές για να χωρέσουν τους κατοίκους που μαζικά συνέρρεαν για να ακούσουν, με αγωνία,  τους ειδικούς επιστήμονες.
  • Επιστημονικά όργανα παρακολούθησης της ηφαιστειακής δραστηριότητας   στάλθηκαν από το εξωτερικό και η Σαντορίνη απέκτησε ίσως το πιο πυκνό δίκτυο ηφαιστειακής πρόγνωσης  σε παγκόσμιο επίπεδο.
  • Το γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Θήρας αποκτά τα πρώτα μνημόνια ενεργειών, (χρησιμοποιώντας την εμπειρία ξένων χωρών), σε περίπτωση ηφαιστειακής δραστηριότητας.
  • Ειδικοί επιστήμονες από το Ινστιτούτο Παρακολούθησης του Ηφαιστείου της Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ), σε συνεργασία με το Δήμο Θήρας, διοργανώνουν ξεχωριστές ενημερωτικές ημερίδες με εκπαιδευτικούς, μαθητές και φορείς.
  • Ο Δήμος Θήρας ξεκινάει τις προσπάθειες για τη σύνταξη μελέτης κατασκευής προβλητών έκτακτης ανάγκης, στο Κολούμπο και στη Βλυχάδα καθ’ υπόδειξη των ξένων ειδικών.
  • Η πολιτεία αντιλαμβανόμενη τη σοβαρότητα της κατάστασης, μετά από εισήγηση του ΟΑΣΠ, στις 3 Φεβρουαρίου του 2012 συγκροτεί την 18μελή Ειδική Επιστημονική  Επιτροπή Παρακολούθησης του Ηφαιστείου της Σαντορίνης (Ε.Ε.Ε.Π.Η.Σ) αποτελούμενη  από ειδικούς επιστήμονες, μεταξύ των οποίων και τα στελέχη του ΙΝΠΗΣ  και εξασφαλίζει τα απαραίτητα κονδύλια για τη λειτουργία της, με σκοπό την ενδελεχέστερη παρακολούθηση, καταγραφή και αξιολόγηση των  φαινομένων.
  • Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασία στο πλαίσιο του προγραμματισμού έργων και δράσεων για την αντιμετώπιση κινδύνων από ενδεχόμενη ηφαιστειακή έκρηξη στην Σαντορίνη,  ζήτησε στις 28/2/2012 μέσω του μόνιμου εκπροσώπου της στην (Ε.Ε.Ε.Π.Η.Σ.) την ανάλυση κινδύνου, για όλους τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από ενδεχόμενη ηφαιστειακή έκρηξη σύμφωνα με τα σενάρια επαναδραστηριοποίησης του ηφαιστείου (πιθανότερο και ακραίο).
  • Η Ειδική Επιστημονική Επιτροπή Παρακολούθηση Ηφαιστείου αντικαταστάθηκε με την Μόνιμη Επιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου (ΜΕΕΠΕΗΤ), του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) με διευρυμένο αντικείμενο της παρακολούθηση και την ανάλυση κινδύνου για όλα τα ηφαιστειακά κέντρα του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου
  • Στη βάση των προτάσεων της (Ε.Ε.Ε.Π.Η.Σ.), η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) εξέδωσε σχέδιο για την αντιμετώπιση συνεπειών από πιθανή ενεργοποίηση του ηφαιστείου της Σαντορίνης, με την κωδική ονομασία “Τάλως”. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα ως φαινόμενο εντάσσεται πλέον στην κατηγορία των φυσικών καταστροφών του “Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας με την συνθηματική λέξη Ξενοκράτης”, κάτι που αποτελούσε πάγιο αίτημα της επιστημονικής κοινότητας τα τελευταία χρόνια.

Η ηφαιστειακή κρίση  της περιόδου 2011 -2012, λειτούργησε ως ευκαιρία για την πρόληψη και την προετοιμασία, έναντι του ηφαιστειακού κινδύνου. Τα επιστημονικά όργανα παρακολούθησης της  ηφαιστειακής δραστηριότητας   που στάλθηκαν από το εξωτερικό, θωράκισαν το νησί σε επίπεδο πρόληψης. Τα όργανα αυτά όμως  πρέπει αφενός  να συντηρούνται και αφετέρου να  ανανεωθούν με πιο σύγχρονα μέσα.

Σίγουρα πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη, το σημαντικότερο όμως είναι, η όποια ηφαιστειακή ηρεμία να μην λειτουργήσει ως παράγοντας εφησυχασμού και αδιαφορίας. Το ηφαίστειο είναι εκεί, συγκατοικεί με τους Σαντορινιούς, έχοντας  τα θετικά του και τα αρνητικά του.

Τα γεωλογικά δεδομένα δείχνουν ότι τυχόν έξαρση του ηφαιστείου σήμερα θα οδηγούσε πιθανότατα σε μία ιστορική έκρηξη, τύπου Καμένης.

Το ηφαίστειο της Σαντορίνης χρειάζεται σεβασμό, συνεχή επιστημονική  παρακολούθηση και προετοιμασία τόσο  από την  Πολιτεία, όσο  και από  την τοπική κοινωνία  για την αντιμετώπιση κάθε πιθανού κινδύνου. 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Ο Κώστας Μακεδόνας στη Νάξο: Μια νύχτα γεμάτη μουσική, συναίσθημα και αναμνήσεις

Ο σπουδαίος ερμηνευτής έρχεται την Τετάρτη 16 Ιουλίου στο Γυμνάσιο Νάξου για μια μαγευτική συναυλία στο πλαίσιο του Μουσικού Περίπλου 2025, με συνοδοιπόρο τη Χριστιάννα Γαλιάτσου.

Καταρίνα Πάβιτσιτς η 13η… ενίσχυση του Α.Ο. Θήρας – Διεθνές βάθος και ποιότητα στο ρόστερ

Με δύο ασημένια μετάλλια στην ευρωπαϊκή σκηνή, η δυναμική ακραία από την Κροατία έρχεται να ενισχύσει τις «μπλε» της Σαντορίνης με στόχο το βήμα παραπάνω.

Τυροκομείο Πιτταράς: Η Νάξος στο πιάτο σου, από το σπόρο στο ράφι, με σεβασμό στη φύση και την παράδοση

Από μία μοσχίδα το 1970 έως την πρώτη πιστοποιημένη μονάδα ευζωίας αγελάδων στην Ελλάδα – Η οικογένεια Πιτταρά μετατρέπει το γάλα της Νάξου σε διατροφικό πολιτισμό.

Ο Παναγιώτης Ρέτσος στη Νάξο: Διακοπές με… άρωμα πρωταθλήματος στον Άγιο Προκόπιο

Ο αρχηγός του Ολυμπιακού και πρωταθλητής Ελλάδας Παναγιώτης Ρέτσος απολαμβάνει τις ομορφιές της Νάξου, λίγες εβδομάδες μετά την κατάκτηση του νταμπλ

ΣΕΚΑ: “Οι Κούροι να μείνουν στο Φλεριό”, στήριξη στο αίτημα κατοίκων και φορέων της Νάξου

Ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων ενώνει τη φωνή του με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μελάνων, ζητώντας τη διατήρηση των δύο αρχαϊκών Κούρων στον φυσικό τους χώρο στο Φλεριό.

Α.Π.Α.Σ. Νάξου: Ο Νίκος Φίλιππας φοράει τα χρώματα των Φαναριών

Ο 22χρονος διεθνής forward με ύψος 2.01 μ. προσθέτει ύψος, ποιότητα και μπασκετικό ένστικτο στην ομάδα της Νάξου ενόψει της νέας σεζόν στη National League 1

Σίφνος: Οικογενειακός Παράδεισος και Γαστρονομικός Προορισμός της Καρδιάς μας

Από την κορυφή της παγκόσμιας ταξιδιωτικής λίστας του Travel & Leisure μέχρι το SiFNaThLon 2025, η Σίφνος ενώνει φύση, παράδοση, αυθεντικότητα και αθλητισμό, δείχνοντας τον δρόμο για ένα βιώσιμο και ποιοτικό τουριστικό μέλλον.

Η Ρίκα Μάασε ενισχύει τον Α.Ο. Θήρας, μία διεθνής μεταγραφή με βλέμμα στο μέλλον

Η ταλαντούχα Γερμανίδα διαγώνια, με πλούσια εμπειρία σε Ελλάδα και Ευρώπη, έρχεται στη Σαντορίνη για να δώσει δύναμη και ποιότητα στην επίθεση του Α.Ο. Θήρας για τη σεζόν 2025-2026.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έξι χρόνια διακυβέρνησης και το βλέμμα στο μέλλον

Από τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και τη στεγαστική πολιτική έως τις παρεμβάσεις στην εργασία και την ασφάλεια, ο Πρωθυπουργός καταγράφει τα επόμενα βήματα διακυβέρνησης

Ο Δημήτρης Μπάκουλης ανοίγει τον Μουσικό Περίβολο στη Νάξο

Μετά τις sold out εμφανίσεις του, ο ταλαντούχος τραγουδοποιός έρχεται την Παρασκευή 11 Ιουλίου για μια μοναδική ατμοσφαιρική συναυλία στο Γυμνάσιο Νάξου – με ελεύθερη είσοδο.

Νάξος: “Σιωπή” στην τοπική κοινωνία, έφυγε πρόωρα ο Γεώργιος Λαΐος

Η Νάξος αποχαιρετά έναν νέο άνθρωπο με έντονη κοινωνική παρουσία και ανθρώπινη προσφορά – Κηδεύεται την Πέμπτη 3 Ιουλίου στον Ιερό Ναό Κοιμητηρίου Άνω Λιοσίων

Νάξος – Κωμιακή: «Έφυγε» ο Δημήτρης Ιωάννου Καρούσης, θλίψη για τον αγαπημένο “Τζήμα”

Αποχαιρετισμός σε έναν ήσυχο και αγαπητό συγχωριανό που δεν ξέχασε ποτέ τον τόπο του – Το χωριό τον τιμά με συγκίνηση

«Εκεί που η θάλασσα είναι ζωή» – Φόρος τιμής στους ναυτικούς της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων (video)

Με αφορμή τη Ναυτική Εβδομάδα, ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων τιμά με συγκίνηση τους ανθρώπους που ζουν, εργάζονται και αγαπούν τη θάλασσα (video)

Αμολήθηκαν τα θηρία να φάνε ακόμα ένα καπετάνιο

Η πρόσκρουση του Champion Jet 3 στην Πάρο φέρνει ξανά στο φως την επικινδυνότητα των λιμανιών και την ανάγκη για θεσμική στήριξη των πλοιάρχων – Όχι άλλο στοχοποίηση των ανθρώπων της θάλασσας

Ο Κώστας Μακεδόνας στη Νάξο, μία καλοκαιρινή βραδιά γεμάτη συναίσθημα και τραγούδι

Στις 16 Ιουλίου, το Γυμνάσιο Νάξου υποδέχεται τον Κώστα Μακεδόνα και τη Χριστιάνα Γαλιάτσου σε μια συναυλία με άρωμα Ελλάδας και μελωδίες που μιλούν στην ψυχή

«Όπου Υπάρχει Ελλάδα»: Η Νάξος στο επίκεντρο της πρώτης εκπομπής του Ιουλίου (video)

Η Ευλαμπία Ρέβη και ο Γιώργος Κουρδής ξεκινούν τον Ιούλιο από τη Νάξο – Τοπία, πολιτισμός, προβλήματα και πρόσωπα στο μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων. (video)

ΔΕΔΔΗΕ: Προσωρινή διακοπή ρεύματος αύριο Τετάρτη 2 Ιουλίου σε περιοχές της Νάξου

Σύντομη διακοπή ρεύματος νωρίς το πρωί σε Άγιο Γεώργιο, Παραλία, Στελίδα και άλλες περιοχές της Χώρας – Μια απαραίτητη τεχνική παρέμβαση για την ασφάλεια του δικτύου.

Νέο ξενοδοχείο στο Μπατσί Άνδρου, εγκρίθηκε η προέγκριση οικοδομικής άδειας

Ένα νέο τουριστικό κατάλυμα με ενοικιαζόμενα επιπλωμένα διαμερίσματα θα ανεγερθεί σε οικόπεδο 820 τ.μ. στο Μπατσί.

Νάξος: Αλλαγές στην κυκλοφορία σε Χώρα, Αγία Άννα, Άγιο Προκόπη και Πλάκα, “εμφάνιση” του e-naxios

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων ανακοινώνει τις νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για την τουριστική περίοδο – Δωρεάν στάθμευση και έλεγχος τροφοδοσίας στα παραλιακά μέτωπα

Νάξος: Ο 11χρονος Παναγιώτης ξεναγεί τουρίστες στα σοκάκια του Φασολά (video)

Ένα παιδί μεγαλώνει μέσα στον πολιτισμό και μεταφέρει με αγάπη και γνώσεις την ιστορία του Φιλοτίου και της γειτονιάς του, σε ξένους επισκέπτες.