Σάββατο, 27 Σεπτεμβρίου, 2025
ΑρχικήΠεριβάλλονΣαντορίνη - Ηφαίστειο: Το υπέδαφος δείχνει κινητικότητα υπάρχει το "εργαλείο" ενημέρωσης

Σαντορίνη – Ηφαίστειο: Το υπέδαφος δείχνει κινητικότητα υπάρχει το “εργαλείο” ενημέρωσης

|

Το υπέδαφος κάτω από το βυθό της καλδέρας της Σαντορίνης «φωτογράφισαν» επιστήμονες αποκαλύπτοντας μια κυλινδρική ανωμαλία στο σημείο της ανόδου του μάγματος, που είχε προκαλέσει την ανησυχητική σεισμο-ηφαιστειακή έξαρση του 2011-2012

Το υπέδαφος κάτω από το βυθό της καλδέρας της Σαντορίνης «φωτογράφισαν» επιστήμονες αποκαλύπτοντας μια κυλινδρική ανωμαλία στο σημείο της ανόδου του μάγματος, που είχε προκαλέσει την ανησυχητική σεισμο-ηφαιστειακή έξαρση του 2011-2012.

Για πρώτη φορά οι επιστήμονες, Έλληνες, Αμερικανοί και Βρετανοί,  «φώτισαν» τη γεωμετρία του μαγματικού θαλάμου του ενεργού ηφαιστείου με τη βοήθεια της τεχνικής της σεισμικής τομογραφίας, χάρη στην οποία κατέστη δυνατό να «φωτογραφηθεί» τι συμβαίνει στο υπέδαφος κάτω από το βυθό της καλδέρας. Κάτω από την κυλινδρική ανωμαλία των διαταραγμένων πετρωμάτων, νέο μάγμα συσσωρεύεται με αργό ρυθμό, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Η νέα μελέτη, που είναι εξαιρετικής σημασίας για την αξιολόγηση των μελλοντικών ηφαιστειακών εκρήξεων, δείχνει, μεταξύ άλλων, ότι κάθε αντίστοιχη μεγάλης κλίμακας μελλοντική ηφαιστειακή έκρηξη, όποτε και εάν συμβεί, θα γίνει πιθανότατα στην ίδια περιοχή της καλδέρας.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Όρεγκον των ΗΠΑ, του Imperial College του Λονδίνου, του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου Αθηνών, με επιστημονική υπεύθυνη την Αμερικανίδα αναπληρώτρια καθηγήτρια Έμιλι Χουφτ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο διεθνές περιοδικό γεωεπιστημών «Earth and Planetary Science Letters» (EPSL). Για την έρευνα, στο πλαίσιο του σεισμικού πειράματος PROTEUS, που είχε πραγματοποιηθεί στην καλδέρα της Σαντορίνης τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2015 και τα πρώτα αποτελέσματα γίνονται μόλις τώρα γνωστά, χρησιμοποιήθηκε το αμερικανικό ωκεανογραφικό σκάφος «Marcus Langseth», ενώ παράλληλα τοποθετήθηκαν περισσότεροι από 90 υποθαλάσσιοι και 60 επίγειοι σεισμογράφοι στην ευρύτερη περιοχή της Σαντορίνης.

«Εντοπίσαμε μια κυλινδρική ανωμαλία, διαμέτρου τριών χιλιομέτρων, η οποία εκτείνεται από την επιφάνεια μέχρι και σε βάθος περίπου τριών χιλιομέτρων, στη βόρεια λεκάνη της καλδέρας της Σαντορίνης, ακριβώς πάνω από το σημείο της μαγματικής αναθόλωσης, η οποία ήταν υπεύθυνη για τη σεισμο-ηφαιστειακή έξαρση του 2011-2012», δήλωσε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Αμερικανίδα καθηγήτρια, η οποία είχε ζήσει προ εικοσαετίας επί ένα χρόνο στην Ελλάδα μελετώντας την αρχαιολογία της Εποχής του Χαλκού, προτού στραφεί στις γεωεπιστήμες και στην ηφαιστειολογία. Σήμερα ειδικεύεται στη «φωτογράφηση» (απεικόνιση) των μαγματικών θαλάμων κάτω από τα ηφαίστεια, ιδίως τα υποθαλάσσια, κάτι που, πριν τη Σαντορίνη, είχε κάνει στο Νοτιοδυτικό Ειρηνικό και σε άλλους ωκεανούς.

«Αυτή η ανωμαλία», πρόσθεσε, «αντιστοιχεί σε ένα υλικό πολύ χαμηλής πυκνότητας, με μεγάλο πορώδες μεταξύ 4% και 28%, που έχει πόρους γεμάτους με θερμό θαλασσινό νερό. Συμπεραίνουμε ότι η κατάρρευση μιας ορισμένης περιοχής του δαπέδου της καλδέρας δημιούργησε έναν κύλινδρο χαμηλής πυκνότητας, με υλικό που έχει υψηλό πορώδες. Είναι εντυπωσιακό ότι οι θέσεις των αγωγών που σχετίζονται με τις τρεις πρώτες φάσεις της μινωικής έκρηξης του 1600 π.Χ., βρίσκονται στην ίδια θέση με αυτή της ανωμαλίας που εντοπίσαμε».

Αυτή η συσχέτιση μεταξύ των παλαιότερων ηφαιστειακών αγωγών των μεγάλων εκρήξεων του παρελθόντος και της σημερινής ανωμαλίας στη βόρεια καλδέρα της Σαντορίνης υποδηλώνει ότι πιθανότατα πρόκειται για μία γεωλογική δομή που υπάρχει για μεγάλο χρονικό διάστημα. «Η γνώση της γεωμετρίας του μαγματικού θαλάμου επιτρέπει να γίνουν καλύτερες εκτιμήσεις για τη δυναμικότητα του ηφαιστείου. Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές, εφόσον η ανωμαλία που εντοπίστηκε, συνδέεται με τη θέση των αγωγών των μεγαλύτερων ηφαιστειακών εκρήξεων του παρελθόντος, ότι κάθε αντίστοιχη μεγάλης κλίμακας μελλοντική ηφαιστειακή έκρηξη, όποτε και εάν συμβεί, θα γίνει πιθανότατα στην ίδια περιοχή», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ Παρασκευή Νομικού, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι εξαιρετικής σημασίας για την αξιολόγηση των μελλοντικών ηφαιστειακών εκρήξεων. Η έλλειψη πίεσης στη βόρεια λεκάνη της Σαντορίνης, που οφείλεται στην κυλινδρική ανωμαλία που εντόπισε η τομογραφία, λειτουργεί ως μία τοπική ‘αντλία’. Ως αποτέλεσμα, το μάγμα ανεβαίνει είτε στην επιφάνεια δια μέσου του ρήγματος της Νέας και Παλαιάς Καμένης, οδηγώντας σε σχετικά μικρές ηφαιστειακές εκρήξεις, όπως αυτές του 1707, 1886, 1925 και 1939, είτε συγκεντρώνεται κοντά στην ανωμαλία, όπως έγινε στη σεισμο-ηφαιστειακή έξαρση του 2011-2012», εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Γεωφυσικής του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ Κώστας Παπαζάχος, επίσης μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Βλέπουμε λοιπόν», πρόσθεσε, «ότι η σεισμική τομογραφία λειτουργεί ως ένα “διαγνωστικό εργαλείο”, όπως και τα διάφορα είδη ιατρικής τομογραφίας, π.χ. η μαγνητική τομογραφία. Εντοπίζοντας περιοχές του υπεδάφους με υψηλές και χαμηλές σεισμικές ταχύτητες, μελετάμε τη γεωλογική δομή του υπεδάφους, αλλά ταυτόχρονα κατανοούμε τη μελλοντική συμπεριφορά του ηφαιστείου, όπως ο ιατρός χρησιμοποιεί την ιατρική τομογραφία για να κατανοήσει την αιτία, αλλά και την εξέλιξη μίας πάθησης».

Οι ηφαιστειακές καλδέρες, όπως της Σαντορίνης, έχουν προκαλέσει εδώ και δεκαετίες το ενδιαφέρον των επιστημόνων, οι οποίοι προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τον τρόπο δημιουργίας τους. Αν και η κυρίαρχη επιστημονική άποψη είναι ότι οι καλδέρες σχηματίζονται από την κατάρρευση της οροφής του ηφαιστειακού κώνου, μετά την εκκένωση του μαγματικού θαλάμου που βρίσκεται κάτω από τον κώνο, οι διάφοροι μηχανισμοί σχηματισμού της καλδέρας είναι ακόμα αντικείμενο συζήτησης, επειδή παρουσιάζουν διαφορές που επηρεάζουν τόσο την εξέλιξη της καλδέρας, όσο και τον τύπο «επαναφόρτισης» του μαγματικού θαλάμου πριν την επόμενη ηφαιστειακή έκρηξη.

«Οι ανωμαλίες της πυκνότητας κάτω από την επιφάνεια, που ανακαλύφθηκαν με τη νέα έρευνα», σύμφωνα με την Π. Νομικού, «μπορούν να επηρεάσουν τη συγκέντρωση του μάγματος ανάμεσα στις ηφαιστειακές εκρήξεις, επηρεάζοντας έμμεσα και τα μελλοντικά επεισόδια ηφαιστειακής δραστηριότητας». Ένα συμπέρασμα που οι ερευνητές θεωρούν εξαιρετικά σημαντικό τόσο για τη Σαντορίνη, όσο και για άλλα ηφαίστεια σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με πληροφορίες από το ΑΠΕ – ΜΠΕ 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

25 χρόνια από το ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα»: Μνημόσυνο στην Εκατονταπυλιανή και τρισάγιo στη μνήμη των θυμάτων

Ο Σεβασμιώτατος κ. Καλλίνικος συλλειτούργησε στην Παναγία Εκατονταπυλιανή, προέστη του μνημοσύνου των 82 απολεσθέντων και τέλεσε τρισάγια στο Ακρωτήριο «Κορακιές» και στον ανδριάντα του Λιμενάρχη Δημητρίου Μάλαμα.

Naxos Medical – Οκτώβριος: Μήνας Πρόληψης Καρκίνου Μαστού με έκπτωση σε Υπέρηχο & Κλινική Εξέταση

Με τον Ιατρό Χειρουργό Μαστού Νικόλαο Κοτσιφόπουλο. Δείτε και το πρόγραμμα περιοδικών ιατρών για όλο τον Οκτώβριο.

Β. Κατσαράς: «Η Νάξος προσφέρει αυθεντικές εμπειρίες, σωστή τιμή, μεγάλος πλούτος επιλογών»

Ο Αντιδήμαρχος Τουρισμού μιλά για τη στροφή των Αμερικανών σε πιο «αυθεντικούς» προορισμούς, τη δυναμική της Νάξου και την πολυεπίπεδη προβολή στο εξωτερικό.

Πανναξιακός ΑΟΚ στο Δημοτικό Σχολείο Κορώνου για την 12η Πανελλήνια Ημέρα Σχολικού Αθλητισμού

Ο προπονητής Ανδρέας Καρακατσάνης και οι αθλητές Στράτος Πολιτόπουλος & Χρήστος Σβάρνας έπαιξαν, μίλησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές της Κορώνου.

Κυκλοφόρησε το 55ο τεύχος του περιοδικού «Ναξιακά Γράμματα»

Πρωτότυπες επιστημονικές μελέτες, λογοτεχνία και συνέχεια της έρευνας για τη σύγχρονη γυναικεία ποίηση στην Απείρανθο.

Πετρέλαιο θέρμανσης: Τιμές όπως πέρυσι αλλά μείωση σε 19 νησιά από το ’26 λόγω ΦΠΑ

Οι πρώτες εκτιμήσεις δίνουν 1,11–1,12 €/λτ. (κάτω από 1,15 €/λτ.) Τι αλλάζει σε ΦΠΑ από 1/1/2026 και τι ισχύει για το επίδομα θέρμανσης 2025–2026.

ΑΔΜΗΕ: Στη Hellenic Cables η υποβρύχια διασύνδεση Λαύριο–Σέριφος & Σέριφος–Μήλος (Δ’ φάση Κυκλάδων)

Turnkey έργο 170 χλμ. στα 150 kV: ενεργειακή ένταξη Μήλου & Σερίφου στο ηπειρωτικό σύστημα, αναβάθμιση ηλεκτροδότησης σε 7 νησιά και σταδιακή απόσυρση παλαιών σταθμών.

Κρήτη: Νεκρή φάλαινα 6 μ. ξεβράστηκε στον Κερατόκαμπο

Το περιστατικό σημειώθηκε το πρωί της Πέμπτης 25/9/2025 νότια του Ηρακλείου. Στο σημείο ο Λιμενικός Σταθμός Ιεράπετρας· σε ετοιμότητα κτηνίατροι του «ΑΡΙΩΝ».

Οι «Μιμίαμβοι» του Ηρώνδα από τους Χορονάξιους, το διήμερο (27 & 28) Σεπτεμβρίου στο «Ιάκωβος Καμπανέλλης»

Αιχμηρό χιούμορ, σάτιρα και στιγμές καθημερινότητας από την ελληνιστική εποχή ζωντανεύουν στη Νάξο. Ακατάλληλο για ανηλίκους.

ΔΕΔΔΗΕ: Διακοπή ρεύματος σε Άγιο Προκόπιο & Στελίδα (29/9) λόγω εργασιών

Τη Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2025 θα γίνει προγραμματισμένη διακοπή ηλεκτροδότησης 09:00–12:00 σε Άγιο Προκόπιο και Στελίδα Αγίου Προκοπίου.

Μελάνες Νάξου: Κάτοικοι διαμαρτύρονται για τις αυξήσεις στο νερό και πάνε σε .. δημοψήφισμα

Κάτοικοι ζητούν επιστροφή στις παλιές τιμές και δίκαιη τιμολόγηση· ετοιμάζεται ηλεκτρονική ψηφοφορία για συλλογική στάση

Ονοματοθεσία ανώνυμων οδών στη Νάξο: Κάλεσμα για συμμετοχή των πολιτών

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων προχωρά στη διαδικασία ονοματοθεσίας και αρίθμησης οδών στη Χώρα και τα Αγγίδια, με στόχο τη διευκόλυνση κατοίκων και επισκεπτών.

ΔΕΔΔΗΕ: Τρίωρη διακοπή ρεύματος αύριο (22/09) στα χωριά της πεδινής Νάξου

Νάξος: Προσωρινή διακοπή ρεύματος τη Δευτέρα 22/09 (09:00–12:00) σε Γλινάδο, Άγιο Αρσένιο, Μύλους & Αργάνι Τριπόδων

Κουφονήσι: Ομόφωνο «ναι» σε μειώσεις και δίκαιη τιμολόγηση νερού

Έκτακτη συνεδρίαση της Τοπικής Κοινότητας (22/09) – αιτήματα για επανέκδοση λογαριασμών, δόσεις χωρίς προσαυξήσεις, έλεγχο μετρητών και ειδικό καθεστώς «νησιωτικότητας»

Κυκλάδες: Ένα έμφραγμα, τρία νησιά, μία σωτηρία στο Ιπποκράτειο (video)

Σίφνος → Σύρος (4–5 μέρες) → Μύκονος → Αθήνα: καταγγελίες της οικογένειας για χαοτικές διακομιδές και κενά στο σύστημα υγείας των νησιών.

Τραγωδία στον Πειραιά: Νεκρός 20χρονος ναυτικός στο «Blue Star Chios»

Εγκλωβίστηκε σε υδατοστεγή συρόμενη πόρτα στο γκαράζ – Προανάκριση από το Λιμενικό· μήνυμα για απόλυτη προτεραιότητα στην ασφάλεια

Νάξος: Θεατρικά εργαστήρια για παιδιά & ενήλικες — 3η χρονιά το Δημοτικό Εργαστήρι

Μαθήματα υποκριτικής, ορθοφωνίας & αυτοσχεδιασμού με τον σκηνοθέτη Θανάση Αντωνίου. Δύο τμήματα: 13–15 & 16+ με δωρεάν συμμετοχή.

Νάξος – «Μια βραδιά κάτω από την ελιά»: το λιοΐρι γίνεται σκηνή πολιτισμού

Στο κτήμα Κάμπονες, ανάμεσα σε υπεραιωνόβιες ελιές, η Νάξος γιορτάζει με μουσική, γεύσεις και μνήμες (1–3 Οκτωβρίου)

Ψίθυροι φθινοπώρου στο νησί: φως, ησυχία και επιστροφή στην απλότητα

Όταν σβήνουν τα καλοκαιρινά πλήθη, το νησί ανασαίνει: θάλασσα που ψιθυρίζει, δρόμοι που ησυχάζουν, στιγμές που βαθαίνουν. Σκέψεις από τη Στέλλα Νικολάκη

Αθηνιός σε φόρμα, Νάξος σε… προσπέραση: ο Αύγουστος γύρισε το παιχνίδι στη Σαντορίνη

Μετά από μήνες πτώσης, ο Αύγουστος ’25 έφερε άνοδο στην κίνηση του λιμανιού της Σαντορίνης (+6% συνολικά)· Ηράκλειο Νο1 προορισμός και η Νάξος… πάνω από τη Σαντορίνη σε Ιούλιο & Αύγουστο!