Clean Blue Paros: Έκθεση Αποτίμησης Έργου για το 2021 – Η εικόνα που μας μεταφέρει
Tα θετικά κύματα της Common Seas αναχαιτίζουν ουσιαστικά τη ρύπανση από τα πλαστικά μιας χρήσης στην Πάρο και αποδεικνύουν ότι ένας άλλος, πιο καθαρός, κόσμος είναι εφικτός μέσα από το πρόγραμμα Clean Blue Paros. Αυτή είναι η έκθεση αποτίμησης έργου των δυόμιση τελευταίων ετών.
Αποδίδει καρπούς το πρότυπο πρόγραμμα της μη κερδοσκοπικής κοινωνικής επιχείρησης Common Seas, «Clean Blue Paros», αλλάζοντας τα περιβαλλοντικά δεδομένα στο νησί της Πάρου μαζί με τον Δήμο και δαμάζοντας τα κύματα πλαστικού που απειλούν όχι μόνο τα θαλάσσιο περιβάλλον αλλά ολόκληρο το οικοσύστημα της Μεσογείου. Αυτό φέρνει στην επιφάνεια η Έκθεση Αποτίμησης Έργου για το 2021, με μετρήσιμες παρεμβάσεις, με πρωτοβουλίες που μεταβάλλουν νοοτροπίες και συνειδήσεις, με χειροπιαστά αποτελέσματα που θα καταστήσουν την Πάρο το πρώτο νησί στη Μεσόγειο χωρίς πλαστικά μιας χρήσης και θα αποτελέσουν οδηγό για μελλοντικές δράσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Ως γνωστόν, το 2019 ξεκίνησε στο κυκλαδίτικο νησί ένα πρωτοποριακό πιλοτικό πρόγραμμα με στόχο την καταπολέμηση της ρύπανσης από το πλαστικό, με σημείο εκκίνησης την Πάρο αλλά το βλέμμα σε όλη την Ελλάδα: Το «Clean Blue Greece» είναι το όραμα εφαρμογής των δράσεων του προγράμματος «Clean Blue Paros» στους δήμους όλης της χώρας, ένα όραμα ελπίδας για τη βιωσιμότητα, την αναβάθμιση του εγχώριου τουριστικού προϊόντος, αλλά και τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων. Όραμα συνυφασμένο με την αποστολή της Common Seas, που αγωνίζεται σε Μαλδίβες, Ινδονησία και Ελλάδα για τη δραστική μείωση των πλαστικών απορριμμάτων και τη συνολική προστασία θαλασσών του υδάτινου στοιχείου.
Η Πάρος δεν επιλέχθηκε τυχαία. Αποτελεί έναν διεθνή τουριστικό προορισμό αξιώσεων που αντιμετωπίζει προβλήματα ρύπανσης από το πλαστικό, ιδιαίτερα κατά την καλοκαιρινή περίοδο, όταν και τα πλαστικά απορρίμματα αυξάνονται κατά 5000%! Ένας υπέροχος τόπος που δεν πρέπει να υποβαθμιστεί, αλλά να γίνει παράδειγμα βιωσιμότητας, περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και κυκλικής οικονομίας. Οι παραπάνω παραδοχές – στόχοι ήταν το έναυσμα για να αγκαλιάσει το πανέμορφο κυκλαδίτικο νησί η Common Seas, που ιδρύθηκε από τον Αντώνη και τον Φίλιππο Λαιμό το 2018 και της οποίας ηγείται ως founder και ceo η πρωτοπόρος και διάσημη ιστιοπλόος Jo Royle, η οποία έχει αφιερώσει τη ζωή της στην προστασία των ωκεανών.
Στο πλαίσιο αυτό, στην Πάρο σχεδιαστήκαν και υλοποιήθηκαν 18 προγράμματα, ενημερώθηκαν περίπου 350.000 άτομα, ενώ περίπου 350 εθελοντές εκπαιδεύτηκαν και 125 εταίροι (επιχειρήσεις, οργανισμοί, φορείς κ.λπ.) συνέπραξαν ώστε όλες οι δράσεις να στεφθούν με επιτυχία. Από τη δραστική μείωση της χρήσης των πλαστικών (ο λόγος για μπουκάλια, καλαμάκια, ποτήρια, συσκευασίες) και την ελάττωση των απορριμμάτων κάθε είδους από τα οργανικά μέχρι τα αποτσίγαρα. Το πρόγραμμα «Clean Blue Paros» διαρθρώνεται σε τρία στάδια, τα οποία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και πολλαπλασιάζουν τα οφέλη σε βάθος: Τα στάδια «Ερευνώ», «Επεμβαίνω», «Επηρεάζω» απαρτίζουν τη σοφή μεθοδολογία της Common Seas, που στοχεύει στην ουσιαστική αντιμετώπισης της ρύπανσης από το πλαστικό και παραπέμπουν το ένα στο άλλο, ως φυσικό επακόλουθο και συνέχεια.
Καταρχήν, λοιπόν, έγινε έρευνα σε συνεργασία με το Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου όπου εντοπίστηκαν και καταγράφηκαν οι παράκτιες ροές απορριμμάτων στην Πάρο. Έγινε μία εκτενέστατη ανάλυση και καταγραφή της ρύπανσης στο οικοσύστημα του νησιού εξαιτίας των πλαστικών. Τα ευρήματα ήταν αξιοσημείωτα: τα πλαστικά αποτελούν το 75% της θαλάσσιας ρύπανσης, με τα περισσότερα από αυτά να είναι πλαστικά μίας χρήσης. Ο τουρισμός επιδρά αποδεδειγμένα αρνητικά στο περιβάλλον, καθώς την καλοκαιρινή περίοδο τα σκουπίδια στις παραλίες οκταπλασιάζονται. Τα αποτσίγαρα ήταν το πιο συνηθισμένο είδος απορρίμματος (20%), ενώ οι ανακυκλώσιμες συσκευασίες αποτελούσαν το 16%. Η ύπαρξη τόσο υπολογίσιμης ρύπανσης από τα πλαστικά, οφειλόταν στο ότι η συντριπτική πλειονότητα κατοίκων και επισκεπτών θεωρούσε (λανθασμένα) ότι το νερό βρύσης της Πάρου δεν είναι πόσιμο, κάτι που οδηγούσε στη χρήση εμφιαλωμένων μπουκαλιών.
Κατόπιν αυτών, αλλά και άλλων δεδομένων που προέκυψαν, δημιουργήθηκαν λύσεις και εφαρμόστηκαν ουσιαστικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, συνεργαστήκαμε με πάνω από 100 επιχειρήσεις οι οποίες δεσμεύτηκαν να μειώσουν δραστικά τη χρήση των πλαστικών μιας χρήσης. Μέσα σε μόλις έναν χρόνο 200.000 μικρά πλαστικά μπουκάλια νερού αποφευχθήκαν από μία μόνο επιχείρηση καφέ και το ίδιο συνέβη με 120.000 καλαμάκια. Παράλληλα, εγκαινιάσαμε και εφαρμόσαμε το πρόγραμμα «Ακαδημία Πλαστικού», που στοχεύει στο να εφοδιάσει τους νέους με γνώση και τις απαραίτητες δεξιότητες για να ηγηθούν μιας πραγματικής επανάστασης κατά των πλαστικών στο σχολείο τους, στο σπίτι, στον τόπο τους. Μάλιστα, το εν λόγω πρόγραμμα έχει ευθυγραμμιστεί με τη διδακτέα ύλη και σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας φιλοξενείται στην πλατφόρμα «Δεξιότητες για τον 21ο αιώνα» όπου έχει ήδη δοκιμαστεί σε 240 σχολεία. Αλλά δεν είναι μόνον αυτά. Το πρόγραμμα «Πίνουμε νερό βρύσης» πέτυχε να ενημερώσει κατοίκους και επισκέπτες για την καταλληλότητα του νερού και έτσι να τους παρακινήσει να μην αγοράζουν εμφιαλωμένο, αποτρέποντας και τη σχετική ρύπανση από τα πλαστικά μπουκάλια.
Εξάλλου, το «Γόπα Project» είναι άλλη μία εκστρατεία που κάνει τη διαφορά και κερδίζει τις εντυπώσεις. Η συγκεκριμένη μειώνει με ευρηματικότητα τα αποτσίγαρα, ένα από τα πιο ρυπογόνα απορρίμματα καθώς μια γόπα μόνο μπορεί να μολύνει έως και 1000 λίτρα νερού! Μέσα από αυτή τη δράση έχουν εγκατασταθεί 17 «σταχτοδοχεία – κάλπες» σε κομβικά σημεία του νησιού, τα όποια οδήγησαν στην καλύτερη συλλογή και ανακύκλωση των αποτσίγαρων. Σημειωτέον, ενόψει της επερχόμενης νομοθεσίας στόχος είναι η αναζήτηση χρηματοδότησης από τις ελληνικές καπνοβιομηχανίες, ώστε να επεκταθεί το πρόγραμμα σε κάθε σημείο της χώρας. Άλλες δράσεις που αξίζει να αναφερθούν είναι η ενθάρρυνση χρήσης επαναχρησιμοποιούμενων σερβίτσιων, όπου σύμφωνα με υπολογισμούς αποφεύχθηκε η χρήση χιλιάδων τέτοιων μιας χρήσης, η δημιουργία 15 εργαστηρίων ραπτικής για υφασμάτινες τσάντες περιορίζοντας σημαντικά τη χρήση της πλαστικής σακούλας, αλλά και η γενικότερη προώθηση της ανακύκλωσης με έξυπνες ενέργειες που έχουν ως αποτέλεσμα κάθε μέρα να καταλήγουν λιγότερα απορρίμματα στον ΧΥΤΑ του νησιού!
Από εκεί και πέρα, ως προς τον μεγάλο στόχο της ευρύτερης αλλαγής, το επόμενο βήμα για το πρόγραμμα «Clean Blue Paros» είναι να επεκταθεί πέρα από την Πάρο, καλώντας τις αρχές άλλων νησιών και παράκτιων περιοχών να υιοθετήσουν τις μεθόδους και να αναπαράγουν τις πρακτικές του, με απώτερο σκοπό τη δραστική μείωση των πλαστικών απορριμμάτων μιας χρήσης και την τήρηση της σχετικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας. Όλα αυτά εμπεριέχονται στο «Clean Blue Greece», ένα όραμα αλλά συνάμα και ένα πρόγραμμα στο οποίο μπορεί να ενταχθεί κάθε δήμος της Ελλάδας. Για την υλοποίηση αυτού του φιλόδοξου σχεδίου η Common Seas προσφέρει όλα τα εφόδια. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το εργαλείο έλεγχου και καταγραφής πλαστικών για επιχειρήσεις φιλοξενίας και εστίασης, το οποίο μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη μείωση των πλαστικών μιας χρήσης έως και 50% ως το 2030! Επιπλέον, για την επικοινωνία και τη διάδοση των δράσεων δημιουργήθηκε δίγλωσσο εκπαιδευτικό υλικό, καμπάνιες υπέρ της κατανάλωσης νερού βρύσης, αλλά και αξιοποίηση των online μέσων, του Τύπου και των social media, ώστε το μήνυμα της αλλαγής να φτάσει παντού.
Συμπερασματικά, η Common Seas και το πρόγραμμα Clean Blue Paros έπειτα από μακροχρόνια μελέτη και αποτελεσματική δουλειά, εκπαίδευση εθελοντών, επιμόρφωση μαθητών, ενημέρωση κατοίκων, συνεργασίες με πανεπιστήμια, υπουργεία, αλλά και την ίδια την κυβέρνηση, τοπικούς φορείς και επιχειρήσεις, αποδεικνύει ότι μπορεί να αλλάξει η κατάσταση και ότι ένα μέλλον χωρίς πλαστικό είναι εφικτό. Ή όπως αναφέρει στο ίδιο μήκος κύματος η ιδρύτρια της Common Seas, Jo Royle: «Νιώθω εξαιρετικά περήφανη για όσα πέτυχε η ομάδα μας μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια, από τότε που ξεκινήσαμε τη δράση μας στο νησί. Η Πάρος έδειξε με επιτυχία ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να ηγηθεί της προσπάθειας για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να καινοτομήσει στην αντιμετώπιση της κρίσης που προκαλείται από τη ρύπανση των πλαστικών και να γίνει φάρος ελπίδας, για έναν καλύτερο κόσμο».
Facts & Stats – Τι πετύχαμε
# Αποφεύχθηκε η χρήση εκατοντάδων χιλιάδων πλαστικών μπουκαλιών.
# Προωθήθηκε η ανακύκλωση και η μαζική κατανάλωση νερού βρύσης.
# Μειώθηκαν εντυπωσιακά τα απορρίμματα που καταλήγουν στον ΧΥΤΑ του νησιού.
# Ενημερώθηκαν και συστρατεύτηκαν εκατοντάδες χιλιάδες άτομα.
# Συνεργάστηκαν εκατοντάδες επιχειρήσεις και κοινωνικοί εταίροι.
