Οι Οικολόγοι Πράσινοι Νάξου –Κυκλάδων θέτουν ζητήματα που αφορούν το Φράγμα Τσικαλαριού (Ποταμιάς) και το νερό στη Νάξο και υπενθυμίζουν τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν ώστε το φράγμα πραγματικά να λειτουργήσει ως πηγή ζωής για το νησί
Με την ευκαιρία της επίσκεψης στο φράγμα Τσικαλαριού (Ποταμιάς), έργο για το οποίο έχουν από χρόνια διατυπωθεί αντιρρήσεις και ενστάσεις, οι Οικολόγοι Πράσινοι Νάξου –Κυκλάδων θεωρούν χρήσιμο να υπενθυμίσουν τα ειδικά χαρακτηριστικά του και τις απαιτήσεις που επιβάλλουν, εφόσον το έργο προχωράει σε υλοποίηση:
1. Να αναλάβουν το Υπουργείο και οι τοπικοί επιβλέποντες φορείς δέσμευση και φροντίδα ότι θα τηρηθούν στην πράξη οι εγκριθέντες Περιβαλλοντικοί Όροι
2. Να ξεκινήσει άμεσα, με πρωτοβουλία του Υπουργείου, επικαιροποίηση του σχεδιασμού για την αξιοποίησης των νερών του φράγματος.
Πιο αναλυτικά:
Τα ειδικά χαρακτηριστικά του έργου:
1. Το πιο μεγάλο από τα υπάρχοντα ή τα σχεδιαζόμενα στις Κυκλάδες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στο μέγεθος της επίδρασης στο τοπίο και το περιβάλλον .
2. Το κόστος κατασκευής του μεγάλο (8 εκ. περίπου +ΦΠΑ). Εφόσον λοιπόν το έργο ξεκίνησε, το αρμόδιο και επιβλέπον Υπουργείο οφείλει να διασφαλίσει την ολοκλήρωση του και την αποδοτικότητα των πόρων.
3. Ακόμη μεγαλύτερο εκτιμάται το κόστος για τα δίκτυα αξιοποίησης των νερών του φράγματος για αγροτική (ή όποια άλλη χρήση) σε διάφορες περιοχές του νησιού. Το οποίο παραμένει ζητούμενο για το επόμενο διάστημα, με δεδομένη τη στενότητα πόρων, ελληνικών και ευρωπαϊκών.
4. Μεγάλη η κατάντη περιοχή , με αγροτική παραγωγή και οικισμούς (Κ. Ποταμιά, Παρατρέχος, Λιβάδι), που αξιοποιεί μέχρι σήμερα το νερό του ρέματος, μέσα από ένα υδροφόρο ορίζοντα ήδη επιβαρυμένο -απειλούμενο και εδάφη προσχωσιγενή. Η διαχείριση λοιπόν της απαιτούμενης περίσσειας νερού, ώστε να μην υποβαθμιστεί κι άλλο ο υδροφόρος ορίζοντας απαιτεί ολοκληρωμένη και επικαιροποιημένη μελέτη, αλλά και ελεγχόμενη κατανάλωση.
5. Ανάλογα σοβαρή η ανάγκη μελέτης σχετικά με την εξασφάλιση της απαιτούμενης τροφοδοσίας για τον υδροβιότοπο της Αλυκής (ο μεγαλύτερος των Κυκλάδων και Καταφύγιο Άγριας Ζωής), τόσο με βάση τις ανάγκες της σπάνιας χλωρίδας και πανίδας, όσο και για τη συνέχιση της λειτουργίας του ως προστάτη του υδροφόρου ορίζοντα του Λιβαδιού (όγκος γλυκού νερού που επικάθεται πάνω από τον θαλάσσιο ορίζοντα –Μελέτη WWF για τους νησιωτικούς υγροτόπους -2006).
6. Το φράγμα και το εργοτάξιό του βρίσκονται σε ευαίσθητο ιστορικό χώρο, με οπτική θέα από τους κεντρικούς οδικούς άξονες της περιοχής. Η κατασκευή του μπορεί να επηρεάσει κρίσιμα αρνητικά το ιδιαίτερο τοπίο της περιοχής (το οποίο προστατεύεται από διεθνείς συμβάσεις) και ένα από τα βασικά τουριστικά προϊόντα του νησιού, τις περιηγήσεις στο εσωτερικό του και τους ενδιαφέροντες φυσικούς και ιστορικούς τόπους.
7. Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που έγινε γύρω στο 2000 και εγκρίθηκε το 2002, δεν απαντάει πλήρως στα παραπάνω προβλήματα. Η αναθεώρησή της δέκα χρόνια μετά, που εγκρίθηκε το 2012, ήταν βασικά εναρμόνιση στις αλλαγές νομοθεσίας και ασχολήθηκε μόνο με μέρος των προβλημάτων.
8. Υπάρχει σοβαρό θέμα ρύπανσης των νερών του χειμάρρου ανάντη του φράγματος από τα απόβλητα των ελαιοτριβείων, τις όμβριες απορροές και τα νερά του βιολογικού των οικισμών της Τραγαίας. Για το πρόβλημα αυτό οφείλει να μελετηθεί και να δρομολογηθεί λύση ΠΡΙΝ την ολοκλήρωση του έργου. Και ΟΧΙ να κρυφτεί κάτω από το έργο και να «παραπεμφθεί» κατάντη του φράγματος, σε περιοχή ευαίσθητη και παραγωγική (οικισμοί, καλλιέργειες)
Με βάση όλα τα παραπάνω, οι Οικολόγοι Πράσινοι Νάξου –Κυκλάδων θεωρούν ότι επιβάλλεται, εφόσον το έργο προχωράει σε υλοποίηση:
Α. Να αναλάβουν το Υπουργείο και οι τοπικοί επιβλέποντες φορείς δέσμευση και φροντίδα ότι θα τηρηθούν στην πράξη οι εγκριθέντες Περιβαλλοντικοί Όροι:
– Να γίνει η μελέτη και το έργο της αναδάσωσης αντίστοιχης έκτασης με την αυτήν που θα κατακλυστεί (300 στρέμματα) περίπου, σε περιοχή και με είδη που θα «πιάσουν τόπο».
– Να επιλεγούν κατάλληλα οι δανειοθάλαμοι υλικών, ώστε μετά την ολοκλήρωση του έργου ή να κατακλυσθούν ή να αποκατασταθούν.
– Να γίνει σωστά η συνεργασία με την αρχαιολογική υπηρεσία για τη μελέτη, την προστασία και ανάδειξη των μνημείων της περιοχής και ευρημάτων που θα εντοπισθούν μέσα από τις εργασίες.
– Να επενδυθούν τα ορατά στοιχεία της κατασκευής, όπως επιβάλλεται, με λιθοδομή γνήσια παραδοσιακού τύπου.
– Οι δρόμοι πρόσβασης του έργου να ανασχεδιαστούν ώστε να καλύπτουν και τις ανάγκες των μόνιμων κατοίκων και επισκεπτών της περιοχής και να παραμείνουν χωμάτινοι.
– Να επικαιροποιηθεί και να τηρηθεί με ιδιαίτερη προσοχή το σχέδιο αποφυγής αστοχιών κατά την κατασκευή και λειτουργία του φράγματος, δεδομένου ότι τυχόν αστοχία θα επηρεάσει μεγάλη και αξιοποιούμενη περιοχή.
Β. Να ξεκινήσει άμεσα, με πρωτοβουλία του Υπουργείου, επικαιροποίηση του σχεδιασμού της φάσης αξιοποίησης του έργου. Ο σχεδιασμός αυτός θα πρέπει να λάβει υπόψη του:
– Τις αλλαγές των υδρολογικών δεδομένων από τον προ εικοσαετίας σχεδιασμό του έργου, αλλά και των δεδομένων κατανάλωσης νερού ανά χρήση.
– Τις αναμενόμενες κλιματικές αλλαγές και το πώς θα επηρεάσουν ποσότητες και απαιτήσεις νερού στο μέλλον.
– Τη διαχείριση της απαιτούμενης περίσσειας του νερού για την προστασία και αποκατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα του Λιβαδιού και του υδροβιότοπου της Αλυκής
– Τις ανάγκες ΟΛΟΥ του νησιού και όχι μόνο της πεδινής αγροτικής –τουριστικής ζώνης. Θα πρέπει να προβλεφθεί κατά προτεραιότητα παροχέτευση νερού στην ημιορεινή ζώνη (Τραγαία, Ποταμιά, Σαγκρί). Θα πρέπει επίσης να συνοδεύεται από απαραίτητα έργα ύδρευσης –άρδευσης και εξασφάλισης νερού για την κτηνοτροφία και στους ορεινούς οικισμούς και περιοχές του νησιού, που έχουν επίσης σοβαρές ελλείψεις, ανάγκες και αναπτυξιακές δυνατότητες (αμπέλια –κρασί, ορεινά τυριά, κ.α).
– Τις δυνατότητες εξασφάλισης νερού και για τα μικρά νησιά του Δήμου.
– Το έργο οφείλει επίσης να συμπληρωθεί και με έργα εξοικονόμησης νερού, τόσο από τις αγροτικές χρήσεις (αλλαγή τρόπου άρδευσης) όσο και από τις διαρροές δικτύων οικισμών. Οι Συνεταιρισμοί της Νάξου και ο Δήμος έχουν πολύ μεγάλη ευθύνη που δεν έχουν προχωρήσει ήδη στην κατεύθυνση αυτή. Και πρέπει ΑΜΕΣΑ να προχωρήσουν. Αντίστοιχα θα πρέπει να δρομολογηθεί η μελέτη και το έργο τριτοβάθμιας επεξεργασίας των λυμάτων του βιολογικού της πεδινής Νάξου, με στόχο την άρδευση ή /και την αποκατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής (με πρωτοβουλία και από το ΥΠΑΑΤ, ίσως και σε συνεργασία με ΥΠΕΝ και πόρους του Πράσινου Ταμείου).
Οι Οικολόγοι Πράσινοι Νάξου –Κυκλάδων επιμένουν: είναι ευθύνη και υποχρέωση της σημερινής Κυβέρνησης, η οποία ανέλαβε να δρομολογήσει την έναρξη του έργου, και σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και υπηρεσίες :
• Να φροντίσει για όλα τα παραπάνω και να προχωρήσει ΑΜΕΣΑ τον καινούργιο σχεδιασμό αξιοποίησης των νερών του φράγματος
• Να δώσει ιδιαίτερο βάρος στη νέα περιβαλλοντική ισορροπία που θα διαμορφωθεί στην περιοχή και
• Να προβλέψει αξιόπιστα την αξιοποίηση στο μέγιστο βαθμό ΌΛΩΝ των νέων στοιχείων (3 εκ μ3 νερού, 200 στρέμματα υδάτινης επιφάνειας , περιμετρική παρόχθια ζώνη κ.λ.π.) και των δυνατοτήτων που δημιουργούν, προκειμένου και για την εξισορρόπηση των αρνητικών επιπτώσεων του πολύ μεγάλου για την περιοχή έργου.
Δελτίο Τύπου
