Τρίτη, 26 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΠεριβάλλονΝάξος: Κάλεσμα της Η ΠΕ.ΚΙ.Ν. για τη σωτηρία της «Βρύσης του Αγά»

Νάξος: Κάλεσμα της Η ΠΕ.ΚΙ.Ν. για τη σωτηρία της «Βρύσης του Αγά»

|

Η Περιβαλλοντική Κίνηση Νάξου (ΠΕ.ΚΙ.Ν) προχώρησε σε ανοιχτό κάλεσμα προς τους Ναξιώτες μηχανικούς για τη σύνταξη μελέτης με στόχο την αναστήλωση – σωτηρία της πάλαι ποτέ «Βρύσης του Αγά» – Τι αναφέρει η ιστορία για την βρύση αυτή από την οποία έχει μείνει ένας …τοίχος

Όσοι γνωρίζουν που βρίσκεται η «Βρύση του Αγά» νιώθουν ντροπή κάθε φορά που περνάνε από το συγκεκριμένο σημείο, στην έξοδο της Χώρας Νάξου και στον επαρχιακό δρόμο Χώρας Νάξου  – Εγγαρών.. Όσοι δεν γνωρίζουν την ιστορία της, απλά δεν καταλαβαίνουν γιατί ενδεχομένως να γίνεται τόσο ντόρος για την ανάγκη αναστήλωσής της… Η Περιβαλλοντική Κίνηση Νάξου (ΠΕ.ΚΙ.Ν) με το «καλημέρα» της αλλαγής στην διοίκηση έθεσε ως έναν από τους βασικούς στόχους την αναστήλωση της συγκεκριμένης βρύσης. Ίσως ένα από τα πιο σημαντική μνημεία της Τουρκοκρατίας στη Νάξο. Και σήμερα, η ΠΕΚΙΝ προχώρησε σε κάλεσμα προς τους Ναξιώτες μηχανικούς ώστε να υπάρξει σύνταξη μελέτης και σιγά σιγά να γίνουν τα απαραίτητα βήματα για τη σωτηρία της…

Και στο σχετικό κάλεσμα διαβάζουμε «Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ο τότε Αγάς της Νάξου, εκεί στην ρεματιά που κατεβαίνει από τους Αϊ Γιάννηδες και συναντιέται με την παλαιά ημιονική οδό Χώρας- Γαλήνης-Εγγαρών, στο σημείο που ανάβλυζε το νερό μιας πηγής, έκτισε μια βρύση (κρήνη) που μέχρι και σήμερα ονομάζεται η Βρύση του Αγά. Μετά την διάνοιξη του αυτοκινητοδρόμου Χώρας-Γαλήνης-Εγγαρών, την μη διέλευση περαστικών από την παλαιά ημιονική οδό και την ανεύρεση άλλων πηγών υδροδότησης της Χώρας της Νάξου, η Βρύση του Αγά ξεχάστηκε από τους πάντες με αποτέλεσμα να γκρεμισθεί σε ερείπια και να σώζεται σήμερα μόνον ένα τμήμα του ανατολικού τοίχου της. Η Βρύση του Αγά είναι ένα πολιτιστικό μνημείο του τόπου μας, το οποίο θα πρέπει να επανέλθει στην αρχική του μορφή. Απευθύνουμε λοιπόν κάλεσμα, προς Αρχιτέκτονες, Τοπογράφους και Πολιτικούς Μηχανικούς Νάξου που θέλουν να βοηθήσουν αφιλοκερδώς, να συμβάλλουν σύντομα στην σύνταξη μελέτης για την αναστήλωση της Βρύσης του Αγά».

Ταξίδι στην ιστορία και 70 χρόνια πίσω 

Και επειδή μας αρέσουν τα ταξίδια στο παρελθόν, γυρίζουμε πίσω… Στην δεκαετία του 40 όπου μέσω της ιστοσελίδας του “Ορεινού Αξώτη» βρήκαμε κείμενο που είχε γράψει ο Βασίλης Σφυρόερας, Νάξιος Ιστορικός στο «Ναξιακό Μέλλον» κι εκεί αναφέρει ότι:

«Όταν, στα 1566 , ο καπουδάν πασάς Πιαλή καθάρισε τις Κυκλάδες από τα απομεινάρια της φράγκικης δεσποτείας , το τιμάριο Νάξου και Άνδρου χαρίστηκε από τον σουλτάνο Σελίμ Β’ (1524 – 1574 ) στον ισπανοεβραίο Ιωσήφ Νάζι. Ο χρόνος αυτός, αποτελεί σταθμό, δεν αλλάζει μονάχα μια κατάσταση βαριά και καταθλιπτική, άνεμος δημιουργίας απλώνεται σ’όλο το νησί, που εκδηλώνεται τόσο με τα προνόμια – διοικητικά, δικαστικά, εκκλησιαστικά – όσο και με την άνθηση των γραμμάτων , στα τελευταία μάλιστα χρόνια της τούρκικης κατοχής . Είναι να ξαφνιαστεί κανείς , μα η αλήθεια είναι πως οι Τούρκοι στη Νάξο και στα άλλα νησιά δεν φέρονται σαν τύραννοι. Τα σχολεία που ανοίγουν, η δημιουργία μοναστηριών, είναι μάρτυρες της αναγέννησης αυτής . Τούρκικα καθαρά λείψανα, κτιστά δεν έχομε πολλά στη Νάξο . Οι λίγοι διοικητικοί , κυρίως υπάλληλοι δεν άφησαν παρά λίγα σπίτια με αρχιτεκτονικό ρυθμό τούρκικο και μια επιτύμβια – όπως φαίνεται – επιγραφή που βρίσκεται στην αποθήκη του Γ. Καπαρέλη στη Χώρα . Ίσως σκόρπια εδώ και εκεί να υπάρχουν και άλλα απομεινάρια από τα χρόνια των Τούρκων .

Μα σήμερα ας περιοριστούμε σε ένα μόνο : Τ’ Αγά τη βρύση

Ο καιρός στο συντριπτικό διάβα του , πάει να σβήσει από τη μνήμη των Ναξιωτών , καταστρέφοντας την σιγά σιγά και κάνοντας να λησμονηθεί ολότελα ο ωραίος θρύλος , που την τυλίγει . … Ιδρυτής της είναι ο Ισμαήλ Χασάν ‘’στρατιωτικός ανώτερος του Πασαλικιού Ρόδου ‘’ στην αρχή και διοικητής , βοεβόδας Νάξου , κατόπιν . Ήρθε στη νέα του θέση το Νοέμβρη του 1758 για να αντικαταστήσει τον Εσρέφ Μπέη , που ήταν και αυτός διοικητής Νάξου . Ο τίτλος του βοεβόδα αλλού προξενούσε φόβο , γιατί οι βοεβόδες ήσαν ωμοί και σκληροί . Αλλά στο βοεβοδελίκι της Νάξου δεν γινόταν το ίδιο . Οι περισσότεροι βοεβόδες ήταν ευεργετικοί , μα περισσότερο από όλους ο Χασάν , που από ευγνωμοσύνη του έδωσαν οι Ναξιώτες τον τίτλο του Αγά , αφήνοντας πίσω καλές αναμνήσεις και ωραίους θρύλους .

Βρύση του Αγά

Ένας από αυτούς είναι και για την ομώνυμη βρύση του , που για την ιστορία της , αρκετά μας λέει η παράδοση : πως οφείλεται σε έναν άτυχο έρωτα του Ισμαήλ Χασάν στην Εδιρνέ τη χανούμισσα του χαρεμιού του . Με το πρώτο αντίκρισμα της βλέπει ο θεατής ένα αρχιτεκτονικό ρυθμό όχι τόσο γνώριμο , μια κάποια τούρκικη προέλευση , διακρίνει το μάτι του εξασκημένου.  Και δεν έχουμε παρά να συγκρίνουμε με παρόμοια κτίσματα τούρκικα , για να καταλάβουμε αμέσως να δούμε τις ομοιότητες . Είναι χτισμένη κατάβραχα και δύο απλές , χαμηλές κολονίτσες , υποβαστάζουν τις τρεις καμάρες και την οροφή . Μα δεν είναι η εξωτερική αυτή μορφή της που την κάνει αξιόλογη . Είναι ακριβώς αυτή η ίδια η βρύση . Το σύνολο της , έχει σχήμα πύλης αψιδωτής . Το περισσότερο μέρος της πύλης αυτής το σκεπάζουν παράλληλες πλάκες με ακρίβεια τοποθετημένες . Πάνω από αυτές στην κορυφή είναι η πλάκα με την επιγραφή , είναι ένα ημικύκλιο με προέκταση στην κορυφή του , που κρύβεται όμως από το ‘’υπέρθυρο’’ . Στολίδια πολλά δεν έχει , μα το εξάγωνο που βρίσκεται στη μέση της περίπου , με τα τεμνόμενα τόξα , αναπληρώνει οποιοδήποτε άλλο πολυσύνθετο κόσμημα . Η βάση του ημικυκλίου στολίζεται από εφαπτόμενους κύκλους ή τόξα που αποτελούν δύο πλαίσια . Στο αριστερό , από αυτά είναι η επιγραφή , σε δεκαπεντασύλλαβους , όπως βλέπει ο αναγνώστης :

ΧΑΣΑΝ ΑΓΑΣ Ο ΕΝΔΟΞ (ΟΣ)

ΒΟΪΒΟΔΑΣ ΝΑΞΙΑΣ

ΤΗΝ ΒΡΙΣΙΝ ΤΑΥΤΗΝ ΕΚΤΙ

ΣΕΝ ΜΕΤΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ

ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΠΟΙΗΣΕΝ

ΕΔΟ ΝΑ ΚΑΤΕΒΑΙΝΗ

ΝΑ ΣΥΓΧΟΡΑ ΠΑΝΤΟΤΙΝΑ

ΚΑΘΕ ΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΙΝΕΙ

1759 ΙΟΥΝΙΟΥ 26

……….Χαρακτηριστική είναι η χρήση της Ελληνικής γλώσσας , φαινόμενο όχι σπάνιο , μα εδώ ειδικώς μας αφήνει να μπούμε στο πνεύμα του Χασάν , που ασφαλώς προτίμησε την Ελληνική για να απαθανατισθεί ευκολότερα . Πόσοι αλήθεια , θα θυμόταν τον Χασάν σήμερα αν η επιγραφή ήταν τούρκική ?

Η ευρυθμία των στίχων επιτρέπει να υποθέσουμε πως δεν ανήκουν στο Χασάν , αλλά σε κάποιο ραγιά που είχε το χάρισμα της στιχουργίας . Και με την ευκαιρία γεννιέται το ερώτημα : ανταποκρινόταν η βρύση στα οικοδομικά γούστα του Χσάν ? Ασφαλώς ναι και για αυτό μαρτυρεί ο ρυθμός της όπως είπαμε και η επιμέλεια με την οποία είναι χτισμένη , που δείχνουν πως αρκετά θα επιστάτησε ο Χασάν το χρήσιμο της . Από μια πλάκα , αμέσως παρακάτω μαθαίνουμε πως :

ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΘΗ ΥΠΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΑΞΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 1872

Όταν έγινε αυτή η επισκευή , ίσως να έγιναν προσθήκες ή αφαιρέσεις , τουλάχιστον στις παράλληλες πλάκες , μα διατηρήθηκε ασφαλώς η πρωταρχική μορφή .

Σήμερα (1940) μένει ξεχασμένη η βρύση αυτή – όπως και άλλα αξιολογότερα μνημεία της Νάξου – ανάμεσα στο δρόμο Νάξου – Εγγαρών . Ίσως ύστερα από λίγα χρόνια αν δε τα φροντίσουν οι ειδικοί , χαθεί εντελώς , αφήνοντας στο μέρος εκείνο λίγες σπασμένες πέτρες και όσους τη γνώρισαν ή την είδαν μια θαμπή ανάμνηση ….

Βασίλης Βλ. Σφυρόερας / ΝΑΞΙΑΚΟ ΜΕΛΛΟΝ / 10Φεβρουαρίου 1940

Τότε την είχαν ξεχάσει… σήμερα; 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Πορτάρα Νάξου: Στην τελική ευθεία η μόνιμη περίφραξη, Αύριο (27/09) η συνεδρίαση του ΚΑΣ

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων προτείνει νέα σταθερή περίφραξη με ανοξείδωτο ατσάλι και σύστημα παρακολούθησης. Στην αυριανή συνεδρίαση του ΚΑΣ η τελική απόφαση.

Νάξος – Φιλώτι: Παρουσίαση του 14ου τόμου των «ΝΑΞΙΑΚΩΝ» στη μνήμη Στεφ. Εμμ. Ψαρρά

Η Ομοσπονδία Ναξιακών Συλλόγων τιμά τη μνήμη του Στέφανου Εμμ. Ψαρρά με την παρουσίαση της νέας επετηρίδας στο Πολιτιστικό Κέντρο Φιλωτιτών.

Σίκινος: Το «έθιμο της βουτιάς» που αποχαιρετά τα πλοία στο λιμάνι (video)

Δεκάδες νέοι και παιδιά βούτηξαν στη θάλασσα αποχαιρετώντας το τελευταίο πλοίο του καλοκαιριού, σε ένα άτυπο έθιμο που έχει γίνει σήμα κατατεθέν του νησιού.

Νάξος – Κινηματογραφική Λέσχη: Προβολή της ταινίας «Ο άνθρωπος που δεν ήταν εκεί» των αδελφών Κοέν (video)

Τετάρτη 27 Αυγούστου 2025, ώρα 21:30 – Στην αυλή του Πολιτιστικού Κέντρου (πρώην Σχολή Ουρσουλινών), Κάστρο Χώρας Νάξου.

Νάξος: Διήμερο ακολουθιών και λιτάνευση της Ιεράς Εικόνας της Παναγίας Παντανάσσης (πρόγραμμα)

Η Ιερά Μητρόπολη Παροναξίας ανακοινώνει το πρόγραμμα του εορτασμού στις 30 και 31 Αυγούστου με κορύφωση την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Καλλινίκου.

Δ. Λιανός: Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο & Τοπικά Σχέδια Δράσης για τα νησιά στις Μικρές Κυκλάδες

Ο Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων ανακοίνωσε πρωτοβουλίες για Κουφονήσι, Σχοινούσα, Δονούσα και Ηρακλειά, στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης.

Πανναξιακός Α.Ο.: Ο Victor Asamoah νέος προπονητής της ανδρικής ομάδας

Με εμπειρία άνω των 20 ετών και δίπλωμα UEFA A License, ο Victor Asamoah αναλαμβάνει τα ηνία του Πανναξιακού Α.Ο.

Εκτακτο: Τροχαίο στο δρόμο προς το αεροδρόμιο της Νάξου

Αυτοκίνητο κατέληξε σε τάφρο στον δρόμο Χώρας – Αεροδρομίου. Σώα η οδηγός, νέα ερωτήματα για το οδικό δίκτυο της Νάξου.

ΙΑ΄ Studium Historicorum Ecclesiasticorum στη Νάξο, χίλια χρόνια από την παρακαταθήκη του Βασιλείου Β΄ (πρόγραμμα)

Από 26 έως 28 Αυγούστου 2025 η Νάξος φιλοξενεί το διεθνές συνέδριο εκκλησιαστικής ιστορίας, αφιερωμένο στον Αυτοκράτορα Βασίλειο Β΄.

«Λευτεριά στην Παλαιστίνη» – Ηχηρό μήνυμα από τη Νάξο στη συγκέντρωση αλληλεγγύης (video)

Η ομιλία της προέδρου της ΕΛΜΕ Νοτίων Κυκλάδων, Μαρίας Ζευγώλη, στην πλατεία Μανδηλαρά (24/08) καταδίκασε τη γενοκτονία στη Γάζα, την υποκρισία των δυτικών κυβερνήσεων και τη συνεργασία της Ελλάδας με το Ισραήλ, καλώντας σε μαζική κινητοποίηση. (video)

Εκτακτο: Ατύχημα στον επαρχιακό δρόμο προς το αεροδρόμιο, τι συνέβη

Λίγο πριν τις 8 το βράδυ σημειώθηκε ατύχημα στον δρόμο Χώρας - Αεροδρομίου, τι συνέβη

Τραγωδία στη Νάξο: 20χρονος νεκρός και 17χρονος σοβαρά τραυματίας σε τροχαίο

Θλίψη στη Νάξο: 20χρονος νεκρός και 17χρονος σοβαρά τραυματίας σε τροχαίο τα ξημερώματα της Τρίτης. Η ανακοίνωση της Αστυνομίας.

Νάξος: Συμμορία διαρρηκτών με λεία άνω των 120.000 ευρώ – Συνελήφθη 33χρονος

Αστυνομικοί του Α.Τ. Νάξου και Μικρών Κυκλάδων εξάρθρωσαν κύκλωμα που «χτυπούσε» σπίτια και τουριστικά καταλύματα – Δώδεκα οι εξιχνιασμένες κλοπές.

Ασφυξία στο λιμάνι της Νάξου – Μαζική επιστροφή εκδρομέων και το διαχρονικό ζήτημα των υποδομών

Με χιλιάδες ταξιδιώτες να επιστρέφουν, η Νάξος βρέθηκε ξανά αντιμέτωπη με το αδιαχώρητο στο λιμάνι και την ανάγκη για νέο σύγχρονο λιμενικό έργο.

Εσπερινό ΓΕ.Λ. Νάξου: Θλίψη για τον άδικο χαμό του μαθητή Χύκα Μικέλ

H σχολική κοινότητα αποχαιρετά τον 20χρονο μαθητή με λόγια αγάπης και συγκίνησης – Συλλυπητήρια στην οικογένεια και ευχές ανάρρωσης στον τραυματισμένο φίλο του.

Εκτακτο: Τροχαίο στο δρόμο προς το αεροδρόμιο της Νάξου

Αυτοκίνητο κατέληξε σε τάφρο στον δρόμο Χώρας – Αεροδρομίου. Σώα η οδηγός, νέα ερωτήματα για το οδικό δίκτυο της Νάξου.

Νάξος – “Σώστε τις παραλίες”: Μετά από μισό αιώνα κατεδαφίζεται το αυθαίρετο ξενοδοχείο στο Αλυκό Νάξου

Ένα εμβληματικό έργο αποκατάστασης ξεκινά: η φύση παίρνει πίσω τον χώρο που της ανήκει

Διάψευση από τον Δήμο Κέας για φημολογούμενα κρούσματα γαστρεντερίτιδας

«Ανυπόστατες οι αναφορές για εκατοντάδες περιστατικά και θάνατο – Σταθερά μειούμενα τα κρούσματα μετά τον Δεκαπενταύγουστο»

Νάξος: Νέα προγραμματισμένη διακοπή ρεύματος τη Δευτέρα 25 Αυγούστου

Από τις 05:00 έως τις 07:00 το πρωί – Δεύτερη συνεχόμενη ημέρα με διακοπές ηλεκτροδότησης στο νησί

Εκτακτο: Δυστύχημα με έναν νεκρό στη πόλη της Νάξου

Νάξος και δυστύχημα με έναν νεκρό και έναν σοβαρά τραυματία στη πόλη της Νάξου -τι συνέβη;