Τετάρτη, 6 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΠεριβάλλονΝάξος: Κάλεσμα της Η ΠΕ.ΚΙ.Ν. για τη σωτηρία της «Βρύσης του Αγά»

Νάξος: Κάλεσμα της Η ΠΕ.ΚΙ.Ν. για τη σωτηρία της «Βρύσης του Αγά»

|

Η Περιβαλλοντική Κίνηση Νάξου (ΠΕ.ΚΙ.Ν) προχώρησε σε ανοιχτό κάλεσμα προς τους Ναξιώτες μηχανικούς για τη σύνταξη μελέτης με στόχο την αναστήλωση – σωτηρία της πάλαι ποτέ «Βρύσης του Αγά» – Τι αναφέρει η ιστορία για την βρύση αυτή από την οποία έχει μείνει ένας …τοίχος

Όσοι γνωρίζουν που βρίσκεται η «Βρύση του Αγά» νιώθουν ντροπή κάθε φορά που περνάνε από το συγκεκριμένο σημείο, στην έξοδο της Χώρας Νάξου και στον επαρχιακό δρόμο Χώρας Νάξου  – Εγγαρών.. Όσοι δεν γνωρίζουν την ιστορία της, απλά δεν καταλαβαίνουν γιατί ενδεχομένως να γίνεται τόσο ντόρος για την ανάγκη αναστήλωσής της… Η Περιβαλλοντική Κίνηση Νάξου (ΠΕ.ΚΙ.Ν) με το «καλημέρα» της αλλαγής στην διοίκηση έθεσε ως έναν από τους βασικούς στόχους την αναστήλωση της συγκεκριμένης βρύσης. Ίσως ένα από τα πιο σημαντική μνημεία της Τουρκοκρατίας στη Νάξο. Και σήμερα, η ΠΕΚΙΝ προχώρησε σε κάλεσμα προς τους Ναξιώτες μηχανικούς ώστε να υπάρξει σύνταξη μελέτης και σιγά σιγά να γίνουν τα απαραίτητα βήματα για τη σωτηρία της…

Και στο σχετικό κάλεσμα διαβάζουμε «Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ο τότε Αγάς της Νάξου, εκεί στην ρεματιά που κατεβαίνει από τους Αϊ Γιάννηδες και συναντιέται με την παλαιά ημιονική οδό Χώρας- Γαλήνης-Εγγαρών, στο σημείο που ανάβλυζε το νερό μιας πηγής, έκτισε μια βρύση (κρήνη) που μέχρι και σήμερα ονομάζεται η Βρύση του Αγά. Μετά την διάνοιξη του αυτοκινητοδρόμου Χώρας-Γαλήνης-Εγγαρών, την μη διέλευση περαστικών από την παλαιά ημιονική οδό και την ανεύρεση άλλων πηγών υδροδότησης της Χώρας της Νάξου, η Βρύση του Αγά ξεχάστηκε από τους πάντες με αποτέλεσμα να γκρεμισθεί σε ερείπια και να σώζεται σήμερα μόνον ένα τμήμα του ανατολικού τοίχου της. Η Βρύση του Αγά είναι ένα πολιτιστικό μνημείο του τόπου μας, το οποίο θα πρέπει να επανέλθει στην αρχική του μορφή. Απευθύνουμε λοιπόν κάλεσμα, προς Αρχιτέκτονες, Τοπογράφους και Πολιτικούς Μηχανικούς Νάξου που θέλουν να βοηθήσουν αφιλοκερδώς, να συμβάλλουν σύντομα στην σύνταξη μελέτης για την αναστήλωση της Βρύσης του Αγά».

Ταξίδι στην ιστορία και 70 χρόνια πίσω 

Και επειδή μας αρέσουν τα ταξίδια στο παρελθόν, γυρίζουμε πίσω… Στην δεκαετία του 40 όπου μέσω της ιστοσελίδας του “Ορεινού Αξώτη» βρήκαμε κείμενο που είχε γράψει ο Βασίλης Σφυρόερας, Νάξιος Ιστορικός στο «Ναξιακό Μέλλον» κι εκεί αναφέρει ότι:

«Όταν, στα 1566 , ο καπουδάν πασάς Πιαλή καθάρισε τις Κυκλάδες από τα απομεινάρια της φράγκικης δεσποτείας , το τιμάριο Νάξου και Άνδρου χαρίστηκε από τον σουλτάνο Σελίμ Β’ (1524 – 1574 ) στον ισπανοεβραίο Ιωσήφ Νάζι. Ο χρόνος αυτός, αποτελεί σταθμό, δεν αλλάζει μονάχα μια κατάσταση βαριά και καταθλιπτική, άνεμος δημιουργίας απλώνεται σ’όλο το νησί, που εκδηλώνεται τόσο με τα προνόμια – διοικητικά, δικαστικά, εκκλησιαστικά – όσο και με την άνθηση των γραμμάτων , στα τελευταία μάλιστα χρόνια της τούρκικης κατοχής . Είναι να ξαφνιαστεί κανείς , μα η αλήθεια είναι πως οι Τούρκοι στη Νάξο και στα άλλα νησιά δεν φέρονται σαν τύραννοι. Τα σχολεία που ανοίγουν, η δημιουργία μοναστηριών, είναι μάρτυρες της αναγέννησης αυτής . Τούρκικα καθαρά λείψανα, κτιστά δεν έχομε πολλά στη Νάξο . Οι λίγοι διοικητικοί , κυρίως υπάλληλοι δεν άφησαν παρά λίγα σπίτια με αρχιτεκτονικό ρυθμό τούρκικο και μια επιτύμβια – όπως φαίνεται – επιγραφή που βρίσκεται στην αποθήκη του Γ. Καπαρέλη στη Χώρα . Ίσως σκόρπια εδώ και εκεί να υπάρχουν και άλλα απομεινάρια από τα χρόνια των Τούρκων .

Μα σήμερα ας περιοριστούμε σε ένα μόνο : Τ’ Αγά τη βρύση

Ο καιρός στο συντριπτικό διάβα του , πάει να σβήσει από τη μνήμη των Ναξιωτών , καταστρέφοντας την σιγά σιγά και κάνοντας να λησμονηθεί ολότελα ο ωραίος θρύλος , που την τυλίγει . … Ιδρυτής της είναι ο Ισμαήλ Χασάν ‘’στρατιωτικός ανώτερος του Πασαλικιού Ρόδου ‘’ στην αρχή και διοικητής , βοεβόδας Νάξου , κατόπιν . Ήρθε στη νέα του θέση το Νοέμβρη του 1758 για να αντικαταστήσει τον Εσρέφ Μπέη , που ήταν και αυτός διοικητής Νάξου . Ο τίτλος του βοεβόδα αλλού προξενούσε φόβο , γιατί οι βοεβόδες ήσαν ωμοί και σκληροί . Αλλά στο βοεβοδελίκι της Νάξου δεν γινόταν το ίδιο . Οι περισσότεροι βοεβόδες ήταν ευεργετικοί , μα περισσότερο από όλους ο Χασάν , που από ευγνωμοσύνη του έδωσαν οι Ναξιώτες τον τίτλο του Αγά , αφήνοντας πίσω καλές αναμνήσεις και ωραίους θρύλους .

Βρύση του Αγά

Ένας από αυτούς είναι και για την ομώνυμη βρύση του , που για την ιστορία της , αρκετά μας λέει η παράδοση : πως οφείλεται σε έναν άτυχο έρωτα του Ισμαήλ Χασάν στην Εδιρνέ τη χανούμισσα του χαρεμιού του . Με το πρώτο αντίκρισμα της βλέπει ο θεατής ένα αρχιτεκτονικό ρυθμό όχι τόσο γνώριμο , μια κάποια τούρκικη προέλευση , διακρίνει το μάτι του εξασκημένου.  Και δεν έχουμε παρά να συγκρίνουμε με παρόμοια κτίσματα τούρκικα , για να καταλάβουμε αμέσως να δούμε τις ομοιότητες . Είναι χτισμένη κατάβραχα και δύο απλές , χαμηλές κολονίτσες , υποβαστάζουν τις τρεις καμάρες και την οροφή . Μα δεν είναι η εξωτερική αυτή μορφή της που την κάνει αξιόλογη . Είναι ακριβώς αυτή η ίδια η βρύση . Το σύνολο της , έχει σχήμα πύλης αψιδωτής . Το περισσότερο μέρος της πύλης αυτής το σκεπάζουν παράλληλες πλάκες με ακρίβεια τοποθετημένες . Πάνω από αυτές στην κορυφή είναι η πλάκα με την επιγραφή , είναι ένα ημικύκλιο με προέκταση στην κορυφή του , που κρύβεται όμως από το ‘’υπέρθυρο’’ . Στολίδια πολλά δεν έχει , μα το εξάγωνο που βρίσκεται στη μέση της περίπου , με τα τεμνόμενα τόξα , αναπληρώνει οποιοδήποτε άλλο πολυσύνθετο κόσμημα . Η βάση του ημικυκλίου στολίζεται από εφαπτόμενους κύκλους ή τόξα που αποτελούν δύο πλαίσια . Στο αριστερό , από αυτά είναι η επιγραφή , σε δεκαπεντασύλλαβους , όπως βλέπει ο αναγνώστης :

ΧΑΣΑΝ ΑΓΑΣ Ο ΕΝΔΟΞ (ΟΣ)

ΒΟΪΒΟΔΑΣ ΝΑΞΙΑΣ

ΤΗΝ ΒΡΙΣΙΝ ΤΑΥΤΗΝ ΕΚΤΙ

ΣΕΝ ΜΕΤΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ

ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΠΟΙΗΣΕΝ

ΕΔΟ ΝΑ ΚΑΤΕΒΑΙΝΗ

ΝΑ ΣΥΓΧΟΡΑ ΠΑΝΤΟΤΙΝΑ

ΚΑΘΕ ΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΙΝΕΙ

1759 ΙΟΥΝΙΟΥ 26

……….Χαρακτηριστική είναι η χρήση της Ελληνικής γλώσσας , φαινόμενο όχι σπάνιο , μα εδώ ειδικώς μας αφήνει να μπούμε στο πνεύμα του Χασάν , που ασφαλώς προτίμησε την Ελληνική για να απαθανατισθεί ευκολότερα . Πόσοι αλήθεια , θα θυμόταν τον Χασάν σήμερα αν η επιγραφή ήταν τούρκική ?

Η ευρυθμία των στίχων επιτρέπει να υποθέσουμε πως δεν ανήκουν στο Χασάν , αλλά σε κάποιο ραγιά που είχε το χάρισμα της στιχουργίας . Και με την ευκαιρία γεννιέται το ερώτημα : ανταποκρινόταν η βρύση στα οικοδομικά γούστα του Χσάν ? Ασφαλώς ναι και για αυτό μαρτυρεί ο ρυθμός της όπως είπαμε και η επιμέλεια με την οποία είναι χτισμένη , που δείχνουν πως αρκετά θα επιστάτησε ο Χασάν το χρήσιμο της . Από μια πλάκα , αμέσως παρακάτω μαθαίνουμε πως :

ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΘΗ ΥΠΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΑΞΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 1872

Όταν έγινε αυτή η επισκευή , ίσως να έγιναν προσθήκες ή αφαιρέσεις , τουλάχιστον στις παράλληλες πλάκες , μα διατηρήθηκε ασφαλώς η πρωταρχική μορφή .

Σήμερα (1940) μένει ξεχασμένη η βρύση αυτή – όπως και άλλα αξιολογότερα μνημεία της Νάξου – ανάμεσα στο δρόμο Νάξου – Εγγαρών . Ίσως ύστερα από λίγα χρόνια αν δε τα φροντίσουν οι ειδικοί , χαθεί εντελώς , αφήνοντας στο μέρος εκείνο λίγες σπασμένες πέτρες και όσους τη γνώρισαν ή την είδαν μια θαμπή ανάμνηση ….

Βασίλης Βλ. Σφυρόερας / ΝΑΞΙΑΚΟ ΜΕΛΛΟΝ / 10Φεβρουαρίου 1940

Τότε την είχαν ξεχάσει… σήμερα; 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Πανελλαδικές 2025 – ΓΕΛ Κυκλάδων: Ποσοστά επιτυχίας, βαθμολογίες και το… ρεκόρ της Αμοργού (πίνακες)

62% των υποψηφίων των ΓΕΛ Κυκλάδων πέτυχαν την εισαγωγή τους – Ποιοι αρίστευσαν, πού πέρασαν και ποια σχολεία ξεχώρισαν

Περί Πορτάρας και… ενότητας

Θα ήθελα να δω τη Νάξο να αναλαμβάνει, με υπευθυνότητα, την πρωτοβουλία για το καλό της Πορτάρας.

Αλλαγή πλοίου στη γραμμή Πειραιάς–Πάρος–Νάξος–Κουφονήσια–Κατάπολα για 6 & 13 Αυγούστου

Το “HIGHSPEED 4” θα εκτελέσει τα δρομολόγια του “HELLENIC HIGHSPEED” – Δείτε τις ώρες αναχώρησης και άφιξης

Βασιλική Κατερίνη: «Όταν τραγουδάω στο νησί μου, αυτό χτυπάει στην καρδιά!» (video)

Μια ειλικρινής συζήτηση για την οικογένεια, τη μουσική, τις ρίζες και το μέλλον μέσα από τη συχνότητα της Ραδιοφωνίας Κυκλάδων 101,3.

ΥΠΑ: Σε εξέλιξη οι αναβαθμίσεις σε αεροδρόμια Σύρου, Κυθήρων και Ιωαννίνων

Επιθεωρήσεις από τη Διοίκηση της ΥΠΑ σε κρίσιμες υποδομές της νησιωτικής και ηπειρωτικής Ελλάδας – Στόχος η αναβάθμιση λειτουργίας, αισθητικής και τουριστικής διασύνδεσης

Γ. Πολυχρονάκος: «Η Δημόσια Υγεία στις Κυκλάδες είναι ο μεγάλος ασθενής»

Καταγγελία από τον Τομεάρχη Νησιωτικής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝ.ΑΛ. για τεράστια κενά σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό στα νησιά – Προειδοποίηση για επιδείνωση το φθινόπωρο

Νάξος – Ο Γιάννης Κασιδάκης στα «Φανάρια»: Ενίσχυση με φόντο το μέλλον

Ο ΑΠ.Α.Σ. Νάξου υποδέχεται τον 20χρονο forward με εμπειρία και φιλοδοξίες – Χτίζει ομάδα που παίζει, διεκδικεί και εμπνέει!

Συρματόπλεγμα στην Πορτάρα: «Έκνομη ενέργεια» λέει ο Δήμαρχος Νάξου Δ. Λιανός (video)

Αντιδράσεις για την πρόχειρη περίφραξη στο εμβληματικό μνημείο – Τι είπε ο Δήμαρχος στην εκπομπή του OPEN και ποια μέτρα ζητά να ληφθούν άμεσα. (video)

Επίκαιρο ερώτημα αφελούς πολίτη: Ο τουρίστας βεβήλωσε την Πορτάρα; ή, οι αρχαιολόγοι την βεβηλώνουν διαχρονικά;

Εμείς βλέπουμε να εξαφανίζεται όλο  και πιο πολύ, από την αιολική ενέργεια, το κονίαμα της λιθοδομής θεμελίωσης. Μπορεί να μας διαβεβαιώσει η αρχαιολογική υπηρεσία ότι αδίκως ανησυχούμε;

«Νότες του Καλοκαιριού» στο Σαγκρί – Μουσικές διακοπές για παιδιά απόψε στα Δημήτρια

Διαδραστική μουσική εκδήλωση στο πλαίσιο των Θερινών Εργαστηρίων Μουσικής Νάξος 2025 – Από τις κατασκευές μέχρι τα τραγούδια και τα θαλασσινά παιχνίδια!

«Γκαζιά στο χωριό, προσγείωση στον στύλο – Ένα ακόμα crash test στους δρόμους της Νάξου»

Όταν η τουριστική ταχύτητα συναντά την επαρχιακή… στενότητα: Τροχαίο έξω από το Γαλανάδο υπενθυμίζει τι σημαίνει "δρόμοι made in 1965".

Έκτακτο: Συλλήψεις υπευθύνων αρχαιολόγων και μελών της Εφορείας Κυκλάδων για τα πλέγματα στην Πορτάρα

Ραγδαίες εξελίξεις στην υπόθεση προστασίας του μνημείου – Αντιδράσεις και επόμενες κινήσεις της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων

Ο Tom Hanks στη Νάξο: Στιγμές απλότητας, χαμόγελα και μια σέλφι στην Απείρανθο

Ο χολιγουντιανός σταρ επισκέφθηκε τη Νάξο την Τετάρτη 30 Ιουλίου, ανακαλύπτοντας τη μαγεία του Σαγκρίου και της Απειράνθου – Ένα γεύμα, μια σέλφι και πολλές όμορφες αναμνήσεις

Κυκλάδες: Γυρίζουν την πλάτη στα «χρυσά» νησιά, “χαμένη” και η Αμοργός, σταθερή η Νάξος

Υψηλές τιμές και οικονομική πίεση στρέφουν Έλληνες και ξένους σε εναλλακτικούς, οικονομικότερους προορισμούς

Hellenic Highspeed: Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Από το απόγευμα του Σαββάτου παραμένει ακινητοποιημένο το πλοίο – Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Τρεις Καπετάνιοι, μία θάλασσα, μία φωτογραφία από τα Κουφονήσια που λέει όσα δεν ειπώθηκαν ποτέ

Μια ξεχωριστή στιγμή στα Κουφονήσια με φόντο το Αιγαίο και την αθόρυβη καθημερινή ηρωικότητα τριών αυθεντικών ναυτικών, που έγιναν συνώνυμα με την ασφάλεια, τη συνέχεια και το φιλότιμο στα νησιά μας.

Προς Πώληση: Παραδοσιακή Κατοικία – Ανεμόμυλος στον Άγιο Αρσένιο Νάξου

Χαρακτηριστική κατοικία σε μοναδική τοποθεσία, με ανεξάρτητο ξενώνα, άμεση πρόσβαση σε παραλίες και εντυπωσιακή θέα προς θάλασσα και Χώρα Νάξου.

Η αλήθεια πίσω από μία φωτογραφία – Όταν το χιούμορ δεν φτάνει στην καρδιά της ιστορίας

Μια εικόνα, χίλιες λέξεις… αλλά μερικές φορές οι πιο σημαντικές λέξεις είναι αυτές που δεν ειπώθηκαν.

Κλαυδία και Oge: Ρομαντική βόλτα στα σοκάκια της Νάξου (foto instagram)

Το αγαπημένο ζευγάρι της ελληνικής showbiz απολαμβάνει καλοκαιρινές διακοπές στο κυκλαδονήσι – Πιασμένοι χέρι-χέρι στη βραδινή τους βόλτα

Νάξος – Λιμεναρχείο: Περιορισμοί στη διέλευση οχημάτων στη Χώρα Νάξου, τι αλλάζει 2 και 3 Αυγούστου

Ανακοίνωση του Λιμεναρχείου Νάξου για κυκλοφοριακές ρυθμίσεις λόγω αυξημένης επιβατικής κίνησης – Ποιοι εξαιρούνται