Το Υπουργείο Πολιτισμού άναψε το “πράσινο” φως για την εκπόνηση μελετών αποκατάστασης του Μεγάρου Ιησουιτών στα Καλαμίτσια, στις Μέλανες Νάξου
“Το «Θέρετρο των Ιησουιτών» στα Καλαμίτσια, ένα επιβλητικό κτηριακό συκρότημα, το οποίο οικοδομήθηκε στο 1680 από τον Robert Saulger, ηγούμενο του τάγματος των Ιησουιτών της Νάξου, επισκέφθηκε η Λίνα Μενδώνη. Το συγκρότημα περιλαμβάνει το κεντρικό τμήμα του κτηρίου, βοηθητικούς χώρους και αύλειο χώρο, όπου διατηρούνται προσκτίσματα, στάβλοι, μαγειρεία, αποθήκες. Σήμερα το συγκρότημα αντιμετωπίζει έντονα στατικά προβλήματα και φθορές. Κατά τη διάρκεια της αυτοψίας, η Λίνα Μενδώνη συζήτησε με τον εκπρόσωπο του Ιδρύματος Καθολικών Νάξου «Ο Τίμιος Σταυρός», Ιάκωβο Ναυπλιώτη, τη δυνατότητα αποκατάστασης του συγκροτήματος με την εκπόνηση των απαιτούμενων μελετών και την αναζήτηση πόρων χρηματοδότησης, προκειμένου να δοθούν νέες χρήσεις”.
Ιούλιος του 2021 και η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη βρίσκεται στη Νάξο για επίσκεψη. Βρίσκεται και στα Καλαμίτσια, όπου και έχει εικόνα για την κατάσταση του “Θέρετρου των Ιησουιτών”…. Βέβαια μερικούς μήνες αργότερα, είχαμε την κατάρρευση στέγης από κτήριο που βρίσκεται εντός των θέρετρου. Ας είναι καλά ο “Διομιδης”… Μία κατάρρευση που έφερε την επικαιρότητα την ανάγκη εργασιων για την αποκατάσταση ενός κτηριακού συγκροτήματος με μεγάλη ιστορία στη Νάξο και στις Κυκλάδες…
Και πριν από λίγες ημέρες, μέσω του κου Ιάκωβου Ναυπλιώτη, του Προέδρου του ιδρύματος Καθολικών Νάξου “Ο Τίμιος Σταυρός” έγινε γνωστό ότι έχουμε το πράσινο φως για την … έναρξη εκπόνησης μελετών. Οπως αναφέρεται σε σχετική απόφαση που υπογράφει ο Παναγιώτης Χίνης – Διευθυντής του Γραφειου Υπουργού Πολιτισμού – “ Τη σύμφωνη γνώμη του, έδωσε το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού, κατόπιν Νομικού ελέγχου, για το σχέδιο προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Ιδρύματος Καθολικών Νάξου «Ο Τίμιος Σταυρός». Εργο η εκπόνηση μελετών για την Αποκατάσταση του Μεγάρου των Ιησουιτών τη θέση Καλαμίτσια Μελάνων Νάξου » Και όπως προσθέτει απόφαση που ενεργεοποιείται προκειμένου να προχωρήσετε στις απαιτούμενες εγκρίσεις, και σας ενημερώνουμε ότι το συνημμένο σχέδιο μας βρίσκει σύμφωνους…
Να τονίσουμε εδώ ότι
Τον Φεβρουάριο του 2018 παρεμβάσεις και εργασίες καθαρισμού πραγματοποίησε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στα Καλαμίτσια, την εξοχική κατοικία των Ιησουιτών Μοναχών, στις Μέλανες. Οι εργασίες περιελάμβαναν καθαρισμό της βλάστησης στον εξωτερικό χώρο και μερικό καθαρισμό εντός του μνημείου. Επίσης, αναστηλώθηκε τοιχίο εξωτερικά του κτιρίου και πραγματοποιήθηκαν αποχωματώσεις από τη στέγη. Ταυτόχρονα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων, σε συνεργασία με το Δήμο πραγματοποίησαν έργα για τη διευθέτηση των ομβρίων, τα οποία κατέληγαν εντός του προαύλιου χώρου του μνημείου. Παρά τις εργασίες καθαρισμού, δυστυχώς, τα ίχνη και σημάδια από τα ζώα είναι εμφανή, καθώς δεν υπάρχει περίφραξη ή κάποια κατασκευή που να εμποδίζει την είσοδό των ζώων εντός του κτιρίου, το οποίο κατασκευάστηκε το 1683.
Τον Γενάρη του ίδιου χρόνου κατέθεσε ερώτηση στη Βουλή ο Βουλευτής Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας, Γιάννης Βρούτσης στην αρμόδια υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ερώτηση που περιελάμβανε έγγραφο του Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων κου Λεονταρίτη, προς το γραφείο της Γενικής Γραμματέως Πολιτισμού με το οποίο γίνονταν γνωστή η πρόθεση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου να συμμετάσχει στην Προγραμματική Σύμβαση για την αποκατάσταση του εν λόγω μνημείου (σ.σ. Μέγαρο Ιησουιτών στα Καλαμίτσια Νάξου) και να χρηματοδοτήσει την εκπόνηση των απαιτούμενων μελετών από ιδίους πόρους μέχρι του ποσού των 40.000 ευρώ (με το ΦΠΑ).
Το Θέρετρο των Ιησουιτών
Στην περιοχή των Μελάνων Νάξου και σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από το χωριό, ένας βατός χωματόδρομος οδηγεί στα Καλαμίτσια. Πρόκειται για μιά κατάφυτη κοιλάδα και έναν ειδυλλιακό τόπο, στον οποίο δεσπόζει ένα παλάτι, κτίσμα του 1673, που απετέλεσε την εξοχική κατοικία Καθολικών Μοναστικών Ταγμάτων (Ιησουιτών – Λαζαριστών – Σαλεσιανών) και των μαθητών της Σχολής, που διεύθυναν και λειτουργούσαν επί τριακόσια έτη οι προαναφερόμενοι Μοναχοί. Υπήρξε επίσης κέντρο διαχειρίσεως και οικονομικής εκμεταλλεύσεως της μεγάλης κτηματικής περιουσίας της Αδελφότητος των λαϊκών Καθολικών της Νάξου (κοινωφελής οργάνωση) , που κατά την παράδοση και ιστοριογραφία ιδρύθηκε το 1221 . Παλαιότερα ονομαζόταν «Αδελφότης του Αγιωτάτου Σώματος του Χριστού” και μετονομάσθηκε τον 19ο αιώνα ” Αδελφότης του ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ” σήμερα δε αποτελεί κοινωφελές ίδρυμα, το ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ ΝΑΞΟΥ « Ο ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».
Η Αδελφότητα, μέσω των ανωτέρω Μοναστικών Ταγμάτων από το 1627 και επί τρεις αιώνες ( μέχρι το 1927) συντηρούσε το σπουδαίο εκπαιδευτικό ίδρυμα, που εξελίχθηκε στην περίφημη Εμπορική Σχολή της Νάξου, της οποίας οι απόφοιτοι στελέχωναν τη Δημόσια Διοίκηση αλλά και ιδιωτικές επιχειρήσεις μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους.
1.3 Ιδιοκτήτης του Μνημείου-Μεγάρου Καλαμιτσίων είναι το ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ ΝΑΞΟΥ «Ο ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ». Το Μέγαρο Καλαμιτσίων έχει κηρυχθεί Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο με την ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ27/63118/1414/ 9-11-1982.
Το συνολικό εμβαδόν των κτηριακών εγκαταστάσεων του Μεγάρου ανέρχεται σε χίλια επτακόσια τετραγωνικά μέτρα (1700 τ.μ.) περίπου.
Το ανωτέρω Μέγαρο περιλαμβάνει διάφορους χαρακτηριστικούς χώρους, όπως αίθουσα τελετών, παρεκκλήσιο, υπνοδωμάτια, ξενώνες, μαγειρεία, πλυσταριά, στάβλους για τα ζώα καθώς και σήραγγα διαφυγής. Παραπλεύρως του Μεγάρου βρίσκεται ένας υπέροχος περιστεριώνας, εξαιρετικό δείγμα του είδους του με ειδική σημασία ! Το συγκρότημα του ανωτέρω Μεγάρου, των βοηθητικών χώρων του καθώς και του περιβάλλοντος φυσικού τοπίου αποτελεί σπουδαίο ιστορικό τεκμήριο της ξεχωριστής κουλτούρας των νησιών των Κυκλάδων και του νεώτερου Κυκλαδικού πολιτισμού. Η σημερινή κατάσταση των κτηρίων είναι πολύ άσχημη. Χρήζουν σωστικών επεμβάσεων και αμέσου αποκαταστάσεως. Επίσης χρειάζεται να δημιουργηθούν εντός του Μεγάρου σύγχρονοι χώροι υγιεινής και αναψυχής προκειμένου να εξυπηρετούν τους πολυάριθμους θερινούς επισκέπτες, που σήμερα φεύγουν απογοητευμένοι και οι οποίοι αναμένεται να πολλαπλασιασθούν όταν θα γίνει διεθνώς γνωστό ότι έχει αποκατασταθεί ο πολύ σημαντικός και ιστορικός αυτός χώρος.
