Αιολικά πάρκα: Η απόφαση του ΣτΕ για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στις Κυκλάδες
Πριν από ένα μήνα περίπου έγινε γνωστό ότι έρχονται … νέες ανεμογεννήτριες στις Κυκλάδες. Κυρίως σε βραχονησίδες. Αλλά και στα μεγαλύτερα νησιά… Με τη δεύτερη υπόθεση να αφορά ην ανάπτυξη αιολικών πάρκων αρχικής συνολικής ισχύος 218,5 MW, στα νησιά Νάξο, Πάρο, Τήνο και Άνδρο, καθώς και την ηλεκτρική διασύνδεση τους με το Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης Παλλήνης στην Αττική. Ιστορία που έρχεται από το παρελθόν.
Είναι νόμιμες όμως όλες αυτές οι κινήσεις; Επιτρεπτή υπό όρους κρίνει το Συμβούλιο της Επικρατείας τη χωροθέτηση αιολικών πάρκων στις Κυκλάδες, τονίζοντας ότι πρέπει να συμφωνεί, μεταξύ άλλων, με τον ισχύοντα χωροταξικό σχεδιασμό και να διασφαλίζει την προστασία του πολιτιστικού αποθέματος και του φυσικού κεφαλαίου των νησιών.
Το ΣτΕ απέρριψε αίτηση ακυρώσεως της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και Δήμων νησιών των Κυκλάδων, με την οποία είχε αμφισβητηθεί η χωροθέτηση και οι περιβαλλοντικοί όροι εννέα αιολικών πάρκων στην Άνδρο, την Τήνο, την Πάρο και τη Νάξο.
«Με την απόφαση αυτή, εξάλλου, επιβεβαιώθηκε ο κανόνας ότι η εγκατάσταση ανεμογεννητριών δεν απαγορεύεται ούτε εντός περιοχών Natura, με την εξαίρεση των οικοτόπων προτεραιότητας που έχουν ενταχθεί ως τόποι κοινοτικής σημασίας στο δίκτυο Natura 2000 σύμφωνα με την απόφαση 2006/613/ΕΚ της Επιτροπής, των περιοχών απόλυτης και μη προστασίας της φύσης, των υγροτόπων Ραμσάρ, των πυρήνων των εθνικών δρυμών και των κηρυγμένων μνημείων της φύσης και των αισθητικών δασών», αναφέρει μεταξύ άλλων το ΣτΕ.
Αναλυτικά η απόφαση του ΣτΕ:
«ΣτΕ E´ 1429/2022
Πρόεδρος: Π. Ευστρατίου, Αντιπρόεδρος ΣτΕ
Εισηγητής: Χρ. Ντουχάνης, Σύμβουλος Επικρατείας
Επιτρεπτή υπό όρους η χωροθέτηση αιολικών πάρκων στις Κυκλάδες. Πρέπει να συμφωνεί, μεταξύ άλλων, με τον ισχύοντα χωροταξικό σχεδιασμό και να διασφαλίζει την προστασία του πολιτιστικού αποθέματος και του φυσικού κεφαλαίου των νησιών.
Με την 1429/2022 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας απορρίφθηκε αίτηση ακυρώσεως της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και Δήμων νησιών των Κυκλάδων, με την οποία είχε αμφισβητηθεί η χωροθέτηση και οι περιβαλλοντικοί όροι εννέα αιολικών πάρκων στην Άνδρο, την Τήνο, την Πάρο και τη Νάξο. Με την απόφαση αυτή κρίθηκε ότι οι συνταγματικές διατάξεις για τη βιωσιμότητα της οικονομικής ανάπτυξης και την προστασία των νησιωτικών περιοχών δεν έχουν την έννοια του παντελούς αποκλεισμού της εγκατάστασης αιολικών πάρκων στα νησιά.
Η εγκατάσταση, όμως, αυτή, η οποία, μάλιστα, ενδέχεται να ευνοείται από το αιολικό δυναμικό των νησιωτικών περιοχών, πρέπει να επιχειρείται βάσει του ισχύοντος χωροταξικού σχεδιασμού και των όρων που τίθενται για κάθε πάρκο από τη σχετική πράξη περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Όπως κρίθηκε με την απόφαση αυτή, από τον εν λόγω κανόνα δεν εξαιρούνται ούτε οι Κυκλάδες, το πολύτιμο πολιτιστικό απόθεμα και το ιδιαιτέρως πλούσιο φυσικό κεφάλαιο των οποίων αποτελούν, βεβαίως, στοιχεία υποχρεωτικώς ληπτέα υπόψη για τη χάραξη των κατευθύνσεων σχεδιασμού και στον τομέα των ΑΠΕ κατ’ εφαρμογή των συνταγματικών διατάξεων περί προστασίας του περιβάλλοντος και του νησιωτικού χώρου, δεν αποκλείουν, όμως, σε καμία περίπτωση κάθε εγκατάσταση ΑΠΕ στα νησιά αυτά, τα οποία, κατά συνεκτίμηση των ιδιαιτεροτήτων τους και των ειδικών συνταγματικών απαιτήσεων προστασίας τους, όπως αυτά έχουν αναδειχθεί μέσω του χωροταξικού σχεδιασμού, πρέπει να συμβάλλουν, ως τμήμα του εθνικού χώρου, στην επίτευξη των στόχων της ανανεώσιμης και φιλικής προς το περιβάλλον ενέργειας, την οποία έχει θέσει ο νομοθέτης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Οδηγία 2018/2001/ΕΕ, με την οποία η αυξημένη χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αξιολογείται ως επωφελής για το περιβάλλον, την κοινωνία και την υγεία, τίθεται δε ως στόχος η διαμόρφωση του μεριδίου ενέργειας από ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας στο ύψος του 32% μέχρι το έτος 2030).
Με την απόφαση αυτή, εξάλλου, επιβεβαιώθηκε ο κανόνας ότι η εγκατάσταση ανεμογεννητριών δεν απαγορεύεται ούτε εντός περιοχών Natura, με την εξαίρεση των οικοτόπων προτεραιότητας που έχουν ενταχθεί ως τόποι κοινοτικής σημασίας στο δίκτυο Natura 2000 σύμφωνα με την απόφαση 2006/613/ΕΚ της Επιτροπής, των περιοχών απόλυτης και μη προστασίας της φύσης, των υγροτόπων Ραμσάρ, των πυρήνων των εθνικών δρυμών και των κηρυγμένων μνημείων της φύσης και των αισθητικών δασών. Και στις υπόλοιπες περιοχές Natura, όμως, όπου δεν υπάρχει απόλυτη απαγόρευση χωροθέτησης αιολικών πάρκων, η εγκατάστασή τους πρέπει να επιτρέπεται μόνον εφόσον έχει προηγηθεί επαρκής τεκμηρίωση μέσω μελέτης ορνιθολογικού περιεχομένου, ότι η εγκατάσταση δεν αναμένεται να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις, ιδίως στα πουλιά.
Όπως, εξάλλου, διαπιστώθηκε με την ίδια απόφαση, η συγκεκριμένη έγκριση περιβαλλοντικών όρων, έστω και αν δεν αφορά περιοχή πλήρους απαγόρευσης, περιόρισε ουσιωδώς τα αιολικά πάρκα συνεκτιμώντας τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν κατά τη διαβούλευση, με σκοπό ιδίως την προστασία σημαντικών ειδών της ορνιθοπανίδας, όπως του μαυροπετρίτη, και μη αδειοδοτώντας ένα αιολικό πάρκο στο σύνολό του και μεγάλο αριθμό ανεμογεννητριών ενός άλλου πάρκου, και των δύο στην Άνδρο, που θα ήταν επικίνδυνα για το πουλί αυτό».
