Σε όλες τις Κυκλάδες, δασικό καταγράφεται το 32,3% (αντιστοιχεί σε 812.082 στρέμματα), χορτολιβαδικό το 12,9% (315.297 στρέμματα) και κανένα από τα δύο το 40,8% (1.012.952 στρέμματα). Δασωμένοι αγροί είναι το 2,1% (63.675 στρέμματα) – Τι πληρώνουμε; Τους σχίνους και τους ασπάλαθους
«Πολλοί άνθρωποι ακούν για δασικές εκτάσεις στις Κυκλάδες και θυμώνουν, γιατί πιστεύουν ότι αυτές αντιστοιχούν σε πεύκα και έλατα. Αυτό όμως δεν είναι απαραίτητο. Για τη νομοθεσία, είδη δασικής βλάστησης είναι και οι σχοίνοι, οι ασπάλαθοι, τα ρείκια και άλλα είδη που συναντούμε στις Κυκλάδες… Αντίθετα, οι φρυγανικές εκτάσεις στις Κυκλάδες έχουν καταγραφεί κυρίως ως χορτολιβαδικές». Ποιος τα λέει αυτά; Η γενική διευθύντρια Δασών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, Αρτεμις Αλεξιάδου, που εξηγεί στην Καθημερινή, το πως βρέθηκαν οι Κυκλάδες να έχουν δάση… Και το πιο σημαντικό; Νησιά όπως αυτά των Μικρών Κυκλάδων (Κουφονήσια, Ηρακλειά, Σχοινούσα, Δονούσα) είναι ο ορισμός του … δάσους σύμφωνα με τα δεδομένα που μας δίνουν οι Δασικοί χάρτες….
Και είναι λογικό να υπάρχει αναστάτωση στους Κυκλαδίτες… Και η ανάρτηση του δασικού χάρτη, ιδίως στα 13 από τα 24 νησιά στα οποία οι δασικές εκτάσεις εμφανίζονται να καλύπτουν περισσότερο από το 40% της έκτασής τους, προκάλεσε πονοκεφάλους.. Σε ορισμένα, όπως οι Μικρές Κυκλάδες, η Νάξος, η Ιος και η Αντίπαρος, το ποσοστό αυτό ξεπερνάει το 50%.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του Ελληνικού Κτηματολογίου (να σημειωθεί ότι στα ποσοστά που αναφέρονται παρακάτω δεν περιλαμβάνονται οι περιοχές για τις οποίες υπάρχουν πράξεις χαρακτηρισμού, άρα είναι ξεκάθαρο από το παρελθόν το καθεστώς τους):
• Το μεγαλύτερο ποσοστό δασικών εκτάσεων στις Κυκλάδες καταγράφεται στα νησιά των Μικρών Κυκλάδων (Ηρακλειά και Κουφονήσια 79,7%, Δονούσα 69,1%, Σχοινούσσα 44,2%).
• Αντίθετα στη Σαντορίνη και στη Μύκονο, τα δύο ακριβότερα (από πλευράς αξιών γης) νησιά της χώρας, δεν καταγράφονται καθόλου δασικές εκτάσεις.
• Στο μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων, τη Νάξο, δασικό καταγράφεται το 52,8%, χορτολιβαδικό το 4,7%, ενώ το 32,8% δεν έχει δεσμεύσεις. Στην Ανδρο, το δεύτερο μεγαλύτερο νησί, δασικό καταγράφεται το 42,7%, χορτολιβαδικό το 15,9%, ενώ σε καμιά από τις δύο κατηγορίες το 29,3%. Στη γειτονική της Τήνο αντίθετα, το 58,3% του νησιού δεν έχει καμία δέσμευση, χορτολιβαδικό είναι το 22,5% και δασικό το 12,4%.
• Στην Πάρο και στην Αντίπαρο η κατάσταση είναι διαφορετική. Στη μεν Πάρο, δασικό καταγράφεται το 22,9%, χορτολιβαδικό το 4,1% και κανένα από τα δύο το 47%. Ενώ στην Αντίπαρο δασικό το 56,7%, χορτολιβαδικό το 0,4% και κανένα από τα δύο το 16,8%.
• Στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων Σύρο, δασικό καταγράφεται το 6,9%, χορτολιβαδικό το 22,8% και κανένα από τα δύο το 31,2%.
• Στην Κέα δασικό είναι το 6,2%, χορτολιβαδικό το 16,2 και κανένα από τα δύο το 57,8% του νησιού.
Συνολικά, σε όλες τις Κυκλάδες, δασικό καταγράφεται το 32,3% (αντιστοιχεί σε 812.082 στρέμματα), χορτολιβαδικό το 12,9% (315.297 στρέμματα) και κανένα από τα δύο το 40,8% (1.012.952 στρέμματα). Δασωμένοι αγροί είναι το 2,1% (63.675 στρέμματα). Οσον αφορά τις ήδη «γνωστές» εκτάσεις, αυτές δηλαδή για τις οποίες έχει τα προηγούμενα χρόνια εκδοθεί πράξη χαρακτηρισμού μετά αίτημα ενός ιδιοκτήτη ή του Δημοσίου, σε επίπεδο Κυκλάδων έχουν χαρακτηριστεί δασικά 45.795 στρέμματα (2% των Κυκλάδων), χορτολιβαδικά 50.680 στρέμματα (1,8%) και ελεύθερα δεσμεύσεων 184.997 στρέμματα (7,7%).
Αχ αυτοί οι σχοίνοι
Πώς γίνεται στις Κυκλάδες να υπάρχουν δασικές εκτάσεις; Ποια είναι η διαφορά από τις χορτολιβαδικές; Σε ποιες περιπτώσεις το Δημόσιο θα διεκδικήσει κάποιες από αυτές; Και, εν τέλει, τι συνεπάγεται πρακτικά ο χαρακτηρισμός; Απαντήσεις στα ερωτήματα δίνει η γενική διευθύντρια Δασών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου Αρτεμις Αλεξιάδου.
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. «Πολλοί άνθρωποι ακούν για δασικές εκτάσεις στις Κυκλάδες και θυμώνουν, γιατί πιστεύουν ότι αυτές αντιστοιχούν σε πεύκα και έλατα. Αυτό όμως δεν είναι απαραίτητο. Για τη νομοθεσία, είδη δασικής βλάστησης είναι και οι σχοίνοι, οι ασπάλαθοι, τα ρείκια και άλλα είδη που συναντούμε στις Κυκλάδες», εξηγεί η κ. Αλεξιάδου. «Αντίθετα, οι φρυγανικές εκτάσεις στις Κυκλάδες έχουν καταγραφεί κυρίως ως χορτολιβαδικές».
Να σημειωθεί ότι η κάθε δασική υπηρεσία δεν αποφασίζει κατά το δοκούν. «Υπάρχει ένας επίσημος κατάλογος ήδη από το 1981 για το ποια είδη φυτών προστατεύονται από τη δασική νομοθεσία σε όλη τη χώρα».
Πώς γίνεται η αποτύπωση των περιοχών αυτών στον δασικό χάρτη; Μέσω της σύγκρισης (φωτοερμηνεία) των παλαιών αεροφωτογραφιών με τις πρόσφατες (τη δυνατότητα σύγκρισης δίνει και η εφαρμογή που έχει αναπτύξει η «Ελληνικό Κτηματολόγιο» για τη θέαση του δασικού χάρτη).
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις για τον πολίτη; «Στις δασικές εκτάσεις αφενός απαγορεύεται η αλλαγή χρήσης (σ.σ. δηλαδή να χτιστούν), αφετέρου προβάλλονται δικαιώματα του Δημοσίου επί της ιδιοκτησίας τους. Επειδή στις Κυκλάδες δεν ισχύει το τεκμήριο υπέρ του Δημοσίου, πολίτες και Δημόσιο πρέπει επί ίσοις όροις να αποδείξουν την κυριότητα.
Αντίθετα τα χορτολιβαδικά εφόσον αποδειχθεί ότι είναι ιδιωτικά επιτρέπεται να αλλάξουν χρήση. Πάντως, στις Κυκλάδες γενικώς υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας –ίσως λόγω τουριστικής ανάπτυξης οι ιδιοκτήτες επεδίωξαν τις τελευταίες δεκαετίες να τακτοποιήσουν τις υποθέσεις τους σε μεγάλο βαθμό– και θεωρούνται ισχυροί».
